Aydın İli Ve İlçeleri Hakkında Genel Bilgiler

Aydın Hakkında Bilgiler, Aydının Coğrafyası, Aydının Gezilecek Yerleri, Aydının İlçeleri, Aydının Tarihi, Aydın Turistik Yerleri, Aydın Yemekleri




GENEL BİLGİLER


Yüzölçümü: 8007 km²


Nüfus: 824816 (1990)


İl Trafik No: 09


Aydın, Tralles antik kentinin üzerine kurulmuştur Eski çağlarda Ege Bölgesi’nin en önemli kentlerinden birisidirAntik dönemin birçok bilgin, mimar, heykeltıraşı Aydın’da yetişmiştir Bunlar arasında Antemiyus, Thales, Anaximandros, Anaximenes, Hekotaios, Hippodamos, İsodor sayılabilir


İLÇELER


Bozdoğan: Büyük Menderes havzasının güneyinde Akçay’ın suladığı ovanın yanında yükselen Madran dağı eteklerindeki iki tepe üzerine kurulmuştur Aydın’a 76 km uzaklıktadır İlçedeki tarihsel yapı kalıntıları ve buluntuları çok eski çağlara aittir Roma, Bizans ve Selçuklu kültürlerinin izlerini taşıyan eserler de vardır Koyuncular köyü yakınında bulunan Neopolis Kavaklı köyü, Körteke kalesi, Örtülü ve Konaklı köylerindeki Sarnıçlar ve Kemer Köprüsü bunların başlıca örnekleridir


Buharkent: İl merkezine 86 km mesafedeki İlçede Kızıldere kaplıcaları bulunmaktadır


Çine: Aydın il merkezine 38 km uzaklıktadır Çine, Antik , Karya ve Onya bölgelerini birbirine bağlayan geçit üzerinde olması nedeniyle Aydın’ın eski ve önemli yerleşim yerlerinden biridir


Gerga: Eski Çine’nin 6 km güneydoğusundaki ovacık köyünün kuzeyinden bir saat süren yaya tırmanma ile ulaşılabilen Gerga ören yeri, ulaşım güçlüğüne rağmen görülmeye değer bir karya kentidir


Koçarlı: Aydın il merkezine 22 km uzaklıktadır Büyük Menderes vadisinin ortasında ve Koçarlı çayının iki yakasındaki yamaçlarda kurulmuştur Amyzon antik kenti ve Cihanzade Mustafa Camii önemli eserlerdendir


Kuşadası


Nazilli: Aydın’a 45 km uzaklıktadır Nazilli ilçesine 3 km uzaklıkta, Bozkurt ve Eyeli yaylaları arasında kurulmuş olan Mastavra Antik Kenti, zamanında menderes havzasının ticaret merkezlerinden biriydi


Söke: Aydın’ın 59 km batısında olup, Büyük Menderes akarsuyunun yakınında kurulmuştur Didyma, Miletos, Priene gibi ünlü kentler, ilçe yakınındadır İlçenin 12 km uzaklıkta Güllübahçe kasabasının yakınında yer alan Priene antik kenti, Mykale Dağı yamacında güneye bakan doğal bir platform ve çevresine kurulmuştur


Sultanhisar: Aydın iline 25 km uzaklıktadır Kuzeyinde Aydın dağları uzanmaktadır Nisa (Nyssa) Sultanhisar ilçesinin kuzeyinde yükselen Malgaç dağı eteklerinde, doğal güzelliklerle dolu yamaçlara kurulmuştur İlçeden kıvrılarak yükselen 3 km asfalt yol ile ören yerine ulaşılır


Akaraka (Acharake): Kutsal sırlarını saklayan bir sağlık merkezi olarak nitelenebilir Salavatlı köyü yakınında olup eski kaynaklara göre Pluton ve Charo adlı iki tanrılı dinin de kutsal merkeziydi


Yenihisar: Aydın iline 108 km mesafede olup, antik Milet ve Priene kentlerine komşudur Bodrum hava alanına Akbük üzerinden ulaşılabilen ilçede, Ege’nin en güzel deniz, kum ve güneşi mevcuttur Zengin tarihi , Didim ve Altınkum sahili ile turizm alanında önemli bir yeri olan Yarhisar, Ege sahilinde görülmesi gereken en güzel turizm beldelerindendir Antik çağın kehanet merkezi olan Didim’de, güneş tanrısı Apollon adına kurulan büyük bir tapınak bulunmaktadır Kadere çok inanan antik çağın insanları Apollon’u aynı zamanda bir kehanet tanrısı olarak tanımıştır


Yenipazar: Aydın il merkezine 41 km uzaklıktadır Orthasia (Ortosi) antik kenti ilçenin 5 km doğusunda, Donduran köyündedir İonlar tarafından kurulmuş, MÖ 7 yyda Asyalı atlı bozkır kavimlerinden, Kimmerlerin istilasına uğramış, daha sonraki yüzyıllarda Lidya, Pers, Roma ve Bizans dönemlerini yaşamıştır


GEZİLECEK YERLER


Müzeler


Aydın Müzesi: Aydın Müzesi 1959 yılında kurulmuştur Çok geniş ve güzel bir bahçe içinde modern Müze binasına sahiptir Müze bahçesinde Aydın çevresinden derlenmiş lahitler, mezar taşları, sütun başlıkları, yazıtlı steller ve çeşitli mimari parçalar sergilenmektedir Müze içerisinde bir Arkeoloji salonu, bir sikke salonu ve bir etnografya salonu mevcuttur


Milet Müzesi: Milet antik kenti içinde yer alır 1973 yılında hizmete açılan Milet Müzesi’nde mavi salon, küçük salon ve orta salon olmak üzere üç teşhir salonu vardır Mavi salonda;kronolojik sırayla eserler teşhir edilmiştir Bunlar, fosiller, keramikler, geometrik eserler, taban mozaikler ile amphoralardır Küçük salonda; tiyatro maskeleri, kandiller, maden eserler, cam eserler, heykelcikler, altın eserler ve küçük madeni eşyalar ile sikkeler bulunmaktadır Orta salonda; heykeller ve mezar taşları yer alır


Afrodisyas Müzesi: Karacasu ilçesi, Afrodisyas antik kenti içinde bulunmaktadır 1979′da ziyarete açılan Müzede Afrodisyas kazılarından elde edilen arkeolojik buluntular sergilenmektedir MÖ 4000′den itibaren yapıldığı anlaşılan eserler sekiz ayrı salonda yer almakta olup, bu salonlar; Afrodit salonu, Panthesilaia salonu, küçük eserler salonu, bitmemiş eserler salonu,odeon salonu, Melpomene salonu( iç avlu ve bahçe açık salonu)’dur Ayrıca bu salonların dışında bahçede birçok eser bulunmaktadır


Örenyerleri


Nysxa: Sultanhisar ilçesinin kuzeyindeki Malgaç Dağı eteklerinde zeytin bahçeleriyle dolu yamaçlara kurulmuş Nysxa (Nisa) antik kentinin tarihinin kaynağı, coğrafyacı Strabon’dur Sel yatağından dolayı iki kısımdan oluşan kent Atymbra isimli eski bir ;yerleşmenin üzerine Selekvos Kralı I Antiochus tarafından kurulmuş ve kralın eşinin adını almıştır Nyxsa’da yetişmiş olan Aristodem’in kurduğu iki katlı kütüphane, Hellenistik çağa ait su deposu, Roma dönemine ait stadyum ve köprü, halk meclisi ve Acharaka yolu üzerindeki şehir nekropolü görülebilecek başlıca yapı kalıntılarıdır


Alabanda: İsmi Karia dilinde at ve zafer anlamına gelen ALA ve BANDA sözcüklerinden oluşmuş bir Karia kentidir Helenistik ve Roma dönemlerinden kalma kuleli sur, tiyatro, senato, halk meclisi binası, Agora ve anıt mezar görülebilecek kalıntılardandır Ayrıca güney yönündeki Kemer Deresi üzerinde Roma yapısı bir su kemeri uzanır


Priene: Çağının önemli piskoposluk merkezi olan antik kent Prienne, Milet’in kuzeyinde, dik açılarla kesişen bir geometrik düzene göre kurulmuştur


Kentin en önemli yapısı kentin tepesine kurulmuş olan Athena Tapınağıdır Bundan başka kentin ;kuzeydoğusunda bulunan ve Helenistik devirde yapıldığı belirtilen tiyatroda görülmeye değerdir


Milet: Yenihisar ilçesi, Balat köyü yakınlarındadır Milet’te ilk yerleşimin MÖ 2000 ortalarından başlamak üzere Myken kolonisi varlığı ile görüldüğü bilinmektedir


Daha sonra Milet, Atina Kralı Kodros’un oğlu Nekus önderliğindeki İonialılar tarafından tekrar kurulmuştur İonia’nın en önemli şehir limanlarından birisidir Dört limanı vardır


Ören yerinde bu dönemlerden kalma; Milet Tiyatrosu, Faustina Hamamı, agora, tören caddesi, anıtsal çeşme, gymnasium, Virgilius Capito, hamam, Türk hamamı, Athena Tapınağı stadium, delphinion, liman anıtı, agora, Zeus Olympios Temenosu, bouleuterion (Senato Binası), Mısır Tanrılarının Temenosu kalıntıları bulunmaktadır


Tralles (Tiral): Aydın il merkezine 1 km kadar uzaklıktadır Kentten günümüze halk arasında “üç göz” olarak bilinen yapı ve kuzeydeki tiyatroya ait bir kalıntı olan cavea gibi az sayıda eser kalmıştır 1997 yılından itibaren burada arkeolojik kazılara başlanmış olup, Roma dönemine ait bir hamam, Hellenistik Roma ve Bizans dönemlerinde kullanılmış bir Arsenal yapısı ve bir Bizans dini yapısı açığa çıkarılmıştır


Afrodisyas: Bu kent Antik Çağın önde gelen mimarlık, sanat, heykeltıraşlık ve tapınma merkezlerindendir Karacasu ilçesinin 12 km güneydoğusunda bir Karia kenti olarak kurulan Afrodisyas altın çağını Roma döneminde yakalamıştır Bu dönemde olağanüstü güzellikte ;mermer heykeller ve yapılar inşa edildi


Yapılan arkeolojik araştırmalar sonucunda kentte mimarlık ve heykeltıraşlığın yanı sıra tıp ve astronomi alanlarında da çalışmalar yapıldığı belirlenmiştir Kentte görülebilecek başlıca yapı kalıntıları, MS 12 yyda İmparator Hadrianus zamanında ;yapılan hamam, büyük havuzlu agora, MÖ 100 yıllarında tanrıça Afrodit için yapılan tapınak, stadyum, tiyatro, hamam,odeon, psikopos sarayı, felsefe okuludur


Panionon: Kuşadası Davutlar beldesindedir Antik Dönemde, İon kentleri birliğinin merkeziydi İonlar burada toplanıp, kararlar alırlardı


Neopolis: Kuşadası’nın hemen yakınında, Yılancı Burun denilen yerdedir İlçenin ilk antik yerleşimi olarak bilinir


Didyma: Miletos’un 18 km güneyindedir Antik çağın kehanet merkezidir Apollon tapınağı en önemli eserlerindendirTapınak dipteros planlı (çift sıra sütun) olup, hiçbir zaman bitirilememiştir


Myus: Söke’nin 18 km güneyindedir İyon birliğine ait önemli bir kıyı kenti idi


Iassos: Didim ilçesi yakınlarında bulunmaktadır Bu antik kent, Dionysos şarap tanrısı adına inşa edilmiş tiyatro ve burada yapılan festivaller ile bir müzik ve tiyatro kenti olarak ün kazanmıştır


Gerga: Çine ilçesi yakınındadır Kaidelerden koparak düşmüş dev boyutlu insan heykelleri ile “Gerga” yazılı yapılar dikkat çekicidir


Alinda: Karpuzlu ilçesi yakınındadır Kraliçe Ada’nın granit kentidir 35 sıralı bir tiyatro, iki katlı kule, agora ve surlar önemli kalıntılardır


Mastaura (Mastavra): Nazilli ilçesi yakınındadır Eskiden para basılan ticaret merkezlerinden biriydi Ören yerinde sur, tiyatro, su kemeri ve bazı yapı kalıntıları vardır


Magnesia: Germencik ilçesi, Ortaklar beldesi yakınındadır Önemli olaylara sahne olduğu için olaylar kenti olarak tanımlanır MÖ3 yya ait Artemis ve Zeus tapınakları, agora, hamam, tiyatro, gymnasium, stadium ve Bizans surlarına ait kalıntılar mevcuttur


Orthasıa (Ortosı): Yenipazar ilçesi yakınındadır Menderes vadisine bakan bir tepede Akropolü mevcuttur


Acharaka (Akaraka): Sultanhisar ilçesi, Salavatlı köyü yakınındadır Sağlık merkezi olarak bahsedilir Plutonium tapınağı ve içindeki şifalı su ve gazlar bulunan Charonium mağarasından bahsedilir


Kaleler


Küçük Ada Kalesi: Kuşadası ilçesi, Güvercin Adası’ndadır Çok eski bir yapı olup, 19 yüzyılda meydana gelen Mora ayaklanması sırasında, adalardan saldırılara karşı ileri karakol olarak Osmanlılar tarafından kullanılmıştır


Arpaz Kalesi: Nazilli ilçesinde bulunan kale, 18 yüzyıl Osmanlı dönemi yapıtıdır


Körteke Kalesi: Bozdoğan ilçesine bağlı Körteke köyü ile Örencik köyü arasında doğal tepenin üzerindedir


Cin Cin Kalesi: Koçarlı ilçesinin aynı adı taşıyan köyündedir 18 yüzyılda Cin Bey tarafından yaptırılmıştır


Camiler


Bey Camii: İstasyon binası yakınında bulunan ve Süleyman Bey Camii olarak da bilinen bu büyük yapı, 1683 yılında Süleyman Bey tarafından yaptırılmıştır Kare planlı ve kesme taştan inşa edilmiş olan cami, 16 kenarlı kasnağında 16 pencere bulunan bir kubbe ile örtülüdür Kubbe içi, kalem işleri ile süslenmiştir Kesme taştan yapılmış mihrabı sade olup, mermerden yapılmış minberin merdiven altı işlemelidir Tek şerefeli minaresinin gövdesi çok kenarlıdır


Ramazan Paşa Camii: Üveys Paşa’nın kardeşi Ramazan Paşa tarafından 1595 yılında yaptırılmıştır Kare planlı olup, kesme taştan yapılmıştır Ahşap giriş kapısı, oyma işleri ile bezenmiştir Yapının üzeri büyük bir kubbe ile örtülmüştür İçerisini 10 uzun pencere ve su damlacığı şeklindeki küçük pencereler aydınlatmaktadır Alçı kabartmalar, renkli cam işçiliği ve ağaç oymacılığı bakımından süslemeleri önemlidir


Üveys Paşa Camii: Mısır Beylerbeyi Üveys Paşa tarafından 1568 yılında yaptırılmıştır Kare planlı olan yapıyı yüksek kasnak üzerindeki kubbe örtmektedir Mermer giriş kapısı üzerinde bir yapım yazıtı bulunmaktadır Mihrabı ve minberi az süslemelidir


İlyas Bey Camii: Menteşoğullarından İlyas Bey tarafından 1404 yıllarında yaptırılmıştır Cami önünde, avluyu çevreleyen, medrese ve imaret odaları mezarlık içindedirHan Menteşoğullarından kalmıştır Dörtgen şekilli bina ortada bir avlu, etrafında tonoz çatı, örtülü, ahır ve odalardan meydana gelmiştir ve iki katlıdır


Korunan Alanlar


Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Milli Parkı


Aydın Tabiat Anıtlar


Mağaralar


Sırtlanini ve Karaca Mağaraları ilin önemli mağaralarıdır


Karaca Mağarası


Kaplıcalar


Menderes Havzası 900′lü rakımlardan başlayarak Ege denizine kadar sağ ve sol yamaçlardan kaynaklanan zengin su akışlarıyla binlerce yıl içersinde oluşturduğu tekne biçimindeki bu zengin vadi zengin yer altı su kaynaklarına da sahiptir Germencik; ilçesi; Bozköy ve Gümüşköy mevkilerindeki kaplıcalar bölgenin önemli kaplıcalarıdır Davutlar ilçesindeki sıcak su kaplıcası ve Sultanhisar’ın batısında yeralan Salavatlı Kaplıcası yöre halkı tarafından kullanılmaktadır


Plajlar


Turistlerin turizm çekiciliği açısından rağbet ettikleri plajlar; Pigale Plajı (Kuşadası), Kadınlar Denizi Plajı (Kuşadası), Güvercinada Plajı (Kuşadası), Yavansu ve Aslanburnu Plajı (Kuşadası), Güzelçamlı Plajı (Kuşadası), Altınkum Plajı (Didim), Tavşanburnu Plajı (Didim), Gevrek ve Akbük (Didim) plajlarıdır


Yaylalar


İlin önemli yaylaları Paşa Yaylası, Kahvederesi Yaylası, Necippazar Yaylası, Bulgurlu, Sarıcaova, Ömür, Madran, Korumaz yaylası, Kavşit Yaylasıdır


Sportif Etkinlikler


Doğa Yürüyüşüne en elverişli alan, Dilek Yarımadasından başlayan Karina’da devam ederek Büyük Menderes nehri ile deltası ve Bafa Gölü’ne kadar uzanan bölgedir Bütün bu bölgeyi ortalayan Söke kentinin golf tesisleri de göz önünde tutulduğunda Aydın ilinin en önemli dinlence ve sportif turizm merkezi olarak adlandırılabilir Ayrıca Paşa yaylası, Karacasu yaylası ve Madran Yaylası Potansiyel dinlence ve sportif turizm merkezleridir Afrodisias’tan Baba dağına doğru doğa yürüyüşü yapılabildiği gibi, Karacasu-Dandalas Yaylası’nda, Aydın Merkez Paşa Yaylası’nda, Çine Madran Yaylası’nda ve Güzelçamlı Karina da yapılabilir


Güzelçamlı-Dilek Yarımadası ile Didim – Akbük bisiklet turu için uygundur Bafa Gölünde sportif amaçlı olta balıkçılığı, Bozdoğan Alamut köyünde de av turizmi için elverişlidir


Aydın ilinin Söke ilçesinde Gençlere yönelik Orman kampları, Kuşadası ilçesinde Gençlik Kampları mevcuttur


Aydın Orman Kampları


Aydın Gençlik Kampları


Kruvaziyer ve Yat Limanları


Kruvaziyer ve Yat Limanları Aydın’ın deniz kapısı Kuşadası Limanı olup, turist gemilerinin yanaştığı iki adet iskele ve ayrıca 650 yat kapasiteli yat limanı bulunmaktadır


Kuş Gözlem Alanı


Aydın ve Muğla ili sınırları içerisinde kalan Bafa Gölü Önemli Kuş Alanlarındandır


Bafa Gölü




COĞRAFYA


Coğrafi konumu nedeniyle ilk çağlardan beri önemli bir yerleşim merkezi olan Aydın’ın kuzeyinde İzmir ve Manisa, doğusunda Denizli, Güneyinde Muğla yer alır Batı sınırları ise Ege Denizi kıyıları çizer İlin denizden yüksekliği 40 metredir


Akdeniz ikliminin etkisindedir Bu iklim şartları ve topografik yapı Aydın ve çevresinde iki ayrı bitki topluluğunun (maki ve orman) gelişmesine neden olmuştur Bunun yanında zeytin, incir, turunçgiller, kestane vb kırsal kesimde ise çam ve benzeri türler mevcuttur


En yağışlı mevsim kıştır Yaz mevsiminde yok denecek kadar az yağış almaktadır Kar yağışı ender görünür Aydın, özellikle batıdan gelen hava akınlarına açıktır Rüzgar yönü daha çok doğu – güneydoğusudur Bunu güneybatı (lodos) ve batı rüzgarları izler


TARİHÇE


Aydın, Traklar tarafından kurulmuş ve Tralles adı ile anılmıştır Depremle yıkıldıktan sonra yeniden imar edilen kentte,Traklar’dan sonra Spartalılar, Hititler, Frigler, İyonlar, Lidyalılar, Persler ve Romalılar zaman zaman yörede hakimiyetlerini kurarak kendi kültürlerini bölgeye taşımış ve yörenin gelişmesine öncü olmuşlardır 1186 yılında Selçukluların, 1300 yılında Aydınoğulları’nın eline geçen şehrin adı Aydın Güzelhisar olmuştur Bu ad Aydın şekline dönüşmüştür 1426 da Osmanlıların eline geçen Aydın bu günkü yerine kurulmuştur 1923 yılında il olmuştur


NE YENİR?


Aydın’da yapılan yemeklerden bazıları; kulak çorbası, patlıcan–biber taratorlu turşu, kuyu tandırı, etli kereviz, etli enginar, pelvize tatlısı, paşa böreği, yuvarlama, ısırganotu böreği, ebegümeci kavurması ve arapsaçıdır


NE ALINIR?


Halı, kilim, deri giysiler ve mücevherat yöreden alınabilecek hediyelik eşyalardır


LİNKLER


Aydın Belediyesi http://wwwaydin-bldgovtr


Menderes Üniversitesi http://wwwaduedutr/


YAPMADAN DÖNME


Aphrodisias antik kenti ile Didyma Apollon tapınağını ziyaret etmeden,


Kuşadası Altın Güvercin yarışmasını seyretmeden,


Ege yöresine özgün zeytinyağlı yemeklerinden, nefis incirlerinden, şaheser üzümlerinden, narenciye ürünlerinden tatmadan,


Turunç reçeli almadan,


Başta çipura, kefal, mercan ve barbunya olmak üzere enfes balık türlerini denemeden,


Halı, kilim, deri giysiler, mücevherat vb hatıra eşyaları satan zarif butiklere uğramadan,


Dönmeyin…