Selâm Alıp Vermenin Şekli

Selâm alıp vermenin şekli
SELÂM ALIP VERMENİN ŞEKLİ

Selâm veren kimse karşısındaki bir tek kişi bile olsa, çoğul zamirle-rini kullanarak “es-selâmü aleyküm ve rahmetullâhi ve berakâtüh: Allah’ın selâmı, rahmeti ve bereketi üzerinize olsun” diye selâm verir Selâmı alan da “ve aleykümü’s-selâm ve rahmetullâhi ve berakâtüh” der “Aleyküm”ün başına atıf vavı getirir Selâmın bu tarzda verilip alınması müstehaptır
Hadisler
852 İmrân İbni Husayn radıyallahu anhümâ şöyle dedi:
Nebî sallallahu aleyhi ve sellem’e bir adam geldi ve:
– es-Selâmü aleyküm, dedi HzPeygamber onun selâmına aynı şekilde karşılık verdikten sonra adam oturdu Nebî sallallahu aleyhi ve sellem:
– “On sevap kazandı” buyurdu Sonra bir başka adam geldi, o da:
– es-Selâmü aleyküm ve rahmetullah, dedi Peygamberimiz ona da verdiği selâmın aynıyla mukâbelede bulundu O kişi de yerine oturdu HzPeygamber:
– “Yirmi sevap kazandı” buyurdu Daha sonra bir başka adam geldi ve:
– es-Selâmü aleyküm ve rahmetullahi ve berekâtüh, dedi HzPeygamber o kişiye de selâmının aynıyla karşılık verdi O kişi de yerine oturdu Efendimiz:
– “Otuz sevap kazandı” buyurdular
Ebû Dâvûd, Edeb 132; Tirmizî, İsti’zân 2

Açıklamalar
İmrân’ın bu rivayeti, Peygamber Efendimiz’in huzurunda gerçekleşen selâm verme ve alma şekilleri ile bunların fazilet açısından kıymetlerini ortaya koymaktadır Bilinmesi gereken ilk husus, Hz Peygamber’in, gelen kişilerin verdiği selâmların her birinin doğru, geçerli ve câiz olduğunu tasdik ettiğidir Ancak, bu selâmlar, fazilet açısından birbirinden farklıdır Daha önce de belirtildiği gibi selâmın en kısa olanı “es-selâmü aleyküm” demektir Bu şekilde selâm verene Allah katında on sevap yazılır Bunun üzerine ilâve edilen her selâm lafzı için on sevap ilâve edilir Peygamberimiz, kendisine nasıl selâm verilmişse öyle mukabelede bulunmuştur Yani “es-selâmü aleyküm” diyene “ve aleykümü’s-selâm” şeklinde karşılık vermiş, bunun üzerine artırana kendisi de aynı şekilde artırmışlardır
Hadisten Öğrendiklerimiz
1 Bir meclise girilince orada bulunanlara selâm vermek gerekir
2 Selâmın en kısası “es-Selâmü aleyküm” sözüdür
3 Selâm veren kimse, Allah katında on sevap kazanır Selâmda artırdığı her lafız, sevabın da artmasına vesile olur
853 Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi:
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bana:
– “Şu zât Cibrîl aleyhi’s-selâm’dır; sana selâm ediyor” buyurdu Ben de:
– Ve aleyhi’s-selâm ve rahmetullâhi ve berekâtüh, dedim
Buhârî, Bed’ü’l-halk 6; İsti’zân 16; Müslim, Fezâilü’s-sahâbe 90-91

Bu hadis, Buhârî ve Müslim’in bir kısım rivayetlerinde buradaki şekilde “ve berekâtüh” ziyadesiyle, bazı rivayetlerde ise “ve berekâtüh” olmaksızın nakledilmiştir Kaide olarak, güvenilir râvilerin ziyadesi makbuldür
Açıklamalar
Buhârî’nin yukarıda anılan her iki rivayetinden sonra, HzÂişe’nin, Resûl-i Ekrem’e “Elbette bizim görmediğimizi sen görüyorsun” dediği nakledilir
Bilindiği gibi Cebrâil aleyhi’s-selâm vahiy meleğidir Melekler, yaratılışları gereği sadece Allah’tan aldıkları emirleri tebliğ eder ve vazifelerini eksiksiz yerine getirirler Meleğin HzÂişe’ye selâm etmesi, onun Allah katındaki değerini ve faziletini de ortaya koymaktadır Meleğin verdiği selâmın en faziletli sayılan şekliyle olacağını bilen HzÂişe, ona tam bir selâmla mukabelede bulunmuştur Bu davranışıyla, “Bir selâm ile selâmlandığınız zaman siz de ondan daha güzeliyle selâm verin veya verilen selâmı aynen iade edin” [Nisâ sûresi (4), 86] âyetinin gereğini de yerine getirmiştir
İslâm âlimleri bu hadisten hareketle, gâibin, yani görünmeyen veya uzakta olan bir kimsenin bir başkasına selâm göndermesinin câiz olduğu, kendisine selâm gönderilenin de almasının farz olduğu kanaatine varmışlardır Ayrıca, bir erkeğin bir kadına selâm vermesi konusu da bu vesileyle tartışılmış, fitneden emin olunulan hallerde bunun câiz olacağı hükmü benimsenmiştir Kadınlara selâm vermekle ilgili bilgiler 865 numaralı hadisin açıklamalarında özetle verilmeye çalışılmıştır
Hadisten Öğrendiklerimiz
1 Melekler insanlara selâm verebilirler Ancak insanlar onların selâmlarını duyma imkânına sahip değildir İnsanlar da meleklere selâm verirler; namazların sonunda verdiğimiz selâmın meleklere bir selâm niteliğinde olduğu ifade edilir
2 Uzakta bulunan bir kimsenin bir vasıta ile başka birine selâm göndermesi câizdir Bu selâma karşılık vermek ise, aynen karşımızda bulunan biri imişçesine farzdır
3 HzÂişe, meleğin kendisine selâm vermesi itibariyle Allah katında da faziletlidir
Riyazüs Salihin