Kanlı Şapka Kanunu Ve Atıf Hocaefendi..

Sözü hiç evirip çevirmeden söylemeliyim ki, Türkiye’de tarih spekülatörleri var Özellikle yakın tarihe ilişkin farklı görüşler bu çerçevede yaygara malzemesi yapılıyor Bu da yakın tarihin analitik tahlilinin yapılmasını engelliyor Dolayısıyla her şey bir korku kuşağının içinde kalıyor
Buna rağmen bugünkü yazımı, vaktiyle şapka yüzünden asılan İskilipli Atıf Hoca konusuna tahsis edeceğim Çünkü 04 Şubat tarihi Atıf Hoca’nın idam yıldönümüydü Bu konu önemlidir, zira yakın tarihe ilişkin korku kuşağının en koyu tonunda kaybolmuş konulardan biridir Bugüne kadar da sadece spekülatif amaçların malzemesi olarak kullanılmıştır
Bilindiği gibi, Atatürk 24 Ağustos 1925 tarihinde Kastamonu’ya elinde Panama şapkasıyla gitmiş, Kastamonululara hitaben yaptığı konuşmada, “…Uygar ve milletlerarası kıyafet, bizim için, çok cevherli milletimiz için lâyık bir kıyafettir” demişti, “onu giyeceğiz Ayakta iskarpin veya fotin, bacakta pantolon, yelek, gömlek, kravat, yakalık, ceket ve tabiatıyla bunları tamamlamak üzere başta siper-i şemsli serpuş Bu serpuşun adına şapka denir Redingot gibi, bonjur gibi, smokin gibi, frak gibi, işte şapkamız! İsterseniz bildireyim ki, bu kadar yüksek ve önemli bir sonuca varmak için, gerekirse bazı kurbanlar da verelim…” (K Z Gençosman, Atatürk Ansiklopedisi, İstanbul 1981, X, 67)
Anlaşılacağı gibi, bu iş, “kurban” vermeyi göze aldıracak kadar önemliydi İskilipli Atıf Hoca da maalesef “kurbanlar”dan biri olacaktı
İskilip’in Tophane Köyü’nde dünyaya geldiği için “İskilipli” ünvanını kullanan Atıf Hoca, sıradan bir “molla” değil, İstanbul gibi bir ilim merkezinde medrese eğitimini tamamladıktan sonra Daru’l-fünununa (üniversite) girip İlahiyat Fakültesi’nden mezun olmuş bir aydındı Zaten “sıradan” olsaydı, olabilseydi kimse ona ilişmeyecek, ömrünü sehpada yitirmeyecek, başı yastıkta bitirecekti
Fakat “önder” kimliği peşini bırakmadı 31 Mart Olayı’nda (13 Nisan 1909) Sinop’a sürüldü Oradan Sungurlu’ya sevk edildi Nihayet “bir yanlışlık” olduğu söylenerek serbest bırakıldı
İzmir’in işgaline ilk tepkiyi gösterenler arasındaydı Kurduğu “İslâm Teal-i Cemiyeti” vasıtasıyla Anadolu’nun toparlanmasına yardımcı oldu İrşatlarıyla Anadolu’nun yüreğini diri tutmaya çalıştı
Nihayet Cumhuriyetin ilanı ve “Şapka İktisası Hakkında Kanun”un TBMM’nde kabulü…
Atatürk’ün Kastamonu gezisinde söylediklerinden ilham alan Bakanlar Kurulu, 2413 numaralı kararname ile devlet memurlarına şapka giyme mecburiyeti getirdi (02 Eylül 1925) Ardından Konya Milletvekili Refik Bey ve arkadaşları 15 Kasım 1925 tarihinde şapka dışında başlık giyilemeyeceğine ilişkin kanun teklifini TBMM’ye verdiler Bursa Milletvekili Nureddin Paşa, tasarının Teşkilatı Esasiye Kanunu’na (anayasa) aykırı olduğunu ileri sürdüyse de dikkate alınmadı ve 671 sayılı “Şapka İktisası Hakkında Kanun” 25 Kasım 1925’te kabul edildi 28111925 günü 230 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi
Şapka Kanunu, başta Erzurum olmak üzere Rize, Sivas, Maraş, Giresun, Kırşehir, Kayseri, Tokat, Amasya, Trabzon ve Gümüşhane’de protestolarla karşılanmıştı Çoğu dini duyarlılıktan gelen ve kendiliğinden gelişen muhalefet, öteden beri yönetimin “makbul” saymadığı etkin bazı kişilerin kışkırtmasına bağlandı Onlardan pek çoğu İstiklal Mahkemeleri’nde yargılandı, bazıları ağır hapis cezalarına, bazıları ise idam cezasına çarptırıldı
Direnişin en şiddetli olduğu yer ise Trabzon’un hocalarıyla meşhur ilçesi Of’tu Of, Hamidiye Kruvazörü tarafından bombalandı (Bizim uşakların bombardıman altında, “Atma Hamidiye atma, şapka da giyeceğuz, vergi de vereceğuz” diye ağlaştıkları rivayet edilir)
Bu arada Atıf Hoca da şapka devrimi’nden bir buçuk sene önce yayınladığı “Frenk Mukallitliği ve Şapka” isimli kitabından dolayı tutuklanmıştı (26 Aralık 1925) Giresun İstiklal Mahkemesi’ne sevk edildi İstiklal Mahkemeleri’nin astığı astık kestiği kestikti Daha ziyade muhaliflere gözdağı vermekte kullanılıyor, bu yüzden de cezalar çok acımasız oluyordu Buna rağmen, Giresun İstiklal Mahkemesi, Atıf Hoca’ya takipsizlik verdi
Atıf Hoca İstanbul’a döndü Ancak 26 Aralık 1925’te arkadaşları ile beraber tekrar tutuklanarak Ankara’ya sevk edildi ve Ankara İstiklal Mahkemesi’nde yargılanmaya başlandı Bu kez isnat edilen suç, “halkı kanunlara karşı kışkırtmak”tı Oysa Hoca şapka aleyhine hiçbir gösteriye katılmamıştı
Meşhur Kılıç Ali’nin (nam-ı diğer Kel Ali) reislik ettiği Ankara İstiklal Mahkemesi Savcısı, Hoca için 3 yıl hapis cezası istiyordu Fakat mahkeme iki gün içinde idam cezası verdi
Atıf Hoca, ne hikmetse savunma yapmaya gerek görmemişti Hüküm 4 Şubat 1926 sabahı infaz edildi Atıf Hoca’nın son sözü, “Mahkeme-i Kübra’da hesaplaşırız” oldu Allah rahmet eylesin

Sözü hiç evirip çevirmeden söylemeliyim bende insan hangisine yanacagına şaşıyor dogrusuSürgün,sevk ve nihayetinde yanlışlık oldu deyip serbest bırakma yinede sonunda idam hemde haksız yere hiç suçu yokkenBirde olayın diger boyutu hiç olmayan bir şey türkiyeye getirilip pazarlanıyor ne güzel mal satışı yapılır hele hele devlet memurlarına mecbur tutuluyor hatta kampanya bile yapmışlar şu an almaya paran yoksa aylıkta kesilecek diye kendi insanımızı insafsızca yargılayıpta insafsızca asarken elin yahudisinide zengin etmişiz servetine servet katmışız sanki biz o zamanlarda savaştan çıkmamışıkta ekmege ihtiyacımız yokta şapkamız kusur kaldı ahh Türkiyem ahh ahhh yurdumun garip insanı ahhh düşmanları yurttan çıkarmışızda ellerini ceplerimizden hala çıkartamadık
İşin maddi ve bu boyutu bir candan daha önemli degil hiç bir zamanda olamaz tabi fakat bizleri hep bir tarafa baktırırlar o bakmadığımız taraftada böyle olaylar olur her zaman


Paylaşım için Rabbim razı olsun kardeşim emegine sağlık