07-26-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Çiçekli Bitkiler Hakkında Genel Bilgiler
Çiçekli Bitkiler - Çiçekli Bitkiler Hakkında - Çiçekli Bitkiler Nedir
Çiçekli bitkiler (Phanerogamea); Alm Phanerogamen, Blütenpflanzen, Fr Phanerogames (pl ), İng Phanerogamia plants Erkek ve dişi organların açıkça gelişmiş olduğu ve bir tohum teşekkülü görülen bitkilere verilen ad Tohumlu-çiçekli bitkiler (Spermatophyta) olarak da bilinirler Açık tohumlular (Gymnospermea) ve kapalı tohumlular (Angiosperea) olmak üzere iki gruba ayrılırlar Bu tür bitkiler, bitkilerin en gelişkin olanlarıdır Boyları birbirinden farklı olan bu bitkiler çevremizde gördüğümüz bitkilerin büyük bir kısmını teşkil ederler Yapıları, birbirinden farklılık arz etmesine rağmen hepsinde de klorofil mevcuttur Besinlerini fotosentez yoluyla yaparlar Klorofil Çeşitli dalga boylarındaki ışıkları emerek bitkide fotosentez (özümleme) olayının meydana gelmesine sebeb olan, yeşil renkli bir pigment (renk verici madde)
Bulunuşu: Bitkilerde bulunan klorofil, beş çeşit olup, bunlar a,b,c,d ve e şeklinde adlandırılır Bunların molekülleri birbirine çok benzer Damarlı yeşil bitkilerde klorofil a ve b 3/1 oranında bulunur Diğer klorofiller bu bitkilerde bulunsa bile çok az veya eser miktardadır Klorofil bitkide kloroplast adı verilen organellerin içinde bulunur
Klorofil a, bakteriler hariç bütün yeşil bitkilerde, Klorofil b, yüksek bitkilerde ve yeşil yosunlarda bulunur Klorofil d kırmızı yosunlarda, klorofil c kahverengi yosunlarda, diadomlerde ve öğlena gibi bir hücreli kamçılılarda bulunur Yaptığı iş, fotosentez olayında, karbondioksidin şekerlere ve diğer bitki maddelerine redüksiymunda kullanılan ışık enerjisini emmektir (absorblamaktır) Klorofil a, dalga boyu 662 milimikron, klorofil b ise dalga boyu 654 milimikron olan ışığı absorblarlar Klorofil a’nın formülü C55 H72 O5 N4 Mg olup dört tane pirrol halkasına sahiptir Ortada, Mg pirrol halkasındaki azotlar ile çekirdek teşkil etmiştir Pirrol halkaları birbirlerine karbon köprüleriyle bağlanmışlardır Böylece büyük bir halka meydana gelmiştir Klorofil b’nin molekülünün kapalı formülü C55H70O6N4Mg’dir Açık formülü klorofil a’dan biraz farklıdır
Klorofilin meydana gelmesi için ışık şarttır Bazı fıstık çamı, eğrelti otları gibi bitkiler karanlıkta da yeşilliklerini korurlar
Tohumlarını meyve (yemiş) denilen kapların içine saklarlar
Çoğunlukla her Tohum, döllenmeden sonra tohum taslağının gelişmesiyle meydana gelir Bir tohumda içten dışa doğru embriyo, besi dokusu ve tohum kabuğu olmak üzere üç kısım bulunur
çiçeğin dışında onu kuşatan “çanak yaprağı” denilen birçok yeşil yaprak bulunur Bu Çiçek, bitkilerde üremeyi sağlayan organları taşıyan yapı Bir çiçek, 4 kısımdan oluşur
yapraklar bazı çiçeklerde birbirine yapışmış da olabilir Çanak yapraklar, çiçeği daha tomurcuk halindeyken diğer bölümleri çevreleyerek muhafaza ederler Bitki çiçek açtığı zaman çanak yapraklar ya dökülür veya geriye doğru kıvrılırlar Yaprak, bitkilerde fotosentez, transprasyon ve solunumun gerçekleştiği temel organlardır Gövde ve yan dalların üzerindeki boğumlardan çıkan ve büyümesi sınırlı olan yapılardır
Çanak yapraklarının içinde diziliş, şekil ve renk bakımından büyük farklılıklar gösteren “taç yapraklar” bulunur Genellikle bu taç yapraklar birbirleriyle birleşmiş iri ve parlak renklidirler Haşereleri bitkiye çekme vazifesi görürler Taç yaprakların içinde iğneye benzeyen ipçik (stamen), başçık (anter)tan meydana gelen erkek organlar vardır Bu organların vazifesi “polen” denilen sarı çiçek tozunu hazırlamaktır Çiçeklerin ortasında bir veya birden fazla “karpel” denilen meyve yaprakları ve bunların iç kenarlarına tutunmuş sonradan tohum haline gelen bir çok yumurtacık (tohum taslağı) bulunur Meyve yapraklarının boru gibi bükülüp kenarlarının bitişmesinden dişi organ (pistil) meydana gelir Bu organ genelde sürahi biçiminde olup, ortada şişkince bir yumurtalık (ovaryum), stilus denen bir boyuncuk ve üstte stigma denen bir tepecik bulunur
Çoğunlukla çiçeklerde Polen, bitkinin erkek gametini (bu nedenle erkek DNA) dişi gamete taşıyan bir yapıdır Polen, bu taşınma sırasında erkek gametini çok iyi korumak zorundadır Polenin dış duvarı exin olarak adlandırılır
dişi organ ile bkz Kadın
erkek organlar beraber, bazılarında ise ikisinden birisi bulunur Mesela kabakta her ikisi birden bulunmaz Bazı bitkilerde ise erkek ve dişi çiçekler başka başka bitkilerde olabilirler Bunlara misal olarak söğütleri, çoban püsküllerini zikredebiliriz
Bir çiçeğin Erkek (biyoloji) canlıların birey olarak veya ürettikleri dişi gametleri dölleyen gametlerinin cinsi
tohum verebilmesi için, “tozlaşma” tabir edilen uygun türde çiçek tozlarının meyve yapraklarının tepecikleri (stigma) üzerine düşmesi gerekir Bu tozlaşma bazı çiçeklerde kendi kendine olabildiği gibi, dış tesirlerle de olabilmektedir Tohum, döllenmeden sonra tohum taslağının gelişmesiyle meydana gelir Bir tohumda içten dışa doğru embriyo, besi dokusu ve tohum kabuğu olmak üzere üç kısım bulunur
Tozlaşması kendi kendine olan çiçeklerde, çiçek tozları başçıklardan aynı çiçeğin tepeciklerine düşerler
Bazı çiçekler daha tepecikler hazır olmadan olgunlaşarak çiçek tozlarını saçarlar Bu durumda tozlaşma meydana gelmez Bu çiçeğin tozlaşabilmesi için başka bir bitkinin çiçek tozları gerekmektedir Bu da rüzgar veya böcekler vasıtasıyla olmaktadır Böcekler bu balözünü almak için çiçeğe konarlar Böcekler balözüne ulaşmak isterken çiçeğin tepecikleri, ipçikleri, böceğe sürtünürler Böylece üzerlerine yapışan çiçek tozları diğer bitkiye taşınarak tozlaşma meydana gelir
|
|
|