Grönland

Grönland Resimleri-Grönland Hakkında-Grönland Tarihi-Grönland Coğrafyası










G rönland (Kalaatdlit Nunaat), Atlantik Okyanusu'nun kuzeyinde yer alan Dünya'nın en büyük adasıdır (2 175 600 Km) Danimarka Krallığı'na bağlı bir özerk yönetime sahipitir Nüfusu 54 600 (1988); başkenti Nuuk (eski adı Gothab;11 209; 1986)

Coğrafya

Davis Boğazı, Baffin Denizi, Smiyh, Kennedy ve Robenson boğazları ile güneydoğuda İzlanda'dan, kuzeydoğuda da Svalbard'dan ayrılan ada; kuzeyden güneye doğru uzanan bir kitle durumundadır Kuzeyde Morris Jusup, güneyde Farvel burnu yer alır Ilık su akıntılarının etkisiyle güney ve batı kıyılarında iklim daha yumuşaktır Güneybatı kıyılarında ocak ayı ortalama sıcaklığı -5,7 C, Temmuz ayı 9,3 C'dir Kuzeyde ise, yıllık ortalaması -22,8 C dolayında olan ısı -70 C'a dek düşerAdanın büyük bir bölümü (1 milyon 800 bin kilometre kare)İnlandsis adı verilen ve kimi yerlerde kalınlığı 2000 m'yi bulan buzullarla kaplıdır Buzulların bitiminde ince dağ sıraları başlar Doğu kıyılarında yüksek ve sarp bir yapı gösterirBunlardan Forel (3383 m) ve Petermann dağları (2939 m) önde gelenlerdir

Tarihi

Grönland ilk kez 900 yıllarında Vikingler tarafından bulundu Grönland ilk defa MS 900 yılına doğru Gunnbyörn adındaki Vikingli bir denizci tarafından keşfedilmişdi Bir müddet sonra (981-982) Kızıl Erich yaptığı seyahatte buraya Yeşil Toprak(Grönland)adını verdi Çünkü onun geldiği zamanda kıyıdaki buzullar erimiş, her yer yeşil yosun ve dikenlerle kaplıydı Sonraki senelerde de Erich buralara gelerek İskandinavlar, Oesterbygd ve Vesterbygd'de sömürgeler kurdu Bu sömürgeler XIV ve XVyy'da Eskimolar tarafından ortadan kaldırıldı Frobisher (1578), Davis (1585-1587)


Hudson (1607) ve Baffin (1616) adanın değişik bölgelerini buldular Norveçli Hans Ege adada sürekli bir koloninin temellerini attı (1721) 1888'de Nansen, adayı ilk kez baştan başa geçti(560 Km)Adanın tam bir taraması, 1912'de Grönland'lı Rasmussen tarafından gerçekleştirildi Grönland, 1953 Danimarka Anayasası ile, Danimarka Krallığı'nın sömürgesi iken, parlementoda (Folketing) iki milletvekiliyle temsil edilen bir eyalet oldu; ardından, Danimarka parlementosunun 1978'de aldığı kararla özerkliğe kavuştu (1 Mayıs 1979) Özerkliğin ertesinde yapılan seçimlerde sosyalistler çoğunluğu sağladı Ayrıca Danca adlar yerine Grönlandik yer adları benimsendi Grönland adı da Kalaatdlit Nunaat oldu

Toplumsal yaşam ve ekonomi

Ada halkının çoğunluğunu Eskimolar oluşturur Bunların başlıcaları Angmagssalik, Godhavn, Thule olan yaklaşık bin kişilik köylerde yaşarlar Son zamanlarda çağdaş yöntemlerin de uygulanmasıyla gelişen balıkçılık ve kürkçülük önde gelen ekonomik uğraşlardır Ren geyiği ve tilki yetiştiriciliğinin yanı sıra, güneyde iklim koşullarına dayanıklı bir tür koyun da yetiştirilmektedir Maden olarak, İvigtut dolaylarında çıkarılan kriolit, kurşun, çinko, grafit, uranyum ve kömür yatakları bulunmaktadır Grönland'da halkın çoğunluğu Eskimoca konuşur İkinci dil Danca'dır Eskimoca 1700'den bu yana Latin harfleriyle yazılmakta ve okullarda öğretilmektedir Ada'nın Hristiyanlaştırılması 1000 yıllarında başladı Bugün halkın büyük çoğunluğu Protestan'dır Stratejik bakımdan önemli bir konuma sahip olan adaya ABD ilk kez 1941'de bir hava üssü kurdu 1951'de Danimarka ile yapılan antlaşmalar sonucu ABD'nin, başlıcaları Thule, Julanehab, Straemfjord'da olmak üzere askerî kuruluş ve üsleri çoğaltıldı