Türkiye'deki Endemik Ve Relikt Bitki Türleri Nelerdir

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-26-2012

Türkiye'de endemik bitki türleri - yurdumuzdaki endemik bitkiler - endemik ağaçlar - yurdumuzdaki endemik bitki familyaları

Yurdumuzun siyasi hudutları içerisinde doğal olarak yetiitiği halde başka hiçbir yerde yetişmeyen, diğer bir deyişle dünyada yalnız ülkemizde yetişen bitkiler Türkiye endemikleri olarak adlandırılır

Yurdumuz endemiklerinin sayısı 3000 dolaylarında olup endemizm oranı %33civarındadır

Ülkemizde endemik tür sayısı diğer Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında ülkemizin bu zenginliği daha iyi anlaşılır

Avrupa ülkeleri arasında en çok türe sahip olan ülke Yunanistan olup 800 civarındadır

Aynı şekilde endemik türlerce zengin İspanya ve Yugoslavya’da ise bu sayı 400-500 arsındadır

Ülkemizdeki endemik türelerin en önemlilerinden birkaçı; Kaz dağında orman meydana getiren Kazdağı göknarı (Abies equi-trojani), Eğridir güneyindeki Kasnak Meşesi (Quercus vulcanica), Köyceğiz-Dalaman arasında yaygın olan Sığla veya Günlük ağacı ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bölümü)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datça yarımadasında bulunan Datça Hurması (Phoneix theophrasti)dır

Yurdumuzun bilhassa dar derin yarılmış dağlık alanlarında endemiklerin sayısı bir hayli yüksektir

Bunun yanında özellikle Pleistosen’deki iklim şartlarına göre yetişmiş ve yayılma imkanı bulmuş, fakat günümüzde bilhassa dağlık bölgelerimize lokal alanlarda hayatiyetlerini sürdüren çeşitli flora bölgelerine ait bitkiler görülür

Örnek olarak, Karadeniz Fitocoğrafya Bölgesindeki Akdeniz elemanları,Nur, Dedegöl, Ağrı, Nemrut,Mercan(Munzur) dağlarındaki nemli ılıman ve nemli soğuk bitkilere örnek verilebilir

Bunun yanında ülkemizde Konzervatif endemikler yanında, yeni gelişmekte olan progresif endemikler de bulunmaktadır

Bu bakımdan ülkemiz, hem çeşitli familyalara ait hem de endemikler yönündende çok zengindir

Türkiye’de yetişen endemik türler tabiatta, otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, söküm,ıslah çalışmalar, yaplama, ehirleme ve herbisit kullanm gibi çeşitli tehlikelerle karşı karşıyadır

Bu olumsuz faktörler kimi zaman bitkinin yok olmasına ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkması anlamna gelmektedir

Ekim ve arkadaları(1985) yaptıkları çalmada endemik türlerin 12’sinin neslinin tükendiğini belirlemilerdir

Bu olumsuz faktörler zamanla bitkilerin durumlarn tespit etme ve gerekli önlemleri alma ihtiyacını doğurmuştur

Bu ihtiyaca yardmc olmak amac ile “Uluslar arası Doğa ve Doğal Kaynaklar Koruma Birliği(IUCN)” kurulmutur

Bu kurulun yaptığı çalışmalarla bitkiler için tehlike snfılarını belirlemiş ve kritik durumdaki bitkileri buna göre değerlendirerek Kırmızı Bülten denilen “ Red Data Book ” isimli eseri ortaya çıkarmışlardır

Bu çalmalardan sonra ay kategoriler esas alnarak “ Türkiye’nin Nadir ve Endemik Bitkileri ” adlı bir kırmızı bülten hazrlanmıştır

alıntı

07-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiye'deki Endemik Ve Relikt Bitki Türleri Nelerdir Türkiye'de endemik bitki türleri - yurdumuzdaki endemik bitkiler - endemik ağaçlar - yurdumuzdaki endemik bitki familyaları Yurdumuzun siyasi hudutları içerisinde doğal olarak yetiitiği halde başka hiçbir yerde yetişmeyen, diğer bir deyişle dünyada yalnız ülkemizde yetişen bitkiler Türkiye endemikleri olarak adlandırılırYurdumuz endemiklerinin sayısı 3000 dolaylarında olup endemizm oranı %33civarındadır Ülkemizde endemik tür sayısı diğer Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında ülkemizin bu zenginliği daha iyi anlaşılırAvrupa ülkeleri arasında en çok türe sahip olan ülke Yunanistan olup 800 civarındadırAynı şekilde endemik türlerce zengin İspanya ve Yugoslavya’da ise bu sayı 400-500 arsındadır Ülkemizdeki endemik türelerin en önemlilerinden birkaçı; Kaz dağında orman meydana getiren Kazdağı göknarı (Abies equi-trojani), Eğridir güneyindeki Kasnak Meşesi (Quercus vulcanica), Köyceğiz-Dalaman arasında yaygın olan Sığla veya Günlük ağacı ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bölümü)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datça yarımadasında bulunan Datça Hurması (Phoneix theophrasti)dır Yurdumuzun bilhassa dar derin yarılmış dağlık alanlarında endemiklerin sayısı bir hayli yüksektirBunun yanında özellikle Pleistosen’deki iklim şartlarına göre yetişmiş ve yayılma imkanı bulmuş, fakat günümüzde bilhassa dağlık bölgelerimize lokal alanlarda hayatiyetlerini sürdüren çeşitli flora bölgelerine ait bitkiler görülürÖrnek olarak, Karadeniz Fitocoğrafya Bölgesindeki Akdeniz elemanları,Nur, Dedegöl, Ağrı, Nemrut,Mercan(Munzur) dağlarındaki nemli ılıman ve nemli soğuk bitkilere örnek verilebilir Bunun yanında ülkemizde Konzervatif endemikler yanında, yeni gelişmekte olan progresif endemikler de bulunmaktadırBu bakımdan ülkemiz, hem çeşitli familyalara ait hem de endemikler yönündende çok zengindir Türkiye’de yetişen endemik türler tabiatta, otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, söküm,ıslah çalışmalar, yaplama, ehirleme ve herbisit kullanm gibi çeşitli tehlikelerle karşı karşıyadırBu olumsuz faktörler kimi zaman bitkinin yok olmasına ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkması anlamna gelmektedirEkim ve arkadaları(1985) yaptıkları çalmada endemik türlerin 12’sinin neslinin tükendiğini belirlemilerdirBu olumsuz faktörler zamanla bitkilerin durumlarn tespit etme ve gerekli önlemleri alma ihtiyacını doğurmuştur Bu ihtiyaca yardmc olmak amac ile “Uluslar arası Doğa ve Doğal Kaynaklar Koruma Birliği(IUCN)” kurulmuturBu kurulun yaptığı çalışmalarla bitkiler için tehlike snfılarını belirlemiş ve kritik durumdaki bitkileri buna göre değerlendirerek Kırmızı Bülten denilen “ Red Data Book ” isimli eseri ortaya çıkarmışlardırBu çalmalardan sonra ay kategoriler esas alnarak “ Türkiye’nin Nadir ve Endemik Bitkileri ” adlı bir kırmızı bülten hazrlanmıştır alıntı