Prof. Dr. Sinsi
|
Çim Çeşitleri Ve Özellikleri
Çim Çeşitleri Nelerdir - Sein İklim Çimleri - Tarla Ayrığı
Çim Çeşitleri ve Özellikleri:
Çimlerde fizyolojik ve morfolojik özelliklerine göre değişik sınıflandırmalar yapılabilir Biz burada bunları, fazla detaya girmeden, en çok kullanılanları inceleyeceğiz Boyut olarak Alt çim, orta çim, üst çim olarak sınıflandırılabilir Burada Poa pratensis, Agrostis tenuis gb çeşitler alt grup, Festuca sp orta, Lolium ise; üst grup olarak nitelendirilebilir
Çimleri sıcaklık isteklerine göre de serin iklim bitkileri ve sıcak iklim bitkileri diye ikiye ayırabiliriz Bu çim çeşitleri yalnızca kıyı bölgelerimizde veya iç bölgelerimizde yetişir diye kesin sınır çizmek mümkün değildir Fakat biz çim çeşitlerimizi bu başlıklar altında inceleyeceğiz
Bazı Serin iklim çim çeşitleri:
Bu çimlerimizin başlıca özelliği, en iyi gelişme dönemleri 10-27 ºC toprak sıcaklığında olmasıdır Havalar aşırı donlu ve kuru olmadığı kış aylarında iyi bir bakımla renklerini muhafaza edebilmektedir Bunlar her birinin yaprak dokusu, boyu, gelişme hızları vb özellikleri farklı olduğu için her birinin artı veya eksi yönleri bulunmaktadır Bunlar kendi aralarında belirli oranlarda yapılacak karışımlarla birbirinin açık yönleri kapatılabilir Bu çim çeşitleri:
Agropyron repens (Tarla ayrığı):Türkiye'nin her tarafına yayılmış, gevşek fakat sağlam bir doku oluşturur Uzun kök sistemine sahip, rizomlarıyla yayılan çim türüdür Kaba doku oluşturur Kurağa dayanıklıdır fakat yazın şiddetli sıcaklarında gelişmesi durur Basılmaya dayanıklıdır Tarım alanlarında yabancı ot olarak bulunur
Agrostis canina (Tavus otu): 1 gr da 17 000 adet tohum bulunmaktadır Bu çeşit üst sürgünler ile yayılan, dar yapraklı, kısa boylu, sarı yeşil renkli bir alt çimdir Sık, yumuşak, keçe gb bir doku oluşturur Biraz kuraklığa dayanıklıdır, yabani otlarla mücadele edebilir
Agrostis tenuis (Tavus otu): 1 gr da 16 000 adet tohum bulunur İnce tohumlu,alt çim Sürekli yumak yapan sık dokulu, kısa boylu, yazın açık yeşil renklidir Yaprak genişliği ortadır Özellikle ağır topraklarda (killi topraklarda) zarar görebilir Derin biçime elverişlidir Biraz gölgeye dayanıklıdır Susuz kaldığında özellikle renkleri sararır
Agrostis stolonifera(Btaklık tavus otu): 1 gr da 12 000 adet tohum bulunur Sık ve ince dokulu bir çim oluşturur Derin biçime elverişlidir Tohum ve stolonları ile üretilmektedir Gençlik devresinde yavaş gelişir, serin ve yağışlı yerlerden hoşlanır Besin maddelerince zengin tınlı-killi topraklarda, iyi drenaj koşullarında iyi gelişme gösterir
Dactylis glomerata (Domuz ayrığı): 1 gr da 1100 adet tohum bulunur Kaba demetler şeklinde çok rutubetli alanlara adapte olabilen, tüysüz, çok yıllık bir çim bitkisidir Bu çeşitlerin tamamı dik eğimli alanlar ve banketler için uygundur
Festuca rubra (Kırmızı yumak): 1 gr da 1000 adet tohum içerir İnce yada dar yapraklıdır Bu bitkimiz kuraklığa oldukça dayanıklıdır Gölgeye de dayanıklıdır Hemen hemen her amaç için uygun olan çim türüdür Bu bitkimizin orta derece basılabilirliği vardır
Festuca ovina (Yumak Otu): 1 gr da 2000 adet tohum içerir İnce yapraklı, sık dokuludur Tüm festucalarda olduğu gibi yumak oluşturur Kırsal alan peyzaj onarım çalışmalarında kullanılabilir Çevre koşullarınadayanıklıdır Hastalıklara duyarlıdır Yoğun biçmelerde hastalıklara duyarlılık artar Gölge çimidir Yıpranmaya dayanıklıdır Düşük sıcaklıklara dayanıklıdır
Festuca arundinacea (Uzun Yumak): 1 gr da 380-580 adet tohum içerir Kaba dokulu, öbek halinde gelişme gösteren,ezilmeye ve basılmaya dayanıklı çok yıllık bir çim bitkisidir Tohumla üretilir rizomları ve kök sürgünleri ile kısa zamanda yayılır Ekstrem sıcaklıklara karşı duyarlıdır Asitli topraklarda yetiştirilebilir Su isteği bakımından dayanıklıdır
Festuca longifolia:Kaba yapılı, ezilmeye ve kısa biçmeye çok fazla dayanıklı değildir Bu yüzden spor alanlarında kullanılamaz Ancak dekoratif amaçlar için tercih edilen bir çimdir Yaz-kış koyu yeşildir ve ayrıca Corticium hastalığına dayanıklıdır Gölgeye toleranslıdır Kurağa dayanıklıdır
Lolium multiflorum (İtalyan çimi):1 gr da 500 adet tohum bulunur Kış ve ilkbahar ekimlerinden sonra güzel renk veren,tek yıllık,kaba dokulu ve hızlı gelişen bir çim türüdür
Lolium perenne (İngiliz çimi): 1gr da 500 adet tohum bulunur Bu bitki ülkemizin hemen hemen her yerinden yetişebilir Dik,yatık ve yarı-yatık formları vardır Gençken ince bir yapıya sahip olup sonra giderek kalınlaşır Yaprakların rengi gençken canlı ve yeşil, yaşlandıkça saman rengi yeşile dönüşür L perenne serbest bırakıldığında 30-60 cm arasında bir boya ulaşabilir
Kışa çok dayanıklı değildir Ani sıcaklık düşmelerinde zarar görebilir Ilık ve serin yöreler rutubeti seven bu bitki için uygundur Çevre koşullarına çok dayanıklıdır Verimli topraklarda daha iyi gelişir
Pheleum pratense (Çayır kelp kuyruğu): 1gr da 2000 adet tohum vardır Bu bitki yabani karakterde olduğu için dayanıklılık bakımından önemli çim türüdür Kültüre alınması zor bir çeşittir Geniş yapraklı,kuraklığa hassas, kendini yenileme yeteneği yüksektir Vejetasyona erken başlaması bir avantajdır Ağır ve rutubetli topraklar için çok uygundur
Poa pratensis (Çayır salkım otu): 1gr da 3300 adet tohum bulunur En sık dokuyu oluşturan çimdir Yavaş gelişme gösterir, kuraklığa ve yıpranmaya dayanıklıdır Koyu yeşil renklidir Orta yada geniş yaprakları vardır İlk bir aydan sonra karışımlarda çok sağlam yer tutar Yoğun sürgünü vardır Kendini yenileme yeteneği yüksektir Besin maddeleri bakımından zengin topraklar ister En önemli duyarlılığı pas hastalığıdır Toprak fakirse hemen yaprak pas hastalığına yaklalanır
Bazı Sıcak iklim Çim türleri:
Özellikle subtropik ve tropik çim türleridir Özellikle ülkemizde Nisan-Ekim aylarında istenilen fonksiyonları yerine getirirler Ege ve Akdeniz Bölgeleri gibi sıcaklığın fazla olduğu ortamlar varsa bu devre Mart başından Kasım sonuna kadar da olabilir Bu devre dışında kalan dönemde sıcak iklim çim türleri sarı yada açık kahverengi bir görüntüye sahip olur Bu nedenle bazı çalışmalar da bu türler kullanılmak istenilmez
Toprak sıcaklığı 5-8 ºC olduğunda gelişme gösterir Bu sıcaklığın altında olursa alt kısmında sararmalar gözükür Mart 15- Ekim başına kadar yeşil kalır Özellikle sıcak iklim çevre koşullarında iyi gelişme gösterir Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü G Afrika, K Afrika, Filistin, İsrail'deki çim türleri yetiştirilebilir Deniz tuzlu rüzgarlarından zarar görmez Zoysia japonica biraz duyarlıdır Ayırmayla, köklü çelik ve çelik ile üretilebilir Çok derin biçilmemelidir, biçilirse renk değişimi görülebilir Kışın kullanılmayan alanlarda bilhassa yazlıklarda kullanılması tavsiye edilir Su istekleri daha azdır
Axanopunus offinis (Halı çimi): 1gr da 2700 adet tohum bulunur Fazla boylanmaz, sık ve kaba dokuludur Kumlu ve tınlı topraklarda çok iyi gelişme gösterir Düzenli biçimle daha az boylandırılır Düzenli biçim sık bir doku yapmasına da elverişli bir ortam oluşturur Erozyon önleyicidir Bol ve sağlam kök oluşturur Otoyollarda şevlerde kullanılabilir Yıpranmaya dayanıksızdır Yarı gölge ortamlarda gübre takviyesi ile yetiştirebilir Kışın soğuklarda, erken ve geç donlarda bozulma gösterir
Buchloe dactlyloides (Buffalo çimi): 1 gr da 2700-3000 adet tohum bulunur Axanopunus offinis'e benzer ama daha yavaş gelişir, rizomlarıyla yayılır, kaba dokuludur 15 cm 'ye kadar boy yapabilir Bakımsızlığa dayanıklıdır Sık biçime dayanıklıdır Besin maddesi bol olan, iyi drene edilmiş topraklarda iyi gelişme gösterir
Cynadon dactylon c v (Bermuda çimi): 1 gr da 3300-4400 tohum bulunur Hızlı gelişen bir çim türüdür Hemen hemen her toprakta yetişebilir Su birikintisi sevmez İyi drene edilmiş toprak ister, güneşi sever, Kuraklığa dayanıklıdır, gölge ortam istemez İyi bir görüntü için sık biçim gerekir Biçim yüksekliği 1,5-3 cm arasında değişir Toprak sıcaklığı 5 ºC altına indiğinde üst organlar sararır hatta kurur
Cynadon tranvaalensis (Uganda çimi): C dactylon' a göre daha dayanıklı ve daha ince dokuludur Daha hızlı gelişme gösterir Daha az yeşildir Her türlü toprakta yetişebilir Havalı, iyi drene edilmiş topraklarda iyi gelişir Gölge istemez Sık biçim ister 5 ºC nin altında yapraklar sararır Deniz tuzlu rüzgarlarına ,nispeten daha dayanıklıdır
Dıgıtera decumbens: Nemli, drenajı iyi, besin maddelerince zengin topraklarda daha iyi gelişme gösterir En önemli özelliği hastalık ve zararlılara dayanıklıdır Sık biçime gelmez
Zoysia japonica(Japon çimi, Kore çimi): 1 gr da 3000-5000 adet tohum bulunur Sürünücü gelişme gösterir Kaba dokuludur Sık gelişme gösterir Humuslu topraklarda daha iyi gelişir Dayanıklıdır Fakir topraklar da gelişme gösterir Sıcak iklim çim türleri içinde soğuğa en dayanıklı olanıdır Çok sert soğuklarda kahverengi bir renk alır Yıpranmaya, kısa biçime dayanıklıdır Yarı gölge ortamlarda yeişebilir
|