Sınırlama Ve Fidanlık Sahasını Koruyucu Önlemler

Fidancılıkta Sınırlama - FidanlıkArazinin Korunması -Fidanlık Bölge Naıl Korunmalıdır



Sınırlama Ve Fidanlık Sahasını Koruyucu Önlemler

SINIRLAMA VE SAHAYI KORUYUCU ÖNLEMLER

Sınırlama, arazi tesfıyeleri ve düzenlemesini müteakip yapılmalıdır

Fidanlığın sınırlanması cansız veya canlı çitlerle yapılır Ayrıca fidanlık sınırlarında rüzgar perdeleri tesisi de hem sınırlamada yardımcı olur ve hem de fidanlık toprağı ve fidanlar üzerinde koruyucu etkileriyle hizmet yapar

Cansız çitler: Çıtalı parmaklık çiti, dikenli tel çit, kafesli tel çiti tipinde olabilir Bunlardan kafesli tel çiti köpek vs çeşitli hayvanların fidanlığa girerek yeni ekim ve repikaj yastıklarını bozmaları ve fidanlara zarar vermeleri önlenebilir Ahşap çit babalarının krezotlanarak, yakılarak beton yataklara oturtulması isabetli olur

Canlı çitler: Tesisleri zaman ister fakat etkileri devamlıdır Bu etkiler, sınırı oluşturup saha emniyetini gerçekleştirme ötesinde, yetiştirilen bitkisel materyalin rüzgarın çeşitli zararlı tesirlerine karşı da cansız çitlerden daha etkin koruyucu rol oynaması şeklinde özetlenebilir Gerek canlı çitler ve gerekse koruyucu rüzgar perdeleri, rüzgar etkilerine karşı özellikle ekim yastıklarında çok müsbet etkiler yapar Zira daha ekimin başında rüzgar etkileri tohumu örtmek üzere konan ince zerreli hafif örtü materyalini savurarak tohumları açığa çıkarıp dağıtır Aynı zamanda savurduğu kumlarla intaş fıdeciklerinin kotilodonlarında ve körpe fıdecik-lerde mekanik zararlara neden olur, toprağın yüzü kurur ve böylece meydana gelen yüksek sıcaklıklar fıdanlan etkiler, sıcak yörelerde yüksek sıcaklık yakmaları oluşur Rüzgara karşı koruyucu etki, bilhassa çimlenme zamanı ve fidanlann ilk hayat devrelerinde büyük önem taşır Bu koruyucu etkileri yanında çit ve perdeler, soğuk etkilerini de, büyük ölçüde soğuk rüzgarları keserek yumuşatırlar Perdenin boyu yüksekliğinde koruyucu etki sahası büyür Etki sahası perdeyi oluşturan ağaç boyunun 10-15 katıdır Yahut diğer bir ölçüye göre, perdelerin daha sık aralıklarla tesisi gereken hafif topraklar dışında, genellikle 200 m aralıklarla tesisleri uygun görülmektedir Ağaçlar 10-20 yaşlarına ulaştıklarında ancak yeterli koruyucu etkiyi kazanmış olurlar Tabiatıyla hızlı büyüyen ağaç türlerinin ve boylu fidanların kullanılması halinde bu etki çok daha erken sağlanabilir Canlı çit veya perdeleri hudutlardan bir miktar (genellikle 0,5-2 m) içte yapmakla komşu araziye tecavüz ihtimali büyük ölçüde önlenebilir Canlı çit veya rüzgar perdesinin bodur çit için 05 m, rüzgar perdesi için 2 m kadar içte tesisi uygundur

Alçak çit olarak Hatmi, Ligustrum, Berberis, Mazı, Crataegus vb, boylu çit olarak da soğuk etkileri fazla olmayan yörelerde Cupressus goveniana, Cup mac-rocarpa, kısmen Mazı türleri daha uygundur Deniz kenarlarına yakın fidanlıklarda tuzlu su etkileri olur Tuzlu su etkileri olan tarafta ise özellikle Tamarixler ve kısmen de tğdeler tercih edilmelidir Rüzgar perdesi olarak Yalancı servi ve diğer servi türleri gibi ibreli ve daimi yeşil yapraklı türler yaz kış etkilerinin devamlılığı bakımından tercih edilirler Bununla beraber hayvanlara karşı Gladiçya, Mak-lora, Crataegus gibi türlerin boylu çitleri etkili olurlar

Genellikle alçak ve boylu çitlerin tesisinde sınır boyunca 50 cm genişlik ve derinlikte hendekler açılması, dikimlerin özellikle iğne yapraklı türler ve 3-4 yaşında topraklı fidanlarla yapılması uygun olur Bu fidanların tek sıra halinde 050-060 m aralıklarla dikimi uygundur Ligustrum, Berberis ve Hibiscus'ax gibi türlerle küçük fidan dikimlerinde iki sıra halinde 020-025 m aralıklarla üçlü dikim tercih edilir Çitlerde boşluk kalmaması için kaliteli fidan kullanımı ve ihtimamlı bir dikim gerekir Bu itibarla dikim için açılan hendeğin yansı çıkan toprakla doldurulur, bu gevşek toprak üstüne fidanlar oturtularak üst toprak + gübre karışımı içeren toprakla dikim tamamlanır, ilk yıl ot alma ve çapa ile iyi bir bakım yapılır, ikinci yıl boşluklar yeni dikimlerle tamamlanır ve üçüncü yıldan itibaren budama ile dalların yoğunlaşması sağlanır Özellikle üst kısımların veya tepelerin kesilmesi çitlerin alt kısmının dolmasını sağlar Budamada gecikmeler bilhassa boylu çitlerde altlarda bozulmalar yapar ve rüzgar koridorlarının teşekkülüne neden olur Budama özellikle boylu çitler ve rüzgar perdeleri için istenen geçirgenliği teminde etkindir Bunlar çok sık tutulursa veya aksine geçirgenliği çok olursa etkileri büyük ölçüde azalır Bu konuda % 50 geçirgenlik en fazla arzu edilen bir geçirgenliktir Esas rüzgar perdelerinin 2 ve bazı durumlarda da 3 sıra olması etkinliği daha da arttırır

Budama için uygun zaman Haziran-Temmuz aylandır Çitlerin budanmasında alt kısmın zayıf kalmaması için tepe budamalarına önem verilerek alt kısımların canlı tutulması sağlanır Özellikle alçak çitler budanırken üst tarafın daha dar, alt tarafın daha geniş olması çitin her kısmının bol güneş almasını, sağlıklı dallanma ve büyüme yapmasını, rüzgar ve kar zararlarına dayanıklılığını arttırır Aksi durum yani alt tarafının dar üst tarafının geniş olarak forme edilmesi bu yönlerden sakıncalıdır Her 2-3 senede bir de çit bitkilerinin yan köklerinin, fidanların yetiştirildiği kültür sahasına girmemesi için de çit boyunca hendekler açılır veya derin bel küreklerde uzayan yan kökler kesilir Alçak çitler için en çok kullanılan Ligustrumda boy 1 m'ye ulaştıktan sonra önce yan budamalar ve sonra da üst budamalar yapılarak dolgun ve sağlıklı bir çitin oluşması sağlanır

Fidanlıklarda çoğu zaman canlı çitler, cansız çitlerle bir arada tesis edilir Bunun için tesis edilen cansız çitin iç tarafında canlı çit yapılması uygun olur Bu durumda canlı çitler eskin hale gelene kadar cansız çit koruyucu görevi yüklenir

Ancak çitler fidanlık sınırlarını emniyet altına almada ve bütün fidanlık sahasını korumada tek başlarına yetersiz kalırlar Esasta buralarda rüzgar perdelerinintesisleri daha etkili olur Çitlerin asıl fidanlık içinde parsellerde özellikle ekimparsellerinde koruyucu etkileri önem taşır Bunun için fidanlık içinde belirli aralıklar ve yerlerde de tesisi gerekir Yalnız çit tesislerinde aşırılığa gitme halindebunların drenaj kanallarını tıkama olasılığı arttığı gibi, makinelerin hareket kabiliyetini de büyük ölçüde sınırlayabilirler Bu durumlarda mümkün olduğu kadarparsellerin uzunlukları boyunca iki tarafında yani makineli çalışma istikametineparalel doğrultuda çitlerin tesisini tercih etmeli, fakat bunlara dik istikamette ise,tesisine, büyük zorunluluk olan durumlar dışında, mümkün olduğunca gidilmemelidir Bunlar dışında çitlerin ayrıca mantar ve böceklerin üremesi için de mü-sat bir ortam yaratacakları, kenarlardaki fidanlarla su ve besi alanı mücadelesinegirecekleri unutulmamalıdır

O halde çitlerin bu sakıncaları da dikkate alınarak, rüzgar etkileri fazla olmayan koruntulu yerlerde, (özellikle fidanlık içi çit tesislerini) mümkün olduğu kadar asgaride tutmak uygun olur