Havuç Nedir - Havuç Yetiştiriciliği

VİTAMİN KAYNAĞI HAVUÇ


Havuç, kökleri çiğ veya pişirilerek yenen iki yıllık bir sebze türüdür Birinci yıl yenilen kök kısmı teşekkül eder, ikinci yıl çiçek açıp, tohum bağlar Havuç, özellikle A vitamini bakımından çok zengindir, ayrıca B~ ve B2 vitaminlerince de zengindir Son yıllarda uzun, sivri uçlu çeşitlerin yerini Nantes tipi dediğimiz küt, uçlu, odun kısmı denilen özü az ve yumuşak dokulu, ıslah edilmiş çeşitler almıştır


DÜŞÜK SICAKLIK YETERLİ NEM

Havuç kısa gün bitkisidir Bu nedenle az ışık, düşük sıcaklık ve toprak rutubeti yeterli yerlerde en iyi gelişmeyi gösterir Yüksek sıcaklıklarda havuçların boyları kısalmakta düşük sıcaklıklarda uzamaktadır Serin iklim sebzesi olan havuç için en iyi sıcaklık derecesi 15-20°C' dir Bu sıcaklık derecesinde renk maddelerinin oluşumu en yüksek düzeydedir


Nantes tipi bir havuç çeşidinin hasat olgunluğu

koku_y10jpg


ZENGİN TOPRAK

Havuç derin, gevşek bünyeli, geçirgen, organik maddelerce zengin topraklarda en iyi ürün verir Yüksek toprak asitliğine karşı oldukça hassastır En uygun toprak reaksiyonu pH 6,5-7,5 arasıdır Havuç yetiştirilecek topraklarda drenajında çok iyi yapılması gerekir


ÇOK İYİ TOPRAK HAZIRLIĞI

Havuçlarda üretim tohum ile olur Küçük yapılı havuç tohumları çevre koşullarından fazla etkilendiğinden toprak 2 defa işlenmelidir Birinci işlemede toprak 30-40 cm derinlikte işlenmelidir Birinci işlemeden sonra dekara 2-3 ton yanmış ahır gübresi verilip, ikinci toprak işlemesi yapılır


YABANCI OTLARA DİKKAT

Havuç üretiminde yabancı ot mücadelesi de çok önemlidir Yabancı ot kontrolü 2 devrede yapılır


- Birincisi ekim öncesi, toprak hazırlığı sırasında, suda karışmış ot ilacı olarak toprağa püskürtülür İlaçtan sonra toprak 5-8 cm derinliğinde karıştırılmalıdır bundan sonra toprak tırmıklanıp, iri tezekler kırılır, yabancı maddeler ayıklanır ve hemen ekime geçilir


- Tohumlar çimlendikten sonra bitkiler 2-4 yapraklı devrede ikinci yabancı ot ilaçlaması uygulanır


MÜNAVEBE ŞART

Havuç yetiştirilen tarlalarda en az 3 yıl havuç, kereviz, maydanoz, dereotu yetiştiriciliği yapılmamış olması gerekir Havuç ile münavebeye girmesi en uygun olan sebzeler; ıspanak, marul, fasulye ve bezelyedir


TOPRAK TAHLİLİNE GÖRE GÜBRE

Havuç tarımında en uygun gübreleme toprak analiz sonuçlarına göre yapılan gübrelemedir Toprak yapısına göre değişmekle beraber genelde dekara 30-40 kg Amonyum nitrat, 40-50 kg Süper fosfat ve 25-35 kg Potasyum sülfat verilmelidir


NE ZAMAN ? HANGİ GÜBRE ?

Azotlu gübrenin 2-3, Potasyumlu gübrenin 1-2 seferde atılması uygun olur Fosforlu ve potasyumlu gübreler ekimden 8nce, Azotlu gübrenin yarısı ekimden önce, diğer yarısı fideler kurşun kalem kalınlığını aldığında verilir Havuç bitkisi azot ve potasyumdan çok hoşlanır Her iki gübrede verimin artmasına ve kalitesinin yükselmesine etki eder Potasyum, havuçta şeker miktarını ve depolama gücünü arttırır


KADEMELİ TOHUM EKİMİ

Havuç tohumlarının ekim zamanı belgelere ve çeşitlere göre değişmekle beraber, şubattan kasım ayına kadar yapılabilir İklim koşullarının uygun olduğu yerlerde, devamlı havuç hasatı sağlayabilmek amacıyla bu tarihler arasında 2-3 hafta ara ile tohum ekilebilir Dekara ortalama 0,5-1 kg tohum gider


SIRAYA EKİM EN İYİSİ

Havuçta en iyi üretim şekli sıraya ekimdir Tarlada 105-110 cm genişlik ve 15-20 cm yükseklik ve aralarında 45 cm'lik su yolu bulunan tahtalar ekim için hazırlanır Bu tahtalar üzerine 25-30 cm aralıklara açılan çizilere belli aralıklarla tohum ekilir Böylece her tahta üzerinde 4 sıra bulunur


EL İLE VEYA MİBZERLE EKİM

Ekim elle yapılabildiği gibi mibzerle de gerçekleştirilebilir Ekilen tohumların üzerine 1-2 cm kalınlığında harç atılır ve tahta tokmaklarla bastırılıp, süzgeçli kovalarla can suyu verilir

3 HAFTADA ÇİMLENME

Havuç tohumları çeşit özelliğine, çevre koşullarına, ekim derinliğine göre değişmekle birlikte ekimden 3 hafta sonra çimlenirler


ÇAPA + SEYRELTME BERABER

Körpe fideler, birkaç yapraklı olduklarında birinci çapa ve seyreltme yapılır Seyreltme ile bitkiler arasında 5-10 cm aralık bırakılır tohum ekiminden yaklaşık 4 ay sonra havuçlar hasat edilecek duruma gelirler


DÜZENLİ SU

Pratik olarak, her çapadan sonra yağış durumuna g6re sulama yapılmalıdır Suyun yeteri kadar olmaması halinde havuçlar gelişemez, suyun devamlı aynı düzeyde olmasında yarar vardır Kurak bir devreden sonra yağmur yağacak veya sulama yapılacak olursa havuçlarda yarılma ve çatlama meydana gelir


ÇATALLANMA - KIRILMA VE YARILMAYA DİKKAT

Havuç köklerinde görülen bozukluklar, çatallanma, eğri uçluluk, enine ve boyuna yarılma, yan kök gelişmesi, kırılma gibi durumlardır Bu bozukluklar; toprak özelliği, toprağın işlenme durumu, sulama şekli ve zamanı, gübreleme durumu, yetiştirme mevsimi, tohumların sık veya seyrek ekilişi ve topraktaki kireç miktarı ile yakından ilgilidir


TARIM TEŞKİLATINA DANIŞ

Havuçta hastalık ve zararlılar ile mücadele konusunda zirai Mücadele teşkilatlarının önerileri dikkate alınmalıdır

Havuç Yetiştiriciliği


Besinlerimiz arasında belki de bedenimize en yararlı sayılan ve sözgelişi Belçika'da çocukları yemeleri konusunda yüreklendirmek için meyve sınıfına sokulan Havuç'u veren bitkisi, Maydanozgiller'dendir Anayurdunun Asya, Avrupa ve Kuzey Afrika olduğu savunulan havuç, günümüzde dünyanın pek çok yeri ile Türkiye'de bol bol yetiştirilmektedir Bugün makbul sayılan havucun, birçok yabani türünün yıllarca süren seleksiyonları sonucunda elde edilmiş 8 önemli çeşidi vardır


50-100 cm kadar boylanan havuç, ikiyıllık bir kültür bitkisidir Birinci yılında toprak altında bulunan ve yenilen etki kökleri ile toprak üstü yaprak ve saplarını geliştirir İkinci yılında bitkinin çiçek ve tohumları oluşur Bazı yabani havuçlarla birkaç kültür türünde bitki biryıllık olarak gelişmekte, aynı yıl içinde bitkinin tüm bölümleri oluşabilmektedir Bitkinin besin yönünden pek zengin etli, şişkin kökü, çeşitli biçim, renk ve büyüklüklerde olur Kökün ortasında bulunan ve halk arasında odun denilen özü de çeşitli çaplarda ve özelliklerdedir Bu tür, özün bulunmadığı havuç türü elde edilememiştir


Havuç köklerinin rengi genellikle sarı, turuncu ya da çeşitli tonlarıyla pembedir Ülkemizde Hatay ilimizin Samandağı yöresinde, koyu vişne çürüğü renkli pek nadir görülen havuçlar yetiştirilmektedir Havuç bitkisinin oluklu gövdesi ve dereotununkine benzeyen ince yaprakları vardır Erselik özellikli çiçekleri, 60-100 cm uzunluktaki sapın ucunda şemsiye biçiminde oluşur Beyaz ya da ender olarak yeşilimtırak renklidir


Havuç tohumları küçük, sarımtırak kurşuni renkli ve hafif çengellidir Havuç kökleri çiğ (pişirilmemiş) olarak yenildiği gibi yemeklere ve salatalara katılarak, suyu çıkarılarak, tatlıları ile turşusu yapılarak bol bol tüketilir


BESİN DEĞERLERİ


100 gr taze havucun içerdiği önemli besin değerleri şunlardır: 30-42 kalori; 1,1 gr protein; 9,7 gr karbonhidrat; 0 kolesterol; 0,2 gr yağ; l gr lif; 36 mgr fosfor; 37 mgr kalsiyum; 0,7 mgr demir; 47 mgr sodyum; 341 mgr potasyum: 23 mgr magnezyum; 8115-11000 IU A vitamini: 0,06 mgr B1 vitamini; 0,05 mgr B2 vitamini; 06 mgr B3 vitamini: 015 mgr B6 vitamini: 7,6 mcgr folik asit: 6-8 mgr C vitamini ve 0,6 mgr E vitamini


SAĞLIĞIMIZA YARARLARI


Yukarıda sayılan gerçekten çok dirimsel besin değerlerinin yanı sıra;


o Havuç, düzenli olarak yenildiğinde, sigara içen kişileri de içermek üzere, bedenin akciğer kanserine yakalanma rizikosunu en aza indirgemektedir: Ayrıca havucu sık ve bol tüketen kişilerin gırtlak, mesane (idrar kesesi), rahmin boyun bölümü, kalınbağırsak, prostat ve yemek borusu kanserlerine yakalanma rizikosunun %50 oranında; menopoz döneminin sonrasını yaşayan kadınlarda, göğüs kanserlerine yakalanma rizikosunun %20 oranında azaldığı yapılan araştırmalar sonucunda saptanmıştır


o Kalbin dostu da olan havuç, kandaki kolesterol düzeyini düşürmenin en kolay yoludur


Araştırmalar, havuç yemenin kolesterolde önemli düşmelere neden olduğunu, havuç yemeyi bırakan kişilerde kısa sürede kolesterolün eski düzeyine yükseldiğini göstermiştir


o Havuç bazı türden gıda zehirlenmelerini önler


o Ayrıca, yapılan araştırmalar, havucun menenjit ve ansefalit (beyin iltihabı) ile gebelikte fetüse geçerek düşüğe neden olan listerya adlı maddenin etkilerini yok ettiğini göstermiştir


o Havuç, içerdiği yüksek lif oranıyla peklik (kabızlık) çekenlere iyi gelmektedir


o Kaynatılarak içilen havucun suyu diyareye iyi gelir


o Ayrıca halk arasında, havucun sindirimi kolaylaştırıcı, gaz söktürücü, idrarı artırıcı, kurt düşürücü, aybaşı olayını kolaylaştırıcı ve hatta gebeliği önleyici, afrodizyak (cinsel gücü artırıcı) etkileri bulunduğuna uzun yıllardır inanılmaktadır


Bütün bu dirimsel önem taşıyan etkilerinden yararlanılmak üzere kişiler özgürce ve bol bol havuç yemelidir Piyasada toz şeklinde de satılan havucun günlük diyetimizde sıklıkla yer alması, sağlığımıza büyük fayda sağlayacaktır


BİTKİSİNİN ÜRETİLMESİ


Havuç bitkisi tohumlarıyla çoğaltılır Tohumlar bölgenin iklim koşullarına göre, şubattan kasıma kadar ya önce yastıklara ekilip fideleri yetiştirilip daha sonra bu fideler havucun asıl yatağına şaşırtılır ya da ekim, iklim ve toprak koşullarının uygun olduğu zamanda doğrudan doğruya bitkinin asıl yatağına yapılır Hafif çengelli olan havuç tohumları birbirine takıldığından, ekimden önce bunlar bir torba ya da avuç içinde ovalanarak birbirinden ayrılmalıdır


Havuç tohumları toprakta kesinlikle 2 cm'den derine ekilmemelidir Sıralara ekilen tohumlar çimlendikten sonra, zayıf fideler sökülerek seyreltilir Fide ekiminde, sıra üzerinde fide aralığı 5-10 cm olarak bırakılır


BİTKİSİNİN YETİŞTİRİLMESİ


Mim isteği: Havuç, ılıman serin iklimlerin bitkisidir Kısa gün bitkisi olarak da kabul edilen havuç az ışık, yüksek toprak nemi ve nispeten düşük sıcaklıklarda en iyi gelişmeyi gösterip yüksek ürün verimi sağlamaktadır En uygun havuç rengi 15,5-21 derece sıcaklıklarda oluşmakta, bunun altı ve üstü sıcaklık derecelerinde ürün kötü bir renk almaktadır Belirtilen bu sıcaklık derecelerinde ayrıca en uzun kökler oluşmaktadır


Toprak isteği: Havuç bitkisi derin, gevşek bünyeli, geçirgen, organik madde yönünden zengin, uygun oranda kireç içeren kumlu-tınlı ya da tınlı-kumlu topraklarda en iyi sonucu verir Yüksek toprak asiditesine karşı oldukça duyarlıdır En uygun toprak pH'ı 6,5-7,5 arasıdır Kireci fakir topraklara yeterli oranda sönmüş kirecin verilmesi gerekir


Toprak işleme: Havucun yetiştirildiği toprak derin kazılmalı ve çok dikkatle işlenmelidir Aksi takdirde çatallaşan havuç kökleri ürün değerini yitirir Havucun toprağındaki yabani otlar elle ya da çapalamayla temizlenmelidir


Sulama: Havuç bitkisi makul düzeyde suyu sever Çimlenmeye başlamasından hasat sonuna dek, belli aralıklarla düzenli olarak, ayrıca her çapalamadan sonra mutlaka sulanmalıdır


Gübreleme: Öncelikle potas ve ikinci derecede fosfora gereksinim duyan havuç bitkisi, özellikle taze çiftlik gübresinden hiç hoşlanmaz Böyle gübre verilirse ürün verimi düşer ve bitki birinci yılında tohuma kalkma (yani çiçek açıp bitki verme ve kökünü ikmal etme) eğilimi gösterir


Hasat (Derim): Havuç bitkisi, köklerinin sertleşmesine olanak tanınmadan hasat edilmelidir En rahat yenilen havuçları elde etmek için, köklerin normal iriliğinin 1/3 ve en çok 1/2'sine ulaşıldığında hasadın yapılması gerekir Hasat, bir gün önce sulanan topraktaki bitkilerin elle sökülmesiyle yapılır Sokumun ardından hemen kökün üst kısmı kesilip çıkarılır


Hastalık ve zararlılarıyla mücadele: Gelişme döneminde havuç bitkisinde zararlı ve hastalıklar görüldüğünde, bunlarla, tarım uzmanlarına danışılarak ve uygun tarım koruma ilaçları kullanılarak zamanında, eksiksiz ve aksatılmadan mücadele sürdürülmelidir


DİKKATLI HASAT

Havuçlar normal iriliklerini aldıkları vakit, köklerin fazla sertleşmesine meydan bırakmadan hasat edilmelidir Havuçların kolayca topraktan çıkarılabilmesi için bir gün önceden sulanması çok faydalıdır Havuçlar çatal veya kürek bel veya çapa ile toprak kazılarak hasat edilirler Yapraklar kesilir, atılır, çıkan havuç kökleri topraklı olduklarından bol suda yıkanır, iriliklerine göre demet yapılarak pazara gönderilir


HAVUÇ ZARARLILARI

Havuç sineği (Gül psillası) ( Psila rosae F Dipt Psilidae)

Yaprak pireleri (Leafhoper (Empoasca fabae [Harris]) HomCicadellidae)


Havuç Yetiştiriciliğinde Sarı Yapışkan Tuzakların Kullanılması , önemli zararlılarla mücadelenizi kolaylaştırır


Firmamız tarafından Üretilen


Sarı Yapışkan Tuzaklar

Korum ve Kontrol Genel Müdürlüğü Tarafından KAPAR® SYT Ticari ismi ile 22052006 Tarih ve 5526 Ruhsat No ile Ruhsatlandırılmıştır

Sarı Yapışkan Tuzaklar ; Gelişmiş ülkelerde havuç yetiştiriciliğinde başarı ile kullanılmaktadırSYT Tuzakları havuç tarlalarında yerden 1 m yükseğe 10 m aralıklarla asınız


Siyah Havuç

Siyah havuç kökü sebze olarak kullanılan bir bitkidir Yaprakları çok parçalı, çiçekleri ise şemsiye biçiminde bir arada, küçük, beyaz ve sıktır Siyah havucun derin yumuşak ve kumlu topraklarda iyi yetiştiği tarım uzmanlarınca gözlenmiştir Türkiye'de havucu %100 e yakın verimlilikle üreten bölge İç Anadolu ve Konya yöresidir Siyah havuç üretiminde ise Ereğli ilçesi Türkiye genelinde üretimiyle öncü konumdadır