Manisa'nın Tarihi (Özet)

Manisa'nın Tarihi (Özet)

Manisa'nın bilinen târihi, Anadolu'da ilk siyâsî birliği kuran Hititlerle başlar (MÖ 1450-1200) Hititlerin hâkimiyeti alındaki topraklarda yaşayan İyonlar, bu bölgede İyon medeniyetini kurdular Hititlerin iç savaş ve bölücü faaliyetlerle yıkılmasından sonra, Frikyalılar, kısa bir müddet bu bölgeye hâkim oldular MÖ 670 senesinde bu bölge Lidyalıların eline geçti Lidyalılar Kızılırmak'ın batısında kalan bütün Anadolu'ya hâkim oldular Lidyalıların başşehri Sardis (Sard), o devrin en önemli ticâret yolu sayılan "Kral Yolu" nun Efes'ten sonra ikinci büyük ve gelişmiş şehri idi Lidya Kralı Kroisos (Krezüs) zenginliği ile isim yapmıştır

MÖ 547'de, Pers Kralı Kiros, Lidya Devletini ortadan kaldırınca Persler bu bölgeyi de ele geçirdiler Sard şehrini genel vâlilik (straplık) yaptılar MÖ 333'te Makedonya Kralı İskender, Persleri yenerek Anadolu ve İran'ı ele geçirdi Pers Devleti sona erdi İskender'in ölümünden sonra, kurduğu imparatorluk komutanları arasında taksim edildi Bu bölge Anadolu?nun diğer kısımları gibi Seleukoslar Devletinin payına düştü

MÖ 190 senesinde Romalılar, Seleukos Devletine son verdiler Manisa ve civarını müttefikleri olan Bergama Krallığına verdiler Bergama Krallığını MÖ 130'da Roma Devletine ilhak ettiler Böylece bu bölge, Roma'nın hâkimiyetine geçti MS 395'te Roma ikiye bölününce bütün Anadolu gibi Manisa ve civârı, Doğu Roma (Bizans) nın payına düştü Bu devirde de, Sard birinci derecede büyük bir şehir olup, Manisa, ikinci derecede bir şehirdi

1071 Malazgirt Zaferinden sonra Anadolu Fâtihi Süleymân Şah, 1076'da Türkiye Selçukluları Devletini kurdu ve Manisa'yı İzmir Fâtihi Çaka Bey fethetti Birinci Haçlı Seferinde Bizanslılar Manisa'yı geri aldılar 1313'te Manisa'yı ikinci defâ Saruhan Bey fethetti Selçuklu uç beylerinden olan Saruhan Bey, Manisa'yı başşehir yaparak Saruhan Beyliğini kurdu

1390 senesinde Osmanlı Sultanı Yıldırım Bâyezîd Manisa'yı Osmanlı topraklarına kattı Tîmûr ile yapılan Ankara Savaşından sonra kısa bir müddet Saruhan Beyliği yeniden kuruldu ise de; 1410 senesinde Sultan Çelebi Mehmed Han, Manisa ve çevresini kesin şekilde Osmanlı Devleti sınırları içine kattı Osmanlı devrinde Manisa çok önemli bir şehirdi

"Taht-ı Saruhan Sancağı" (Vilâyeti) 1451'e kadar merkezi Ankara ve 1451'den sonra da merkezi Kütahya olan Anadolu beylerbeyliğine bağlı 14 sancaktan biriydi Manisa Sancağında 160 sene 16 veliaht ve şehzâde vâlilik yaptı ve bunlardan beşi pâdişah oldu Yıldırım Bâyezid'in oğlu Ertuğrul Çelebi (1390-1392) şehirde Osmanlıların ilk vâlisi olmuştur Fâtih Sultan Mehmed, babası Sultan İkinci Murâd, Kânûnî Sultan Süleyman, Üçüncü Murâd ve Üçüncü Mehmed de Manisa sancakbeyliğinde bulunmuştur Bu şehzâdeler Manisa'yı îmâr etiler ve pekçok eser yaptılar

On yedinci asır başına kadar sâkin olan Manisa, dış güçlerin teşvik ve tahriki ile 1600'lü yıllarda eşkıyaların yatağı oldu ve sık sık ayaklanmalar ve eşkıya hareketleri meydana geldi Manisa bu celâli eşkıyaları sebebiyle tam iki asır gelişemedi hattâ bâzı sahalarda gerilemek zorunda kaldı Bölgede Kalenderoğlu, Yusuf Paşa ve Cennetoğlu gibi derebeyler yaşamıştır On sekizinci asrın sonunda eşkiyalar tamâmen temizlenince, Manisa halkı rahat etti Demiryolu ile İzmir'e bağlanınca on dokuzuncu asır başında Anadolu'nun büyük merkezlerinden gelişmiş ve kalabalık bir şehri hâline geldi

Tanzimattan sonra Manisa "Saruhan" adı ile merkezi İzmir olan (Aydın) vilâyetinin 5 sancağından biri olmuştur 1833'te Mısır vâlisi Mehmed Ali Paşanın oğlu Kavalalı İbrahim Paşa, kısa bir müddet Manisa'yı işgâl etmiştir

Birinci Dünyâ Harbinden sonra Avrupalı ülkelerin teşviki ile Anadolu'ya çıkan Yunan birlikleri, Manisa'yı işgal etmişler ve Manisa, 3 yıl 3 ay 12 gün (26 Mayıs 1919-8 Eylül 1922) Yunan işgalinde kalmıştır Türklerin çoğu Manisa'yı terk etmiştir Yunan ordusu bozguna uğrayıp geri çekilirken, Manisa'da bulunan 12 bin binânın 8 binini yakıp yıkmıştır

Cumhûriyetin îlânından sonra sancaklara (vilâyet) il ismi verilince Saruhan da il olmuş, 1927'de şehrin adı Manisa olarak değiştirilmiştir Türkiye Cumhûriyetinin yedinci cumhurbaşkanı Kenan Evren 1918 senesinde Manisa'nın Alaşehir ilçesinde doğmuştur
Gymnasium, Lidya Başkenti
Sard




Fransız Kartpostalı-
Kybele
Kaya Anıtı