Gelenek Ve Göreneklerimiz Nelerdir

Gelenek Ve Göreneklerimize Örnekler

Türk Gelenek Ve Görenekleri

Gelenek Ve Göreneklerimizle İlgili Bilgiler


Gelenek ve Göreneklerimiz
1 DOĞUMLA İLGİLİ GELENEKLER

Yörede, kadının ilk doğumuna önem verildiğinden daha çok ilk bebek için hazırlıklar yapılmakta, diğer doğumlarda özel bir hazırlığı ihtiyaç duyulmamaktadır Çocuk doğunca hısım akraba o eve çocuk görmeye giderler Çocuk görmeye gitmeye "Doğuya Gitme" denilir Hazırladıkları hediyeleri, öğle yemeğinden sonra alıp çocuk evine gidilir Hediyeler uygun şekilde verilir

Çocuk bir - birbuçuk yaşına geldiği ve diş çıkarmaya başladığı zaman "Diş Dirgiti" denilen bir adet yapılır
2 SÜNNET TÖRENİ

Hali vakti yerinde olanlar, erkek çocukları için sünnet düğünü yaparlar Sünnet genellikle iki ile oniki yaş arasında yapılır Düğün öncesinde köylerde oku dağıtılırken, ilçe merkezlerinde düğün kartları hazırlanarak davet yapılır Sünnet hazırlıkları bittikten sonra düğün hazırlıklarına başlanılır Düğün genellikle iki gün olarak yapılır İlk gün sünnet olacak çocuk ya da çocuklar çalgı ile gezdirildikten sonra dini bir törenle sünnet ettirilir Akşam sünnet olan çocuğun acısını unutturacak çeşitli eğlenceler düzenlenir İkinci gün genellikle 830 - 1300 arası gelen misafirlere yemek verilir Daha sonra yemeğin verildiği gün yemeğin bitiminden sonra çocuklar gezdirilerek sünnet edilir
3 ASKERE UĞURLAMA VE ASKER KARŞILAMA

Askere gitmeden iki hafta kadar önce gidecek olanların ve arkadaşlarının düzenlediği eğlenceler başlar Akrabalar ve komşular tarafından askere gidecek kişi eve davet edilerek ağırlanır Askere gidileceği akşam namazından öncesi askerler önde, imam ve hak arkasında olmak üzere imam tarafından dua edilir Dua ettikten sonra askerler herkesle vedalaşırlar, helalleşirler Askerlerin gidecekleri günün sabahı askerler ve yakınları köylerde köy meydanında, ilçe ve şehirde otobüs terminallerinde toplanırlar Askere giden kişilere akrabalar ve komşular tarafından genellikle para hediyesi verilmektedir Toplu olarak uğurlama yapılırken davul, klarnet, saz ve darbuka gibi çalgılar çalınarak askerlere moral verilmeye çalışılır Uğurlamalar yapıldıktan sonra asker ailelerine "Allah kavuştursun" denilir
4 EVLİLİKLE İLGİLİ GELENEKLER

Yörede evlenmelerde özellikle yaş, sosyal ve ekonomik denklikler gözetilir Kız ve erkeğin seçiminde soy ve sülalenin araştırılmasına özen gösterilir "Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al" , "Kız anadan öğrenir bohça düzmeyi, oğul babadan öğrenir sohbet gezmeyi" sözleri bumun belirtisidir
41 Görücülüğü Gitme, Kız seçimi: Tespit edilen kızların evine görücüler, kendi aralarında kararlaştırdıkları bir günde haber vererek gidereler Gelen misafirlerin ziyaret sebeplerini anlayan ev sahibi misafirlerine gereken saygıyı gösterirse de, kızlarını birden bire verecek izlenimini yaratacak davranışlardan kaçarlar

Eve dönen görücüler görebildiklerini konuşurlar ve kız ile ailesi hakkında olumlu ya da olumsuz bir karara varırlar Kız oğlana gösterildikten sonra kesin bir sonuca varılır
42 Kız İsteme: Kız isteme işi, hem kadınlar hem erkekler tarafından yapılır Eskiden oğlan tarafının yakın akrabalarından bir grup, istemek için kız evine giderlerdi Kısa bir sohbetten sonra "sizin tutmaç keseni, bizim kalem tutana uygun ve münasip gördük" denirken, günümüzde "Allah'ın emri, peygamberin kavliyle kızınızı oğlumuza münasip bulduk, siz ne dersiniz?" denilerek kız istenir ve oğlanın hüner ve meziyetleri anlatılır Kız evi ise "iyi geldiniz, hoş geldiniz ama kızımız küçük, borçluyuz, evimiz pek yalnız, çocuk da giderse elimiz ayağımız kuruyup kalacak" cevabını verirler Kızı isteyen taraf da "biz sizi sıkmayız, hepsinin kolayı bulunur, kızın yeri iyidir, kaçırmayınız" gibi gönül alıcı sözler saf ederler Eğer kız tarafı olumlu düşünüyor ise "Allah nasip etmiş ise ne diyelim" ya da "birkaç gün sonra cevap verelim" derler

Oğlan evinin ikinci ve üçüncü gidişinden sonra söz kesilir ve kız evi oğlan evine "mendil alma" adı altında bir bohça verir Bundan sonra kız ile oğlan bağlanmış sayılırlar
43 Nişan: Oğlan evinin uygun bulduğu bir günde nişan töreni yapılacağı önceden kız evine bildirilir Nişan, kız ailesinin evi yeterli ise kız evinde, değilse sinema, düğün salonu vb gibi geniş bir yerde yapılır Kız ve oğlan evinin akraba, eş, dost ve arkadaşları nişan yerinde toplanırlar Oğlan evinin sosyal ve ekonomik durumuna göre takılması gereken takılar takılır

Oğlan tarafının büyüklerinden biri kızın ve oğlanın adlarını söyleyerek nişan yüzüklerini takar ve mutluluk diler Nişanlı geçler daha sonra misafirlerin ellerini öperler
44 Düğün: Düğün genellikle üç gün sürer Düğünden bir hafta on gün önce hazırlıklara başlanır Düğün yemekli ve çalgılı olacaksa aşçı ve çalgıcılar tutulur Kız tarafı, kız için elbiseler ve kumaşlar beğenir, oğlan tarafı, bunların masraflarını karşılar Köylerde yapılan düğünlerde oğlan tarafı okucu (okuyucu) çıkararak düğün gününü duyurur

Eskiden düğünler şu şekilde yapılırmış:
Yük Yığma: Oğlan evinin aldığı sandık, yaygı, giysi, takı gibi hediyeler Pazar günü davetlilere sergilenirmiş Bunlardan geline ilişkin olanlar akşam gelin sandığına, öbürleri de başka sandıklara konarak kız evine gönderilirmiş "Yük Yığma" denilen bu sandıkları getirenlere kız evinin büyükleri çeşitli hediyeler verirmiş
Tel Hamamı: Oğlan evi Pazartesi sabahı yakındaki hamamlardan birini kiralarmış Misafirler kapıda karşılanır, gelenlere uygun yerler gösterilir, sabun ve kına verilirmiş Gelin gelince def ve dümbeleklerle yıkanma yerine geçilirmiş Gelin yıkandıktan sonra saçı örtülür, zülüf kesilirmiş Pide, meyve, çerez sunulur ve misafirlere akşam kınaya beklendikleri bildirilirmiş Kına yakılmasından sonra "çekici" denen kadın gelinin yakınlarından birini kaldırarak oyunu açarmış
Gelin Hamamı: Çarşamba günü öğleden akşama kadar sürermiş İki tarafın misafirleri katılırmış Gelinin kınası misafirler dağıldıktan sonra yakılırmış Bu sırada yalnız çok yakın akrabalar gelinin yanında bulunur, el ve ayaklarına kına yakarlarmış Kimi yerlerde de evlendiğinin anlaşılması için güveyin avuç içine de kına yakılırmış Oğlan evinde düzenlenen kına gecesi yörede "semah gecesi" diye adlandırılırmış
Gelin Çıkarma: Oğlan evinin büyükleri önde, öbür davetliler arkada olmak üzere (kimi yerlerde güveyi de yanlarına alarak) Perşembe sabahı kız evine gidilirmiş Arkadaşlara düğün alayı gelinceye kadar gelini hazırlar çeşitli eğlencelerle (Gelin okşama) üzüntüsünü gidermeye çalışır, kimi yerlerde de güveyin arkadaşlara Perşembe sabahı "Güvey Hamamı" düzenler, ondan sonra gelin çıkarmaya gidilirmiş

Gelin ata bindirilip oğlan evine gelindiğinde de karşılama töreni ve eğlenceleri yapılırmış Gelinin duvağı gerdeğe kadar açılmazmış
Gelin Ertesi: Gerdekten sonraki üç gün yörede "gelin ertesi" diye adlandırılırmış Dost ve akrabalar gelini ziyaret eder, kutlarlarmış

Köylerde ve kasabalarda bazı değişikliklerle varlığını sürdüren bu gelenekler, merkez şehirlerde büyük ölçüde bırakılmıştır Çağrılar "Okucu" yerine davetiyelerle yapılmakta, nişan ve düğün törenleri salonlarda ve açık alanlarda düzenlenmektedir Hamam törenleri ise tamamen canlılığını kaybetmiş durumdadır

Günümüzde ise yapılan düğünler üç gün sürmektedir Cuma günü düğün evine Türk Bayrağı çekilerek düğün evi belirlenir Çalgıcılar buraya gelerek, orada bulunanlara çalgı çalarlar Düğün yemeği için tutulan aşçı da, yemeği pişirme hazırlıklarına başlar Gece yarılarına kadar çalgılar eşliğinde eğlenirken düğün yemekleri de pişirilmiş olur Düğünün ikinci günü olan Cumartesi günü, yemekler yedirilir Saat 8:00’den 13:00'e kadar gelen misafirler yemeklerini yerler Yemeğe gelen misafirler düğün hediyelerini de bu sırada getirebilirler Cumartesi akşamı ise kız evinde kına gecesi yapılır Kına gecesinin Cuma akşamları da yapıldığı görülür Kına gecesinde geline ve gelen misafirlere kınalar yakılır Kuruyemişler ikram edilir Ayrıca def ile birtakım eğlenceler düzenlenmesiyle birlikte gelini ağlatmak ve hüzünlendirmek için birtakım türküler söylenir Buna "gelin okşaması" denilir Bu akşam güvey evinde de "semah geçesi" denilen birtakım eğlenceler tertip edilir

Düğünün son günü dolan Pazar gününe "gelin çıkarma" denir Öğle namazını müteakiben gelin oğlan tarafının misafirleriyle birlikte kız evine gelinerek alınır Gelin bir hoca nezaretinde dua edilerek kız evinden alınır ve arabaya bindirilir Gelin küçük yerlerde bir caminin etrafında dolaştırılarak oğlan evine getirilir Şehir merkezlerinde ise arabalarla bir şehir turu atıldıktan sonra oğlan evine gelinir Gelin arabadan inerken ve oğlan evine girerken güvey cebinden para ve şeker çıkararak havaya saçar ve etrafta bulunan herkes bundan almaya çalışır

Gelin eve geldikten sonra kadın misafirler gelinin evine çıkarak evi gezmeye başlarlar Gelinin eşyalarını ve çeyizlerine bakarlar Daha sonra misafirler dağılır Yatsı namazından sonra güvey, arkadaşları tarafından gelin evine getirilerek gerdeğe sokulur

Pazartesi günü gelinin evinde "Erte" denilen bir eğlence tertip edilir

Düğünden bir veya birkaç gün sonra yeni evliler kız evine el öpmeye giderler Bir hafta sonra da kız ve oğlan evi birbirlerine yemekli davet verirler
5 HAC GELENEKLERİ

Günümüzde hacca uğurlama şekilleri ve karşılama adetleri eskiye göre değişikliklere uğramıştır Hacca gitmeden bir hafta - 15 gün önce hacı adaylarına herkes, dilediği şekilde hediyeler verir Ayrıca hacı adaylarının akrabaları, gidişten bir ay öncesinden itibaren onları yemeğe çağırmaya başlarlar ve Hacı Yemeği verirler Hacılar Isparta'da Ulu Camii'nin önünde toplanarak otobüslere bindirilir Hacılar ihramlarını giymiş bir vaziyette giderler Otobüs ve arabaların üzerine Türk Bayrakları asılır

Hacılar hacdan döndüklerinde havaalanında karşılayanlar olduğu gibi, şehirde, Ulu Camii önünde de karşılamaya gelenler olur Hacı evine geldiğinde hacı ziyaretlerine gidilir Gelenlere zemzem takımı içinde zemzem suyu ile hacı yağı ve hurma ikram edilir Genellikle akşam yapılan bu hacı ziyaretlerinde gelenlere gümüş yüzük, tespih ve takke gibi hediyeler verilir

Hacılar yaklaşık 10 veya 20 gün sonra varlıklarının durumuna göre "Hacı yemeği” verirler
6 ÖLÜMLE İLGİLİ GELENEKLER

Bir kişi ölünce dini vecibelere göre defnetme işlemleri başlar Şayet ölünün yakınları, şayet ölenin yakınları uzakta iseler ölü gömülmez, bekletilir Bütün aile yakınları ve akrabaları tarafından "katmer" edilir Baş sağlığına gelenlere ikram edilir

Cenaze tabuta konulduktan sonra genellikle tabutun üstüne halı konulur, daha sonra bu halı bir camiye gönderilir Cenaze defnedip gelenlere pide ayran veya mahalli yemeklerden pişirilerek yedirilir Ölüm gününü takip eden bir hafta veya on gün çeşitli yemeklerle birlikte akşam yemeğini yemeğe gelirler Ölenin yedinci günü pişi yapılır, komşulara dağıtılır 52 günü de mevlidi şerif okutularak yemek verilir
7 BAYRAM GELENEKLERİ

Yöre halkı dini örf ve adetlerine çok bağlıdır Bilhassa üç ayların girişiyle oruç ve namaz ibadetlerinde, hayır, hasenat işlerinde artmalar olur

Mübarek günlerde topluca mahalle camilerine gidilir Evlerde ise "geçe bekleme” adı verilen ibadetler yapılır Yine mübarek günlerde şehir merkezlerinde kandil simitleri satılır "Arasta" denilen yerlerdeki esnaflar, bir araya gelerek ortaklaşa irmik helvası yaptırıp sokak başlarında hayır için dağıtırlar Arife günü veya bayram namazından çıktıktan sonra mezarlıklara gidilir, geçmişlerin ruhuna fatihalar okunur Ramazan boyunca herkes oruç ve namaz ibadetlerini yapmaya çalışır Kurban bayramlarında yine mezarlıklara gidilir ve yakın akrabalardan başlamak üzere bayram ziyaretleri yapılır
8 MEVSİMLİK BAYRAMLAR

Yörede mevsimlik bayram olarak Nevruz ve Hıdrellez bayramları kutlanır Nevruz kutlamaları daha çok Alevi-Bektaşi inancına bağlı topluluklarda cem yapılarak kutlanmaktadır Hıdrellez gecesi (5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece)nde ise birtakım niyetler tutulur Bolluk, bereket, kısmet, şans, sağlık ve sıkıntılardan kurtulmak şeklinde birtakım dilekler tutularak, Hızır tarafından bunların gerçekleşmesi dilenir

Isparta'da hıdrellezin kutlandığı hemen her yerde kır ve yeşillik alanlara gidilerek piknikler yapılır Yemekler yenilerek eğlenilir ve sohbetler yapılır