Gıda Olarak Kullanılan Yabani Bitkiler

Yabani Bitkiler - Gıda Olan Yabani Bitkiler Hakkında



Türkiye'de yabanî bitkilerden gıda olarak yararlanma oldukça yaygındır Bu durum özellikle kırsal kesimlerde görülmekle beraber büyük şehirlerde de vardır İlk bahar aylarında İstanbul'un semt pazarlarında satılan yabanî bitkiler bu olgunun belirgin bir kanıtıdırTürkiye'de gıda olarak kullanılan yabanî bitkilerin bir listesi henüz azirlanmamıştır Buna karşılık Ege bölgesinde kullanılan yabanî bitkiler ve ilanılış şekilleri hakkında etraflı bilgilere sahibiz Evelyn Lyle Kalças'ın kitabı bu aJanda örnek bir çalışmadır(63) Bahaeddin Ögel, Türk kültür tarihi ile ilgili büyük eserinde, Türkler tarafından kullanılan bitkisel gıda maddelerini incelerken, bazı yabanî bitki türleri hakkında da bilgi vermiştfr(80) Bu bilgiler özellikle eski Türkler tarafından kullanılan yabanî bitkileri saptamak yönünden çok değerlidirDış ülkelerde yayımlanan, yabanî bitkiler ile ilgili kitaplarda Türkiye'de kullanılan yabanî bitkiler hakkında hemen hemen hiçbir bilgi bulunmamaktadır (70,100) Bunun sebebi, ülkemizde gıda olarak kullanılan bitkiler üzerindeki aştırma ve yayınların azlığı olmalıdırTürkiye'de gıda veya ilâç olarak kullanılan yabanî bitkilere verilen bazı çe adlar Ahmed Vefik Paşa ve Şemseddin Sami Beyin sözlüklerinde (2, 95) ^yıllıdır Bölgesel adlar için ise tek önemli kaynak Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanan "Derleme Sözlüğü"dür (121) Türkiye'de gıda olarak kullanılan yabanî bitkiler üzerindeki yayınlar az olmakla birlikte, bu yayınlardan bazıları çok eski ""'hlere dayanmaktadır Fransız elçisi G d'Aramon ile birlikte İstanbul'a gelmiş Fransız hekimi Pierre Belon kitabında 1547 yılında İstanbul pazarlarında in yabanî bitkilerden de söz etmektedir (32)Yabanî bitkilerden elde edilen sebze veya meyveler semt pazarlarında veya r satıcılar tarafından satılmaktadır 1987 yılı ilk baharında İstanbul larında aşağıdaki yabanî bitki ve meyvelerin satıldığı görülmüştür:

Böğürtlen, Dikenucu, Ebe gümeci, İhlamur, ispit, Isırgan, Kanlıca (mantar), mantar (mantar), Kestane, Kızılcık, Kuşburnu, Poy otu, Şalba Gıda olarak kullanılan yabanî bitkiler arasında mantarlar büyük bir yer atmaktadır Orman ve dağ köylerindeki halk, zehirli olmadığını bildiği mantarları toplayıp yemekte veya yakın şehir ve kasabalara götürerek satmaktadır 1989 ve 1991 yılları son baharında İnebolu ve Bolu çevresinde yaptığımız gezilerde bu bölgelerde mantar toplama ve yeme olayının yaygın olduğunu ve bazı mantar türlerinin pazarlarda satılmakta olduğunu gördük Bolu'da Dedesakalı, Kanlıca, ve Mergadun adı verilen mantarlar pazarda ve sokaklarda satılmaktadır