Makedonya Bağımsızlık Günü 8 Eylül

Makedonya Cumhuriyeti - Makedonya'nın Tarihi - Makedonya'nın Özgürlüğüne KavuşmasıYugoslavya, Arnavutluk, Yunanistan ve Bulgaristan arasında yer alan ve denize ulaşımı olmayan bir kara devleti olan Makedonya, Orta Vardar adı verilen vadinin iki yakasında uzanır Nüfusunun % 60'ı şehirlerde yaşamaktadır 1990'a kadar Yugoslavya'ya bağlı özerk bir cumhuriyet statüsü taşıyan Makedonya, bağımsızlığını bu tarihte kazandı Ancak Yunanistan'ın karşı çıkması yüzünden adının BM tarafından tescil edilmesi 3 yıl zaman aldı Makedonya denilen coğrafya, bugün üzerinde Makedonya Cumhuriyeti'nin kurulu bulunduğu coğrafya ile sınırlı değildir Tarihî Makedonya topraklarının 34177 km2'lik parçası bugün Yunanistan sınırları içindedir Bu topraklarda 2 milyonu aşkın Makedon yaşamaktadır


Büyük Makedonya


Roma İmparatorluğu'na MÖ 168'de yenilen Makedonya, bu imparatorluğun hakimiyetine girdi Roma egemenliğinden sonra Miladî 9'uncu yüzyılın birinci yarısında Slav istilasına uğradı Bunu Bulgar istilası takip etti 1014'de Bizans tarafından yıkılan Bulgar İmparatorluğu ile birlikte Makedonya da Bizans İmparatorluğu'nun egemenliğine girdi Bu durum, Müslüman Türkler Balkanlara gelinceye kadar devam etti Makedonlar, 867-1057 yılları arasında Bizans Devleti'ne sekiz imparator ve iki imparatoriçe verdi Dördüncü Haçlı seferi sırasında, 1204-1224 yılları arasında Makedonya'da Latin Krallığı kuruldu Fakat ülke 1230'da Bulgarların, 1280'de de Sırpların egemenliğine geçti


Başkent Üsküp dışında Manastır, Kalkandelen, Prilep, Resne, Ohri, Kumanova ve Struga gibi şehirleri olan Makedonya, tarihte önemini hiç yitirmemiş bir coğrafya üzerinde bulunmaktadır Osmanlı devleti, ilk defa Orhan Gazi döneminde Rumeli'ye ayak bastı Makedonya'ya ilk Osmanlı akını 1324'te yapıldı Şehzâde Süleyman Paşa komutasındaki akıncılar, aralıksız yaptıkları akınlarla Selanik'e kadar ilerlediler


Sultan I Murat, 1362'de Edirne'yi ele geçirip Osmanlı devletinin başkenti yaptıktan sonra Macar Kralı I Layoş komutasındaki birleşik Balkan ordusuna karşı 1364'de kazanılan Sırpsındığı savaşının ardından Türklerin Balkanlardaki varlığı tescillenmiş oldu Sırp-Bulgar güçlerine karşı 1371'de kazanılan Samaku savaşının ardından bir yıl sonra Makedonya ve Sırbistan hükümdarlarına karşı kazanılan Çirmen savaşından sonra Yanbolu, İslimye, Samaku, İhtiman, Karınova, Aydos, Burgaz, İskeçe, Drama, Kavala, Serez, Avrathisarı, Vardır Yenicesi gibi şehirlerin fethiyle 1373'te Rumeli Beylerbeyliği kuruldu 1389'da Sırp Kralı I Lazar'a karşı kazanılan Kosova Savaşı'ndan sonra Balkanlar tümüyle Türk egemenliğine girmiş oldu Bınırları Tuna nehri kıyılarına dayanan Osmanlı devleti karşısında Balkanlarda kafa tutan tek güç olarak Macaristan kaldı Türklerin Balknlardaki varlığını pekiştiren savaş ise 1396'daki Niğbolu savaşı idi Ankara savaşının ardından başlayan Fetret Devri'nde, Makedonya'nın kimi şehirleri Osmanlı'nın elinden çıkarken ülkenin birliğini yeniden sağlayan Sultan I Mehmed döneminde buralar geri alındı Balkanların tamamen Türk egemenliğine girmesi ise 1448'de Haçlı Ordusu'na karşı kazanılan II Kosova savaşı ile oldu Bundan sonra elde edilen topraklara süratle Türk nüfus göç ettirilmeye başlandı Zaman içinde o hale geldi ki, Makedon nüfusu göçmen Türklerin altına düştü


Makedonya ismi siyaset alanına 1876'da İstanbul Konferansı'nda imzalanan anlaşmayla isminden bahsedilmeden girdi Avrupa ülkelerinin Rumeli için öngördükleri reform programı Makedonya'yı da kapsıyordu Selanik, Manastır ve Kosova'ya atfen Vilayet-i Selase adı da verilen Makedonya, reform yapılması şartıyla Türk egemenliğinde bırakıldı Çözüm gibi görünen bu durum vaziyeti iyice karmaşıklaştırdı


Bir yandan Bulgarlar, bir yandan Sırplar, bir yandan da Yunanlılar Makedonya'yı parçalamak için bekliyordu Bulgarlar, Ege denizine çıkmak için, Sırplar Selanik'i işgal etmek için ve Yunanlılar sınırlarını daha da kuzeye çıkartmak için Makedonya'yı istiyordu Dolayısıyla bu ülkelerin üçü de Mekadonların kendilerine akraba olduğunu savunuyorlardı Bu yüzden bölge, 1901'e kadar tam bir komitacılar arenasına döndü Osmanlı'nın kurduğu iç örgütle Bulgar, Sırp ve Yunan komitacılar çarpışıyor, bunlar ayrıca birbirleriyle kapışıyordu Sultan II Abdülhamit tarafından Rumeli Vilayetleri Hakkında Talimat başlığıyla hazırlanan reform planı, hem Bulgaristan, hem de Avusturya-Macaristan ve Rusya İmparatorluğu'nu rahatsız etti


1903 yazında Makedonya kanlı bir ayaklanmaya sahne oldu Ayaklanma bastırıldı ama Makedonya'nın Osmanlı'dan kopartılması için de her türlü girişim başlatıldı Yürürlüğe konulan reform programının takibi, Alman, Fransız, İtalyan, İngiliz ve Rus müfettişlere bırakılırken vergi toplama işi de Osmanlı Bankası'na terkedildi II Abdülhamit'in baskılarına boyun eğmesine itiraz eden İttihat ve Terakki Cemiyeti, Sultanı vatana ihanetle suçladı Genç subaylardan Koloğası (Resneli) Niyazi ve Binbaşı Enver dağa çıkıp çetecilik faaliyetine başladı İttihat ve Terakki Cemiyeti denetimindeki Manastır Ordusu ayaklandı Karışıklıklar öylesine yaygınlaştı ki, II Abdülhamit 23 Temmuz 1908'de II Meşrutiyet'i de kabul etmek zorunda kaldı


Bir yandan Arnavutluk, diğer yandan Trablusgarp ayaklanmasıyla uğraşan Osmanlı Devleti, Birinci Balkan Savaşı sırasında Yunan, Sırp, Bulgar ve Karadağ kuvvetlerinin istilasına uğrayan Makedonya'yı tamamen elinden çıkarttıBirinci Balkan Savaşı'ndan sonra ele geçirdikleri Makedonya topraklarını paylaşma konusunda anlaşamayan Balkan devletleri birbirleriyle savaştılar 1913'teki II Balkan Savaşı'nın ardından 10 Ağustos 1913'te imzalanan Bükreş Anlaşması'yla Makedonya'nın Selanik dahil kıyı bölgesi Yunanistan'a, iç bölgesi Sırbistan'a katıldı İkinci Balkan Savaşı'ndan yenik çıkan Bulgaristan Strumica vadisini aldı 1941 yılında Almanya'nın yanında yeralan Bulgaristan, Makedonya'nın Yugoslav ve Yunan bölgelerini topraklarına kattı Savaştan sonra ise aldıklarının hepsini geri verdi İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Yugoslavya Federasyonu içinde özerk Makedonya Cumhuriyeti kuruldu


1990 yılına kadar Özerk bir cumhuriyet olarak Yugoslavya Federasyonu çatısı altında yer alan Makedonya, Tito'nun ölümünün ardından parçalanma sürecine girer Yugoslavya ile yollarını ayırdı Topraklarında yaşayan Arnavut ve Sırplara rağmen bağımsızlık kararı için 8 Eylül 1991'de referanduma giden Makedonya, % 90 halk desteği ile bu kararı onayladı Aynı yıl 16 partinin katılımıyla seçim yapıldı % 275 oyla Makedonya Milliyetçi Partisi birinci çıkarken cumhurbaşkanlığına da Kiro Gligorov seçildi


Makedonya'nın nüfusunun % 67'sini Makedonlar, % 198'ini Arnavutlar, % 45'ini Türkler, % 23'ünü Sırplar, % 23'ünü Çingeneler, % 21'ini Boşnaklar ve 2'sini diğer etnik gruplar oluşturuyor Ancak resmî rakamların Türk nüfusunu 80 bin civarında göstermesine karşılık Türk topluluğu önderleri bu rakamın 150-200 bin dolayında olduğunu belirtiyor Ülke halkının çoğunluğu Hristiyan olmakla birlikte Makedonya'da çok sayıda Müslüman ve küçük bir Yahudi cemaati bulunuyor




alıntı

Bugün Makedonya’da yaşayan Türkler, özellikle 1389 Kosova Savaşı sonrası bölgeye yerleşmiş olan Türklerin torunlarıdır Osmanlının iskân politikası sonucu Makedonya bölgesinde birçok Türk köy, kasaba ve şehirleri kurulmuştur Osmanlılar Makedonya’ya geçici olarak gitmemiş; beş asırdan fazla burayı vatan kabul etmiş, korumuş, imar etmiş ve kalkındırmışlardır Bölgede Osmanlıdan miras kalan Türk kültürü, örf ve adetlerinin izleri bugün dahi mevcutturİki ülke arasında güvenlik, ticaret, ekonomi, vergi muafiyeti, turizm, sağlık, ulaştırma, eğitim gibi birçok alanda antlaşma imzalanmıştır Türkiye ile Makedonya arasındaki ilişkileri geliştirmek için çeşitli temaslar ve yardımlar artarak devam etmektedir


Türk-Makedon İşbirliği Konseyi de iki ülke arasındaki ilişkileri her bakımından geliştirmek için faaliyetlerini sürdürmektedir