07-26-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bitkilerin Özellikleri
Bitki Nedir - Bitkilerin özellikleri hakkında - Bitkinin bölümleri
Doğada bulunan canlı çeşitlerinin 500 000 kadarını oluşturan bitkiler, ökaryot ve çok hücreli canlılardır Hücreleri arasında gelişmiş bir organizasyon ve işbirliği vardır
Yeşil bitkilerin en önemli özellikleri, karbondioksit, su ve mineral gibi inorganik maddelerden organik maddeleri sentezleyebilmeleridir Bir başka deyişle canlıların doğrudan enerji kaynağı olarak kullanamadıkları ışık enerjisini kimyasal bağ enerjisini dönüştürüp depolayabilirler
Bir bitkiyi incelediğimizde aşağıdaki yapıları görürüz
1 Bitkinin toprak altında kalan kısmı olan kök
2 Diğer organları taşıyan gövde
3 Gövde üzerindeki yapraklar
4 Renkli yapraklardan oluşan çiçek
BİTKİNİN TOPRAKLA İLİŞKİSİNİ KURAN KÖK
Genellikle toprağın altında kalan ve bitkiyi toprağa bağlayan kısımdır Kök, bitkinin beslenmesi için gerekli su ve suda çözünmüş madensel tuzları topraktan emerek alır
Kök, ana kök, yan kökler ve emici tüyler olmak üzere 3 kısımdan oluşur
Ana kök : Her bitkide bir tane bulunur Bitkinin toprağa sıkıca bağlanmasını sağlar
Yan kökler : Ana kökten yanlara doğru uzanan çok sayıdaki köklerdir Bitkinin topraktan çıkmasını önler Yan kökler suyun olduğu yöne doğru ilerleyerek bitkinin suyu almasına yardımcı olur
Emici tüyler : Yan köklerin uç kısımlarındaki tüysü yapılardır Topraktan su ve madensel tuzları emerler Ayrıca salgıladıkları asitli maddelerle kökün önüne gelen taş, kaya gibi sert engelleri parçalayarak eritirler
Kök, yapı ve görevlerine göre kazık kök, saçak kök ve depo kök olmak üzere 3 çeşittir
Kazık kök : Ana kök iyi gelişmiş, kalınlaşmış ve toprağın içine doğru uzanmıştır Yan kökler ise ana köke bağlı ve fazla gelişmemiştir Ebegümeci, fasulye, havuç, lahana, bakla, bamya, gelincik ve büyük ağaçların kökleri kazık köktür
Saçak kök : Ana kök fazla gelişmemiş ve yan köklerle aynı kalınlıktadır Gövdenin kökle birleştiği yerden hemen hemen aynı uzunlukta çok sayıda yan kökler çıkmıştır Soğan, buğday, mısır, çilek, çimen, arpa, ayçiçeği ve sarımsak gibi bitkilerin kökleri saçak köke örnektir
Depo kök : Ana kök aşırı gelişerek yedek besin depo edebilecek duruma gelmiştir Yan kökler, ana kökten çıkmış ve oldukça ince görünümdedir Turp, havuç, şeker pancarı ve şalgam kökleri depo kök olup yedek besin depo ederler Ayrıca salep bitkisinin yan kökleri yedek besin depo eder
Ayrıca bataklık bitkilerinde dik durmayı sağlayan destek kök ve bitkinin hava almasını sağlayan hava kökleri bulunur
Çiçekli bir bitkinin diğer bir organı da gövdedir Bitkinin genellikle toprak üstünde bulunan dal, yaprak, çiçek ve meyve gibi yapılarını taşıyan organıdır Gövde, içindeki iletim boruları sayesinde topraktan alınan su ve madensel tuzları yapraklara, yapraklarda oluşan besin maddelerini de köke kadar iletir Ayrıca bitkinin dik durmasını ve yaprakların güneşten en iyi şekilde yararlanmasını sağlar Tomurcuk,yaprak,çiçek ve meyveyi taşır Köklerden gelen suyu yapraklara kadar iletmekle görevlidir
GÖVDE ÇEŞİTLERİ
1 ODUNSU GÖVDE: Ağaç gibi çok yıllık bitkilerde sert ve sağlam gövdeleridir Örnek:Çam, kavak, elma, söğüt odunsu gövdedir
2 OTSU GÖVDE:Bir yıllık bitkilerin ince,zayıf ve yeşil renkli gövdeleridir Örnek: Sebzeler, buğday Çimen otsu gövdedir
3 YUMRU GÖVDE: Besin depo edilen ve toprak altında bulunan gövdedir Örnek: Patates ve yer elması
4 SÜRÜNGEN GÖVDE: Toprak üzerinde dik durmayan, sürünen gövdedir Örnek: Karpuz ve çilek
5 SARILGAN GÖVDE: Sarmaşık, asma ve fasulye gibi bitkilerin gövdesi bu tiptir
6 YASSI GÖVDE: Lahana,marul,soğan ve sarımsak gibi bitkilerin gövdesi yassı gövdedir
7 DEPO GÖVDE: Kaktüs gibi hücrelerinde su depo eden gövdelerdir
|
|
|