Gelincikgiller

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-26-2012

Gelincikgiller - Papaveraceae

Gelincikgiller (Papaveraceae), Papaverales takımına ait bir bitki familyası

Kuzey yarımkürenin ılıman ve subtropikal bölgelerinde yayılmış 26 cins 250 kadar tür ihtiva eder

Türkiye'de 5 cins ve 50 kadar türü bulunmaktadır

Morfolojik özellikleri

Çoğunlukla tek veya çok yıllık otsu, bazen çalı şeklinde bitkilerdir

Genellikle beyaz renkli salgı meydana gelir (bazen sarı veya kırmızı)

Yapraklar genellikle loplu ve derin bölmeli, genellikle pinnatid, pinnat veya palmat damarlı, stipulsuz ve alternat dizilişlidir

Çiçekler tek, bazen rasem veya simoz durumlardadır

Çiçekler orta büyüklükten büyük olanlara kadar değişir

Çiçekler düzenli veya bir dereceye kadar düzensizdir

Periyant kaliks korolla şeklinde ayrılmış

Kaliksi meydana getiren sepaller 2 veya 1 dairede yer almış, sepaller serbest ve çabuk dökülür

Korolla 4 – 6 veya daha fazla petallidir

2 veya 3 dairede yer almış (Çoğu kez 2+ 2 veya 3 + 3 şeklinde) Petaller sarı, portakal, kırmızı, mavi veya menekşe rengindedir

Androkeum 3 – 15 dairede yer almış, genellikle 16 – 60 stamen ihtiva eder, nadiren 4 – 6 stamenlidir

Anterler bazifiks, uzunluğuna yarılma ile açılır

Ginekeum sinkarp, genellikle çok karpelli ovaryum tek lokuluslu, bazen 2 – 20 lokuluslu

Ovaryum üst durumlu

Plasentalanma parietal

Meyve genellikle kapsül, nadiren silikula ya da silikva

Tohumları küçüktür

Bu familyadan Papaver somniferum, afyon adlı alkoloid elde etmek için ziraati yapılır

Papaver rhoeas ( gelincik): Genellikle ekin tarlalarında, çayırlarda yetişen, Anadolu’da oldukça yaygındır

Tek yıllık ve kırmızı çiçekli bitkilerdir

Papaver somniferum (haşhaş): Salgı kanallarında beyaz süt ihtiva eden tek yıllık otsu bir bitkidir

Türkiye'de Afyon, Isparta, Kütahya ve Burdur illerinde üretimi yapılır

Bu bitkinin kapsül tipi meyvelarından haşhaş adı verilen alkoloidler elde edilir

Bu alkoloid keyif verici ve tıbbi amaçlı kullanılır

Cinsler

Haşhaş (Papaver)

Boynuzlu gelincik (Glaucium)

Hypecoum

Arctomecon

Argemone

Bocconia

Canbya

Chelidonium

Dendromecon

Dicranostigma

Eomecon

Eschscholzia

Hainania

Hesperomecon

Hunnemannia

Hylomecon

Macleaya

Meconopsis

Oceanopapaver

Platystemon

Roemeria

Romneya

Sanguinaria

Stylomecon

Stylophorum

Trigonocapnos

07-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Gelincikgiller Gelincikgiller - Papaveraceae Gelincikgiller (Papaveraceae), Papaverales takımına ait bir bitki familyası Kuzey yarımkürenin ılıman ve subtropikal bölgelerinde yayılmış 26 cins 250 kadar tür ihtiva eder Türkiye'de 5 cins ve 50 kadar türü bulunmaktadır Morfolojik özellikleri Çoğunlukla tek veya çok yıllık otsu, bazen çalı şeklinde bitkilerdir Genellikle beyaz renkli salgı meydana gelir (bazen sarı veya kırmızı) Yapraklar genellikle loplu ve derin bölmeli, genellikle pinnatid, pinnat veya palmat damarlı, stipulsuz ve alternat dizilişlidir Çiçekler tek, bazen rasem veya simoz durumlardadır Çiçekler orta büyüklükten büyük olanlara kadar değişir Çiçekler düzenli veya bir dereceye kadar düzensizdir Periyant kaliks korolla şeklinde ayrılmış Kaliksi meydana getiren sepaller 2 veya 1 dairede yer almış, sepaller serbest ve çabuk dökülür Korolla 4 – 6 veya daha fazla petallidir 2 veya 3 dairede yer almış (Çoğu kez 2+ 2 veya 3 + 3 şeklinde) Petaller sarı, portakal, kırmızı, mavi veya menekşe rengindedir Androkeum 3 – 15 dairede yer almış, genellikle 16 – 60 stamen ihtiva eder, nadiren 4 – 6 stamenlidir Anterler bazifiks, uzunluğuna yarılma ile açılır Ginekeum sinkarp, genellikle çok karpelli ovaryum tek lokuluslu, bazen 2 – 20 lokuluslu Ovaryum üst durumlu Plasentalanma parietal Meyve genellikle kapsül, nadiren silikula ya da silikva Tohumları küçüktür Bu familyadan Papaver somniferum, afyon adlı alkoloid elde etmek için ziraati yapılır Papaver rhoeas ( gelincik): Genellikle ekin tarlalarında, çayırlarda yetişen, Anadolu’da oldukça yaygındır Tek yıllık ve kırmızı çiçekli bitkilerdir Papaver somniferum (haşhaş): Salgı kanallarında beyaz süt ihtiva eden tek yıllık otsu bir bitkidir Türkiye'de Afyon, Isparta, Kütahya ve Burdur illerinde üretimi yapılır Bu bitkinin kapsül tipi meyvelarından haşhaş adı verilen alkoloidler elde edilir Bu alkoloid keyif verici ve tıbbi amaçlı kullanılır Cinsler Haşhaş (Papaver) Boynuzlu gelincik (Glaucium) Hypecoum Arctomecon Argemone Bocconia Canbya Chelidonium Dendromecon Dicranostigma Eomecon Eschscholzia Hainania Hesperomecon Hunnemannia Hylomecon Macleaya Meconopsis Oceanopapaver Platystemon Roemeria Romneya Sanguinaria Stylomecon Stylophorum Trigonocapnos