Hayat Üzerine

“Bir şey mutlak zikredilince kemâline masruftur,”; yani, o şeye sahip olan en mükemmel fert anlaşılır Bu kaideye göre, hayat denilence de insan hayatı akla gelir

Bizim, diğer hayat çeşitleri hakkındaki bilgimiz özet bir bilgidir; tahminlere dayanır Kendi hayatımız hakkında ise vicdanımıza dayanan doğru bilgilere sahibiz Bu sebeple söz konusu vecizeyi, insan hayatını esas alarak anlamaya çalışmamız daha doğru olur

Hayat, ruhun bir sıfatıdır İrade, görme ve işitme de ruhun sıfatlarıdır Fakat, hayatın bu noktada ayrı bir yeri vardır Ruh, hayat sahibi olduğu için görmekte, işitmekte, irade etmektedir Kaynak sıfat, ‘hayattır Yoksa, ruh, işitme sıfatına sahip olduğu için görüyor, yahut irade sıfatına sahip olduğu için işitiyor değildirİşte hayatta bütün sıfatlar memzuç, yani birbiriyle mezc olmuş, karışmış, bitişmiş ve bir tek şey haline gelmiş olduğu içindir ki, İlâhî sıfatlar gibi, esma ve şuunat da hayat ile bilinmektedir

Hayat sıfatı, Allah’ın ‘Hayy’ yani ‘hayat sahibi’ olduğunu açıkça gösterdiği gibi, O’nun ‘Kayyum’ olduğunu da bildirir Hayatın gitmesiyle, beden hiçbir vazife göremez hale gelir; yıkılıp dağılır Bu hal gösteriyor ki, hayat Kayyum isminin de bir cilvesini taşımaktadır Bu âlemdeki her mahluk da, varlığını Allah’ın Kayyum isminin bir tecellisiyle devam ettirmektedir İnsanın bütün organları gibi, bütün duyguları ve bütün his dünyasının da faaliyet göstermesi hayat sıfatı sayesindedir Elimizi kaldırıp indirmemiz, yürümemiz, kalbimizin, midemizin ve diğer organlarımızın çalışmaları hep hayata dayandığı gibi, sevmemiz, korkmamız, istek duymamız, heveslenmemiz, öfkelenmemiz, şefkat etmemiz de hayat iledir Hayatsız cisimlerde bunların hiçbiri görülmez

“Ruhumuzun işleri” diyebileceğimiz bütün bu faaliyetler, İlâhî “isimlerden ve şuunattan” haber verirler Üstadımız “kâinatı bir ağaca, elementleri onun dallarına, bitkileri yapraklarına, hayvanları çiçeklerine, insanları ise meyvelerine” benzetmiştir Hayat mahsulü veren şu kâinat tezgâhının en mükemmel neticesi insan hayatıdır Bu hayat, tek başıyla, bütün kâinatta tecelli eden isimleri, sıfatları ve İlâhî şuunatı gösterebilecek bir mahiyete sahiptir

Üstadımızın hayat için kullandığı şu ifadeler, konunun daha iyi anlaşılmasına ışık tutar: “Hem Rahman, Rezzak, Rahîm, Kerim, Hakîm gibi çok esma-i hüsnanın cilvelerini câmi’ ve rızk, hikmet, inayet, rahmet gibi çok hakikatleri kendine tabi eden ve görmek ve işitmek ve hissetmek gibi umum duyguların menşei, madeni bir acube-i hilkat-i Rabbaniyedir” (Lem’alar)

Rızık, hayat sahiplerine lazımdır Hikmet, hayat sahibinin her hücresinde, her organında çok net olarak görülür ve okunur İnayet ve rahmet, ancak hayat sahiplerine yapılır

Şifa ancak hayat sahipleri için geçerlidir Tevbe etmek ve affedilmek de yine günahkâr hayat sahipleri için söz konusudur

Gazap, kahır ve ceza verme de yine hayat sahiplerinde bulunan özelliklerdir
Şükür ve hamdi hayat sahipleri yaparlar
İman, marifet, muhabbet gibi ulvî meziyetler ancak hayat sahiplerinde bulunabilir

İlim, irade, görme, işitme gibi sıfatlar hayat sahiplerine mahsustur
İzzet ve zillet, tevazu ve kibir hayat sahiplerinde bulunur


Alaaddin Başar