Ağaçlarda Aşılama

Ağaçlarda aşılama nedir - Aşılama hakkında - Ağaçlara aşılama nasıl yapılır - Aşılama yapmanın sebebleri nelerdir


Aşılama yada aşı; bitkilerin, süs bitkilerinin ve bilhassa meyve ağaçlarının üretilmesinde çok eski tarihlerden bu yana uygulanagelen bir metodtur Doğada, ormanlarda dalların birbirine sürtünmeleri sonucu kendiliğinden oluşan bir çeşit aşılanmanın, çok eski zamanlarda insanlar tarafından görülerek meyve ağaçlarının iyileştirilmesinde kullanılmaya başlandığı düşünülmektedir


Çoğunlukla iyi nitelikli bir ağacın tohumu, yada bir meyvenin çekirdeği bazen o bitkinin özelliklerini taşımayan özelliklere sahip olur Bunun sebebi ise, bunların çoğunun hibritlerinden yani melezlerinden elde edilmiş olmasından kaynaklanmaktadır


Ağaç filizi üretiminde uygulanan metodlardan biri olan çekirdekten yetiştirme, ağacın özgün nitelikleri değişerek asıllarına yani anacına çeken başka çeşitler ortaya çıkmasına neden olmaktadır Bu ve benzeri nedenlerden dolayı aşılama veya çelikleme metodları ortaya çıkmıştır Çelikle ve aşılama ile yapılan üretimlerde, o bitkinin özellikleri korunarak devam etmesi sağlanmak istenmektedir


Bitkileri üretiminde genaratif ve vegetatif ya da başka bir deyişle eşeyli yada eşeysiz üreme çoğalmanın iki ana yoludur Bahçe bitkilerinde ise aşı, bir eşeysiz üreme şeklidir Kısaca aşı yada aşılama, bir ağaç yada o ağacın bir dalı üzerine aynı cinsten yada aileden, ama daha genç ve daha üstün nitelikleri olan bir başka ağaç parçasını ekleme işlemine denmektedir Aslında aşı, bitkilere uygulanan cerrahi bir işlemdir


Aşı, ağaç üretiminde kullanılan en sağlıklı ve çabuk sonuç alınabilen bir tekniktir Aşı için öncelikle bir ANAÇ ve bir de DAMIZLIK AĞAÇ veya fidan gerekir Üzerine aşı yapılacak ağaç veya fidana ANAÇ; kendisinden aşı kalemi alınan ağaca ise DAMIZLIK AĞAÇ denir


Anaçlar iki ana gruba ayrılmaktadır Tohumdan elde edilenlere “Generatif Anaçlar” (çöğür ya da yoz), çelik daldırma, kök sürgünleri vb bitki parçalarından oluşanlara ise “Vegetatif Anaçlar” (klon anaçlar) denir


Generatif anaçlar genelde tohum, tozlanma ve döllenme sonucu oluşur ve kalıtsal yapıları homojen değil, heterojen niteliktedir Bunlar çimlendikleri zaman yozları yada çöğürleri oluştururlar Kültür çeşitlerinin tohumlarından

oluşan yeni bitkilere yoz; yabanilerin tohumlarından oluşanlara ise çöğür denir


1- Generatif anaçlar genel olarak kuvvetli gelişirler ve uzun ömürlü olurlar Aşı yapıldığında geç meyveye dururlar fakat meyveye durduklarında da bol ürün alınır ama bunun standartı yoktur, bazen ürün az olabilir


Çöğür anaçlar tohumdan elde edildiği için kalıtsal yapısı heterozigottur Alındığı çeşidin bir çok üstün özelliği, tohumlarda kaybolur, çoğunlukla bir yozlaşma meydana gelir Heterozigot yapıdan dolayı standart ağaçlar oluşmaz ve aşılanan çeşitten bir örnek meyve alınamaz Ağaçların soğuğa ve sıcağa, hastalık ve zararlılara dayanıklılıklarında farklılık oluşur Ayrıca habitüsü farklı olur Kültürel işlemler zorlaşır, üretim maliyeti artar


Kuvvetli kök oluşturduklarından topraktan su ve besin maddesi alımları yüksektir Toprağa tutunumları kuvvetlidir Stres koşullarına dayanıklılıkları daha iyidir Tohumdan elde edildikleri için virüs kaynaklı hastalıklar taşımazlar


2- Vegetatif (Klon) anaçlar, generatif anaçların tersine dikimin 2 veya 3 yılından itibaren, üzerine aşı yapılan yeni çeşit meyveye yatar Bu nedenle yatırım masraflarının geriye dönüşümü için gerekli süre kısalır (gençlik kısırlığı kısa sürer) Homojen ağaçlar oluşacağından ve bodur anaçlarla da bodurluk sağlanacağından işçilik masrafları düşer, budama, sulama, hastalık ve zararlılarla mücadele, hasat gibi işler daha kolaydır, üretim maliyeti daha azdır


Üretilen ürünün kalitesi ve standardı yüksektir Klon anaçlara aşılı yarma_asifidanlarla daha homojen bahçeler kurulur Her yıl ve düzenli meyve elde edilir Birim alana düşen ağaç sayısı fazla, birim alandan alınan verim yüksek ve kalitelidir Ancak, bu tür ağaçların ekonomik ömürleri kısadır ( 15-25 yıl )


Anaç-kalem arasındaki uyuşmazlık durumu ve anaçların hastalık taşıma riski (özellikle virüsler) yönünden dikkatli olunması gerekir Bahçenin tesis masrafı yüksektir Birim alana daha fazla fidan gerekecektir, bodur anaçlarla bahçe tesis ediliyorsa destek sistemi isteyecektir, damla sulama tesisat masrafı vb olacaktır



alıntıdır