Paragraflar Hakkında Bilgi

Paragraf Nedir AÇıklamarı
Paragrafların Türleri

Paragraf Nedir - Paragraf Hakkında Bilgi


PARAGRAF
Paragraf herhangi bir yazının bir satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan bölümüne denir Paragraf bir olayın, bir durumun, bir duygunun sadece bir yönünü ele alır Paragraf uzun bir yazıya yapı olarak benzer Paragrafta da uzun yazılarda olduğu gibi giriş, gelişme, sonuç bölümleri vardır
Her paragrafta bir düşünce savunulur Paragrafı oluşturan cümlelerin anlam ve yapı yönünden bir uyum içerisinde olması gerekir

A)PARAGRAFIN YAPISI
Her cümlenin paragraf içinde özel bir yeri vardır Nasıl ki her metnin bir girişi,bir gelişmesi,bir sonucu varsa paragraf da böyle bölümlere ayrılırHer cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlam hem de yapı bakımından ilişki içindedir
Şimdi bu bölümlerin özelliklerini görelim:

1)GİRİŞ(Bölümü) CÜMLESİ:
Giriş cümlesi paragrafın ilk cümlesidir Bu bölümde paragrafta ele alınacak konu belirtilir Kendisinden sonraki her cümle, dil ve düşünce yönünden giriş cümlesine bağlıdır
NOT: Giriş cümlelerinde bir cümleyi önceki cümleye bağlayan “bağlayıcı öğeler” bulunmaz “Fakat, ama,lakin, ancak, yalnız, çünkü, yani, oysa,n ne var ki, bu nedenle, şöyle ki, halbuki, kısacası,…” bağlaçlarına yer verilmez
NOT: Giriş cümlesi kendinden önceki bir yargının varlığını hissettirmez; çünkü daha önce söylenen bir şey yoktur

2)GELİŞME BÖLÜMÜ
Bu bölümde girişte ele alınan konu açıklanmış,tartışılmış,betimle nmiş ve öykülenmiştirBundan dolayı ayrıntılara girilmiş,düşüncelerle desteklenmiş,bütünleşme sağlanmış bölüme “gelişme bölümü” denirGelişmeyi oluşturan cümleler,dil ve düşünce yönünden kendisinden önceki ve sonraki cümleye bağlıdırBu cümleler konunun geliştirilip açıklandığı cümledirGelişme cümleleri ana düşüncenin belirginleşmesini sağlayan yardımcı düşünceleri içerir
NOT: “……… hangisi söylenemez,hangisine değinilmemiştir,hangisine ulaşılamaz?”biçiminde düzenlenmiş,olumsuz sorularda “söylenen,değinilen,ulaşı lan” sonuçların çoğu gelişme bölümünde bulunur

3)SONUÇ (Bölümü) CÜMLESİ:
Paragrafın en can alıcı,en etkili bölümü burasıdırSonuç bölümü çoğu kez,kendinden önceki düşünceleri açıklayan,özetleyen bir nitelik taşır “Kısacası,demek ki,yani,böylece,sonuç olarak,öyleyse…” gibi özet anlamı taşıyan bağlaçlarla tamamlanır
Yazar bu bölümde düşüncelerini derleyip toparlar ve bir sonuca bağlarSonuç bölümü,bazen giriş bölümünün tekrarı biçiminde bazen de ana düşüncenin anımsatıldığı,paragrafın özetlenmesi şeklinde oluşur

Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler:
Her cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlamlı hem de yapı bakımından ilişki içerisindedirBu yüzden bir paragrafta dil ve düşünce bağlantısı iyi kurulmamışsa,anlatımın akışı bozulurParagrafın içerisinde belirtilen düşünceden farklı bir düşünceye değinen cümleler düşüncenin akışını bozar

Parçayı Bölümlere Ayırma:
Bir paragraf ancak bir düşünceyi anlatırParça iki paragrafa bölünmek istenirse,parçada iki ayrı düşünce var demektirÖyleyse parça içinde her düşünce ayrı bir paragrafta yer almalıdır
Bu konuyla ilgili sorularda iki ayrı düşüncenin işlendiği bir parça verilirVe bu parçanın iki parçaya bölünmesi istenir

Paragrafa Cümle Ekleme:
Bir paragrafın başına,ortasına ve sonuna getirilecek cümle,kendisinden önceki veya sonraki cümleyle dil ve düşünce yönünden bağlantılı olmalıdır
Bazı sorularda paragrafın başına,ortasına bazılarında ise sonuna cümle ekleme sorulabilirBu durumda parçanın anlam bütünlüğü ve yapısal bağlılığı dikkate alınmalıdır

Bir Sorunun Cevabı Olan Paragraflar
Bir paragrafın ilk cümlesi sorudan sonra okunduğunda soru ve ilk cümle arasında bir uyum olması gerekirBu bakımdan genellikle konuyla ilgili bu tür sorular sorulduğu paragraftaki ilk cümleden anlaşılır
Bir de paragrafın ana düşüncesinin sorulan soruyla uyum içinde olması,parçanın sorunun cevabı niteliğinde olması gerekir

Duyularla İlgili Sorular:
Duyu insan ve hayvanlarda dışarısının etkisini bir organizma yardımıyla duyma yeteneğidirDuyular görme, işitme, koklama, tatma ve dokunma organları ile algılanır

B)PARAGRAFIN ANLAM YÖNÜ
1)Paragrafın Konusu:
Her paragrafta yazar bir şeylerden söz ederek okura mesaj ulaştırmak isterParagrafta üzerinde durulan,hakkında söz söylenen düşünce,olay ya da duruma “konu” denir
Bir paragrafı çözümlerken yapılacak ilk iş konuyu doğru olarak saptamaktırKonusu bilinmeyen paragrafın anlaşılması güçtür
Konuyu bulmak için “Parçada neden söz ediliyor?” , “Üzerinde durulan nedir?” , “Hakkında söz söylenen nedir?” sorularını paragrafa yöneltiriz, aldığımız cevap bize paragrafın konusunu verir

NOT:
Konunun belirlenmesi ana düşüncenin belirlenmesi için ilk aşamadırKonu,genellikle paragrafın ilk cümlesinde yer alırKimi zaman da ikinci cümlede yer alır

2)Paragrafın Başlığı:
Bir paragrafın başlığı konu ve ana düşünceyle doğrudan ilgilidir Başlık,konu ve ana düşüncenin bir çeşit özetidirBaşlık paragrafın tamamını kapsar
Paragrafın başlığını bulurken paragraf okunduktan sonra ilk ve son cümle tekrar okunmalıdırBu cümleler genellikle konuyu ve ana düşünceyi verirBaşlık ana düşünceyle özellikle de konuyla ilgilidir

3)Paragrafın Ana Düşüncesi:
Yazarken veya konuşurken karşımızdakine bir şeyler aktarmak isteriz İster bir olay aktaralım, isterse bir konudaki düşüncemizi aktaralım,bunların hepsini bir amaç için ortaya koyarızBu amaca,aktarmak istenilen bu mesaja “ana düşünce” denir
“ Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?” sorularına cevap verir
Ana düşünce paragrafın başında, ortasında, sonunda olabileceği gibi paragrafın geneline sindirilmiş de olabilir

4)Paragrafın Yardımcı Düşünceleri:
Ana düşünceyi inandırıcı bir duruma getirmek,desteklemek amacıyla çeşitli düşüncelere,görüşlere de yer verilir,bunlara “yardımcı düşünce” denir
Bir paragrafta ana düşünce bir tane iken yardımcı düşünce sayısı birden fazla olabilirYardımcı düşünceler ana düşünceyle bağlantıları ölçüsünde önem kazanır
Yardımcı düşünceyle ilgili sorular çoğu zaman “olumsuz” biçimdedir

“………… hangisine değinilmemiştir?” “………… hangisi çıkarılamaz?” “………… hangisi söylenemez?” “………… hangisine yer verilmez?” “………… hangisi yoktur?”
biçimdeki olumsuz sorular yardımcı düşünceleri sorar Seçeneklerin dördünde söz edilenler parçada bulunmalıdırBu yüzden bu tip olumsuz sorularda paragraflar dikkatlice okunmalı,yardımcı düşünceler iyi belirlenmelidir

C)PARAGRAF TÜRLERİ
a)Olay Paragrafı:
Bu tür paragraflarda bir olay anlatılırBu olay,yazarın savunduğu düşünceyi açıklamak ve onu inandırmak için bir araçtırEğer olayda bir bütünlük varsa yani olayın başı,sonu belliyse,ana düşünceyi buldurmaya yönelik sorular için kullanılır

b)Durum Paragrafı:
Bu tür paragraflarda bir doğanın,şehrin ya da bir insanın betimlemesi yapılırBu tür paragraflar genellikle anlatım biçimleri ve gözlemle ilgili sorularda kullanılır

c)Duygu (Çözümleme) Paragrafı:
Bu paragraflarda roman veya hikaye kahramanlarının iç dünyaları anlatılırYazar,kahramanların psikolojik yapılarını,hayallerini bazen yorum katarak anlatırBu paragraflar insan karakterini bulmaya ve yoruma dayalı sorularda kullanılır

d)Düşünce Paragrafı:
Belirli bir düşüncenin anlatıldığı,savunulduğu paragraflardırMakale,deneme,f ıkra,eleştiri gibi türlerden seçilirKonuyu,yardımcı düşünceleri veya ana düşünceyi buldurmaya yönelik sorularda genellikle bu tür paragraflar kullanılır