Hikemi Ataiyye (Ataullah İskenderi Hz)

1- Başlangıçlar, nihayetlerin tecelli ettiği yerlerdir Kimin bidayet ve başlangıcı Allah ile olursa nihayeti de O'nunla, O'na doğru olur (263 hikmet)

2- Bidayet ve başlangıcı parlak olanın nihayeti de parlaktır (28 hikmet)

3- İbadet ve taat yapamadığında üzülmemen, hata ve günah işlediğinde ise pişmanlık duymaman kalbin ölüm işaretlerindendir (51 hikmet)

4- Varlığı sence küçük görülen ve göze batmayan ibadet aslında kalplerin dirilişi için en çok ümit verici ibadettir (54 hikmet)

5- Allah ile huzur haline ulaşamadın diye zikri terk etme, zikrin peşini bırakma Çünkü bizzat zikirden gafil olmak, zikir yaparken gafil olmaktan daha beterdir Olabilir ki (Hakk Teâlâ) seni gafletle yapılan zikirden yakaza hâlindeki zikre(�) yükseltebilir (50 hikmet)

6- Senin Allah'tan istediğin şeylerin en hayırlısı, O'nun senden istediğidir (78 hikmet)

7- Ariflerin Allah Teâlâ'dan istedikleri şey, kullukta sadakat ve O'na ait hakların tamamıyla yerine getirilmesidir (82 hikmet)

8- Hiçbir şey, kalp için kendisiyle tefekkür meydanlarına girdiğin uzlet kadar faydalı değildir (10 hikmet)

9- Kendisinde kalbî huzuru bulamadığın herhangi bir ibadetin kabul edilmesinden ümidini kesme! Manevî hazzını acele ve peşin olarak yaşayamadığın ve idrak edemediğin bu ibadetin kabul edilmiş olabilir (218 hikmet)

10- Tefekkür, kalbin ağyar ve masiva meydanlarında seyri, cevelanı ve yolculuğudur (260 hikmet)

11- Tefekkür kalbin kandilidir O giderse kalp için ışık ve ziya yok demektir (261 hikmet)

12- Hayr-u hasenat gibi nafile ibadetlere koşmak, farz ve vacipleri yapmada ise tembellik göstermek heva ve hevese tabi olmanın alâmetlerindendir (193 hikmet)

13- Sevdiğin herşeyin mutlaka kulu ve kölesi olursun Halbuki Allah kendisinden başka hiç kimseye köle olmanı sevmemekte ve istememektedir (209 hikmet)

14- Senin Allah Teâlâ'ya vasıl olman demek; O'nun ilmine, O'nu bilmeye vasıl olman demektir (212 hikmet)

15- O(Allah), bu dünyada iken sana, kainata ve eşyaya bakıp düşünmeyi emretti Öbür dünyada ise zatının kendini sana açacaktır (118 hikmet) De ki; semavatta olan şeylere bakınız(Yunus 101) emri ile sana anlayış ve tefekkür kapısını açmış oldu (143 hikmetten)

16- Yaratıcısını müşahede edemediğin sürece kainatla berabersin O'nu müşahede ettiğin zaman ise dünya seninle olur (44 hikmetten)

17- Bir eşyadan diğer eşyaya seyahat edip durma! Kevn'den mükevvine geç(Yaratılmıştan Yaratana geç) (44 hikmet)

18- Zillet ve iftikar (Allah'a muhtaçlık duygusu) getiren bir ma'siyet ve günah; izzet ve kibir getiren bir ibadet ve taattan daha hayırlıdır (98 hikmet)

19- Senin için vakitlerin en hayırlısı yoksulluğunu müşahede ettiğin, sendeki zayıflık ve zillete döndürüldüğün vakittir (102 hikmet)

20- Allah'a karşı (masiyet ve) kötülüklerin sürüp giderken O'nun sana olan ihsanının devam etmesinden çekin ve kork Çünkü bu bir istidrac olabilir (Yani peyderpey helake sürükleniyor olabilirsin) (68 hikmet)

21- Arifler bast haline girdikleri zaman, kabz halindekinden daha çok korkarlar Çünkü bast halinde edep sınırlarında duran kişiler çok azdır (84 hikmet)

22- Şeytanın senden gafil olmadığını bildiğin zaman, varlığını elinde bulunduran Allah'tan gafil olma (234 hikmet)

23- Allah katında kıymet ve değerini öğrenmek istiyorsan; seni hangi işte ikame ettiğine, hangi halde tuttuğuna bir bak (76 hikmet)

24- Dünyada bulunduğun müddetçe keder ve üzüntülerin gelip çatmasını garip görme Çünkü dünya, vasfına layık olanları ve tabiatının gereğini ortaya koyacaktır(25 hikmet)

25- Seni kendi yarattıklarından ürküttüğü zaman, iyi bil ki O, sana kendisiyle üns ve dostluk kapısını açmak istemektedir (103 hikmet)

26- Hâli ve yaşayışı sana feyz ve hamle vermeyen, kâli(konuşması) ve sözü seni Allah'a götürmeyen kimse ile dostluk etme, arkadaşlık yapma (46 hikmet)

27- Her meseleye cevap veren, her gördüğünden bahseden, her bildiğini anlatan bir kimse gördüğünde bu haliyle onun cahil olduğunu anla (73 hikmet)

28- İnsanların sana gelmeyişleri veya kınamakla beraber teveccühleri seni üzüyorsa, kendindeki Allah ilmine dön (232 hikmet)

29- Cenab-ı Hakk'ın, halkın eliyle sana ezâ ve cefâ ettirmesi, onlarla beraber oturup kalkmaman içindir Her şeyin seni rahatsız etmesini istiyor Ta ki seni hiçbir şey meşgul etmesin, Allah'tan alıkoymasın (233 hikmet)

30- Söylenen her söz üzerinde, içinden çıktığı kalbin kisvesi, elbisesi vardır (183 hikmet)

35- Sevdiğin ve kendisine koştuğun iyi iş, meşgul olman gereken iştir (264 hikmet)

36- Talep şan değildir Razı ol, şanda senin nam da senin Varlığını bilinmezlik toprağına göm Gömülmeyen şey nâbit olmaz

Eşyadan eşyaya seyahat edip durma Kendine uzaktan bakmayı öğren Bir dolap beygirine benziyorsun
Öyle ahmak, öyle hüzün verici

--Madem ki içinde bulunduğun yer, konuştuğun kimse sana feyz vermiyor, terke mani olan ne?

--Ölüme ağlama Kalbe bak Hata ve isyan ile pişman, ibadet ve taat ile neşveli değilsen zaten ölüsün

-- Melâl(hüzün) içindesin Yoksul olduğunu düşünüyorsun Ne ki senden alınmıştır, o senin hayrınadır İçindeki yoksulluğu hissediyor musun? İşte senin için en hayırlı vakit Unutma, ihtiyaç mütemadîdir

Kaçırdığın ibadetlerden dolayı üzülmemen ve günahlardan pişmanlığı terketmen kalbinin öldüğünün alametlerindendir

Açıklama:Üç şey kalbi öldürür:

a)Dünya sevgisi

b)Zikirden gafil olmak

c)Uzuvların serbestçe günah işlemesi

Üç şey kalbi canlandırır:

a)Dünyadan zühd (yani onun sevgisini terk)

b)Zikirle meşgul olmak

c)Evliya ile sohbet etmek

Üç şey kalbin öldüğünün alametidir:

a)Kaçırılan ibadet ve taatlere üzülmemek

b)Günahlardan sonra pişmanlık duymamak

c)Gafillerle arkadaşlık etmek

Bir hadis-i şerifte Resuluullah (as) şöyle buyurmaktadır:

''Her kim ki hasenatı (yapmış olduğu ibadet ve taat) onu sevindiriyor ve seyyiatı (günahları) onu üzüyorsa o kişi gerçek mümindir''

Tirmizi,Fiten,7;Hakim,el-Müstedrek,1/4

18Hikmet

**Allah'tan seni bir halden çıkarıp başka bir hale aktarmasını istemeZaten O dilerse,seni o halden çıkarmadan da halini değiştirebilir**

Açıklama:Kişi evli ise bekarlığı,fakir ise zenginliği,gurbette ise vatanı,hasta ise sıhhati veya uzlette ise topluluğu vsyahut da bütün bunların aksini arzulamamalıdırAllah (cc) neyin hayırlı olacağını en iyi bilendirKişi istesin veya istemesin O ne irade etmişse olacak odur

''Alemlerin Rabbi olan Allah dilemeyince siz dileyemezsiniz'' (Tekvir 81/29)

Allah (cc)Davud'a (as) şöyle vahyetmiştir:

''Ey Davud!Sen de diliyorsun ben deFakat ancak benim dediğim oluyorEğer benim irademe teslim olursan istediğini veririmYok teslim olmazsan istediğin uğrunda yorulursun ve yine benim dediğim olur''

57Hikmet:

--Ümidini kestiğin şeyden hürsünTamah ettiğin şeyin ise kölesisin

Açıklama:

Bir şeyden ümidini kesen himmetini ona harcamaz ve ondan alakayı keserAllah'a (cc) kul olan kişi O'nun dışındakilerden hür olurKişi tamah ettiği şeyin kölesidirÇünkü tamah;muhabbeti,boyun eğmeyi ve zilleti gerektirirBir şeyi sevmek ve boyun eğmek ise kulluğun vasfıdırBu mana da denilmiştir ki:

''Köle tamah ettiği müddetçe hürdürHür ise tamah ettiği müddetçe köledir''

Efendisi melik olmasını istediği halde,memlük (köle) kalmayı isteyen kişinin hali ne çirkindir

Allah (cc) bütün mahlukatı insana hizmetkar kıldığı halde,hizmet etmek isteyen insanın hali ne acayiptir

179Hikmet
iki iş hakkında kafan karışırsa, hangisinin nefsine daha ağır geldiğine bakarak, ona uyÇünkü ancak hak olan nefse ağır gelir

Açıklama:
Müridin nefsine ağır gelen şey haktırNefse ağır gelen şeyler kişiye göre değişirBazısına konuşmak ağır gelir,bazısına ise susmak,bazısına halvet zor gelir,bazısına ise uzletMürid nefsine bakmalı ve aksini yapmalıdırÇünkü hayır oradadır