Konyadaki Akarsular Göller Ve Yeraltı Suları |
07-31-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Konyadaki Akarsular Göller Ve Yeraltı SularıAkarsular Konya ili sınırları içerisinde daha çok mevsimlik ve sel rejimli akarsular yer alır Buradaki akarsuların boyları kısadır Konya ilinin geniş sahaları, kapalı havza olması sebebiyle akarsular ova tabanlarındaki bataklıklarda kaybolur Bölgedeki akarsular kar ve yağmur suları ile beslenirler Konya'daki yağış rejimi düzensiz olduğu için bu akarsuların rejimi de düzensizdir Bir çoğu, yaz aylarında kururlar; ancak ilkbahar ve yaz aylarında kısa süreli sağanak yağışlar ile sel baskınlarına sebep olabilmektedir Sel baskınları tarım alanlarında büyük zarara neden olur Bundan dolayı bölgede erozyonla mücadele çalışması yapılmaktadır Bu çalışmalar en fazla sel gelen dereler üzerine barajlar kurularak sürdürülmektedir May ve Apa barajları buna örnektir Konya'da akarsuların su toplama havzaları farklı yönlere akış gösterirler Bunlardan Yukarı Sakarya Nehri'ne ulaşan Gökpınar Deresi ile Karadeniz'e, Göksu Nehri'nin kuzey kolu olan Hadim Çayı, Manavgat Nehri'nin yukarı havzası çevresindeki dere ve çaylar açık havza niteliğinde olup sularını Akdenize ulaştırırlar Bunlardan Tuz Gölü, Çavuşçu Gölü, Beyşehir Gölü, Ereğli Ovasındaki Akgöl, Hotamış Bataklığı çevresindeki yükseltilerden kaynağını alan dereler ise kapalı havza şeklindeki bu alanlara akış gösterirler Bölgenin güneyindeki kapalı havzanın merkezinde Konya ve Ereğli ovalarında kuraklık nedeniyle göl oluşmaz ve buradaki yükseltilerden kaynağını alan dereler ovada kaybolurlar Konya'da yer alan en büyük ve en önemli akarsu Çarşamba Suyu'dur Kaynağını Bozkır ilçesindeki yükseltilerden alır Beyşehir Gölü'nün ayağı ile birleşerek Çumra Ovası sulama şebekesini oluşturur Çarşamba Suyu üzerinde kurulan Apa Barajı hem selleri önlemek hem de Konya Ovasının bir bölümünde sulama yapmak için kurulmuştur Konya ilinde Meram Çayı, Sille Deresi, May Deresi, İvriz, Bolasan, Çiğil, Doğanhisar İnsuyu, Göksu, Adıyan, Engilli, Çavuşköy, Karasu Çayları da önemli akarsulardandır Şehrin içme ve kullanma suyu olarak kullanılan Hatıp, Çayırbağı, Mukbil ve Dutlu Suyu ve Hotamış Bataklığı çevresindeki çeşitli kaynaklarda önemlidir Göller Konya ili sınırları içerisinde pek çok tabii göl ve bataklık bulunmaktadır Bunların kimilerinin suları acı ve tuzlu, bazılarının da suları tatlıdır Oluşum yönünden de birbirinden farklılıklar gösterirler Tuz Gölü Tuz Gölü kapalı havzasının merkezinde Tuz Gölü oluşmuştur Ankara, Konya, Aksaray sınırlarının kesiştiği yerde olup bir kısmı Konya ili sınırları içerisinde yer almaktadır Tuz Gölü Türkiye'nin yüzölçüm olarak ikinci büyük gölüdür Derinliği 12 m civarındadır Yaz mevsiminde buharlaşmanın etkisi ile alanı oldukça küçülür Kuruyan kesimlerde tuz tortulları meydana gelir Türkiye'nin tuz ihtiyacının bir kısmı buradan temin edilir Sulama ve su ürünleri için kullanılamaz Beyşehir Gölü Konya ilinin batısında Konya-Isparta sınırı üzerinde yer almaktadır Beyşehir Gölü, yurdumuzun 3 büyük gölüdür Aynı zamanda en büyük tatlı su gölüdür Tektonik-Karstik olaylarla meydana gelmiştir Aynı zamanda Türkiye'nin en önemli milli parklarından biridir Milli park alanı içerisinde aynı anda su sporları, dağ sporları ve av sporları yapmak imkanı vardır Su ürünleri açısından ekonomik değeri yüksektir Gölün iki plajı, 22 adası ve pek çok kayalığı bulunmaktadır Göl Ornitolojik bakımdan önemli bir kuş üreme, barınma, beslenme ve konaklama merkezidir Bu yönü ile de turizm açısından önem taşımaktadır Akşehir Gölü Konya ilinin kuzey batısında Konya-Afyonkarahisar il sınırında yer alır Suyu tatlıdır Tektonik olaylarla meydana gelmiştir Su ürünleri açısından ekonomik değer gösterir Sulama suyu olarak kullanılmakta olup kamış üretimi de yapılmaktadır Suğla Gölü Konya ilinin güneybatısında yer alır Oluşumu tektoniktir Yağışlı yıllarda alanı iyice genişlemekte kurak yıllarda ise göl kurumakta ve alüvyonlu göl tabanı ortaya çıkarak, iyi bir tarım alanı oluşturmaktadır Suları tatlıdır Su ürünleri ve sulama açısından önemi büyüktür Ilgın (Çavuşçu) Gölü Konya ilinin kuzeybatısında yer alır Oluşumu tektoniktir Suları tatlıdır Su ürünleri açısından önemlidir Ayrıca bir ayağı ile Atlantı ovaları sulanmaktadır Ereğli Akgöl Ereğli ilçesinin batısındadır Eski göl tabanıdır Çok sığ bir özelliğe sahiptir Tatlı sulara sahiptir İvriz deresinden gelen sularla beslenir Akgöl sazlıklarında 200'ün üzerinde kuş türü yaşamaktadır Bu yüzden tabiatı koruma alanı olarak kabul edilmiştir Yunak Akgöl Yunak ilçesi yakınlarında küçük bir göldür Suyu tatlıdır Çoğu yeri bataklık halindedir Göl Gökpınar Deresi ile Sakarya Nehrine boşalmaktadır Bunların dışında Konya ilinin karstik sahalarında, karstik şekillerden olan obrukların sularla dolması ile çok ufak göller meydana gelmiştir Bunlar Kızören obruğu, Timraş obruğu, Obruk gölü, Çiralı gölü, Meyil gölü de vardır Obruk göllerden bazıları sulama amaçlı kullanılırken bazı obruk gölleri de turistik değer taşır Volkanik olaylarla da göller meydana gelmiştir Volkan konilerinin çevresinde volkanizmanın etkisi ile daire şeklinde çanaklar oluşmuştur Bu çanaklara suların dolması ile küçük maar gölleri meydana gelmiştir Bunlar Acıgöl Maarı ve Meke Gölü'dür Karapınar ilçesi sınırları içerisinde bulunan bu krater göllerinin içerisinde magnezyum sülfat çözeltileri vardır Bu nedenle suyu çok acıdır İçinde canlı yaşamaz Oluşumdan kaynaklanan özellikler nedeniyle Meke Gölü etrafındaki volkanik malzeme biriket yapımı ve benzer amaçlarla büyük ölçüde tahrip edilmiştir Meke Gölü, Kültür Bakanlığı, Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından "1 Doğal Sit Alanı" ilan edilmiştir Yeraltı Suları Konya ilinde Çumra, Ereğli, Cihanbeyli, Akşehir, Yunak ovalarında yaklaşık 20 ila 100 m arasında zengin yer altı suyu bulunmaktadır Bazı yerlerde bu su artezyen yapmaktadır Bunun yanında binlerce adi kuyu kazılmıştır Genellikle tarım amaçlı olarak pek çok sondaj kuyusu da açılmıştır Konya çevresinde genellikle paleozoik mermerler, mesozoik kalkerler, neojen kalkerleri ve Alüvyonlar su taşıyan formasyonlardır |
|