Uluslararası Göçmen Kaçakçılığı İle İnsan Ticareti

Uluslararası Göçmen Kaçakçılığı ile İnsan Ticareti

1 - Göçmen Kaçakçılığı
İnsanların daha iyi şartlarda yaşama, iş bulma veya yaşadıkları ülkedeki siyasi, ekonomik ve sosyal istikrarsızlıklar gibi nedenlerden dolayıgöç etme istek ve zorunlulukları sonucu bulundukları ülkeden yasa dışı yollarla başka ülkelere gitmeleri veya gotürülmeleridir

2 - İnsan Ticareti
Kuvvet kullanarak veya kuvvet kullanma tehdidiyle ya da diğer bir biçimde zorlama, kaçırma, hile, aldatma, nüfuzu kötüye kullanma, kişinin çaresizliğinden yararlanma veya başkası üzerinde denetim yetkisi olan kişilerin rızasını kazanmak için o kişiye ya da başkasına kazanç veya çıkar sağlama yoluyla kişilerin istismar amaçlı temini, bir yerden bir yere taşınması, devredilmesi, barındırılması veya teslim alınmasıdır
Genellikle, kadınlar cinsel amaçlı ve ev işlerinde çalıştırılmak, çocuklar uluslararası evlat edinmeye aracılık, cinsel amaçlı veya pornografide kullanılmak, zorla çalıştırılıp dilencilik ve seyyar satıcılık yaptırmak, erkekler ise ağır işlerde çalıştırılmak ve tehlikeli işlerde kullanılmak suretiyle insan ticaretinin mağduru olmaktadırlar

3 – Mülteci
1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme hükümlerine göre mülteci; “ırkı, dini, milliyeti, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm göreceği konusunda haklı bir korku taşıyan ve bu yüzden ülkesinden ayrılan ve korkusu nedeniyle geri dönemeyen veya dönmek istemeyen kişi” dir
“Mülteci” kavramı ile “göçmen” kavramı arasında içerik ve sonuçlar bakımından farklılıklar bulunmaktadır Mülteciler, içinde bulundukları durum itibariyle göçmen kaçakçılığı ve insan ticaretine potansiyel kaynak oluşturmaktadırlar

4 – Göçmen Kaçakçılığı ile İnsan Ticareti Arasındaki Fark
Göçmen kaçakçılığı kamu düzeni ve devlete karşı işlenen bir suç olmasına karşın, insan ticareti kişilere karşı işlenen ve insan haklarını ilgilendiren bir suçtur
Göçmen kaçakçılığında; bir kişinin yasa dışı yollardan bir ülkeden diğer bir ülkeye geçişi ve zor kullanılması söz konusu değilken, insan ticaretinde; cinsel amaçlı sömürü, organ kaçakçılığı, kölelik, çocuk ticareti gibi haksız ve insanlık dışı yöntemlerle menfaat temin etme durumu mevcuttur ve zor kullanma, hile ile veya benzeri yollarla mağdurun iradesinin fesada uğratılması söz konusudur
Göçmen kaçakçılığında, başlangıçta istekli olan kişinin sınırın geçirilmesi ile göçmen kişi ve organizasyondaki kişiler arasındaki ilişki sona ermekte ve istismar söz konusu olmamaktadır Ancak, göçmen kişinin ulaştığı yerde birçok olumsuzluklarla karşılaşması ve çaresiz kalması sonucu istismar ve ticaret ortamına zemin hazırlanmakta, insan tacirleri devreye girmektedir

5 – Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticaretinin Sebepleri

Göçmen kaçakçılığı ile insan ticaretinin oluşumuna ve artmasına etkili olan faktörler;
1 – Ekonomik nedenler, ülkelerarası ekonomik ve sosyal yaşam standardı farkının bulunması,
Ülkeler arasındaki gelir dağılımı uçurumundan etkilenen kitlelerin daha rahat ve iyi bir yaşam sürme arzusu,
2 - Bölgesel ve iç savaşlar, iç karışıklıklar, ülkeler arasında meydana gelen çıkar çatışmaları,
3 -Bazı gelişmiş ülkelerin siyasi iltica veya yasadışı göçü özendiren politikaları ile göçmen ve mültecilere yapılan maddi yardımlar,
4 -Terör örgütlerinin faaliyetleri,
5 -Politik ve etnik baskılar,
6 - Açlık ve kıtlık sorunu,
7- Salgın hastalıklar,
8 - Aileden kaynaklanan sorunlar,
9 - Yaşanılan ülkedeki bölgesel ve kültürel farklılıklar
10 - Göçmen kaçakçılığı ve insan ticaretinden kolay para kazanma düşüncesi, yüksek miktarda çıkar sağlama ve düşük risk,
11 - Kadının sosyal ve ekonomik eşitsizliği,
12 -İş, pazar ve ulaşım araçlarının küreselleşmesi, teknolojinin ürünleri olan internet sayesinde bilgi ve haberleşme imkânlarının kötüye kullanılması (Technology is a double-edged sword- Teknoloji iki ucu keskin bir kılıçtır),
13 -Ucuz iş gücüne duyulan ihtiyaç,
14 –Göçmen kaçakçılığı ve insan ticaretinin sonuçlarından haberdar olmama,
Gibi sebeplerdir
Yapılan araştırmalara göre dünyada, yılda 500000 ila 2000000 arası kişi insan ticaretine konu olmaktadır
Birleşmiş Milletler Uluslararası Suçu Önleme Merkezi’nin tahminlerine göre, insan ticaretinin dünyadaki yıllık cirosu 7 ila 8 milyar ABD Dolarına ulaşmaktadır

6 –Kaynak, Transit ve Hedef Ülke Kavramları
Kaynak Ülke; gerek yasa dışı göçe, gerekse insan ticaretine konu olan kişilerin uyrukluğunda bulundukları veya daimi olarak ikamet ettikleri ülkedir
Hedef Ülke; gerek yasa dışı göçe, gerekse insan ticaretine konu olan kişilerin ulaşmak istedikleri veya ***ürülmek istenilen ülkedir
Transit Ülke; Kaynak ülkeden hedef ülkeye gerçekleşen seyahatte üzerinden geçilen veya elverişli şartlar oluşuncaya kadar yasa dışı veya yasal olarak geçici olarak ikamet edilen ülkedir


Bu bağlamda Türkiye;

• Bazı terör örgütlerinin elemanlarını eğitmek, propaganda yaptırmak veya örgüt adına gelir sağlamak amacıyla yasadışı yollardan yurt dışına göndermesi, ya da terör sebebiyle bazı bölgelerimizdeki insanların özellikle Avrupa olmak üzere başka batı ülkelerine gitmeleri yönünden Kaynak Ülke;

• Özellikle Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra kurulan ve doğu Avrupa da bulunan bir kısım devletlerle (Moldova, Ukrayna, Romanya, Belarus, Rusya) Asya ve Afrika’dan Türkiye’ye iş bulma, ticaret ve güvenlik açısından gelen insanlar yönünden Hedef ülke;

• Afganistan, İran, Pakistan, Bangladeş ve Orta Doğu ile bir kısım ülkelerde iç savaş, karışıklık, açlık vb gibi sebeplerden dolayı Avrupa Ülkeleriyle diğer gelişmiş ülkelere gitmek isteyen insanlar bakımından Transit Ülke;

konumundadır


Ahmet FIRAT

Uluslararası Göçmen Kaçakçılığı ile İnsan Ticareti

7 - Yasadışı Göç Güzergahları
Avrupa ülkelerine yönelik gerçekleştirilen yasadışı göç olaylarında çeşitli güzergahların kullanıldığı tespit edilmiştir Ülkemiz, kullanılan bu güzergahlardan birkaçının konusu olmakta, bunun yanı sıra çeşitli ülkelerden Avrupa ülkelerine doğru seyreden geçiş yolları da bulunmaktadır
Yasadışı göçmenler, Ülkemiz dışında;

• İran-Kafkasya-Doğu Avrupa-Batı Avrupa Ülkeleri,
• Afrika-Güney Avrupa Ülkeleri,
• Rusya Federasyonu-Polonya-Avrupa Ülkeleri,
• Ukrayna-Avrupa Ülkeleri,
• Balkan Ülkeleri-Bosna-Hersek-İtalya-Almanya,

gibi farklı birçok güzergahı kullanmaktadır
Özellikle, 2000 ve 2001 yılında Ülkemiz güvenlik güçlerinin kararlı tutumunun sonucunda, göçmen kaçakçılarının geçiş yolları;

• Güney rotasına (Irak-Suriye-Lübnan),

Ayrıca

• Kuzey rotasına (İran-Kafkaslar-Ukrayna)

doğru kaymıştır
Bunun yanı sıra yasadışı göçmen taşıyan gemilerin de güzergahlarında değişiklik olmuş, son dönemde yoğunlukla Afrika ülkelerinden İtalya ve Fransa’ya; ayrıca;
Sri Lanka, Hindistan tarafından gelen gemiler de, Süveyş Kanalını takip ederek, GKRY, Yunanistan ve İtalya yolunu tercih etmeye başlamışlardır
Ayrıca, bölgemiz dışında, Güney ve Orta Amerika’da ABD'ye doğru göç akımı bulunmaktadır

8– Göçmen Kaçakçılığında Türkiye’nin Tercih Edilmesinin Sebepleri
İnsanların, Türkiye’de kaçak olarak çalışıp para biriktirerek ülkelerine dönmek istemeleri, daha önceden çeşitli yollarla Türkiye’ye girip yerleşmiş olanların kendi tanıdıklarını Türkiye’ye çağırmaları, Türkiye’nin Ortadoğu ve Kafkas ülkeleri arasında en demokratik ve ekonomik açıdan güçlü ve istikrarlı bir ülke olması, yaşam standartlarının geldikleri ülkelere göre daha iyi olması, Türkiye’de yakalanmaları halinde daha az ceza göreceklerini ve insanlık dışı muameleye maruz kalmayacaklarını bilmeleri, yasa dışı giriş yapan çoğu yabancı uyruklu kişilerle vatandaşlarımız arasında dil birliğinin bulunması gibi sebeplerle Türkiye’ye kaçak yollardan girmeyi tercih ettikleri görülmektedir
Batı ülkelerine geçiş yapmak için Türkiye’nin tercih edilmesinin sebepleri ise;
Türkiye’nin coğrafi konumu itibariyle Asya ile Avrupa arasında bir köprü durumunda bulunması, kuzeyden yapılacak geçişlerde (Türkmenistan, Rusya, Ukrayna, Belarus(Beyaz Rusya) ve Romanya) yolun daha uzun, geçilecek ülkelerin daha fazla sayıda ve coğrafi - iklim şartlarının daha sert olması, Orta doğudaki savaş ve karışıklıklar sebebiyle İran-Irak-Suriye-Akdeniz yolunun kullanılamaması, Türkiye’nin doğuda sarp, dağlık, kontrolü güç olan kara sınırlarına, batıda ise çok uzun ve girintili - çıkıntılı deniz sınırlarına sahip olması, ayrıca Avrupa Ülkelerine ulaşılması açısından Ege Adalarının kıyılarımıza çok yakın bulunmasıdır
Ülkelerin son yıllarda üzerinde ciddi olarak durduğu ve Türkiye’nin de özellikle coğrafi konumu itibariyle çeşitli yönlerden içinde doğrudan yer aldığı dünyadaki yasadışı göç hareketleri, sadece ülke güvenliklerini tehdit etmekle kalmayıp, çok sayıda yasadışı göçmenin umuda yolculuk niteliğindeki bu illegal hareketleri sırasında hayatlarına mal olmakta ve bu göçlerden büyük gelir elde eden terör örgütleri, kaçakçılık şebekeleri ve yasadışı göç organizatörlerine de önemli bir kazanç ve fayda sağlamaktadır
Bu itibarla, Türkiye yabancıların turistik, bilimsel araştırma, çalışma, öğrenim ve ticaret amaçlı olarak yasal yollardan gelişlerinin yanısıra; iltica, yasadışı göç eylemleri ile ülkemiz üzerinden üçüncü ülkelere yasadışı yollardan geçme teşebbüslerine yoğun olarak konu olmaktadır

9 - Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticaretinin Sonuç ve Etkileri
Özellikle insan ticareti, her şeyden önce insan haklarının en ağır bir şekilde ihlalidir Bu sebepten dolayı yüz yılımızın önemli ve mücadele edilmesi gereken bir sorunudur
- Fiziki ve Ahlaki Çöküntü; yapılan baskı, istimrar ve yıldırma sonucunda mağdurlar ahlaki çöküntüye uğramakta, uyuşturucu vb gibi maddeleri kullanma alışkanlığı edinmekte, AİDS vs gibi çeşitli bulaşıcı hastalıklara yakalanmakta, bunların yayılmasına sebep olmakta, istenmeyen gebelikler sonucu sorunlar yaşanmakta, mağdurları kontrol altında tutmak isteyen insan tacirlerinin uyguladıkları sürekli psikolojik baskı sonucu mağdurların psikolojik durumları bozulmakta, yaşadığı olumsuzluklar sebebiyle suç işleme eğilimleri artmaktadır
- Aile Yapısının Bozulması; sonuçta, aileler arasındaki ilişkilerde meydana gelen bozulma, dayanışmanın azalması, potansiyel konumundaki kişilerin insan tacirleri açısından ulaşılması kolay hedef olarak ortaya çıkması toplum içerisinde çöküntülere sebep olabilmekte, meydana gelen bu sosyal çöküntüyle birlikte çocukların ahlaki açıdan gelişmeleri olumsuz yönde etkilenmektedir
- İssizlik oranının artması; Ucuz ve yasa dışı işçi çalıştırılması sebebiyle yetişmiş elamanların işsiz kalması gündeme gelmekte ve kalitesiz üretim artmaktadır
- Suç gelirlerinin yasa dışı işlerde kullanılması; elde edilen kazancın kullanılmasıyla suç örgütleri kuvvetlenip güçlü hale gelmektedir
- Memleketin aleyhinde kullanılması; çeşitli terör örgütleri tarafından yurt dışına gönderilen veya bu amaçla yurt dışına kaçan insanlar gittikleri ülkelerde kabul görmek için ülke aleyhinde asılsız ve olumsuz beyanlarda bulunarak ülkenin itibarını zedelemektedirler
- Suç ve Suçlularla Mücadeleyi Zorlaştırması; mağdurların bazı bakımlardan kendilerinin de batağa saplanmış olmaları sebebiyle yetkili mercilere şikayet etmekten çekinmeleri, içerisinde bulundukları durumu kabullenmeleri, özgürlüklerinin kısıtlanması ve nereye şikayet edecekleri hakkında bilgilerinin bulunmaması gibi sebeplerden dolayı bu suç ve suçlularla mücadele zorlaşmaktadır

10 - Mağdurların Korunması
Mağdurları içinde bulundukları bu olumsuz durumdan kurtarmak için; sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliğine gidilerek;

• Ulaşabilecekleri telefon için bilgilendirilmeli,
• Mağdurların müracaat edebilecekleri danışma merkezleri açılmalı,
• Tıbbi yardımda bulunulmalı,
• Hukuksal destek sağlanmalı,
• Tanıklık yapmaları ve şikayetçi olmaları durumunda korunma programları hazırlanmalı, korunma ve barınma yerleri açılmalı,
• Ülkelerine gönüllü dönüşleri teşvik edilmeli ve bu konulardaki olumsuzların aşılmasında kendilerine yardımda bulunulmalı,
• Eğitim ve öğretime katılım hakkı verilmeli,
• Tercüme ve bulunduğu ortama uyumu kolaylaştırılmalı,
• İş imkanı sağlanmalıdır

Yurdumuzda; insan ticareti mağdurlarının tanıklık yapmalarını teminen talepleri halinde altı aya kadar ülkede geçici olarak ikamet etmelerine izin verilmektedir
Mağdurların korunması, rehabilite edilmesi, tıbbi ve psikolojik destek sağlanması ve barındırılarak ihtiyaçlarının karşılanması için İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfının işbirliği ile İstanbul’da bir sığınma evi kurulup faaliyete geçirilmiştir
5 Aralık 2003 tarihli ve 2003/6565 karar sayılı Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan Kararname’yle birlikte insan ticareti mağdurlarının sağlık hizmetlerinden faydalanması sağlanmıştır 2 Ocak 2004 tarihli ve 25334 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan bu kararnameye göre; insan ticareti mağduru olduğu tespit edilen ve sağlık giderlerini karşılayamayacak durumda olan yabancı uyruklu hastalar, resmi sağlık kurum ve kuruluşlarından ücretsiz olarak faydalanabilecektir

Ahmet FIRAT