İki Hasımın Arasına Girip, İki Yüzlülükle Herkesin Arzusuna Göre Konuşmak

İki Hasımın Arasına Girip, İki Yüzlülükle Herkesin Arzusuna Göre Konuşmak
İki Hasımın Arasına Girip, İki Yüzlülükle Herkesin Arzusuna Göre Konuşmak

Düşmanlık güdenleri gören bir kimse, bu felâketten az zaman kurtulabilir Bu ise münafıklığın ta kendisidir Nitekim Ammar b Yasir267 Hz Peygamber'in (sa) şöyle buyurduğunu rivayet eder:
Kimin dünyada iki yüzü varsa, kıyamet gününde o kimse için ateşten iki dil olur268
Ebu Hüreyre (ra), Hz Peygamber'in şöyle dediğini rivayet eder:
Kıyamet gününde Allah'ın kullarından şerli olarak iki yüzlü bir kimse göreceksiniz ki şu gruba öbür grubun konuşmasını, öbür gruba da bunların konuşmasını getirip götürür!269
Başka bir lâfızda 'Bu gruba bir yüzle, öbür gruba başka bir yüzle gelir' şeklinde vârid olmuştur
Ebu Hüreyre şöyle demiştir: İki yüzlüye Allah nezdinde emin olmak uygun değildir'
Mâlik b Dinar şöyle demiştir: ''Tevrat'ta okudum: 'Kişi arkadaşına karşı iki değişik dudak kullanırsa, emanet iptal olunmuştur demektir Allah Teâlâ kıyamet gününde iki değişik dudak kullanan kimseyi helâk eder!' yazılıydı"
Hz, Peygamber (sa) şöyle buyurmuştur:
Kıyamet günü Allah nezdinde en çok nefret edilenler, yalancılar ve mütekebbirlerdir O kimseler ki göğüslerinde arkadaşlarına nefret vardır Arkadaşlarıyla bir araya geldikleri zaman onlara yağcılık yaparlar O kimseler ki Allah'a ve Hz Peygambere itaate davet edildikleri zaman ağırlaşır, şeytana ve onun emirlerine davet edildikleri zaman duraksamadan icabet ederler!270
İbn Mes'ud şöyle demiştir: 'Sakın hiçbiriniz immea olmasın!' Dediler ki: 'İmmea ne demektir?' Cevap olarak şöyle dedi: 'Her esinti ile esen kimse demektir!'
Selef, iki ayrı kişi ile iki ayrı yüzle görüşmenin münafıklık olduğunda ittifak etmişlerdir Münafıklığın birçok alâmetleri vardır İşte bu da o alâmetlerden biridir
Rivayet edildi ki, Hz Peygamber'in ashâbından bir kişi vefat etti Huzeyfe b Yeman (ra) onun cenaze namazını kılmadı Bunun üzerine Hz Ömer, Huzeyfe'ye 'Hz Peygamberin ashâbından biri ölür de sen onun cenaze namazına katılmazsın ha!' deyince, Huzeyfe 'Ey mü'minlerin emiri! O münafıklardandı' dedi Hz Ömer 'Seni yemine davet ediyorum, ben onlardan mıyım, değil miyim?' diye sordu Huzeyfe 'Ey Allahım! Beni muâhaze etme! Hayır,
sen onlardan değilsin Fakat senden sonra nifak hakkında hiç kimseden de emin değilim' diye ilave etti271
Eğer 'Kişi ne ile iki dilli olur ve bunun sınırı ve tarifi nedir?' diyecek olursan derim ki iki düşmanın huzuruna girip her birinin isteğine göre hareket ettiği saman eğer yapmış olduğu hareket doğru ise münafıklık değildir, iki dilli sayılmaz Çünkü herhangi bir kimse iki düşmanla da aynı zamanda dostluk yapabilir Fakat arkadaşlık hududuna varmayacak kadar zayıf bir dostluk Zira eğer kişinin onlarla dostlukları tahakkuk etseydi, bu dostluk, düşmanın düşmanın olmasını gerektirirdi Nitekim biz Sohbet Adabı bölümünde bunu söylemiştik
Eğer onların herbirinin konuşmasını diğerine naklederse, o vakit iki yüzlüdür Bu ise, kovuculuktan daha şerli olur; zira insan bir tek tarafın konuşmasını nakletmek sûretiyle kovucu olur Bu bakımdan iki tarafın konuşmasını da birbirine naklederse, o zaman kovuculuktan daha şerir olur Eğer söz nakletmez, her birinin diğerine karşı güttüğü düşmanlığı güzel görüp tasvip ederse iki yüzlü sayılır Yine ikisine de 'sana yardım edeceğim' va'dinde bulunursa, hüküm böyle olur Düşmanlardan birini övüp huzurundan çıktıktan sonra kötülerse bu hareketi de iki yüzlülük olur En uygunu susmak ve düşmanların hak sahibi olanını övmektir ve onu gıyabında, huzurunda ve düşmanının karşısında da medhetmektir
İbn Ömer'e şöyle denildi: 'Biz yöneticilerimizin huzuruna giriyoruz Orada konuşuyoruz Çıktığımız zaman konuştuklarımızın aksini konuşuyoruz' İbn Ömer 'Biz Hz Peygamber'in zamanında bunu münafıklık sayardık' dedi
Kişi, emîrin huzuruna girip, onu övmeye ihtiyacı olmadığı zaman böyle yaparsa münafıklık etmiş sayılır Eğer emîrin huzu-runa girmekten müstağni ise, fakat girdiği takdirde de onu med-hetmediğinde başına geleceklerden korkuyorsa bu da mü-nafıklıktır Çünkü nefsini, emîri övmeye mecbur eden kendisidir Eğer aza kanaat edip mal ve rütbeyi terkederse, emîrin huzuruna girmekten müstağni olacaktır Buna rağmen, mertebe ve zenginlik arzusundan dolayı emîrin huzuruna girip onu medhederse, böyle bir kimse münafıktır ve Hz Peygamber'in şu hadîsinin mânâsı da budur: 'Mal ve rütbe sevgisi, suyun sebzeleri bitirdiği gibi kalpte ni-fak bitirir!'272 Çünkü mal ve mertebe sevgisi, insanları emirlere, onları gözetmeye, onlara karşı riyakarlık ve dalkavukluk yapmaya muhtaç eder! Ama kişi, bir zaruretten dolayı, böyle bir felâkete mâ-ruz kalırsa, medh u senâ yapmadığı takdirde de başına geleceklerden korkuyorsa mâzurdur Çünkü şerden sakınmak caizdir Nitekim Ebu Derdâ şöyle demiştir: 'Bizler birtakım kavimlerin yü-züne gülüyoruz Oysa kalbimiz onlara lânet ediyor!'273
Hz Âişe (ra) şöyle anlatır: Bir kişi Hz Peygamberden, içeri girmek için izin istedi Hz Peygamber şöyle dedi:
Ona izin verin! Aşiretin en kötü elçisidir o!
Adam içeri geldiği zaman, Hz, Peygamber kendisiyle yumuşak konuştu Çıkıp gittiği zaman Hz Peygamber'e 'Sen daha önce onun hakkında söylediğini söyledin Sonra kendisiyle yumuşak konuştun Bu nasıl olur?' dedim Cevap olarak şöyle buyurdu: 'Ey Aişe! İnsanların en şeriri o kimsedir ki şerrinden korunmak için kendisine ikram edilir!'274
Fakat bu hadîs-i şerîf, karşılamak, yüze gülmek ve tebessüm etmek hakkında vârid olmuştur Zâlimi övmek ise açık bir yalandır Bu yalanı söylemek ancak bir zaruretten dolayı caiz olur veya zorlanıldığı zaman yalan söylemek mübah olur Nitekim biz bunu 'Yalanın Âfeti' bahsinde belirttik Emirleri övmek, onların dediklerini tasdik etmek, bâtıl konuşmalarını tasdik bakımından baş sallamak caiz değildir Eğer kişi bunu yaparsa münafıklık yapmış olur Aksine reddetmesi gerekir, eğer kuvveti yoksa, kalbiyle inkâr etmesi gerekir
267)Adı Ammar b Yâsir b Âmir b Mâlik el-Ansî'dir Meşhur sahâbîler-
dendir Bedir'e iştirak etmiştir Hz Ali'nin saflarında H 37'de Sıffîn'de öl-
dürülmüştür
268)Buhârî, Ebu Dâvud
269)İbn Ebî Dünya
270)Irâkî aslına rastlamadığını kaydetmektedir
271) Bu nifak ile küfür nifakı kastedilmiş değildir Aksine ameldeki nifak kastedilmiştir Ameldeki nifak, zâhirde dini gözetmek, gizlide gözetilmesini terketmek demektir! (Bkz İthaf'us-Saade,VII/569)
272)Deylemî
273)Ebu Nuaym, Hilye
274)Müslim, Buhârî