Abdullah El-Harrâz

ABDULLAH EL-HARRÂZ

Evliyânın büyüklerinden İsmi Abdullah bin Muhammed, künyesi Ebû Muhammed'dir Rey şehrinde doğup büyüdü Doğum târihi bilinmemektedir Hicrî 922 (H310) târihinde vefât etti

Abdullah el-Harrâz Rey ve Bağdâd'da ilim tahsîl etti Çok hadîs-i şerîf ezberledi Mâlik bin Enes'den hadîs-i şerîf rivâyet etti Kendisinden de Ebû Zür'a Ahmed bin Hanbel ve oğlu ile İmâm-ı Begavî ve Müslîm hadîs-i şerîf rivâyetinde bulundular Abdullah el-Harrâz hazretleri evliyânın büyüklerinden Ebû İmrân Kebir'in sohbetlerinde mânevî olgunluğa kavuşup, kemâle geldiEbû Hafs Haddad ile görüştü İlim ve irfanı ziyâdeleşti Bâyezîd-i Bistâmî hazretlerinin talebeleri ona çok hürmet eder, büyük bilirlerdi YıllarcaMekke-i mükerremede müsâfir olarak kaldı

Abdullah el-Harrâz harâm ve şüphelilerden çok sakınan bir zât idi Kimseden çekinmez dâimâ hakkı söylerdi Bir defâsında talebelerinden yirmi sekiz kişi ile birlikte hac yolculuğuna çıkmıştı Mekke'ye yakın bir yerde konakladılar Orada; "Yavrularım şimdi sizi Allahü teâlâya emânet ediyorum" buyurdu Talebeleri; "Efendim! siz nereye gidiyorsunuz?" diye sordular O; "Ben Rey'den buraya kadar sizinle sohbet ederek ve sizi gözeterek geldim Gönlümü size vermiştim Şimdi ise tekrar Rey'den tarafa gidiyorum Hac niyetimi oradan yapacağım İnşallah yine sizlere kavuşurum" buyurdu ve geri döndü

Muhammed bin Dâvûd Dîneverî anlatır:

Abdullah el-Harrâz Mekke-i mükerremede iken bir defâsında sohbetine gittim Dört gündür bir şey yememiştim Sohbete başladığında; "İçimizden biri dört gündür aç Açlıktan feryâd ediyor Yâni ben açım der gibi bir hâli var" dedi Sonra da; "Dünyâya gelen bir canlı Allahü teâlâdan ümid ettiği şeye kavuşunca hayâtını vermiş ne ehemmiyeti var?" buyurdu

Abdullah el-Harrâz talebelerine; "Bizim yolumuz fütüvvettir (cömertliktir) Yâni kimseden bir şey istemek değildir" buyururdu

Buyurdular ki:

"Kulların en aşağısı, namazını ve tesbîhini kendi gözünde büyülten, yaptığı ibâdetler sebebiyle, Allahü teâlâ katında kıymeti olduğunu zanneden kimsedir Eğer Allahü teâlânın ihsânı ve rahmeti olmasaydı, peygamberlerin (aleyhimüsselâm) işlerinin bile ne kadar zor olduğu görülürdü Nasıl böyle olmasın Peygamberlerin en üstünü ve Allahü teâlâya en yakın olan Resûlullah efendimiz bile, Allahü teâlânın rahmetinin kendisini örttüğünü buyurmuşlardır"

"Kulluğun en güzeli, kulun Allahü teâlânın verdiği nîmetler karşısında, şükürden âciz olduğunu bilmesidir"

"Sabrın alâmeti şikâyeti terk, musîbet ve sıkıntıları gizlemektir"

"Açlık zâhidlerin, dünyaya düşkün olmayanların; zikir âriflerin gıdâsıdır"

"Ağyâra yâni yâr ve dost olmayana iltifât etmemek, ona sırrı açıklamamak, yüzünü hakka dönmüş olmanın alâmetlerindendir"

Yûsuf bin Hüseyin der ki: "Abdullah el-Harrâz gibi bir kimse görmedim O da kendisi gibi kimse görmedi Çok mürüvvet sâhibi, herkesi görüp gözeten bir zât idi"

1) Tabakât-üs-Sûfiyye; s330
2) Risâle-i Kuşeyrî; s170
3) Tabakât-ül-Kübrâ; c1, s98
4) Târih-i Bağdâd; c10, s34-36
5) Nesâyim-ül-Mehabbe; s95
6) Nefehât-ül-Üns; s208