Akl-I Selim, Kalb-İ Selim, Zevk-İ Selim

Akl-ı Selim, Kalb-i Selim, Zevk-i Selim İbrahim EMİNOĞLU
Bugünlerde akıl, düşünme, kalb, algı, iletişim… konulu kitaplar okuyorum Okunması, öğrenilmesi, bilinmesi, araştırılması ve yapılması gerekenler o kadar çok ki, sürekli bir arayış, bir seçim ve tercih üzere olmak icab ediyor Okurken, araştırırken, düşünürken çok temel, çok önemli, hayati, kritik, faydalı konulara, eserlere öncelik vermek vazgeçilmez bir yaklaşım
KAB (Kur’an’ın Anlamıyla Buluşmak)ve KAD (Kritik Analitik Düşünme) Platformlarının yayın ve etkinliklerini ve “Sahih Kaynak” arştırmalarını yakından takip etmek ve bu platformların çok değerli yöneticileriyle sürekli irtibat sayesinde, çok faydalı bir tarz yakalamaya başladığımı görüyorum Bir konu hakkında bir şeyler okuduğumda, dinlediğimde, mümkün olduğunca üzerinde etraflıca düşünmeye, farklı açılardan bakmaya ve güvenilir ana kaynaklardan teyidli bilgiler edinmeye çalışıyorum En başta gelen kaynaklarım ise Kur’an ve Hadisler Ana kaynaklara müracaatla edinilen bilgilerin, hem doğruluk, hem de önemlilik açısından isabetinde şüphe yok
Mesela; İnancımızın ana kaynağı Kur’an’ın şu ayetleri, her insan için ne kadar hayati önem taşır:
“O gün ne mal ne de oğullar fayda verir Ancak Allah’a (imanlı) temiz ve sağlam bir kalple gelenler hariçtir” Şuara, 88,89
Ana kaynağı sözleriyle, hayatıyla ve güzel ahlakıyla şerh eden Resulullah (SAV), her insan için hayati önem taşıyan “temiz ve sağlam bir kalp” yani “kalb-i selim” için dua ediyor:
“Allah’ım! Sen’den dinde sebat isterim Doğru söyleyen bir dil ve kalb-i selim dilerim” (Tirmizî, Deavât, 23/3407)
Resulullah (SAV), dualarında kalb-i selim dilemişken, O’nun takipçileri bizler, kalbimizin durumundan haberdar mıyız?
Kalbin fiziki kısmına dikkat ve ihtimam göstermemize yönelik yaygın ve sürekli kampanyalar yapılıyor
Kalbin, vücuda kan pompalayan kısmına dair, kontrol ve tedavi mekanizmaları çok ileri boyutlara ulaşmış durumda Müstakil kalp hastaneleri bile mevcut Bu güzel, bu gerekli, bu kaçınılmaz Tavsiye edilen sağlıklı beslenme reçeteleri, egzersizler, doğa aktiviteleri … hepsi çok faydalı
Peki ya güzel duyguları, iyi niyetleri, hayrı, dengeyi, adalet, ihsan ve merhamet hislerini pompalayan “iç kâlp” yahut “kalbin özü” ne alemde?

* Kalbin özü, nereden ve nasıl beslenecek?
*Kalbin özüne hangi gıdalar, hangi havalar, hangi sözler zarar verir?
*Kalbin özü zararlı tesirlerden nasıl korunur?
*Kalbin özü, nasıl görüntülenecek?
*Kalbin özünün grafiğini hangi alet, hangi kağıda çizecek?
*Kalbin özünün grafiğini hangi tabip yorumlayacak?
*Kalbin özünde meydana gelen hastalıkları kim, nerede, nasıl tedavi edecek?
*Kalbin özündeki sızıları giderecek bir dilaltı hapı var mıdır?
*Kalbin özüne giden damarlara anjiyo nasıl yapılır?
*Kalbin özüne giden tıkalı damarlara ne takılabilir?
*Kalbin özünün sertliği nasıl giderilir?
*Kalbin özündeki daralma nasıl genişletilir?
*Kalbin özüne yönelik dikkat çekecek kampanyalar neler olabilir?
…
Fizikî kalbin rahatsızlanması, arızalanması, tıkanması, krizi hatta durması sadece bireyleri ve yakın aile eş, dost çevresini olumsuz etkileyip üzerken, “manevi kalbin” donukluğu, rahatsızlığı, darlığı, hastalıkları çok daha geniş bir çevreyi, hatta tüm toplumu menfi yönde etkileyip, toplumsal krizlere yol açmaktadır
İnsana, hayata ve dünyaya sadece madde planından bakış, devletler ve toplumlar düzeyinde öylesine sığ bir algılama alışkanlığı oluşturmuş ki, fiziki kalplere gösterilen ihtimamın tam aksine, manevi kalpler neredeyse tümüyle ihmal edilmektedir
Ruh sağlığı alanında çalışan akademisyen bir dostumuz, bir grup meslektaşına şöyle bir soru soruyor;
“Bizim bilim dalımız, mesleğimiz sizce ruhu ne ölçüde ele alıyor, ne kadar kapsıyor? Tıbbın diğer dalları insan bedeninin tümüyle ilgileniyor, peki biz “ruh”un hekimi miyiz gerçekten?”
Cevap olarak muhataplarının şaşkın bakışlarıyla karşı karşıya kalıyor
Kalplerin ve ruhların hekimliğini ancak Mevlanalar, Yunuslar ve onların yollarını, yöntemlerini izlemeye devam eden çağımızın Mevlanaları, Yunusları yapabilir
Selim bir kalp, ne kadar arzulanan, özlenen bir değer ise, selim bir akıl da öyledir Akıl, insan için ayırt edici bir varlık, bir nimet Akıl, insanın muhataplığı açısından en başta gelen kriter Aklı olmayanın muhataplığı söz konusu değil Bununla birlikte salt aklın ayırt edicilik vasfı genel insan türü için yeterli olmasına rağmen, ideal insan, olgun insan, erdemli insan, kâmil insan söz konusu olduğunda akıl, akl-ı selim olur İdeal olan “akl-ı selim” sahibi olmaktır Zira nice akıllı insanlar vardır ki, akıllarının sevkiyle yaptıkları işlerin sonucu insanlara, akıldan mahrum yırtıcı hayvanlardan daha çok zarar verir Böylelerinin zararı, tahribatı tahsilleri ve bilgileri arttıkca artar Fizik, kimya ve elektronik bilgisinin çokluğu bir grup bombacının uhdesinde ancak ölü, yaralı ve yıkımın çokluğuna yol açar
Aklın, kalb-i selim ile birlikteliği, yardımlaşması, ona akl-ı selim olma vasfını kazandırır Selim bir akıl ile selim bir kalbin birlikteliğinden, ideal insan tipinin engin bilgeliği, erdemi, basiret, feraset ve insana hizmet şevkinin dayandığı sinerji ortaya çıkar
Akıl ile “selim bir akıl”, kalp ile “selim bir kalp” arasındaki farklar üzerinde geniş zamanlı ve derince düşünmemiz gerekiyor Selim bir akıl ve kalbe sahip olma potansiyelimizin farkında olarak, ihtiyaç duyduğumuz gayret ve ihtimamı göstermemiz halinde olumlu yönde mesafe katetmemiz mümkün Mevlanalar ve Yunuslar bu yönde bizim yolumuzu aydınlatıyorlar Bu aydınlığın derununda Şems-i Tebrizi ve Taptuk Emre’den süzülen aşk ateşini göz ardı etmemek şartıyla
Selim bir akıl ve selim bir kalbe ulaşan insanın, selim bir zevke ulaşması da mümkün olur Güzel ahlakın, edebin, sevginin ve zerafetin timsali Resulullah (SAV)in hayatı, sünneti ve sözleri bizim için ne güzel kılavuzdur Meşhur örnekte, bir cenaze defni sırasında, mezarın içinde ve de kenarındaki tümseğin düzeltilmesini istemesi, ne muazzam bir işarettir
Aklın ve gönlün birlikteliğini sağlayarak, selim bir kararlılık ve denge kazanıp, selim bir zevkle, erdem yolculuğunu sürdüren, yararlı ve güzel işlerle meşgul olan, yaptığı işlerde ihsan düzeyini yakalamaya azmeden, incitmeyi lugatından çıkarıp, incinmeme çabasını güden, arif, zarif, gani gönüllü, terbiyeli, edepli, seven ve sevilen bahtiyar insanlardan olma gayreti ne güzel bir gayrettir İnsana yakışan da böylesi bir gayret içinde olmaktır
İnsanlığın ihtiyacı, akıl ve kalp sağlığına hem fiziki hem de manevi boyutuyla ihtimam gösteren, güzel insanların, güzel topluluklar oluşturup, insanlığın geneline faydalı olacak güzel işler yapmaları, iyilikte, güzellikte, doğrulukta, adalette, zerafette insanlığa örnek olmalarıdır
Bize düşen nedir? Bize düşen: Sıradan aklın üstünde, ilerisinde bir akl-ı selim olduğunu bilmek Bilinen kalbin içinde, özünde bir kalb-i selim olduğunu bilmek Akl-ı selim ve kalb-i selim sahibi olmanın, ideal insan, kamil insan olma yolunda “olmazsa olmaz” ların başında geldiğini bilmek Sıradan, geçici, sanal zevklerin yanında bir zevk-i selim olduğunu bilmek Zevk-i selime ancak, akl-ı selim ve kalb-i selim sahibi insanların ulaşabileceğini bilmek Hesap verirken, kalb-i selim sahibi olmaksızın, sahip olunan hiçbir şeyin fayda vermeyeceğini bilmek Selim bir kalbe sahip olmak için sürekli bir arayış ve gayret içinde olmak Kalbe ihtimam göstermek Resulullah (SAV) in izinden giderek, dualarımızda selim bir kalb dilemektir