İnsanlardan Uzak Yaşamak

İnsanlardan uzak yaşamak
İNSANLARDAN UZAK YAŞAMAK
ZAMAN BOZULDUĞUNDA VEYA DİNDARCA YAŞAYAMAMAKTAN
VE HARAMLARA DÜŞMEKTEN KORKULDUĞUNDA
BİR KÖŞEYE ÇEKİLMENİN İYİ OLACAĞI

Âyet
1 "Hepiniz Allah'a koşup sığının Çünkü ben sizi O'nun azâbından açıkça korkutuyorum"
Zâriyât sûresi (51), 50

Allah'a koşup sığınmak demek, O'nun emir ve yasaklarına uymak, O'na aslâ karşı gelmemek suretiyle iyi bir mü'min olmak demektir Allah Teâlâ'dan başkasına tapmayan, şeytanın yoluna sapmayan, sadece Allah'a sığınan kimseler, kendilerini ilâhî azâbdan kurtarırlar
Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in gece yatağa girince okunmasını tavsiye ettiği bir dua vardır O duadaki "Senden kaçıp sığınacak ve senin elinden kurtulacak bir yer varsa yine sensin Rabbim!" niyâzı (bk 1465 hadis), bu âyet-i kerîmeye ne kadar uygun düşmektedir!
Allah Teâlâ âyetin son kısmında hem cehennem azâbına işaret ediyor hem de felâketlere uğrayan geçmiş milletlerin başlarına gelenlere dikkat çekiyor Ben sizi hem dünyevî hem de uhrevî azâbdan korkutuyorum Bunları düşünerek aklınızı başınıza alın, demek istiyor
Hadisler

598 Sa'd İbni Ebû Vakkâs radıyallahu anh Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'i şöyle buyururken dinledim, dedi:
"Allah Teâlâ müttakî, gönlü zengin, kendi halinde işiyle ve ibadetiyle uğraşan kulunu sever"
Müslim, Zühd 11

Açıklamalar
Ashâb-ı kirâm, sözleriyle halleri uyum içinde olan kimselerdi İslâm'a ilk girenlerin beşincisi veya yedincisi ve cennetle müjdelenen on sahâbîden biri olan hadisimizin râvisi Sa'd İbni Ebû Vakkâs, sözleriyle halleri uyum içinde olan seçkin insanlardan biriydi Hz Ömer, kendisinden sonraki halifeyi seçecek 6 kişilik heyette onu da görevlendirmişti Ya bu olayda veya daha sonraki bir halife seçiminde, muhtelif gruplar arasında anlaşmazlık çıkınca, Sa'd çok üzüldü Kurtuluşu Medine dışındaki ağıllarına gitmekte buldu Orada koyunlarla ve develerle oyalanırken oğlu Ömer'in gelmekte olduğunu gördü Huzursuzluğu iyice arttı: "Şu deveye binmiş adamın şerrinden Allah'a sığınırım" diye dua etti
Oğlu Ömer gelipte:
- Baba! Millet Medine'de iktidar kavgası yaparken, onları bırakıp develerinin ve koyunlarının arasına çekildin, öyle mi? deyince, Sa'd eliyle onun göğsüne vurdu ve:
- Sus! Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'in şöyle buyurduğunu duydum, diyerek yukarıdaki hadisi rivayet etti
Hayatını hadislere göre düzenleyen Sa'd İbni Ebû Vakkâs, Hz Osman şehid edildikten sonra, bu nevi hadislere dayanarak tamamen bir köşeye çekildi ve hiçbir olaya karışmadı Onun rivayet ettiği bu hadiste Allah sevgisini elde etmenin üç yolu gösterilmektedir:
Birincisi, müttakî olmak, yâni Allah Teâlâ'ya üstün saygı beslemek, daha açık bir ifadeyle, Allah'ın emirlerini tutup yasaklarından sakınmak, malını mülkünü yerli yerince sarfetmek, şüpheli konulardan uzak durmak, hatta helâllere bile aşırı düşkün olmamaktır
İkincisi, gönlü zengin olmaktır 523 numaralı hadiste geçtiği üzere, gerçek mânada zenginlik mal mülk çokluğu ile değil, gönül zenginliği ile mümkündür Aslına bakılırsa, maddî zenginlik iyi bir şeydir Bir zengin, varlığını Allah yolunda ve O'nun rızâsı uğrunda harcayabiliyorsa, o zenginlik Cenâb-ı Hakk'ın bir lutfudur Buna karşılık bir insanı serveti Allah'tan uzaklaştırıyorsa, o mal mülk başa belâdır En iyisi hem eli hem gönlü zengin olmaktır Gönül fakir olduktan sonra, varlıklı veya varlıksız olmanın hiçbir önemi yoktur
Üçüncüsü, kendi halinde işiyle ibadetiyle meşgul olmaktır Gözlerden uzak yerlerde ibadet ve tâatla nefsini adam etmeye çalışanlar, servetlerini gösterişe kapılmadan Allah Teâlâ'yı memnun edecek yerlere harcayanlar, içinde yüzdükleri maddî imkân sebebiyle gurura kapılmayıp tevâzuu elden bırakmayan ve her zaman fakirin yanında olanlar Cenâb-ı Hakk'ın sevgisini daha kolay kazanırlar
Hadisten Öğrendiklerimiz
1 Allah Teâlâ'nın sevgisini kazanabilmek için, müttakî olmalı, O'na kullukta kusur etmemelidir
2 İnsan ister zengin ister fakir olsun, gönlünü zenginleştirmelidir
3 Genellikle insanlarla bir arada olmalı, fakat zaman iyice bozulunca, bir tarafa çekilip kendi halinde sükûnetle yaşamalı, nefsini ve ailesini kurtarmaya çalışmalıdır
`

599 Ebû Saîd el-Hudrî radıyallahu anh şöyle dedi:
Bir sahâbî:
- Yâ Resûlallah! Hangi insan daha değerlidir? diye sordu
Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem:
- "Canıyla, malıyla Allah yolunda savaşan mü'min" buyurdu O sahâbî:
- Sonra kimdir? diye sordu
Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem:
- "Dağ aralarına çekilip Rabbine ibadet eden kimse" buyurdu
Bir başka rivayete göre ise:
"Allah'a karşı gelmekten sakınan ve kimseye zararı dokunmayan adam" buyurdu
Buhârî, Cihâd 2, Rikak 34; Müslim, İmâre 122, 123 Ayrıca bk Ebû Dâvûd, Cihâd 5; Tirmizî, Fezâilü'l-cihâd 24; Nesâî, Cihâd 7; İbni Mâce, Fiten 13
1292 numarayla tekrar gelecek bu hadis aşağıdaki hadisle birlikte açıklanacaktır
600 Yine Ebû Saîd el-Hudrî radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Pek yakında müslümanın en hayırlı malı, dinini fitnelerden korumak için yanına alıp dağ başlarına ve otlak yerlere gideceği koyun olacaktır"
Buhârî, Îmân 12, Bed'ü'l-halk 15, Menâkıb 25, Rikak 34, Fiten 14 Ayrıca bk Ebû Dâvûd, Fiten 4, Nesâî, Îmân 30, İbni Mâce, Fiten 13
Açıklamalar
Yukarıdaki hadislerin birincisinde, Peygamber Efendimiz'e:
"Hangi insan daha değerlidir?" diye sorulduğunu görmüştük Efendimiz de bu soruyu:
"Canıyla, malıyla Allah yolunda savaşan mü'min" diye cevaplamıştı
Bazı sahâbîler Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem'e hangi insanın veya hangi ibadetin daha değerli olduğunu sorduğu zaman, Peygamber Efendimiz karşısındaki insanın şahsî durumuna veya yaşadıkları zamanın gereğine göre cevaplar verirdi Şayet sulh ve sükûn zamanı ise, onlara muhtelif ibadetleri tavsiye eder, Allah Teâlâ'ya karşı kulluk görevlerini yerine getirmenin en değerli ibadet olduğunu söylerdi Eğer savaş zamanı ise, bu hadiste görüldüğü üzere, "canıyla, malıyla Allah yolunda savaşmanın" daha üstün olduğunu anlatırdı
Cihadın yani Allah yolunda savaşın önemi ve değeri, 1288-1355 numaralar arasındaki 67 hadiste enine boyuna ele alınmaktadır
Sorduğu soruya aldığı cevapla yetinmeyen sahâbî, Peygamber Efendimiz'e daha sonra kim değerlidir? diye sordu Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem de:
"Dağ aralarına çekilip Rabbine ibadet eden kimse" cevabını verdi
Ne zaman dağ aralarına çekilmek gerekecektir? sorusuna ikinci hadisimiz cevap vermektedir Buna göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ileride meydana gelecek bazı durumları haber vermiş ve buyurmuştur ki, halk arasında büyük huzursuzluklar çıkacaktır O zaman insanlar doğru yoldan büsbütün ayrılacaklardır Kendilerini uyarıp doğru yolu göstermeye çalışanları dinlemeyeceklerdir İşte böyle fena bir zamanda fazilet savaşı veren müslümanlar, kimseye tesir edemediklerini görünce, hiç olmazsa kendilerini ve aile fertlerini, süratle yayılmakta olan fenalıklardan kurtarmaya çalışacaklardır Bunun için de dağ başlarına, tenhâ yerlere kaçıp kurtulmak isteyeceklerdir
İnsanlardan uzak yerlerde, dağ başlarında ailesini geçindirebilmek için en uygun geçim vasıtası koyun sürüsüdür Otu ve suyu bol yerlerde koyunlarını otlatan kimseler, onlardan temin edeceği et, süt, yoğurt, peynir ve yün ile kimseye muhtaç olmadan ve yiyeceğine haram karıştırmadan yaşayabilecektir
Bazı âlimler halktan uzak yaşayıp kendini onların fenalığından korumanın en uygun hayat şekli olduğunu söylemişler ve bunu uygulamışlardır Fakat İslâm âlimlerinin büyük çoğunluğu bu görüşe katılmamışlardır Onlar insanlarla birlikte yaşayan ve onların sıkıntısına katlanan kimselerin, bu fedakârlığı göstermeyenlerden daha değerli olduğunu belirten hadîs-i şerîfe (Tirmizî, Kıyâmet 55; İbni Mâce, Fiten 23) uygun hareket etmişlerdir
Hz Osman'ın şehid edilmesi olayına İslâm âlimleri fitne adını vermişlerdir Bu olayı ve Hz Ali ile Hz Âişe ve Muâviye arasında meydana gelen savaşları gören bazı sahâbîler, Peygamber Efendimiz'in işaret buyurduğu zamanın geldiği düşüncesiyle bir köşeye çekilmiş ve insanlardan uzakta yaşamışlardır
Demek oluyor ki, bir müslüman, elinden geldiği ölçüde toplumdaki fenalıklarla savaşmalı, onları yok etmeye çalışmalıdır Çünkü dinin buyruklarını bütünüyle yaşamanın başka yolu yoktur Câmi ve cemaat bütünlüğünü korumak, muhtaçların yardımına koşmak, hastaları ziyaret edip cenâzeleri defnetmek başka türlü mümkün değildir Kötülüklerin bir çığ gibi büyümekte olduğunu, kendisini ve aile fertlerini de çemberi içine alacağını farkedince, uzleti tercih etmeli, bir köşeye çekilip dinin güzelliklerini ailesiyle birlikte yaşamalıdır
İnsanlarla iyi geçinmeyen, onlara sıkıntı veren huysuz kimselerin, fitne zamanını beklemesine bile gerek yoktur Onların hiç vakit kaybetmeden bir köşeye çekilmesi, hem kendileri hem de başkaları için daha uygundur
599 numaralı hadiste, Peygamber Efendimiz'in hayırlı kimseyi: "Allah'a karşı gelmekten sakınan ve kimseye zararı dokunmayan adam" diye de belirttiğini görmüştük Demekki yalnız başına Allah'tan korkmak yâni müttakî olmak yetmemekte, bununla birlikte insanlara zarar vermemeye çalışmak da gerekmektedir 602 numaralı hadîs-i şerîf de aynı konuya ışık tutmaktadır
Hadislerden Öğrendiklerimiz
1 Bazı sahâbîlerin yaptığı gibi, insan bilmediği dinî konuları, bilen âlimlere sorup öğrenmelidir
2 Malını harcayarak, canını ortaya koyarak cihad etmek en büyük ibadettir
3 Bir müslüman, diğer insanlara zarar vermeden, onlarla bir arada yaşamak zorundadır
4 Toplumun bozulup halkla beraber yaşamanın bir mü'mine sıkıntı vereceği zamanlar gelecektir
5 Dini yaşamanın zorlaştığı, helâl lokma bulmanın imkânsızlaştığı böyle zamanlarda bir köşeye çekilmek ve ailesiyle birlikte dindarca yaşamak en iyisidir
Riyazüs Salihin