Bitkilerle-Bitkisel Tedavi

Abdestbozanotu (pimpinella saxisfrage) : Gülgiller familyasından siyah ve yeşil boya çıkartılan bir bitkidir nemli yerlerde yetişir Boyu 70 santimetre civarındadırKökü akıcıdır

Faydası : Mideyi kuvvetlendirir Göğüs ağrılarına faydalıdır Ateşi düşürür Boğmaca, öksürük ve baş ağrılarını

keser Vücuda dinçlik verir Balgam ve ter söker Burun kanamalarını keser Bademcik şişlerini indirir Mide

yanması ve bağırsak gazlarını giderir Çıbanın olgunlaşmasına yardım eder


Acıağaç (kuvasya ağacı) : Sedefotugiller familyasından ; 2-3 metre boyunda küçük bir bitkidir İnce kabuklarının üzerinde sarı benekler vardır Çiçekleri kırmızıdır Sıcak ülkelerde yetişir Bu ülkelerde acı ağaç kabuklarından yapılan kaplardan su içenlerin kuvvetleneceğine inanılır Hekimlikte ; kökü, kabuğu ve odunu kullanılır Etkili maddesi “Quassine”dir Çok acı bir tadı vardır

Faydası : İştahı açar, hazmı kolaylaştırır Ateşi düşürür Tükürük ifrazatını arttırır Mide, bağırsak, karaciğer ve

böbreklerin çalışmasını düzenler Böbrek sancılarını keser, taşların düşürülmesine yardımcı olur Bağırsak

kurtlarını döker Kanamaları durdurur Haşarat kaçırıcı olarak da kullanılır Fazla kullanılacak olursa; baş

dönmesi, mide bulantısı ve kusma yapar


Acıbakla (termiye) : Baklagillerden; otsu bir bitkidir Acı taneleri kullanılır

Faydası : Besleyicidir İdrar söktürür ve idrar yollarını temizler Böbrek iltihabını giderir Böbrek taş ve

kumlarının düşürülmesine yardımcı olur Baş ağrılarını dindidir Romatizma, lumbago ve siyatik ağrılarını keser

Albümin miktarını düşürür Vücutta biriken tuzu atar


Acıçiğdem (güzçiğdemi) : Zambakgillerden; sonbahar aylarında çiçek açan, mor renkli, zehirli bir bitkidir

Rutubetli yerlerde yetişir Hekimlikte haricen kullanılır

Faydası : Romatizma ve nikris tedavisinde kullanılır Ancak zehirli olduğundan dikkatli olmak gerekir


Adaçayı (salvia officinalis) : Ballıbabagillerden; özellikle Akdeniz bölgesinde yetişen ıtırlı bir bitkidir

Menekşeye benzeyen çiçekleri haziran, temmuz aylarında açar Yaprakları uzun, kenarları tırtıllı, beyazımsı yeşil

renktedir Hafif kafuru kokusu vardır Çiçek açtığı zaman toplanıp, kurutulur

Faydası : Mide va bağırsak gazlarını giderir Mide bulantısını keser Hazım sisteminin düzenli çalışmasını

sağlar Boğaz, bademcik ve dişeti iltihaplarını giderir Göğsü yumuşatır Astımdaki sıkıntıları geçirir İdrar ve ter

söktürür Banyo suyuna katılıp yıkanılırsa; zindelik verir Günde, 3 kahve fincanından fazla içilmemelidir


Adamotu (köpekotu) : Patlıcangillerden; geniş yapraklı, fena kokulu bir bitkidir Kökü, insan şeklini andırır

Bilhassa Antalya çevresinde yetişir İçeriğinde “Hyoscyamine”, “Hyoseine” ve “Atropine” vardır

Faydası : Şehvet artırıcıdır


Adasoğanı (scille) : Zambakgillerden, bir çeşit bitkidir Yaprakları uzun şerit şeklindedir Çiçekleri; yeşil ve

beyaz damarlıdır 2 kilogram kadar olan soğan kısmı, yapraklarının altındadır Acı ve zehirlidir 7,5 gram

adasoğanı öldürebilir İçeriğinde “Scillarena glikozidi” vardır Tazeyken kullanılmaz Aksi halde zehirlenme ve

kusmalara yol açar Soğanın etli olan orta kısmı dilimlenerek kurutulur Sonra dövülüp toz haline getirilir Ev

ilaçlarında çok dikkatli kullanılması gerekir

Faydası : İdrar söktürür Kalp hastalarında vücuda biriken suyu boşaltır Azotemi’yi azaltır Böbrek hastalarının

kullanmaması gerekir Uzun süre kullanılacak olursa “Albüminüri” yapar


Ağaçkavunu (utruç) : Turunçgillerden; yaprakları mavimsi pembe bir ağaçtır Meyvesi; buruşuk kabuklu iri

limona benzer

Faydası : Ferahlatıcı, serinletici ve kabızlık gidericidir


Ahlat (yaban armudu) : Gülgillerden; kendi kendine yetişen ve üzerine armut aşılanan bir ağaçtır Yemişi iyice

olgunlaştıktan sonra yenir

Faydası : Meyveleri, ishal keser Zehirli hayvan sokmalarında da filizleri dövülüp, konur


Ahududu (ağaççileği) : Gülgillerden; böğürtlen gibi çalı halinde, dikenli bir bitkidir Kümeler halindedir

Kendiliğinden yetişir Meyvesi duta benzer Sarımtırak kırmızı portakal renginde, sulu ve güzel kokuludur

Meyvesi toplanıp, kurutulur Reçel, şurup ve likör yapılır Meyve olarak da yenir

Faydası : Kanı temizler, vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını sağlar Terletir ve idrar söktürür Kabızlığı

giderir Vücuda dinçlik verir Romatizma, mafsal kireçlenmesi, nikris, boğaz, bademcik ve göz iltihaplarında

kullanılır Kansızlık ve veremde çok iyi bir gıdadır Ateş’i düşürür Üre ve şeker hastalarına da faydalıdır Mide

ülseri olanların kullanmamaları gerekir


Akasya (salkımağacı) : Baklagillerden; bir çeşit süs ve gölge ağacıdır Salkım çiçekli ve küçük yapraklıdır

Çiçekleri güzel kokar Çiçekleri kullanılır

Faydası : Nefes darlığını giderir Astımın şikayetlerini giderir


Akdiken (geyikdikeni) : Cehrigiller familyasından; 3-5 metre boyunda bir bitkidir Meyveleri; siyah ve etkilidir

Hekimlikte; meyvelerinden yapılan şurup “Sirop de Nerprun” kullanılır Ev ilaçlarında; kök ve kabuklarından

yararlanılır

Faydası : 20 tane meyve yenecek olursa, şiddetli müshil tesiri gösterir ve kabızlığı giderir Kaşıntıları da keser

Ancak, belirtilen miktardan fazla kullanılmamalıdır Aksi halde, şiddetli karın ağrılarına sebep olur


Akhuşağacı (kayınağacı) : Kayıngillerden; nemli topraklarda yetişen bir ağaçtır Meyveleri küçüktür Yaprakları

ilkbahar aylarında toplanıp kurutulur

Faydası : İdrar söktürür Vücutta biriken suyu boşaltır Böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar Şişmanlamayı

önler Romatizma ağrılarını dinlendirir Ayak kokularını keser Saçları gürleştirir, kepekleri yok eder Cilt

hastalıklarını tedavi eder Kalp kifayetsizliğinin sebep olduğu idrar tutukluğunu giderir Vücutta biriken tuzu

atar Üremi ve albüminde faydalıdır


Alıç (ekşimuşmula) : Gülgillerden; kırlarda yabani olarak yetişen bir ağaçtır Meyveleri; küçük muşmulaya

benzer, kırmızı renklidir Tadı mayhoştur Hekimlikte meyvesi kullanılır

Faydası : Asabi çarpıntıları giderir Sinir bozukluğunu geçirir Yüksek tansiyonu düşürür Aritmide kullanılır

Uykusuzluğu giderir Kalbi kuvvetlendirir Damar sertliği ve göğüs nezlesinde faydalıdır


Altınbaşakotu (solidago officinalis) : İdrar tutukluğu, albümin, nefrit, üremi ve sistit tedavisinde kullanılan bir

çeşit bitkidir

Faydası : Asabi çarpıntıları giderir Sinir bozukluğunu geçirir Yüksek tansiyonu düşürür Aritmide kullanılır

Uykusuzluğu giderir Kalbi kuvvetlendirir Damar sertliği ve göğüs nezlesinde faydalıdır


Altınkökü (ipeka) : Güney Amerika’da yetişen bir bitkidir

Faydası : Az miktarda kullanıldığı takdirde tatlandırıcıdır Yüksek dozlarda kullanılırsa kusturur, ishal yapar

Müzmin bronşitte ifrazatı artırır


Amberkabuğu (croton elutheria) : Antil adalarında yetişen “liquidamber/sığla ağacı” denilen ağacın

kabuğudur Kabukların dışı kahverengiye yakın gri; içi ise sarıdır Yandığı zaman hoş bir koku verir

Faydası : Dizanteri ve ishali keser Hazım bozukluklarını giderir Kansızlıkta faydalıdır Anne sütünü artırır


Amberbaris (kadıntuzluğu) : Yabani, çalı şeklinde, sarı çiçekli bir ağaçtır Kökü acıdır Yaprakları ve yemişi

tatlıdır Seyrek ormanlarda bulunur Boyu 2-3 metre arasındadır Meyvelerinde bol miktarda C vitamini vardır

Meyveleri, kabukları ve kökü kullanılır

Faydası : Karaciğer ve safra kesesi hastalıklarını iyileştirir Ateşi düşürür Hazım bozukluklarını giderir

Bağırsak iltihaplarını tedavi eder Öksürüğü keser Mideyi kuvvetlendirir İştah açar Ağız yaralarını iyileştirir

Kan dolaşımını düzenler Yüksek tansiyonu düşürür Siyatik, romatizma ve eklem ağrılarını giderir


Anason (anis) : Vatanı Asya’dır Maydanozgillerden; yarım metre kadar yükseklikte bir bitkidir Yaprakları

yuvarlak ve böbrek şeklindedir Çiçekleri beyazdır; meyveleri küçüktür Meyvelerinde “Anethol” vardır Kokucu

ve yakıcı lezzettedir Temmuz ve ağustos aylarında toplanır

Faydası : Hazmı kolaylaştırır İştahsızlığı ve yemeklere karşı duyulan tiksintiyi giderir Mide ve bağırsak

gazlarını söktürür İdrarı artırır Kusmaları ve ishali keser Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar Ancak,

aybaşı kanamaları ve hamilelik döneminde kullanılmaz Anne sütünü artırır Sinirleri yatıştırır Migren ağrılarını

keser Beyin yorgunluğunu giderir Uyku verir Kalbi kuvvetlendirir Kan dolaşımının düzenli olmasını sağlar

Cinsel arzuları kamçılar Astım, nefes darlığı ve bronşitte görülen şikayetleri giderir Öksürüğü keser Yaşlılarda

meme sarkmasını önler Fazla miktarda kullanıldığı zaman uyuşukluk verir


Andızotu (atgözü) : Bileşikgillerden; nemli yerlerde yetişen, 1 metre kadar sapı olan, bir çeşit ottur Yaprakları

büyük, yumuşak ve yuvarlaktır Çiçekleri sarı renkte olup, acı ve kokuludur Kökü kalındır Meyveleri küçük

fıstık kozalağına benzer

Faydası : Mideyi kuvvetlendirir Balgam söker Mikropları öldürür Vücutta biriken tuzu atar Üremi, nefrit,

sistit, idrar yolları hastalıkarında faydalıdır Nefes darlığını giderir Karaciğer hastalıklarını tedavi eder

Kaşıntıları keser Fazla kullanıldığı zaman mide bulantısı yapar


Antep fıstığı (şam fıstığı) : Antepfıstığıgiller familyasındandır; Gaziantep havalisinde yetiştirilen, 5-10 metre

yüksekliğinde bir ağaç ve bunun meyvesidir İçeriğinde sabit yağ, sakkaroz ve proteinli maddeler vardır

Faydası : Vücudun gelişmesini sağlar Bedeni ve zihni gücü arttırır Cinsel istekleri kamçılar Böbrek ve safra

kesesi ağrılarını hafifletir Göğsü yumuşatır, öksürük söktürür


Ararot (maranta nişastası) : Sıcak iklimlerde yetişen “Maranta” adlı kamıştan veya ona benzer başka bitkilerin

köklerinden çıkarılan beyaz bir tozdur Nişastadan daha incedir Kokusu ve tadı yoktur

Faydası : Çocuk maması yapmakta kullanılır Süt çocuklarına ve nekahat dönemi hastalarına verilir

Hastalıklardan sonra görülen halsizlikleri giderir


Ardıç (ephel) : Kozalaklılardan 2-5 metre boyunda bir ağaçtır Yaprakları ince, uzun, sivri ve güzel kokuludur

Meyveleri; siyah, parlak kozalak şeklindedir Bunlara ardıç tohumu da denilir Kasım ve aralık aylarında

toplanıp kurutulur Bir çok türü vardır

Faydası : Kandaki şeker miktarını düşürür Pankreasın normal çalışmasını sağlar Nekahat devresinin çabuk

atlatılmasında yardımcı olur Vücuda dinçlik verir Böbrekleri, mesaneyi ve idrar yollarını temizler Ter ve idrar

söktürür Vücutta biriken suyu boşaltır Soğuk algınlığı, romatizma, damar sertliği ve nikriste de faydalıdır

Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser Aybaşı ağrılarını dindirir Böbreklerinde iltihap olanlar kullanamaz

Tavsiye edilen miktarı da aşmamalıdır


Ardıçkatranı ağacı (katran ardıcı) : 1 metre kadar yükseklikte; yuvarlak kırmızı meyveleri olan bir ağaçtır

Meyveleri ardıç meyvelerinden daha büyüktür Odunun kapalı ocaklarda yakılmasından (Kuru distilasyon)

ardıçkatranı denilen bir madde çıkarılır

Faydası : Kadyağı; ergenlik, egzama, saçkıran, kellik ( saç dökülmesi ), uyuz ve sedef hastalığında kullanılır


Armut (pirus communis) : Gülgillerden; çiçekleri beyaz bir ağacın meyvesidir Armut; suluca yumuşak tatlı ve

küçük çekirdeklidir Rengi sarı ile yeşil arasında değişir Ankara, Mustabey, Çengel, Kumla, Bey olmak üzere

birçok çeşidi vardır

Faydası : Böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar İdrarı bollaştırır Böbrek kum ve taşlarının dökülmesine

yardım eder Yüksek tansiyonu düşürür Kanı temizler bütün salgı bezlerinin normal çalışmasını sağlar

Kansızlığı giderir, kabızlığı önler Sinirleri yatıştırır Zihni yorgunluğu giderir Susuzluğu keser Tükürük

ifrazatını artırır Hamilelerin kusmalarını azaltır Hazımsızlığı giderir Mafsal kireçlenmesi, nikris ve

romatizmada faydalıdır Şeker hastaları da yiyebilir Midesi zayıf olanların kompostosunu içmeleri tavsiye edilir

Yemeklerden önce yenecek olursa daha faydalı olur


Arpa (hordeum vulgare) : Buğdaygillerden; taneleri ekmek ve bira yapmakta kullanılan bir bitkidir Hayvan

yemi olarak da verilir Nişastası boldur Kavrulup kahveye de karıştırılır

Faydası : İdrar söktürür Mesane ve idrar yollarındaki iltihapları temizler Böbrek ve kum taşlarının dökülmesine

yardım eder Prostat büyümesini önler Asabi kusmaları durdurur Boğaz ve yarımbaş ağrılarını dindirir Dil

iltihaplarını giderir Temriye ve mayasılda haricen kullanılır


Aslanağzı (kurtağzı) : Aslanağzıgiller familyasından; türlü renkte, güzel bir bitkidir Kokusuzdur Daha ziyade

süs bitkisi olarak kullanılır

Faydası : Balgam söktürür Bronşit’te rahatlık verir


Aslanyağı (leontopidium alpinium) : Bileşikgiller familyasından; Alp dağlarının yüksek tepelerindeki kireçli

topraklarda yetişen bir bitkidir Çiçekleri yıldız şeklindedir Ağustos ayında toplanıp kurutulur

Faydası : Çocuklarda görülen ishalleri keser


Aslandişi (karahindiba) : Bileşikgiller familyasından; yol kenarında, çayır ve hendeklerde yetişen bir çeşit

bitkidir Yaprakları rozet şeklindedir Çiçekleri sarıdır Taze yaprakları salata olarak da yenilebilir Kökünde;

Torexacin, levulin, inulin ve şeker vardır Yaprakları ilkbahar; kökleri ise, sonbahar aylarında toplanıp,

kurutulur

Faydası : İdrar söktürür Mesane ve kalınbağırsak iltihaplarını giderir Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser

Balgamlı ishalleri keser Karaciğer şişkinliğini indirir Böbrek ve safra taşlarını düşürür Sarılıkta faydalıdır

Anne sütünü artırır Taze sürgünleri kırıldığı zaman akan sütü de dişleri temizler Öğütülen kökü, kahveye

katılır


Aslankuyruğu (yerpırasası) : Ballıbabagillerden; bir çeşit bitkidir

Faydası : Ateşi düşürür ve terletir Vücuda rahatlık verir


Aslanpençesi (alchemila vulgaris) : Gülgillerden; çayırlarda, ormanlarda yetişen ve türlü çeşitleri olan bir

yabani bitkidir 5-7 parçalı olan yaprakları büyüktür Kökü geniştir Çiçekleri; ufak yıldız şeklinde olup,

yeşilimtıraktır Mart-Temmuz ayları arasında toplanıp, kurutulur

Faydası : Ateş düşürür Vücuda kuvvet verir Yarımbaş ağrılarını keser Anne sütünü artırır


Asma (vitis) : Asmagiller familyasından tırmanıcı, uzun ömürlü, ağaçsı bir bitkidir Mayıs-Haziran ayları

arasında çiçek açar Gövdesi üzerindeki kabuklar zamanla esmerleşip şeritler halinde dökülür Çiçekleri küçük,

yeşilimsi renktedir Yapraklarının taban kısmı kalp şeklindedir Kenarları dişli ve ucu sivridir Üst yüzleri

tüysüz, alt yüzleri ise tüylüdür Meyvelerine üzüm denir Kuru veya yaş olarak yenir

Faydası : Yaprakları ile yapılan ilaçlar kanamayı durdurur Vücuda kuvvet verir Sarılığı keser İshali durdurur


Atkestanesi (hindkestanesi) : Atkestanegiller familyasından; süs olarak yetiştirilen iri bir gölge ağacıdır Nisan-

Temmuz aylarında çiçek açar Meyveleri kestaneye benzer İçinde nişasta, saponin ve yağ vardır

Faydası : Kabuklarından yapılan ilaçlar ateşi düşürür Vücuda kuvvet verir Tohumları ise romatizma ve mafsal

ağrılarını giderir Varis flebit ve basur memelerinin tedavisinde ve deri çatlaklarını gidermekte kullanılır


Atkuyruğu (zemberekotu) : Atkuyruğugillerden; kök sapı ömürlü olan, nemli yerlerde yetişen bir bitkidir

Faydası : İdrar tutukluğunu giderir İdrarı artırır Böbrek taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur İdrar

torbasındaki iltihabı giderir Kan işemeyi keser Albümin miktarını düşürür Zatülcenp ve karaciğer

hastalıklarının tedavisinde kullanılır Nikris ve romatizmanın şikayetlerini giderir Tavsiye edilen miktardan

fazla kullanılmamalıdır


Ayçiçeği (gündöndü): Bileşikgillerden; büyük çiçekli bir bitkidir Çiçekleri tabak şeklindedir Rengi sarıdır

Tohumlarından yağ çıkarılır

Faydası : Yağı, damar sertliğini giderir Kurdeşen’in sebep olduğu kaşıntıları giderir Esansı verem tedavisinde

kullanılır Kolestrol miktarını düşürür Cinsel arzuları kamçılar (afrodizyak etkisi ) Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir Kalp, sinir

hastalıkları ve iktidarsızlığı önlediği için iktidarsızlık problemi için de kullanılabilir


Ayıüzümü (itüzümü) : Fundagillerden; küçük taneler halinde kırmızı renkli yemişleri olan, tüylü bir bitkidir1-3

metre yüksekliğindedir Her mevsimde yaprakları vardır Makilerde bulunur Dalları kırmızımtırak

kahverengidir Yaprakları şimşir yapraklarına benzer İçinde Hydrochinone vardır Sonbahar aylarında toplanıp

kurutulur Çiçekleri pembe salkımlar halindedir Ev ilaçlarında yaprakları kullanılır

Faydası : Kuvvet verir İshali keser İdrar yollarını temizler İdrar söktürür Ateşi düşürür İdrar yollarındaki

taşların düşmesine yardım eder Prostat büyümesinden kaynaklanan şikayetleri giderir


Aylandız (kokarağaç) : Sedefotugillerden; bir çeşit süs ağacıdır Çiçekleri uzun salkım şeklindedir Kokusu

keskindir Meyveleri sonbaharda dökülmeden önce kızarır

Faydası : Bağırsak solucanlarını düşürür

Aynısefa (gecesefası) : Bileşikgillerden çiçekleri güzel, sarı renkli bir bitkidir

Faydası : İdrar söktürür Terletir Aybaşı kanını söktürür ve aybaşı kanamalarının normal olmasını sağlar İştah

arttırır Nikris ve sıracada da faydalıdır


Ayrıkotu (ayrıkkökü) : Buğdaygillerden yabani bir bitkidir Sarımtırak beyaz renkteki kökü kullanılır İlkbahar

ve sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur Mekkeayrığı denilen çeşidi de, ayrıkotunun özelliklerini taşır Domuz

ayrığı ise, zararlıdır

Faydası : İdrar söktürür Böbrek ve mesane taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur Buralardaki iltihapları da

giderir Albümini atar Nefrit ve nikriste de faydalıdır


Ayva (sefercel) : Gülgillerden çiçekleri iri ve pembe renkli; yapraklarının altı tüylü, orta yükseklikteki bir ağacın

meyvesidir Ayva; limondan büyük, sarı renkte, tüylü, mayhoş, dokusu sertçe ve ufak çekirdekli bir meyvedir

Vitamini boldur Çiğ yenilmesi tavsiye edilmez Komposto veya jöle yapılarak veya külde pişirildikten sonra

yenmesi uygundur

Faydası : İshal ve dizanteriyi keser Mide ve bağırsakları kuvvetlendirir İnce bağırsak iltihabını giderir Kanı

temizler Karaciğer tembelliğini giderir Safra akışını sağlar Çarpıntıyı dindirir Kadınlarda görülen beyaz

akıntıyı keser Bronşit, müzmin öksürük ve veremde faydalıdır Ağızdan su gelmesini ve kan kusmayı önler

Vücudun gelişmesine yardım eder Merhem yapılarak kullanıldığı takdirde; el ayak ve meme ucu çatlaklarını,

yüz ve boyun kırışıklıklarını giderir Egzama kaşıntılarını ve basur memelerinin doğurduğu şikayetleri giderir

Kabızlık çekenler ve tansiyonu yüksek olanlar yememelidir