Zekât Ve Sadaka Vermek İbadeti

Zekât ve Sadaka Vermek İbadeti


İslâm inancına göre rızkı (mal, mülk, geçimlik ) kim
verir? Allah! İnsanları kim yarattı? Allah! Dünya
yaşamında Allah’ın kullarına karşı tutumu nasıldır? Allah,
dünya yaşamında imanlı – imansız diye ayrım gözetmeden
bütün insanlara rahmet eder Onların yaşamlarının belirli
süreye kadar devamı için gerekli olanı karşılıksız verir
Öyleyse bir toplumu oluşturan halk kitlesine bakıldığında,
kimisi çok zengin, kimisi orta halli, kimisi fakir ve kimisi de
dilenmekte oldukları görülür Bunun gerçek nedeni ne
olabilir? Mademki rızkı veren Yüce Allah’tır, neden o
kişileri başkasının eline muhtaç bırakmıştır? Fakir ailenin
çocukları, oyun arkadaşı zengin ailenin çocuklarında görüp
özendiği giyim eşyası veya pahalı yiyeceklerden kendisine
de alınması isteği karşısında anne-babalar çocuklarını nasıl
ikna edebilecekler? O çocuklar, onlar zengin de biz neden
fakir kalmışız demezler mi?
İşte, toplum içindeki gelir dağılımında görülen
dengesizlik, üzücü de olsa bu gibi soruları devamlı
gündemde tutar Ta ki toplum bireylerini eğitip bilinçli ve
becerikli yaşam standardına yükseltinceye kadar Şu
yaşadığımız zaman diliminde, kalkınmış süper devlet,
kalkınmakta bulunan devlet ve geri kalmış devlet gibi farklı
ekonomik yapıya sahip ülkeler görülür Bu ülkelerin
halkları arasında da zenginlik – fakirlik gibi gelir
dağılımında farklılık göze çarpar Ancak, zenginlik –
fakirlik kavramlarının sınırlarını belirleyen ölçü miktarı
ülkeden ülkeye değişir Değişmeyen tek şey ise, her ülkenin
halkı arasında yıllık gelir düzeyi eşit olmayıp zengin, orta
halli, fakir gibi farklı grupların oluşmasıdır Gelir
düzeyindeki bu farklılığı en aza indirip fakir kesimi orta
halli seviyeye yükseltmek amacıyla İslâm’ın iki ayrı
destekleme projesi vardır: Biri, kişileri dolaylı yardımlarla
meslek sahibi yapmak; diğeri zekât ve sadaka vererek
geçimlerine katkıda bulunmak Bu bağlamda nisap miktarı
(81 g altının üstünde) parası bulunan Müslümanlar yılda
%2,5 oranında zekât vermekle sorumlu tutulmuşlardır
Tarım ürünleri ile belirli miktardaki hayvanlar için de zekât
verilmesi gerekmektedir Zekât vermekle yükümlü her
Müslüman bu borcunu eksiksiz öderse toplumda fakir
denecek kimse kalmaz Nitekim Abbasiler döneminde
başkent Bağdat’ta zekât verilecek fakir kalmayınca başka
bölgelerden fakir getirtmek suretiyle zekâtlar verilebilmiştir
Şimdi konuya başlarken sorulan soruların
cevaplarına gelelim: Allah, insanları birçok yönden olduğu
gibi zenginlik – fakirlik yönünden derece derece yaratmıştır
Böylece fakirleri kanaatkâr olma, sabır gösterme; zenginleri
de kendilerine verilen nimetin kadrini bilme ve kendisine
lûtfeden hakiki sahibi Rabb’ini tanıyıp şükretme yönünden
bir imtihana tabi tutmuştur Fakir, kazancında kanaatkâr
olup geçim sıkıntılarına sabredebilirse sevap kazanır
Zengin de mal varlığından dolayı şükreder, zekâtını verir ve
diğer harcamalarını orta halli yaparsa o da sevap kazanır
Cimrilik ve savurganlık ise kişiyi ancak günaha götürüp
geleceğini karartır Toplumdaki gelir dağılımında gözlenen
dengesizliğin ise zekât, fitre ve sadaka yolu ile düzeltilmesi
istenmektedir Bu maksatla Rabbim buyuruyor:
“Namaz
kılanların mallarında hem dilenen ve hem de iffetinden
dolayı dilenemeyenler için belirli bir hak vardır” (Meariç
Sur/25) “Allah rızk hakkında bir kısmınızı, bir
kısmınızdan üstün kıldı Kendilerine fazla rızk verilenler
de, rızkları elleri altında bulunanlara vermiyorlar ki, onda
eşit olsunlar” (Nahl Sur/71) Allah’ın her takdiri, bir
hikmetin müjdecisidir İnsan, kendini kendine yeterli
görürse azar, yani aşırı davranışlarda bulunur Bu da günah
kazanmasına sebep olur Dolayısıyla rızkın azlığı bu felaketi
önlemiş olur
Müminlerin diğer insanlara karşı belirli özelliği,
Allah’a, meleklere, indirdiği kitaplar, gönderdiği

Peygamberlere, öldükten sonra dirilmenin gerçek olduğuna,
iyilik ve kötülüğün Allah tarafından yaratılıp kaderin
belirlendiğine inandıktan sonra İslâm’ın beş koşulunu da
yerine getirmesidir Yüce Rabbim, mümin kullarına
emrederken genelde
“dosdoğru namaz kılın ve zekât verin”

şeklinde namazla beraber zekâtı ifade etmişlerdir (Bakara
Sur/278) Hitap neden mümin kullara? Çünkü onlar
koşulsuz olarak gayben ve yakinen Allah’a inanmaktalar
Hem Allah’ı her şeyden çok severler ve hem de O’ndan
korkarlar Nitekim ayeti kerimede:
“Eğer babalarınız,
,oğullarınız, kardeşleriniz, eşleriniz, kabileniz, elinize
geçirdiğiniz mallar, zarara uğramasından korka geldiğiniz
bir ticaret ve hoşunuza gitmekte olan meskenler size
Allah’tan, O’nun Peygamberinden ve O’nun yolundaki
bir cihattan daha sevgili ise, artık Allah’ın emri gelinceye
kadar bekleye durun Allah fasıklar güruhunu hidayete
erdirmez” (Tövbe Sur/24) buyurarak müminlerle, fasık
veya inançsızlar arasındaki ölçü böylece belirlenmiş
olmaktadır Fasık kişilerin özelliği, dini emirleri ciddiye
almaz ve büyük günahları işlemeye devam ederler Diğer
kişiler ise, imansız oldukları için zaten Allah’ın emirlerini
önemsemezler Allah’ın, mümin kullarına zekâtı farz
kılmasında da birçok yararlı nedenler bulunmaktadır Şöyle
ki;

-Toplumda gelir dağılımında görülen dengesizliğin
giderilmesindeki etkinliği,
-Fakirlerin ihtiyacı karşılanırken sosyal dayanışma
ile saygı, sevgi ve merhamet duygularının
yaygınlaştırılması,
-Zengin müminin, malından zekât vermek suretiyle
dünya yaşamında mal – mülke karşı aşırı tutkusunun
giderilmesi; fakirlerin ihtiyacını karşılamasından dolayı da
manevi haz duyması,
-Kendilerine yardım eli ulaşan fakirlerin, rızkın asıl
sahibinin Allah olduğunu bilerek ona şükretmeleri,
-Zengin de fakir de zekât alıp vermenin, dini bir
emirden kaynaklandığını bilmekle beraber kendilerini
ahirette kurtuluşa kavuşturacak yegâne bir sınavdan geçişin
bilincine de sahip olmaları, gibi hususlar sayılabilir

Süleyman GÜNVER