Dünya Hayatı

DÜNYA HAYATI [AYET VE HADİSLER]
"Hayat" hakkında tarih boyunca birçok felsefî nazariye ortaya atılmış; hayatın başlangıcı, gayesi, anlamı konularında tutarsız ve insanı tatmin etmekten uzak çeşitli yorumlar yapılmıştır Kur'ân-ı Kerîm bunlardan bazılarını örnek olarak bize tanıtmaktadır:
وَقَالُوا مَا هِىَ اِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا اِلَّا الدَّهْرُ وَمَا لَهُمْ بِذلِكَ مِنْ عِلْمٍ اِنْ هُمْ اِلَّا يَظُنُّونَ
"Dediler ki: Ne varsa dünya hayatımızdır, başka birşey yoktur Ölürüz, yaşarız; bizi zamandan başkası helâk etmiyor (bizi öldüren yalnız zamandır) Fakat onların bu hususta hiçbir bilgileri yoktur Onlar sadece zannediyorlar" (Câsiye, 45/24)
اِنْ هِىَ اِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثينَ
"Ne ise hep bu dünya hayatımızdır, ölürüz ve yaşarız, biz öldükten sonra diriltilecek değiliz" (Mü'minûn, 23/37)
Âyetlerde bahsedilen inanç sahipleri "hayatın sadece bu dünya hayatından ibaret olduğunu" zanneden, öldükten sonra dirilmeyi inkâr eden ateist (dinsiz) ve materyalistlerdir

İlk insan ve ilk peygamber Hz Âdem (as) ve eşi Hz Havva Cennet'te kendilerine yasak edilmiş ağacın meyvesinden yiyince Allah (cc) onları yeryüzüne indirdi:
فَاَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَاَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فيهِ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِى الْاَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ اِلى حينٍ
"Derken Şeytan onları(n ayağını) oradan kaydırdı, içinde bulundukları (nimet yurdu) ndan çıkardı (Biz de) dedik ki: "Birbirinize düşman olarak inin; sizin yeryüzünde kalıp bir süre yaşamanız lâzımdır " (Bakara, 2/36)
Kur'ân-ı Kerim, dünya hayatını şöyle tarif ve tasvir ediyor:
اِعْلَمُوا اَنَّمَا الْحَيوةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِى الْاَمْوَالِ وَالْاَوْلَادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ اَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهيجُ فَتَريهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا وَفِى الْاخِرَةِ عَذَابٌ شَديدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللّهِ وَرِضْوَانٌ وَمَاالْحَيوةُ الدُّنْيَا اِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ
"Bilin ki, dünya hayatı bir oyun, eğlence, süs, kendi aranızda övünme, mal ve evlat çoğaltma yarışıdır (Bu) tıpkı bir yağmura benzer ki; bitirdiği ot, ekicilerin hoşuna gider, sonra kurur, onu sapsarı görürsün, sonra çerçöp olur Ahirette ise çetin bir azap; Allah'tan mağfiret ve rıza vardır Dünya hayatı ise, sadece aldatıcı bir geçinmedir" (Hadîd, 57/20)

اِنَّمَا الْحَيوةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَاِنْ تُؤْمِنُوا وَتَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ اُجُورَكُمْ وَلَايَسَْلْكُمْ اَمْوَالَكُمْ
"Dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden ibarettir Eğer inanır, (günahlardan) korunursanız (Allah) size mükâfatlarınızı verir ve sizden (bütün) mallarınızı istemez (sadece zekât ve sadaka gibi cüz ı bir miktar taleb eder) " (Muhammed, 47/36)
Allah, ölümü ve hayatı insanları imtihan etmek için yarattığını şöyle ifade ediyor:
اَلَّذى خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيوةَ لِيَبْلُوَكُمْ اَيُّكُمْ اَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزيزُ الْغَفُورُ
"O hanginizin daha güzel iş yapacağını denemek için ölümü ve hayatı yarattı O üslündür, bağışlayandır" (Mülk, 67/2)
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَىْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْاَمْوَالِ وَالْاَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِالصَّابِرينَ
"Andolsun, sizi korku, açlık, mallardan canlardan ve ürünlerden eksiltme gibi şeylerle deneriz; sabredenleri müjdele" (el-Bakara, 2/155)
Dünyanın insanı cezbeden metaı vardır Bunlar âyette şöyle sayılmıştır:
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنينَ وَالْقَنَاطيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْاَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذلِكَ مَتَاعُ الْحَيوةِ الدُّنْياَ وَاللّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَابِ
"Kadınlardan, oğullardan, kantarlarca yığılmış altın ve gümüşten, (otlağa) salınmış atlardan, davarlardan ve ekinlerden gelen zevklere aşırı düşkünlük, insanlara süslü (cazip) gösterildi Bunlar sadece dünya hayatının geçimidir Asıl varılacak güzel yer, Allah'ın yanındadır" (Âl-i İmrân, 3/14)
اَلْمَالُ وَالْبَنُونَ زينَةُ الْحَيوةِ الدُّنْيَا وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ اَمَلًا
"Mal ve oğullar dünya hayatının süsüdür Bâki kalacak olan güzel işler ise Rabbinin katında sevapça da daha hayırlıdır, umutça da daha hayırlıdır" (Kehf, 18/46)
Dünya hayatından sonra ebedî olan âhiret hayatı vardır: Orası çalışma yeri değil, dünyadaki çalışmaların karşılığını görme yeridir Ebedî saadet bu dünyada kazanıldığı için dünya hayatı çok değerlidir İyi değerlendirilmeli, ömür boşa geçirilmemelidir Yüce Allah şöyle buyurur:
يَا اَيُّهَا الَّذينَ امَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَاقَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللّهَ اِنَّ اللّهَ خَبيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
" Ey inananlar, Allah'tan korkun ve kişi, yarın için ne (yapıp) gönderdiğine baksın, Allah'tan korkun, çünkü Allah yaptığınızı haber âlmaktadır" (Haşr, 59/18)
Kur'ân-ı Kerim bize çalışmayı emretmiş, dünya nimetlerinden meşru şekilde istifade etmemizi tavsîye etmiştir:
فَاِذَا قُضِيَتِ الصَّلوةُ فَانْتَشِرُوا فِى الْاَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللّهِ وَاذْكُرُوا اللّهَ كَثيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
"Namaz kılındıktan sonra yeryüzüne dağılın ve Allah'ın lutfundan (nasibinizi) arayın Allah'ı çok anın ki kurtuluşa eresiniz" (Cum'a, 62/10)
وَاَنْ لَيْسَ لِلْاِنْسَانِ اِلَّا مَاسَعى () وَاَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرى ()
"İnsana çalışmasından başka bir şey yoktur Ve çalışması da yakında görülecektir" (Necm, 53/39-40)
Müslüman herşeyi yerli yerinde yapar, dünya hayatını iyi işle (salih amel) değerlendirir Çocuklarının rızkını helâlinden kazanmak için çalışır, elinin emeğiyle geçimini temin eder İbadetlerini vaktinde yapar, kazandığından Allah yolunda harcamada bulunur İnsanlara faydalı olmaya gayret eder Dünyası için âhiretini, âhireti için dünyasını terk etmez İkisi arasında uyumlu ve dengeli bir hayat düzeni meydana getirir
Allah Teâlâ düşmana karşı güçlü olmamızı, üstün silahlar hazırlamamızı, böylece Allah'ın düşmanlarını korkutmamızı istemiştir:
وَاَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِه عَدُوَّ اللّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَاخَرينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمْ اَللّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَىْءٍ فى سَبيلِ اللّهِ يُوَفَّ اِلَيْكُمْ وَاَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ
"Onlara karşı gücünüz yettiği kadar kuvvet ve cihat için bağlanıp beslenen atlar (savaş araçları) hazırlayın Bununla Allah'ın düşmanını, sizin düşmanınızı ve onlardan başka sizin bilmediğiniz, Allah'ın bildiği (düşman) kimseleri korkulursunuz Allah yolunda ne harcarsanız tam olarak size ödenir, hiç haksızlığa uğratılmazsınız" (Enfâl, 8/60)
Kur'ân-ı Kerim bizi esas olarak âhiret amellerine teşvik ediyor, fakat dünyadan da nasibimizi unutmamamızı hatırlatıyor
İyilik yapan da kötülük yapan da karşılığını eksiksiz görecektir:
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ () وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ ()
"Artık kim zerre ağırlığınca hayır yapmışsa onu görür Ve kim zerre ağırlığınca Şer yapmışsa onu görür" (İnsana ameli gösterilir, insan yaptığını görür) (Zilzâl, 99/7-8)
وَسَارِعُوا اِلى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّموَاتُ وَالْاَرْضُ اُعِدَّتْ لِلْمُتَّقينَ
"Rabbinizden bir bağışa ve genişliği göklerle yer arası kadar olan, takva sahipleri için hazırlanmış bulunan Cennet'e koşun" (Âl-i İmrân, 3/133)
وَابْتَغِ فيمَا اتيكَ اللّهُ الدَّارَ الْاخِرَةَ وَلَا تَنْسَ نَصيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا وَاَحْسِنْ كَمَا اَحْسَنَ اللّهُ اِلَيْكَ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِى الْاَرْضِ اِنَّ اللّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدينَ
" Allah'ın sana verdiği (bu servet) içinde âhiret yurdunu ara; dünyadan da nasibini unutma Allah sana nasıl iyilik ettiyse sen de öyle iyilik et; yeryüzünde bozgunculuk etmeyi isteme Çünkü Allah bozguncuları sevmez" (Kasas, 28/77)
Mal ve evlâd dünya hayatında insani en çok meşgul eden iki nimet olduğundan bunların tehlikesine işaret edilmiş, bunların Allah'a ibadete engel olmaması istenmiştir:
يَا اَيُّهَا الَّذينَ امَنُوا لَا تَخُونُوا اللّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا اَمَانَاتِكُمْ وَاَنْتُمْ تَعْلَمُونَ () وَاعْلَمُوا اَنَّمَا اَمْوَالُكُمْ وَاَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَاَنَّ اللّهَ عِنْدَهُ اَجْرٌ عَظيمٌ
"Ey imân edenler! Allah Teâlâ'ya ve Peygamber'e hıyânet etmeyiniz ve emanetlerinize hıyânette bulunmayınız Halbuki, siz bilirsiniz"
"Bilin ki mallarınız ve çocuklarınız birer fitne (imtihan)dir Allah'a gelince büyük mükâfat O'nun katındadır " (Enfal, 8/27-28)
يَا اَيُّهَا الَّذينَ امَنُوا لَاتُلْهِكُمْ اَمْوَالُكُمْ وَلَا اَوْلَادُكُمْ عَنْ ذِكْرِاللّهِ وَمَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَاُولئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ
"Ey inananlar, mallarınız ve çocuklarınız sizi Allah'ı anmaktan alıkoymasın Kim bunu yaparsa, işte onlar ziyana uğrayanlardır " (Münâfikun, 63/9)
يَا اَيُّهَا النَّاسُ اِنَّ وَعْدَ اللّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيوةُ الدُّنْياَ وَلَا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللّهِ الْغَرُورُ
"Ey insanlar, Allah'ın va'di gerçektir sakın dünya hayatı sizi aldatmasın ve o aldatıcı (Şeytan) Allah'ın affına güvendirmek sureti ile sizi aldatmasın " (Fâtır, 35/5)
Hadîs-i Şeriflerde de dünya hayatının aldatıcılığı ve fânîliği üzerinde durulmuş, buna karşı insanlar uyarılmıştır:
قال رسولُ اللّه الدُّنْيَا مَلْعُونَةٌ، مَلْعُونٌ مَا فِيهَا إلاَّ ذِكْرَ اللّهِ تَعَالى وَمَا وَلااَهُ وَعَالِمٌ وَمُتَعَلِّمٌ
(1967)- Ebû Hüreyre (ra) anlatıyor: "Rasulullah(as) buyurdular ki: "Dünya mel'undur, içindekiler de mel'undur, ancak zikrullah ve zikrullah'a yardımcı olanlarla âlim veya müteallim hâriç" [Tirmizî, Zühd 14, (2323); İbnu Mâce, Zühd 3, (4112)]

قال رَسُولُ اللّه إنَّ الدُّنْيَا حُلْوَةٌ خَضِرَةٌ، وَإنَّ اللّهَ مُسْتَخْلِفُكُمْ فِيهَا فَنَاظِرٌ كَيْفَ تَعْمَلُونَ؛ فَاتَّقُوا الدُّنْيَا وَالنِّسَاءَ فَإنَّ أوَّلَ فِتْنَةِ بَنِى إسْرَائِيلَ كَانَتِ النِّسَاءَ
(1966)- Ebû Saîd (ra) anlatıyor: "Rasulullah (as) buyurdular ki: "Dünya tatlı ve hoştur Allah sizi ona vâris kılacak ve nasıl hareket edeceğinize bakacaktır Öyleyse dünyadan sakının, kadından da sakının! Zîra Benî İsrâil'in ilk fitnesi kadın yüzünden çıkmıştır" [Müslim, Zikr 99, (2742); Tirmizî, Fiten 26, (2192); İbnu Mâce, Fiten 19, (4000)]
وعنه رَضِىَ اللّهُ عَنْهُ قال: [ قال رسولُ اللّهِ الدُّنْيَا سِجْنُ المُؤْمِنِ، وَجَنَّةُ الكَافِرِ]
(1968)- Yine Ebû Hüreyre (ra) anlatıyor:
"Resûlullah (as) buyurdular ki: "Dünya, mü'mine hapishâne, kâfire cennettir" [Müslim, Zühd 1, (2956); Tirmizî, Zühd 16, (2325)]
Münâvî, hadisi açıklama sadedinde şu menkîbeyi nakleder: "Anlattıklarına göre, Hâfız İbnu Hacer, Kâdı'il-Kudât iken, bir gün etrafını saran büyük bir cemaatle, haşmetli ve güzel bir hey'ete bürünmüş halde pazara uğrar Derken kılık kıyafeti pejmürde, eskimiş ve yağlara bulanmış bir elbise içerisinde sıcak zeytinyağı satan bir yahudi, kendisine doğru yaklaşıp atının yularından tutar ve: "Ey Şeyhülislam, inanıyorsun ki, Peygamberiniz: "Dünya mü'mine hapishâne, kâfire cennettir" demiştir Sen hangi hapistesin ve ben nasıl bir cennetteyim?" der İbnu Hacer şu cevabı verir:
"Ben, Allah'ın bana âhirette hazırladığı nimetlere nisbetle, hâl-i hazırda sanki -(şu dünyevî saltanatıma rağmen)- hapiste gibiyim Sen de, sana âhirette hazırlanan azâba nisbetle, cennette gibisin!"
Yahudi, bu cevap üzerine Müslüman olur"
قال رسولُ اللّه: لَوْ كَانَتِ الدُّنْيَا تَعْدِلُ عِنْدَ اللّهِ جَنَاحَ بَعُوضَةٍ مَا سَقَى كَافِراً مِنْهَا شَرْبَةَ مَاءٍ
(1971)- Sehl İbnu Sa'd (ra) anlatıyor: "Resûlullah (as) buyurdular ki: "Eğer dünya Allah nazarında sivri sineğin kanadı kadar bir değer taşısaydı tek bir kâfire ondan bir yudum su içirmezdi" [Tirmizî, Zühd 13, (2321); İbnu Mâce, Zühd 11, (2410)]
وعن ابن مسعود: [ دَخَلْتُ عَلى رسول اللّهِ وَقَدْ نَامَ عَلَى رِمَالٍ حَصِيرٍ وَقَدْ أثَّرَ في جَنْبِهِ فَقُلْتُ يَا رسُولَ اللّهِ: لَوِ اتّخَذْنَا لَكَ وَطَاءً تَجْعَلُهُ بَيْنَكَ وَبَيْنَ الحَصِيرِ يَقِيكَ مِنْهُ؟ فقَالَ: مَالِى وَلِلدُّنْيَا؟ مَا أنَا وَالدُّنْيَا إلاَّ كَرَاكِبٍ اسْتَظَلَّ تَحْتَ شَجَرَةٍ ثُمَّ رَاحَ وَتَرَكَهَا]
(1970)- İbnu Mes'ûd (ra) anlatıyor: "Resûlullah (as)'ın yanına girmiştir Onu bir hasır örgünün üzerinde uyumuş buldum Hasır, (vücudunun açık olan) yan taraflarında izler bırakmıştı
"Ey Allah'ın Resûlü dedim, sana bir yaygı temin etsek de hasırın üstüne sersek, onun sertliğine karşı sizi korusa!"
"Ben kim, dünya kim Dünya ile benim misâlim, bir ağacın altında gölgelenip sonra terkedip giden yolcunun misali gibidir" [Tirmizî, Zühd 44, (2378) Tirmizî hadisin sahih olduğunu söyledi]
Dünyanın anlamını açıklarken:
اِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْاَرْضِ زينَةً لَهَا لِنَبْلُوَهُمْ اَيُّهُمْ اَحْسَنُ عَمَلًا
"İnsanlardan hangisinin daha iyi iş işlediklerini ortaya koyalım diye yeryüzündeki şeyleri ona süs yaptık " buyurur (Kehf, 18/7)
Bütün belaların temeli dünya hayatını gaye edinmektir
قال رسولُ اللّه إذَا أحَبَّ اللّهُ عَبْداً حَمَاهُ مِنَ الدُّنْيَا كَمَا يَظَلُّ أحَدُكُمْ يَحْمِى سَقِيمَهُ المَاء
(1972)- Katâde İbnu Nu'mân (ra) anlatıyor:
"Rasulullah (as) buyurdular ki: "Allah bir kulu sevdi mi, onu dünyâdan korur Tıpkı sizden birinin hastasına suyu yasaklaması gibi" [Tirmizî, Tıbb 1, (2037)]
1- Allah'ın sevdiği kulu dünyadan korunması demek, kulla dünya arasına girerek kulu dünyevî şehvetlerden, dünyevî nimetlerden uzak tutması, dünyanın aldatıcı güzellikleriyle kirlenmesine mâni olarak kalbinin onlarla ve onların sevgisiyle kirlenmesini önlemesidir
2- Suyun yasaklanması, hastanın şifâya kavuşması için perhîz ettirilmesidir Zîra bazı hastalara su zararlıdır, onun sıhhate kavuşması için verilmez veya asgari nisbette verilir
ارْتَحَلَتِ الدُّنْيَا مُدْبِرَةً وَارْتَحَلَتِ اخِرَة مُقْبِلَةً! وَإنَّ لِكُلِّ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا بَنِينَ فَكُونُوا مِنْ أبْنَاءِ الاخِرَةِ، وَلاَ تَكُونُوا مِنْ أبْنَاءِ الدُّنْيَا فإنَّ الْيَوْمَ عَمَلٌ وَلاَ حِسَابَ، وَغَداً حِسَابٌ ولاَ عَمَلَ
(1973)- Ali İbnu Ebî Tâlib (ra) buyurdular ki: "Dünya arkasını dönmüş gidiyor, âhiret ise yönelmiş geliyor Bunlardan her ikisinin de kendine has evlatları var Sizler âhiretin evlatları olun Sakın dünyanın evlatları olmayın Zîra bugün amel var hesap yok, yarın ise hesap var amel yok" [Rezîn tahric etmiştik Buhârî, muallak (senetsiz) olarak kaydetmiştir (Rikâk 4)]
İSLAM'IN REDDETTİGİ DÜNYA
Dünyanın zemmiyle ilgili bahsin umumî açıklama kısmında belirttiğimiz gibi, dünya,çok yönlü bir varlık hattâ bir mefhumdur Hadislerde gelen zemm ve kötüleme bütün yönlerine bakmaz Bu hususu açık bir uslûbla bize tahlîl eden doyurucu bir pasajı Bediüzzaman'dan iktibas edeceğiz:
"Ehl-i dalâletin vekili der ki: "Hadislerinizde dünya tel'în edilmiş "Cife" ismiyle yâd edilmiş "Fenadır, pistir" diyorlar Oysa sen, bütün kemâlâtı İlâhiyeye medâr ve hüccet onu gösteriyorsun, âşikâre ondan bahsediyorsun?"
"ELCEVAP: Dünyanın üç yüzü var:
Birinci yüzü: Cenâb-ı Hakk'ın Esmâsına bakar Onların nukûşunu gösterir Onlara âyinedârlık eder Dünyanın şu yüzü, hadsiz mektubât-ı Samedâniyyedir Bu yüzü gayet güzeldir Nefret değil, aşka lâyıktır
İkinci yüzü, âhirete bakar Âhiretin tarlasıdır Cennetin mezrasıdır Rahmetin mezheresidir Şu yüzü dahi, evvelki yüzü gibi güzeldir Tahkire değil, muhabbete lâyıktır
Üçüncü yüzü, insanın hevesâtına bakan ve gaflet perdesi olan ve ehl-i dünyanın mel'abe-i hevesât olan yüzüdür Şu yüz çirkindir Çünkü fânidir, zâildir, elemlidir, aldatır İşte, hadisde vârid olan tahkîr ve ehl-i hakîkatın ettiği nefret, bu yüzdedir Kur'ân-ı Hakîm'in kainattan ve mevcudattan ehemmiyetkârane, istihsankârane bahsi ise; evvelki iki yüze bakar Sahabelerin vesair ehlullahın merğub dünyaları, evvelki iki yüzdedir
عن ابن عمر (رعنهُمَا) قال: [ أخذ رسُولُ اللّهِ بمنكبِى وقالَ كُنْ في الدُّنْيَا كأنَّكَ غريبٌ أو عابرُ سبيلٍ[وكان ابن عمر رضى اللّه عنهُما يقولُ: ]إذَا أمْسَيْتَ فَلا َتَنْتَظِرِ الصَّبَاحَ، وإذَا أصْبَحْتَ فََلا تَنْتَظِرِ المسَاءَ، وخُذْ منْ صحّتِكَ لمرضِكَ، ومنْ حياتِكَ لموْتِكَ]
(150)- İbnu Ömer (ra) anlatıyor: "Resûlullah (as) omzumdan tuttu ve: "Sen dünyada bir garib veya bir yolcu gibi ol" buyurdu
İbnu Ömer (ra) şöyle diyordu: "Akşama erince, sabahı bekleme, sabaha erince akşamı bekleme Sağlıklı iken hastalık halin için hazırlık yap Hayatta iken de ölüm için hazırlık yap" Buhârî, Rikak 2; Tirmizî, Zühd 25, (2334)
BİR ÖLÇÜ
وعن ابن عمرو بن العاص (رعَنهما) قال: قَالَ رَسُولُ اللّهِ: خَصْلَتَانِ مَنْ كَانَتَا فيهِ كَتَبَهُ اللّهُ تَعالى شَاكِراً صَابِراً، وَمَنْ لَمْ تَكُونَا فيهِ لَمْ يَكْتُبْهُ اللّهُ َ شَاكِراً وَلاَ صَابِراً، مَنْ نَظَرَ في دِينِهِ الى مَنْ هُوَ فَوْقَهُ فَاقْتَدَى بهِ وَمَنْ نَظَرَ في دُنْيَاهُ الى مَنْ هُوَ دُونَهُ فَحَمِدَ اللّهَ تَعالى عَلى مَا فَضْلَهُ بِهِ عَلَيْهِ كَتَبَهُ اللّهُ شَاكِراً صَابِراً، وَمَنْ نَظَرَ في دِينِهِ الى مَنْ هُوَ دُونَهُ وَنَظَرَ في دُنْيَاهُ إلى مَنْ هُوَ فَوْقَهُ فَأسِفَ عَلى مَا فَاتَهُ مَنْهُ لَمْ يَكْتُبْهُ اللّهُ شَاكِراً وَلاَ صَابِراً
(5857)- İbnu Amr İbni'l-As (ra) anlatıyor: "Rasulullah (as) buyurdular ki:
"İki haslet vardır, bunlar kimde bulunursa Allah onu şükredici ve sabrediciler arasına kaydeder:
* Diyanette kendinden üstün olana bakıp, ona uymak
* Dünyalıkta kendinden aşağı olana bakıp, Allah'ın kendine vermiş olduğu üstünlüğe hamd etmek
İşte böyle olan kimseyi Allah şükredici ve sabredici olarak yazar
Kim de diyanette kendinden aşağı olana bakar, dünyalıkta da kendinden üstün olana bakar ve elde edemediğine üzülürse Allah onu şükredici ve sabredici olarak yazmaz" [Tirmizî, Kıyamet 59, (2514)]

Not: Bu metin Şamil İslam Ansiklopedisi `Dünya Hayatı` maddesi ile İbrahim Canan`ın `Kütüb-i Sitte 10` adlı CD`sinden kısaltılarak hazırlanmıştır