Kırşehirde Edebiyat

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-01-2012

Halk Ozanlarımız

Aşık Said (1835 ? 1910)

Aşık Said 1251 (1835) yılında Kırşehir?in Toklumen köyünde doğmuştur

Değirmencioğulları denen bir aileden gelmektedir

Şairimiz okuyup yazmayı önce köyün hocasından öğrenmiş, sonra 18 yaşlarında Kayseri?ye giderek iki buçuk yıl medrese eğitimi görmüştür

Kırkbeş yaşına kadar sazını ilhamlarının dili haline getiren Aşık, bu yaştan sonra çok sevdiği sazını bırakmıştır

Aşık Said bugün bağlama tellerinden dökülen türküleriyle yaşayan ozanlarımızdan birisidir

Türkülerinin çoğu radyo-televizyon repertuarlarında çalınıp söylemektedir

EL KIZILIRMAK

Şu yalan dünyaya geldim geleli

Ömrüm dert gölünde sal Kızılırmak

Gamdan kurtulamam kendim bileli

Sen de benim gibi kal Kızılırmak Kızılırmak coşar coşar çağlarsın

Aylar geçmez bağırcığım dağlarsın

Ah vah alma bir gün yanar ağlarsın

Kayığıma yol ver al Kızılırmak

Nereden gelirsin Hint'den Yemen'den

Korkum geçmez senin gibi zalimden

Aldın sahanımı alnı elimden

Bundan kelli olmaz ol Kızılırmak

Köpürür taşarsın benzersin kana

Kıvrılı çevrili giden bir yana

Tabiatın senin kıyarsın cana

Ne kötü huyun var sel Kızılırmak

Engin öter şu Irmağın kuşları

Yanar durur ciğerimin başlan

Önüne yığılsa köyün taşları

Ahdim gitmez sen del (i) Kızılırmak

Der Said çok coşma- burulun bir gün

Akıbet ah çeken yorulun bir gün

Bağlarlar bendini durulun bir gün

Yeter kuruyası el Kızılırmak

Aşık Hasan Nebioğlu (1902-1988)

Nebioğlu, 1902 yılında ilimiz Mucur ilçesi Geycek köyünde doğmuştur

Babası Karacakürt aşiretinin ?öleler? sülalesine mensup Yusuf Efendi?dir

Aşığın, adı Hasan, nüfusta soyadı Ertuğrul?dur

Fakat aşığın büyük dedesinin ismi Nebi olduğundan çevrede ?Nebioğlu? olarak bilinmektedir

Ummi olan aşık, küçük yaşlarda yetimliğini dile getiren güzellikler üzerine irticalen şiirler söylemeye başlamıştır

Yirmibeş yaşına kadar bu özelliğini sürdüren aşık, daha sonraları dini destanlara merak sarmış ve bu duygular üzerine şiirler söylemiştir

KIRLANĞIÇ DAĞI DESTANI

Kırlangıç Dağı'nın sordum yaşını

Güneşte parlamış çakıl taşını

Açsan ağzını da saysam dişini

silsilen nerede bildir kırlangıç

Budak eteğinde Geycek döşünde

Eser poyraz eksik olmaz başında

Bir bilenden var sual et yaşında

Silsilen nerede bildir kırlangıç

Obruk köyü alır poyraz yelini

Mor sümbüllü çiğdem tutmuş belini

Açmadım senin gönül dilini

Senin halini ben övem kırlangıç

Kayaların benzer saraya köşke

Biter lale sümbül kokusu başka

ne kadar del olsa getirir aşka

kokar burcu burcu gülün kırlangıç

Sen yüce bir dağsın bilirsin

Hak1ki Kendine yar ettin

Hasan Aşıkı Mekke,Medine'den getirdim koku

Kokar burcu burcu gülün kırlangıç

ÂŞIK BOYACI ( Esat Hüseyin Canıtez)(1914 - 4 Şubat 1990)

"Âşık Boyacı" mahlası ile şiir yazan halk ozanı Esat Hüseyin Canıtez'in 3

500'dcn fazla millî, dinî ve mahallî şiiri bulunmaktadır

Kırşehir'de doğan Âşık Boyacı, ilk ve ortaokulu burada okudu

Çeşitli mesleklerden sonra, "boyacılık" (tabela) yapmaya başladığı için çevresinde "Âşık Boyacı" diye anılır

Ünlü ve güçlü ozanın "Kalbimin Işıkları", "Bayrak ve Toprak" ve "Türk Oğluyum Türk Oğlu" adında üç şiir kitabı yayınlandı

KIRŞEHİR'İM

Adına tadına kurban olduğum

Her yanın gir cennet, gül pare pare

Bilmedim seninçin benden nolduğum

Akar gözlerinden sel pare pare

Ne kadar güzelsen öyle kadersiz

Ne kadar zayıfsın gözlerin fersiz

Senin, benim günüm geçmez kedersiz

Üstümüz bulutlu, yer pare pare

Dulmusun, yetim mi, süslenemessin,

Hani evlatlarına seslenemessin,

Sen kendi başına beslenemezsin,

Tutamam kolundan el pare pare

Noldu, sana böyle anam Kırşehir,

Nedir bu çektiğim çile ile kahir,

Tertemiz havan, suyun, panzehir

Akar derelerden sel pare pare

Meyven sebzen boldur, alan bulunmaz,

Haritada adın güzel okunmaz,

Uzanıp bir el de sana dokunmaz,

Öter bülbüllerin gül pare pare

Kındam'ın bir alem, Bağbaşı'n bir başka,

Dinekbağı düşürür herkesi aşka,

Ahi Evran ile ya Aşık Paşa,

Gece karanlık yol pare pare

Tarihine baktım, binleri yazar,

Bağrına kazılmış bir ulu mezar,

Eliboş yiğitler kahvede gezer,

Açar çiçeklerin gül pare pare

Her hafta yazılır Boyacı ahi,

Yarabbi nedir ki, yurdun günahı,

Perişan yatıyor şehirler şahı,

Vaziyet böyledir, hal pare pare

Dadaloğlu

1790 ? 1876 yıllarında yaşamış avşar aşiretindendir

Kültür ve Turizm Bakanlığı 1986 yılında aldığı kararla Türk büyükleri arasında kabul etmiştir

Göçebe hayatı yaşayan Dadaloğlu bunu şiirlerine yansıtmıştır

Aşık Musa?nın oğlu olduğundan ilk dersini babasından almıştır

130 şiiri günümüze ulaşmıştır

Temiz Türkçesiyle ahenkten ahenge atlayan dili, onu halk tarafından gönülden benimsenmesinin en büyük faktörüdür

GÖRESİM GELDİ

Çok göresim geldi Binboğa seni

Ne hoş olur baharınan yazınan

Dirgen dağı, Koç Dağının dengidir

Ördeklerin çağırışırdı kazınan

Ne kara yazılmış anlıma yazı

Varsakda aşiret tanımaz bizi

Sarızdan aşağı Yalakın düzü

Sağmalların yayılırdı, yozunan

Kuru çaydan Deliceyi aşalım

Çapanoğlu eteğine düşelim

Elbistanlı kızla helalleşelim

Çok ekmeğin yediğim tuzunan

Dadaloğlum der bu nasıl haldir

Seneler sayılmaz kaç tane bıldır

Ayını bilmiyom tam dokuz yıldır

Puşt Osmanlı duralaştı bizinen

DURSUN KAYA (1934 -

)

Kırşehir'e bağlı Kaman Ilçesi'nin Hamit Köyü'nde (şimdi kasaba oldu) doğdu

9 kardeşin en küçüğü olan Hamitli Aşık Dursun Kaya okumamıştır

Dünya görüşü geniş olan aşık, köy yerinde pekçok işi denemiş, bir zaman Kırıkkale'ye göç ederek orada bakkallık yapmıştır

Alım-satım işleriyle uğraşmış; bakkallık, çerçilik, celepcilik (mal alıp satma), çiftçilik, avcılık ve daha pekçok işle uğraşmıştır

7 çocuk babası olan aşığın okumaya ve okutmaya karşı ilgisi oldukça fazladır

Halen Hamit Kasabası'nda çiftçilikle uğraşan Âşık Dursun Kaya, şiir yazmaya devam ediyor

Âşık Kaya'nın 4 şiiri mahalli sanatçılar tarafından plaklara okunmuştur

GİDİYOR

İnsanlar mı değişti, bilmem ki zaman

Dünyada bir yarış tutmuş gidiyor

Küçükler büyüğe diyor el-aman

Güçlüler güçsüzü yutmuş gidiyor

Ahir zaman mı yakın,aman ne oldu?

Her taraf fitne, ficirlik doldu

Evlat da babaya- tokatla vurdu

İyiler kötüye uymuş gidiyor

Kızlar anasına boya aldırır

Oğul baba ile kadeh kaldırır

Sarhoş olmuş birbirine saldırır

Nice nice canlar batmış gidiyor

Önceleri iş bitirmek var idi

Dairelerde zengin fakir bir idi

Şimdi faiz, rüşvet aldı yürüdü

Herkes kendince bir yol tutmuş gidiyor

Rezalet her yerde kükreyip taştı

Silahlı saldırı sınırı aştı

Büyükler kalmadı,lâf ayağa düştü

Yalanı esseha katmış gidiyor

Ne dersin Âşık Dursun böylesi işe

Bu dünyada ne kadar yaşarsan yaşa

Bütün emeklerin beyhude,boşa

Her şeyin bu dünyada atmış gidiyor

08-01-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kırşehirde Edebiyat Halk Ozanlarımız Aşık Said (1835 ? 1910) Aşık Said 1251 (1835) yılında Kırşehir?in Toklumen köyünde doğmuştur Değirmencioğulları denen bir aileden gelmektedir Şairimiz okuyup yazmayı önce köyün hocasından öğrenmiş, sonra 18 yaşlarında Kayseri?ye giderek iki buçuk yıl medrese eğitimi görmüştür Kırkbeş yaşına kadar sazını ilhamlarının dili haline getiren Aşık, bu yaştan sonra çok sevdiği sazını bırakmıştır Aşık Said bugün bağlama tellerinden dökülen türküleriyle yaşayan ozanlarımızdan birisidir Türkülerinin çoğu radyo-televizyon repertuarlarında çalınıp söylemektedir EL KIZILIRMAK Şu yalan dünyaya geldim geleli Ömrüm dert gölünde sal Kızılırmak Gamdan kurtulamam kendim bileli Sen de benim gibi kal Kızılırmak Kızılırmak coşar coşar çağlarsın Aylar geçmez bağırcığım dağlarsın Ah vah alma bir gün yanar ağlarsın Kayığıma yol ver al Kızılırmak Nereden gelirsin Hint'den Yemen'den Korkum geçmez senin gibi zalimden Aldın sahanımı alnı elimden Bundan kelli olmaz ol Kızılırmak Köpürür taşarsın benzersin kana Kıvrılı çevrili giden bir yana Tabiatın senin kıyarsın cana Ne kötü huyun var sel Kızılırmak Engin öter şu Irmağın kuşları Yanar durur ciğerimin başlan Önüne yığılsa köyün taşları Ahdim gitmez sen del (i) Kızılırmak Der Said çok coşma- burulun bir gün Akıbet ah çeken yorulun bir gün Bağlarlar bendini durulun bir gün Yeter kuruyası el Kızılırmak Aşık Hasan Nebioğlu (1902-1988) Nebioğlu, 1902 yılında ilimiz Mucur ilçesi Geycek köyünde doğmuştur Babası Karacakürt aşiretinin ?öleler? sülalesine mensup Yusuf Efendi?dir Aşığın, adı Hasan, nüfusta soyadı Ertuğrul?dur Fakat aşığın büyük dedesinin ismi Nebi olduğundan çevrede ?Nebioğlu? olarak bilinmektedir Ummi olan aşık, küçük yaşlarda yetimliğini dile getiren güzellikler üzerine irticalen şiirler söylemeye başlamıştır Yirmibeş yaşına kadar bu özelliğini sürdüren aşık, daha sonraları dini destanlara merak sarmış ve bu duygular üzerine şiirler söylemiştir KIRLANĞIÇ DAĞI DESTANI Kırlangıç Dağı'nın sordum yaşını Güneşte parlamış çakıl taşını Açsan ağzını da saysam dişini silsilen nerede bildir kırlangıç Budak eteğinde Geycek döşünde Eser poyraz eksik olmaz başında Bir bilenden var sual et yaşında Silsilen nerede bildir kırlangıç Obruk köyü alır poyraz yelini Mor sümbüllü çiğdem tutmuş belini Açmadım senin gönül dilini Senin halini ben övem kırlangıç Kayaların benzer saraya köşke Biter lale sümbül kokusu başka ne kadar del olsa getirir aşka kokar burcu burcu gülün kırlangıç Sen yüce bir dağsın bilirsin Hak1ki Kendine yar ettin Hasan Aşıkı Mekke,Medine'den getirdim koku Kokar burcu burcu gülün kırlangıç ÂŞIK BOYACI ( Esat Hüseyin Canıtez)(1914 - 4 Şubat 1990) "Âşık Boyacı" mahlası ile şiir yazan halk ozanı Esat Hüseyin Canıtez'in 3500'dcn fazla millî, dinî ve mahallî şiiri bulunmaktadır Kırşehir'de doğan Âşık Boyacı, ilk ve ortaokulu burada okudu Çeşitli mesleklerden sonra, "boyacılık" (tabela) yapmaya başladığı için çevresinde "Âşık Boyacı" diye anılır Ünlü ve güçlü ozanın "Kalbimin Işıkları", "Bayrak ve Toprak" ve "Türk Oğluyum Türk Oğlu" adında üç şiir kitabı yayınlandı KIRŞEHİR'İM Adına tadına kurban olduğum Her yanın gir cennet, gül pare pare Bilmedim seninçin benden nolduğum Akar gözlerinden sel pare pare Ne kadar güzelsen öyle kadersiz Ne kadar zayıfsın gözlerin fersiz Senin, benim günüm geçmez kedersiz Üstümüz bulutlu, yer pare pare Dulmusun, yetim mi, süslenemessin, Hani evlatlarına seslenemessin, Sen kendi başına beslenemezsin, Tutamam kolundan el pare pare Noldu, sana böyle anam Kırşehir, Nedir bu çektiğim çile ile kahir, Tertemiz havan, suyun, panzehir Akar derelerden sel pare pare Meyven sebzen boldur, alan bulunmaz, Haritada adın güzel okunmaz, Uzanıp bir el de sana dokunmaz, Öter bülbüllerin gül pare pare Kındam'ın bir alem, Bağbaşı'n bir başka, Dinekbağı düşürür herkesi aşka, Ahi Evran ile ya Aşık Paşa, Gece karanlık yol pare pare Tarihine baktım, binleri yazar, Bağrına kazılmış bir ulu mezar, Eliboş yiğitler kahvede gezer, Açar çiçeklerin gül pare pare Her hafta yazılır Boyacı ahi, Yarabbi nedir ki, yurdun günahı, Perişan yatıyor şehirler şahı, Vaziyet böyledir, hal pare pare Dadaloğlu 1790 ? 1876 yıllarında yaşamış avşar aşiretindendir Kültür ve Turizm Bakanlığı 1986 yılında aldığı kararla Türk büyükleri arasında kabul etmiştir Göçebe hayatı yaşayan Dadaloğlu bunu şiirlerine yansıtmıştır Aşık Musa?nın oğlu olduğundan ilk dersini babasından almıştır 130 şiiri günümüze ulaşmıştır Temiz Türkçesiyle ahenkten ahenge atlayan dili, onu halk tarafından gönülden benimsenmesinin en büyük faktörüdür GÖRESİM GELDİ Çok göresim geldi Binboğa seni Ne hoş olur baharınan yazınan Dirgen dağı, Koç Dağının dengidir Ördeklerin çağırışırdı kazınan Ne kara yazılmış anlıma yazı Varsakda aşiret tanımaz bizi Sarızdan aşağı Yalakın düzü Sağmalların yayılırdı, yozunan Kuru çaydan Deliceyi aşalım Çapanoğlu eteğine düşelim Elbistanlı kızla helalleşelim Çok ekmeğin yediğim tuzunan Dadaloğlum der bu nasıl haldir Seneler sayılmaz kaç tane bıldır Ayını bilmiyom tam dokuz yıldır Puşt Osmanlı duralaştı bizinen DURSUN KAYA (1934 - ) Kırşehir'e bağlı Kaman Ilçesi'nin Hamit Köyü'nde (şimdi kasaba oldu) doğdu 9 kardeşin en küçüğü olan Hamitli Aşık Dursun Kaya okumamıştır Dünya görüşü geniş olan aşık, köy yerinde pekçok işi denemiş, bir zaman Kırıkkale'ye göç ederek orada bakkallık yapmıştır Alım-satım işleriyle uğraşmış; bakkallık, çerçilik, celepcilik (mal alıp satma), çiftçilik, avcılık ve daha pekçok işle uğraşmıştır 7 çocuk babası olan aşığın okumaya ve okutmaya karşı ilgisi oldukça fazladır Halen Hamit Kasabası'nda çiftçilikle uğraşan Âşık Dursun Kaya, şiir yazmaya devam ediyor Âşık Kaya'nın 4 şiiri mahalli sanatçılar tarafından plaklara okunmuştur GİDİYOR İnsanlar mı değişti, bilmem ki zaman Dünyada bir yarış tutmuş gidiyor Küçükler büyüğe diyor el-aman Güçlüler güçsüzü yutmuş gidiyor Ahir zaman mı yakın,aman ne oldu? Her taraf fitne, ficirlik doldu Evlat da babaya- tokatla vurdu İyiler kötüye uymuş gidiyor Kızlar anasına boya aldırır Oğul baba ile kadeh kaldırır Sarhoş olmuş birbirine saldırır Nice nice canlar batmış gidiyor Önceleri iş bitirmek var idi Dairelerde zengin fakir bir idi Şimdi faiz, rüşvet aldı yürüdü Herkes kendince bir yol tutmuş gidiyor Rezalet her yerde kükreyip taştı Silahlı saldırı sınırı aştı Büyükler kalmadı,lâf ayağa düştü Yalanı esseha katmış gidiyor Ne dersin Âşık Dursun böylesi işe Bu dünyada ne kadar yaşarsan yaşa Bütün emeklerin beyhude,boşa Her şeyin bu dünyada atmış gidiyor