![]() |
100 Soruda Hadis Usulü (2) |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() 100 Soruda Hadis Usulü (2)100 soruda hadis usulü (2) BİSMİHİ TEALA 43-Sahihi Müslim’in özellikleri nelerdir? 43- 1-İmam-ı Müslim (rahmetullahi aleyh), tasnif ettiği kitabında,3 binden fazla hadisi bir araya getirmiş ve her hadisi ilgili olduğu baba yerleştirmek hususunda büyük bir titizlik göstermiştir ![]() 2-Bab başlıklarını koymamıştır ![]() ![]() 3-Buhari’nin kitabındaki gibi mükerrer hadislere fazlaca yer verilmemiştir ![]() 4-Buharide bulunmayan hadis 820 dir ![]() 5-Eda sıygasını kullanırken çok dikkat etmiştir ![]() ![]() ![]() 6-Müslimde sülasi hadis yoktur ![]() ![]() 7-Hadislerden hüküm çıkarma gayesi olmadığı için hadisi parçalama yoktur ![]() 8-Aynı konu ile ilgili hadisleri bir yerde zikreder ![]() ![]() ![]() 9-Mevkuf ve Maktu hadis yoktur ![]() 10-Hadis rivayeti ile ilgili bir önsöze sahiptir ![]() 11-Müslim 30’a yakın şerhe sahiptir ![]() 44-Buhari’nin kitabı niçin Müslim’in kitabından daha üstündür? 44- 1-Buhari kitabına hadis alırken daha ağır şartlar getirmiştir ![]() ![]() 2-Buhari’de tenkide uğrayan raviler, Müslim’de tenkide uğrayan ravilerden daha azdır ![]() 3-Buhari’de metni tenkide uğrayan hadislerde Müslim’de metni tenkide uğrayan hadislerden daha azdır ![]() 4-Buhari Muanan hadislerde subut-ul likayı (Buluşmayı) şart koşmuştur ![]() ![]() 45-Hadis usulü ne demektir? 45-Hadis usulü; metin ve senedin durumlarıyla ilgili kaideleri bildiren ilimdir ![]() 46- Hadis ilmi kaça ayrılır? 46-Alimler hadis ilmini ikiye ayırmışlardır ![]() 1-Rivayet yönünden hadis ilmi; Hz ![]() ![]() 2-Dirayet (yetkinlik) yönünden hadis ilmi; Rivayetlerin şartlarını, çeşitlerini, hükümlerini, ravilerin hal ve durumlarını, rivayetlerin sınıflarını ve bunları içeren eser çeşitlerini araştıran bir ilim dalıdır ![]() ![]() 47-Hadis usulünün amacı nedir? 47-Hz ![]() ![]() ![]() 48-Hadis usulü ilmine neden ihtiyaç duyulmuştur? 48-Hadis usulü ilmi, Hz ![]() ![]() 49-Hadis ilmiyle ilgili kaidelere ilk defa hangi tür eserlerde rastlanmaktadır? 49-Hadis ilmiyle ilgili kuralların ilk örneklerine, hicri 2 ![]() ![]() ![]() Daha sonra Şafii mezhebinin önderi imam Şafii (rahmetullahi aleyh), er-Risale ve ihtilafu’l-Hadis isimli eserinde bu kurallara daha derli toplu bir şekilde bir yer vermiştir ![]() Müslim b ![]() ![]() Tirmizi’de Sünen’inin sonunda bu kurallardan söz etmiştir ![]() 50-Hadis usulü konusunda yazılan ilk mustakil eser hangisidir? 50-Hadis usulü konusunda ilk müstakil eser Hasan b ![]() ![]() 51-Etbau’t-tabiin devrinde hadis ile ilğili neler yapılmıştır? 51-Etbau’t-tabiin devrinde hadisçiler, hadisleri, kendilerinden daha kolay bir şekilde faydalanılmasını sağlamak için konularına göre sınıflandırmışlar, böylece, musannaf eserler meydana getirmişlerdir ![]() Yine Etbau’t-tabiin devrinde hadis ilmi, usul ve kaideleriyle teşekkül etmiş olmakla beraber, bu usul ve kaideleri içinde toplayan bir kitap, o devirde henüz ortaya çıkmamıştı ![]() ![]() 52-Etbau’t-tabiin devrinde hadis rivayetinin bağlandığı esaslar nelerdir? 52-Örneğin, Şube ibnu’l-Haccac (rahmetullahi aleyh), ‘Kimin hadisi rivayet edilmez ?’ sorusuna şu cevabı vermiştir: 1-Maruf ravilerden, meşhur muhaddislerin bilmedikleri hadisleri çok rivayet edenden hadis alınmaz ![]() 2-Hadis uydurmakla itham edilen kimseden 3-Galatı (yanlışı) çok olan kimseden hadis alınmaz ![]() İmam Malik b ![]() 1-Sefih olan ve sefahatini ilan eden kimseden 2-Hz ![]() 3-Heva ehlinden olan halkı da kendi hevasına davet eden kimseden 4-İbadet ve faziletiyle tanınmış olsa bile, ne rivayet ettiğini bilmeyen kimseden hadis alınmaz ![]() 53-Hadisi mana ile rivayet edebilmek için, etbau’t-tabiin arasında geliştirilen şartlar nelerdir? 53-Bir ravi, hadisini mana ile rivayet edebilmek için; 1-Arapçanın sarf ve nahiv kaidelerine tam manasıyla vakıf olmalıdır ![]() 2-Lugat ilmine aynı şekilde vakıf olmalıdır ![]() 3-Kelimelerin delalet ettikleri manaları iyi bilmelidir ![]() 4-Bir hadisi değişik kelime veya sözlerle rivayet ettiği zaman, o hadisin, Hz ![]() ![]() Bu gibi şartlara sahip olmayan bir ravi, hadisi mana ile, yani değişik söz veya kelimelerle rivayet ettiği zaman, Hz ![]() ![]() ![]() 54-Etbau’t-tabiin devrinde yazılan hadis kitaplarını kaç gurupta toplamak mümkündür? 54-Etbau’t-tabiin devrinde yazılan hadis kitaplarını başlıca beş gurupta toplamak mümkündür ![]() 1-Siyer ve mağazi kitapları, 2-Sünenler, 3-Camiler, 4-Musannaflar, 5-Belirli bir konuya tahsis edilmiş kitaplar ![]() 55-Hadis terimi olarak sened ne demektir? 55-Senet; Hadisi ilk kaynağına götüren ravi zincirine verilen isimdir ![]() ![]() 56-İsnat nedir? hadis rivayeti açısından önemini nedir? 56-İsnat; Hadisi nakleden ravi dediğimiz kimselerin isimlerini, birbirlerinden naklettiklerini gösteren bazı lafızlar kullanarak sıralamaktır ![]() Bir hadisin doğruluğunu, yani Hz ![]() ![]() Senedin önemini vurgulamak isteyen Muhammed b ![]() ![]() 57-Ali ve nazil isnat nedir? 57-Eğer bir hadis, senedinde kopukluk olmadan Hz ![]() ![]() Şayet az ravi ile aktarma imkanı varken, daha çok ravi ile rivayet edilmişse bu hadisin senedine de ‘nazil isnat’ denir ![]() ![]() 58-Ali isnatların değerli olmasının sebebi nedir? 58-Hadisin ilk kaynağı olan Hz ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 59- Metin nedir? 59-Metin; isnadın, yani raviler zincirinin kendisinde son bulduğu kısımdır ![]() ![]() ![]() 60- Ravi ve Şeyh kime denir? 60-Ravi: Hz ![]() ![]() Şeyh ise; İslami ilimlerde bütün alimler için kullanılan genel bir isim olmakla beraber, özel olarak hadis ilminde, kendisinden hadis rivayet edilen şahıslara verilen bir addır ![]() 61- Rivayetin tanımını nedir? 61-Rivayet; hadis veya diğer haberlerin nakli ile, bunları haber verenlere isnat etmek (dayandırmak) tır ![]() Rivayetin üç öğesi bulunmaktadır: 1-Rivayete konu olan hadis veya benzeri bir haber 2-Haberin kendisinden alındığı şahıs (şeyh) 3-Bu haberi kendisine nakledene dayandırarak rivayet eden kimse (ravi) dir ![]() 62- Tabaka ne demektir? 62-Tabaka: Birbirine yaşça yakın olan ve rivayeti bakımından aynı dönemi paylaşan kimseler gurubuna verilen isimdir ![]() ![]() 63-Bir ravide bulunması gereken adalet ve zapt sıfatları nelerdir? 63-Hadis rivayet eden bir kimsenin güvenilir olma niteliğini ifade eden Adalet, kişiyi ALLAH ve Resulünün (Sallallahu aleyhi ve sellem) emir ve yasaklarına saygılı ve itaatkar olmaya, toplum içinde onurunu zedeleyici söz ve işlerden uzak durmaya yönelten özelliktir ![]() Zabt: Ravinin işittiği bir hadisi, ezberinden rivayet ediyorsa, başkasına rivayet edinceye kadar hiç değiştirmeden hafızasında tutup gerektiği zaman aynen tekrar ederek nakledebilmesi; Şayet kitabından rivayet ediyorsa, kitabını dikkatli bir şekilde yazmış ve kontrol etmiş olması; Mana ile rivayet ediyorsa, manayı bozacak unsurları biliyor olması demektir ![]() 64-Bir ravide bulunması gereken şartlardan adaletle ilgili olanlar nelerdir? 64-Adalet vasfında şu unsurlar bulunur: 1-Müslüman olmak; Müslüman olmayanın beyanına itimat edilmez ![]() 2-Büluğa ermiş olmak: Bu sorumluluk şartıdır ![]() 3-Akıllı olmak: Bu doğruluk ve sözü bellemek bakımından gereklidir ![]() 4-Takva sahibi olmak: Büyük günahlardan kaçınmak, küçük günahlarda ısrar etmemek anlamında bir takva sahibi olmak gereklidir ![]() ![]() 5-Muruet: İnsani ve örfi meziyet ve geleneklere sahip ve saygılı yaşamak ![]() ![]() 65-Cerh ve Ta’dil ne demektir? 65-Arapça ‘’yaralamak’’ anlamına gelen CERH, hadis terimi olarak, bir ravinin güvenilir olmadığını, yani adalet ve zabt sıfatlarını tam olarak taşımadığını tesbit etme işidir ![]() Adalet kelimesinden gelen TA’DİL ise, bir ravinin güvenilir olduğunu, yani adalet ve zabt sıfatlarını tam olarak taşıdığını tesbit etme işidir ![]() ![]() 66-Metain-i Aşere ne demektir? 66-Bir ravinin güvenilmez olduğunu gösteren on kusura metain-i aşere (on suçlama noktası) denir ![]() Bu kusurlardan birine veya bir kaçına sahip olan ravinin hadis rivayeti kabul edilmez ![]() ![]() 67-Bir ravinin adaletine yönelik Tenkit noktaları (suçlamalar, kusurlar) nelerdir? 67- 1-Kizbu’r-ravi: Ravinin hem günlük hayatında hem de hadis rivayetinde yalan söylediğinin açığa çıkması, yani yalancılığının sabit olmasıdır ![]() 2-İttihamu’r-ravi bi’l-kizb: Diğer konularda yalan söylediği bilinen bir ravinin hadis rivayetinde de yalan söyleyebileceğine ihtimal verilmesi, ravinin yalanla itham edilmesidir ![]() 3-Fısku’r-ravi: Ravinin dini buyruklara karşı duyarsız davranıp günah işlemekten sakınmaması demektir ![]() 4-Bid’atü’r-ravi: Ravinin İslam dininin temel prensiplerine aykırı görüşler ileri sürmesi, böyle görüşleri benimseyen grupların içinde yer almasıdır ![]() 5-Cehaletü’r-ravi: ravinin tanınmaması ve dolayısıyla cer ve tadil yönünden durumunun bilinmemesidir ![]() 68-Bir ravinin zabtına yönelik Tenkit noktaları (suçlamaları, kusurları) nelerdir? 68- 1-Fartu’l-gafle: Ravinin aşırı dalgınlığı ve dikkatsizliği demektir ![]() ![]() 2-Kesretu’l-galat: Ravinin hadisi alırken ve naklederken çok hata yapması anlamına gelir ![]() 3-Suu’l-hıfz: Ravinin, hadis rivayetinde hatası, isabetinden çok olacak derecede hafızasının zayıf olması, ezberlediklerini eksik veya fazla ezberleyip çabuk unutmasıdır ![]() 4-Vehm: İnsanın yanlış bir zanna dayanarak hataya düşmesi manasına gelen vehm, hadiste ravinin senet ve metinlerde karışıklığa yol açacak hataları sık sık yapmasıdır ![]() 5-Muhalefetü’s-sikat: Eğer zayıf bir ravi, güvenilir bir raviye, güvenilir bir ravi de kendisinden daha güvenilir bir raviye, rivayetiyle aykırı düşerse buna muhalefetü’s-sikat (güvenilir olanlara muhalefet) adı verilir ![]() 69-Hadis türlerini nelerdir? 69-a-Kutsi hadis: Manası ALLAH’a (Celle celalühü), sözleri Hz ![]() ![]() b-Merfu hadis: Hz ![]() ![]() c-Mevkuf hadis: Sahabilerden söz, fiil ve takrir olarak rivayet edilen haberlere denir ![]() d-Maktu hadis: Tabiilerden söz, fiil ve takrir olarak rivayet edilen haberlere denir ![]() 70-Kutsi hadisle Kur’an-ı Kerim arasındaki fark nedir? 70-Kutsi hadisin manası ilham yoluyla, ALLAH’tan (Celle celalühü) gelse de sözleri Hz ![]() ![]() ![]() Kutsi hadis, bazen Cebrail (aleyhi’s-selam) tarafından getirilmiş, bazen uykuda rüya şeklinde, bazen de uyanık iken ilham yoluyla gelmiştir ![]() ![]() 71-Kutsi hadisle nebevi hadis arasındaki fark nedir? 71-Kutsi hadisle nebevi hadis arasında sadece şekle dayalı bir fark vardır ![]() ![]() ![]() ![]() 72-Hükmen merfu hadis nedir? 72-Bazı söz, fiil ve takrirler vardır ki, bunlar Hz ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Sahabinin Hz ![]() ![]() 73-Sahabe sözüne hadis denilmesinin sebebi nedir? 73-Sahabe sözüne hadis denilmesi, onların, dinle ilgili söz ve davranışlarının kaynağının büyük ölçüde Hz ![]() ![]() 74-Geliş yollarına göre hadis türleri nelerdir? mütevatir hadis ne demektir? 74-Hadisler, geliş yollarına, yani senetlerine göre mütevatir ve ahad olarak başlıca iki kısma ayrılır ![]() Mütevatir hadis: Senedin başından itibaren çok sayıda ravinin (yani yalan üzerinde birleşmeleri aklen mümkün olmayan bir kalabalığın) birbirlerine naklederek rivayet ettikleri hadise denir ![]() Örnek: Kur’an-ı Kerim ve Namaz, Oruç gibi ibadetler ![]() 75-Ahad hadisin tanımı nasıldır? 75-Ahad hadis: Mütevatir hadislerin dışında kalan bütün rivayet çeşitlerine verilen genel bir isimdir ![]() ![]() Ahad hadisler de, her tabakada onları rivayet eden ravilerin sayısına göre, 1-Meşhur 2-Aziz ve 3-Garib olmak üzere üç kısma ayrılır ![]() 1-Meşhur Hadis: Önceleri, kelimenin sözlük anlamına uygun olarak bir çok kişi tarafından rivayet edilip, delil sayılan ve herkes tarafından tanınıp bilinen rivayet anlamında kullanılan meşhur hadis terimi, hadis usulünün gelişmesiyle birlikte her tabakada en az üç kişinin rivayet etmiş olduğu hadise isim olarak verilmiştir ![]() 2-Aziz Hadis: Senedin başından sonuna kadar her tabakada ravileri ikiden az olmayan hadislere denilir ![]() 3-Garip Hadis: Tek kişi tarafından rivayet olunan veya senedin herhangi bir yerinde ravisi tek kalan hadislere denir ![]() ![]() 76-Sahih Hadis nedir? 76-Sahih Hadis: Adalet ve zabt niteliklerine sahip ravilerin muttasıl (kopuksuz) bir isnatla rivayet ettikleri, şaz ve muallel (illetli) olmayan hadistir ![]() 77-Sahih hadisin özellikleri nelerdir? 77- 1-Ravileri adildir: Adaletten maksat, ravinin dini bütün ve itikadı sağlam olması, kötü ve haram fiillerden uzak bulunmasıdır ![]() ![]() 2-Ravileri zabıttır: Zabt, bir ravinin işitmiş olduğu bir hadisi, başkasına rivayet edinceye kadar, hafızasında tutması ve onu rivayet ederken de, söz veya kelimelerinde hiçbir değişiklik yapmadan işittiği şekilde rivayet edebilmesidir ![]() 3-Senedi muttasıldır: Her ravinin, kendisinden hadis naklettiği şeyhine kavuşmuş ve hadisi bizzat ondan almış olmasıdır ![]() ![]() 4-Hadis şaz değildir: Şaz hadis, güvenilir bir ravinin kendisinden daha güvenilir diğer ravilerin rivayetine aykırı olarak naklettiği hadistir ![]() 5-Hadis muallel (illetli) değildir: Muallel ise, senedinde veya metninde gizli bir kusur bulunan hadistir ![]() 78-Hasen Hadis nedir? sahih ile hasen hadis arasındaki fark nedir? 78-Hasen Hadis: sahih ile zayıf hadis arasında yer alan, fakat sahihe daha yakın olan bir hadis türüdür ![]() Sahih hadisin şartı, ravilerinin sika olması; hasen hadisin şartı ise, ravileri sika olmasa bile, içlerinde yalancılıkla itham olunan birinin bulunmamasıdır ![]() Nitekim ibn Hacer’e (rahmetullahi aleyh) göre de hasen, ravisinin zabtında, reddedilmesine sebep olmayacak kadar az zayıflık bulunan bir hadistir ![]() 79-Zayıf hadis nedir? 79-Zayıf Hadis: Sahih ve hasen hadisin şartlarından birini veya birkaçını taşımamakla beraber, uydurma (mevzu) olduğu da söylenemeyen hadisler genel olarak zayıf adıyla anılır ![]() 80-Zayıf hadisler delil kabul edilir mi? Edilirse hangi konularda edilir? 80-Zayıf hadisler dini konularda delil olarak kullanılmaz ![]() ![]() 81-Hadisin senedindeki kopukluk nedeniyle ortaya çıkan zayıf hadis çeşitleri nelerdir? 81- 1-Mürsel Hadis: Tabii ravinin, sahabi raviyi atlayarak doğrudan Peygambere (Sallallahu aleyhi ve sellem) dayandırdığı hadistir ![]() 2-Mu’dal Hadis: Senedinin herhangi bir yerinde peş peşe iki veya daha çok ravisi düşen (eksik olan) hadistir ![]() 3-Muallak Hadis: Senedinin baş tarafından, yani hadisi son olarak nakleden raviden itibaren bir veya birkaç ravinin ya da bütün ravilerin peş peşe düşmüş olduğu hadistir ![]() 4-Munkatı Hadis: Senedinin ortasında bir veya peş peşe olmamak kaydıyla birden fazla ravisi düşmüş olan hadistir ![]() 5-Müdelles Hadis: Ravinin, şeyhinden işitmediği halde, işitmiş izlenimini uyandırarak naklettiği hadis türünün adıdır ![]() 82-Raviye yapılan ithamdan dolayı ortaya çıkan zayıf hadis çeşitleri nelerdir? 82- 1-Münker Hadis: Zayıf bir ravinin, güvenilir bir ravinin rivayetine aykırı olarak naklettiği hadistir ![]() 2-Metruk Hadis: Yalancılıkla itham edilmiş bir ravinin tek başına rivayet ettiği hadistir ![]() 3-Muallel Hadis: Görünürde sağlam olmakla beraber, gizli bir kusuru (illeti) olan hadislere denir ![]() 4-Müdrec Hadis: İçine, bir kelimeyi açıklamak veya bir hüküm çıkarmak gibi amaçlarla ya da yanılarak başka insanların sözlerinin karıştığı hadislere müdrec hadis denilir ![]() Sonradan eklenen kısım biliniyorsa sağlam olması halinde bu tür hadislerle amel edilebilir ![]() 5-Mevzu Hadis: Hz ![]() ![]() 83-M evzu (uydurma) hadis nedir? 83-Uydurma (mevzu) Hadis, Hz ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|