Hutbe Adab-I Muaşeret

Hutbe Adab-ı Muaşeret

Pazartesi, 20 Aralık 2010 13:29 DrMMahfuz ATA İl Müftü Yardımcısı/Isparta



وَقُل لِّعِبَادِي يَقُولُواْ الَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّيْطَانَ يَنزَغُ بَيْنَهُمْ إِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلإِنْسَانِ عَدُوًّا مُّبِينًا

Aziz Müminler!
Edeb kelimesinin çoğulu olan “adab”; kaideler, usuller, ahlaki açıdan uyulması gereken hususlar, terbiye ve nezaket kuralları anlamına gelir “Muaşeret” de Birlikte yaşayıp iyi geçinme demektir
“Adab-ı muaşeret" (görgü) ise; toplum içinde yaşayan insanların birbirine karşı takınmaları gereken medeni ve ahlaki davranış tarzları ile, bu hususlarda birbirleriyle iyi geçinme, uyum içinde olma, nezaket ve terbiye kurallarına uyma, İslam’ın güzel saydığı söz ve davranışlara; iyilik, zarâfet, usluluk ve güzel ahlâk kurallarına denmektedir2
Kıymetli Müslümanlar!
İslam dini, bireylerin kendi yaşantılarıyla ilgili birtakım düzenlemeler yaptığı gibi, toplumu ilgilendiren örf, adet ve davranış kurallarını belirlemiştir Bunların bazıları şunlardır: İnsanlar arasındaki sevgiyi artırmak için selamlaşmak, koğuculuk ve gıybet yapmamak, başkalarını kötülemekten kaçınmak, kusur araştırmamak, Resulüllah (sav), şöyle buyuruyor: “Kim bir müslümanın bir ayıbını örterse, Allah da onun kıyamette bir ayıbını örter”3
Ayrıca uysal olmak ve insanlarla iyi geçinmek, dostluğa önem vermek, hakkına razı olmak, yapılan iyiliklere karşı teşekkür etmek, azimli ve sebatkar olmak, kibirli olmamak, yaptığı iyilikleri başa kakmamak, ağır başlı ve vakur olmak, yardımsever olmak, kendisi için arzu ettiği güzel şeyleri başkası için de arzu etmek, hastaları ziyâret etmek, akrabaları gözetmek, kaba, çirkin, edep dışı, müstehcen ve kalp kırıcı sözlerden sakınmak Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmaktadır: “Kullarıma söyle; (İnsanlara karşı) en güzel sözü söylesinler mutlaka şeytan aralarını bozar Zira şeytan insanın apaçık bir düşmanıdır”4
Değerli Mü’minler!
Müslüman, yaptığı iş ve davranışlarında adab-ı muaşeret kurallarına çokça dikkat etmelidir Mesela, Bir şeyin alıp-satımında, borcun ödenmesinde anlayış ve kolaylık sağlamalı, kendisine borçlu olduğumuz kimse uygun olmayan bir tarzda alacağını istese bile ona anlayış göstermelidir Komşularla iyi geçinmeli, yüksek sesle rahatsız etmemeli, sokakta yürürken yerlere tükürmemeli, zararlı atık ve çöpleri rastgele atmamalı, yola engel olacak şekilde araba park etmemelidir
Görgü kuralları elbette anılanlardan ibaret değildir İslam, hayatın her safhasında Müslüman’ın edepli, terbiyeli, görgülü ve nezaketli olmasını istemektedir İslam'ın toplum içindeki tavır ve davranışlarını belirleyen adab-ı muaşeret kuralları Kur'an ve sünnette detaylı olarak belirtilmiştir Peygamberimiz (sav), “Nezaket ve güzel söz nereye girerse orayı süsler Şiddet ve kötü söz ise girdiği yeri kirletir” buyurmuştur”5
Gerçek ve olgun bir Müslüman olabilmenin yolu, insanlarla olan davranışlarımıza dikkat etmek ve yanlış sayılabilecek hareketlerden kaçınmaktır Rabbimizin bizden hoşnut olacağı bir hayat tarzını sürdürmektir
Hutbemi, Peygamber Efendimiz (sav)’in şu hadis-i şerifi ile bitirmek istiyorum:“Mümin uysaldır Başkaları ile iyi geçinir, kendisi ile iyi geçinilir İyi geçinmeyen, kendisi ile de iyi geçinilmeyen kimsede hayır yoktur”6
Yüce Allah bizi, terbiye ve nezaket kurallarına uyan gerçek kullarından eylesin!
1-DİA, Edeb, X, s 412
2-Buhari, Mezalim, 3
3-İsra, 53
4-Buhârî, Büyû‘ 16, Vekâlet 6)
5-Tirmizi, Sünen, Birr, 47
6-Ahmed b Hanbel, II, 400