Cumhuriyet’İn Temel Nitelikleri

İnsanların,topluluk halinde yaşayabilmelerini sağlamak amacıyla oluşturmuş oldukları siyasi ve hukuki kuruma;DEVLET adı verilmektedirGünümüzde dünyada pek çok devlet vardırBu devletler çok farklı sistemlerle yönetilmektedirler

Devletleri yönetme güç ve yetkisine EGEMENLİK adı verilmektedirDünyada var olan bu devletlerden bazıları tek bir kişi tarafından yönetilirlerYani egemenlik bir kişinin elindedirBu kişiye,kral,imparator,şah,padişah,raca,emir veya diktatör denirBu kişi,devleti kendi istekleri doğrultusunda dilediğince yönetirBu tür yönetimlere MONARŞİ adı verilirSuudi Arabistan,Irak,Kuveyt,Suriye,Malezya bu tür yönetimlere örnek olarak verilebilir

Bazı ülkelerde ise yönetme gücü yani egemenlik,Bir gruba veya zümreye aittirBu grup veya zümre devleti yönetirDiğer insanların hiçbir hakkı yokturBu zümre bazen din adamları grubu,bazen bir parti,bazen de bir etnik grup ya da aile olabilirBu tür yönetimlere OLİGARŞİ adı verilirİran,Sovyetler Birliği,Küba bu tür yönetimlere örnek olarak verilebilir

Her bakımdan gelişmiş bazı ülkelerde ise yönetme gücü yani egemenlik halka aittirHalk belli dönemlerde yapılan seçimlerle kendi yöneticilerini seçerDönemin bitiminde tekrar seçim yapılır ve yöneticiler tekrar belirlenirHalk hiçbir ayrım gözetmeksizin hem yöneticilerini seçme hem de yönetici seçilme hakkına sahiptirBu tür yönetimlere;DEMOKRASİ adı verilirBu tür yönetimlere;Türkiye,Fransa,Almanya,Amerika Birleşik Devletleri,İngiltere gibi devletler örnek olarak gösterilebilir

Bir devletin demokratik olabilmesi için devlet ve toplum yapısında yerleşmiş ve kurumlaşmış bazı nitelik lerin bulunması gerekirBu niteliklerin olmadığı bir devlete demokratik devlet demek mümkün değildir

Türkiye Cumhuriyeti Devleti;demokratik bir devlettirDemokratik devletlerin sahip olması gereken bütün niteliklere sahiptirBu nitelikler sözde kalmamış Anayasa ve yasalarımıza uygulanması zorunlu kurallar olarak girmiştirAnayasamızın 2nci maddesinde yer alan “CUMHURİYET’İN TEMEL NİTELİKLERİ”,bu niteliklerdir

Bu nitelikler;BAŞLANGIÇ İLKELERİ,CUMHURİYETÇİLİK,ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNE BAĞLILIK, LAİKLİK,İNSAN HAKLARINA SAYGILI DEVLET, DEMOKRATİK DEVLET,HUKUK DEVLETİ ve SOSYAL DEVLET’tir




1BAŞLANGIÇ İLKELERİ : Anayasamızın giriş kısmında belirtilen ilkelerdir

aMİLLET İRADESİ MUTLAK OLARAK ÜSTÜNDÜR:Türkiye Cumhuriyeti’nde egemenlik kayıtsız-şartsız Türk Milleti’ne aittirYani devlet yönetme gücü millete aittirHiçbir şekilde bu güç başkalarına devredilemez

bKUVVETLER AYRIMI:Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde yasama yani kanun yapma yetkisi,Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne,Yürütme,yani devleti bilfiil yönetme yetkisi Bakanlar kurulu’na (hükümet), Yargı yetkisi ise millet adına karar vermeye ve adaleti sağlamaya yetkili olan Bağımsız Mahkemelere verilmiştir

cMİLLİ BİRLİK VE BERABERLİK:İyi günde ve kötü günde millet olarak daima dayanışma içinde bulunmayı ve biribirimize daima destek olmayı ifade eder

dMİLLİ İDEALLER:Milletçe benimsediğimiz ve milletimizi daha huzurlu ve gelişmiş bir devlet ve toplum yapısında yaşatmak uğrunda milletçe sahip olduğumuz ortak hedefleri ifade eder





2CUMHURİYETÇİLİK :

Cumhuriyet,egemenliğin yani devleti yönetme güç ve yetkisinin halka ait olduğu yönetim biçimidirCumhuriyetçilik ise devlet yönetim modeli olarak cumhuriyet’i benimsemek,sevmek ve bir yaşam biçimi haline getirmektir

Cumhuriyet kavramı dünyada çok farklı anlamlarda kullanılmaktadırÖrneğin Çin Halk Cumhuriyeti dendiğinde burada cumhuriyetten komünist bir yönetim tarzı anlaşılmaktadırİran İslam Cumhuriyeti dendiğinde ise çağdışı,şeriatçı bir yönetim anlaşılmaktadırOysa Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde ve Atatürkçü Düşünce Sistemi’nde Cumhuriyet dendiğinde,millet egemenliğine dayalı,laik ve demokratik bir devlet sistemi anlaşılır

Ülkemizde vatandaşlara düşen görev, Cumhuriyetçilik ilkesini benimsemek,seçimler aracılığı ile halkın yönetimde egemen olması anlayışını savunmak,halkın hukuk ilkelerinin geçerli olduğu demokratik ve laik bir ortamda yaşaması için çaba sarfetmek,Türk milletinin mutlu,özgür ve çağdaş bir şekilde yaşamasını sağlamaktır


3ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ’NE BAĞLILIK :

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni oluşturan Türk halkı’na Türk milleti denirMillet aynı toprak parçası üzerinde yaşayan,aynı dili konuşan,aynı kültürü paylaşan gelecekte de birlikte yaşamak istek ve azminde olan insan topluluğına denirMilliyetçilik ise,mensup olduğu milletle gurur duymak ve o milletin geleceği için hiçbir fedakarlıktan kaçınmamaktırKısacasa yanmasına gerek olmayan bir lambayı söndürmek,akmasına gerek olmayan bir musluğu kapamak,devletin ve milletin zararına olacak şeyleri yapmaktan kaçınmak milliyetçiliktir

Tarihten günümüze dünyada pek çok milliyetçilik uygulamaları yapılmıştırBu uygulamalardan en zararlısı Irkçı Milliyetçilik AnlayışıdırIrkçı milliyetçilik anlayışı,İnsanları mensup oldukları ırka göre değerlendirirMilliyetçiliğin ana çıkış noktası kişinin o ırka mensup olup olmadığıdırIrkçı milliyetçilik anlayışı,diğer ırkları küçümserKendi ırkını üstün görürBu özelliğinden ötürü birleştirici olmak yerine ayrıştırıcı ve bölücüdürIrkçı milliyetçilik anlayışı tarih boyunca insanlara kan,gözyaşı ve yıkım getirmiştirHitler dönemi Almanyasında Nazilerin Yahudi ve Çingenelere uyguladıkları soykırım veya 1990 yılından başlamak üzere Sırpların Balkanlarda Boşnaklar başta olmak üzere ,Hırvat,Sloven ve Arnavutlara karşı giriştikleri katliam Irkçı Milliyetçilik anlayışının ulaştığı şonuçlara örnek oluşturmaktadır

Atatürkçü Milliyetçilik Anlayışı ise ırk temeli üzerine değil KÜLTÜR temeli üzerine oturtulmuşturKişinin ne olduğu değil kendini ne olarak hissettiği önemlidirKendini Türk olarak gören herkesi Türk Milleti’nin bir ferdi olarak kabul ederIrkçı yaklaşımları reddederFarklı kültürel özellik ve renkleri ortak hedeflere yönelterek çağdaş bir TÜRK MİLLETİ oluşturmayı amaçlarÜlke sınırları içinde yaşayan farklı kültür gruplarına mensup insanların hepsini eşit haklara sahip vatandaşlar olarak görürBu özelliğinden ötürü ayrıştırıcı ve bölücü değil kaynaştırıcı ve birleştirici özelliğe sahiptirAtatürk’ün Milliyetçilik Anlayışı;Türk milletine,refah,huzur ve mutluluk getiren çağdaş dünyanın da benimsediği modern bir milliyetçilik anlayışıdır


4 LAİKLİK :

Laiklik,devlet ve toplum yaşamını ilgilendiren hukuk kurallarının akla,bilime ve toplumun ihtiyaçlarına dayalı olmasıdıryani devletin işine din kurallarının karışmamasıdırKişilere inanç ve ibadet özgürlüğünün verilmesi ve bu inanç ve ibadet özgürlüğünün devlet tarafından güvenceye alınmasıdır

Türkiye’de Laikliği düzenleyen Anayasamızın 24 üncü maddesidir24 üncü maddeye göre;Türkiye’de herkes istediği dine inanmakta istediği ibadeti yapmakta serbesttirHiç kimse inanç ve ibadetlerinden dolayı kınanamaz ve suçlanamaz,inanç ve ibadete yönelik olumsuz müdahaleler kanunen yasaktır Bunu yapanlar kanun önünde suç işler ve yargılanarak cezalandırılırHiç kimse demokratik sistemin bir gereği olarak kendisine tanınmış olan özgürlükleri kullanarak laik sistemi yıkmak ve yarine dinsel esaslara dayanan bir rejim kurmak için çalışamazYani özgürlükler başkalarının özgürlüklerini ortadan kaldırmak amacıyla kullanılamaz

Laik Devletlerde devlet tamamen aklın ve bilimin rehberliği çerçevesinde yönetilirBilimsel gerçekler dışında devlet yönetiminde hiçbir esas kabul edilmez

Kısacası,Laik Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde din vicdanlardaki yüce yerine kavuşturulmuş ve hiç kimsenin müdahale etmesine izin verilmeden yapılan bireysel bir faaliyet olarak değerlendirilmiştirDevlet ise tamamen değişen dünya koşulları çerçevesinde akıl ve bilimin gerekleri doğrultusunda yönetilen bir kurum olarak kalmıştırLaiklik dinsizlik değil,dini bütün gerekleriyle samimi olarak uygulandığı,kimsenin insanların dinsel duygularını sömüremediği bir anlayıştır






5 İNSAN HAKLARINA SAYGILI DEVLET :

“İnsan Hakları”; İnsanın insan olarak doğmakla elde ettiği haklara insan hakları denirYani insanlara doğuştan verilen, verilmesi gereken haklardır Temel insan haklarından bazıları şunlardır

• Yaşama Hakkı, Sağlık Hakkı, Eğitim Hakkı, Mülk Edinme Hakkı,Seyahat Hakkı , Haberleşme Hakkı, Kanun Önünde Kendini Savunma Hakkı,Hak Arama Hakkı, Seçme ve Seçilme Hakkı ,Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı,
• Devlet Hizmetlerinden Eşit Olarak Yararlanma Hakkı

İnsan Hakları,insanların geliştirmiş oldukları en mükemmel yönetim biçimi olan Demokratik devlet yapılarında uygulanan evrensel bir değerdirİnsan Hakları, insanları insan gibi yaşatmayı amaç edinir

İnsan Hakları,İkinci Dünya Savaşı sonrası tamamen kabul edilmiş ve kurumlaşmış bir kurallar bütünüdürİnsan Hakları,”BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ”’nin kabul edilmesiyle evrensel ve çağdaş bir değer olarak yerini almıştırDaha sonra kabul edilen “AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ” ile de çağdaş,demokratik ve modern devletlerin olmazsa olmaz kuralları ve ilkeleri arasına girmiştir

Bir devletin insan haklarını benimseyip benimsemediği , o devletin gelişmişlik düzeyini de belirlerBir devletin demokratik,çağdaş ve modern bir devlet olabilmesi için insan haklarını anayasal ve yasal bir hak olarak vatandaşlarına tanımış olması ve insan hakları ihlallerinin suç olarak kabul edilip cezalandırılmasını öngören yasal yaptırımları getirmiş olması gerekir

Türkiye Cumhuriyeti Devleti;İnsan Haklarına Saygılı bir devlettirİnsan Hakları,TC anayasası’nını 12-74 üncü maddeleri arasında “TEMEL HAKLAR VE HÜRRİYETLER” ana başlığı altında vatandaşlarımıza anayasal bir hak olarak tanınmıştırDemokratik devletlerde hiçbir düzenleme ve uygulama anayasaya aykırı olamayacağına göre tüm hukuk sistemimiz de İnsan Hakları çerçevesinde düzenlenmiştir


6 DEMOKRATİK DEVLET :

Demokrasi insanlık tarihi boyunca geliştirilmiş en mükemmel yönetim biçimidirDemokrasi; egemenliğin yani devleti yönetme güç ve yetkisinin kayıtsız şartsız millete ait olması,milletin belli periyodlarla yaptığı seçimlerde seçtiği temsilciler eliyle kendi kendini yönetmesidir

Demokrasilerde, egemenliğin kullanılması hiçbir surette kısıtlanamaz,bir kişiye,bir zümreye veya bir sınıfa bırakılamazHiç kimse veya hiçbir organ kaynağını anayasa ve yasalardan almayan bir yetki kullanamaz bir uygulama yapamaz

Demokrasilerde, seçme hakkı ve seçim hürriyeti , demokratik bir yönetimin vazgeçilmez şartlarıdırVatandaşlar kanunda gösterilen şartlara uygun olarak,seçme,seçilme,bağımsız olarak veya bir siyasi parti içinde siyasi faaliyette bulunma hakkına sahiptir

Demokrasinin özü;Düşünce ÖzgürlüğüdürDemokrasilerde bireyler düşünme ve düşüncesini ifade özgürlüğüne sahiptir

Demokrasilerde herkesin eşit oy hakkı vardırSeçimler hakim kontrolünde yapılırOylama gizli , oy sayımı ise açık yapılırSeçimlere katılan siyasi partiler yasalar çerçevesinde her türlü faaliyetlerde bulunurSiyasi Partiler,tüzük,program ve uygulamalarıyla demokrasiye aykırı hareket edemez ve demokrasiyi yıkma amacını güdemezBu şekilde faaliyetlerde bulunurlarsa ANAYASA MAHKEMESİ kararıyla kapatılırlar



7 HUKUK DEVLETİ :

“HUKUK”;toplumun düzen içinde yaşamasını sağlayan , devletin uygulamalarını nasıl yapacağını belirten ve devletin gücünü belirten kurallar bütünüdürNerede devlet var ise orada hukuk kuralları vardırHukuk kurallarının vatandaşlara karşı uygulama biçimi o devletin “HUKUK DEVLETİ” olup olmadığını belirler

“HUKUK DEVLETİ” ; Hukuk kurallarını tüm vatandaşlara eşit ve adil biçimde uygulayan ve her türlü uygulamasını hukuk kurallarına uygun olarak yapan devlet demektirHukuk Devletleri’nde vatandaşlar kanun önünde eşittirCumhurbaşkanı ile tarlasında çalışan köylü arasında hiçbir fark yoktur

Hukuk Devleti’nde hiç kimse kaynağını hukuk kurallarından almayan bir yetki kullanamazKaynağını hukuk kurallarından almayan bir yetki kullanan kişi kanunlar önünde suç işlemiş sayılır ve yargılanarak cezalandırılır

Hukukun Üstünlüğü Kavramı ile,herkesin hukuk kurallarına uyması hiç kimsenin kendini hukuk kurallarının üstünde görmemesi anlaşılırHukuk Devleti’nde kendisine bir haksızlık yapıldığını düşünen herkes mahkemelere başvurarak hakkını savunabilir ve hakkını alabilirHukuk Devleti’nde hiç kimsenin keyfi biçimde davranmaya hakkı yoktur

Hukuk Devleti’nde,adaleti dağıtmakla görevli olan mahkemeler bağımsızdırHiçbir kimse veya kurum mahkemeler üzerinde baskı kuramaz verecekleri kararları etkileyemez Mahkemeler yasaların kendilerine tanıdığı yetkiler çerçevesinde adaleti dağıtırlar

Hukuk Devleti’nde, devlet dahi bir kişiye haksızlık yapsa devlet mahkemeye verilerek yapılan haksızlık mahkeme kararı ile giderilebilir

Kısacası HUKUK DEVLETİ, adaletli devlettirHukuk Devleti olmayan bir devletin DEMOKRATİK DEVLET olması mümkün değildir

Hukuk kurallarının eşit ve adil bir biçimde uygulanmayan devletler Hukuk Devleti olarak değil kanun devleti olarak uygularlarBu devletlerde hukuk kuralları adaleti sağlamak için değil bir kişi veya zümrenin çıkarlarını korumak amacıyla kullanılırlarDolayısıyla bu tür devletlerin yönetim biçimleri ANTİDEMOKRATİK’tir


8 SOSYAL DEVLET :

Sosyal Devlet; Vatandaşların dil,din,mezhep,ırk,cinsiyet ve siyasi görüş farkı gözetilmeksizin kanunlar önünde eşit olduğu ve devletin ana görev olarak halka hizmet etmeyi benimsediği devlet anlayışıdırSosyal Devlet anlayışı,ancak demokratik devletlerde uygulanabilirSosyal Devlet; Halkın devlet için değil devletin halk için varolması ve bütün eylem ve işlemlerinde halkın yararını gözetmesidir

Sosyal Devlet’in ana görevi halkı her bakımdan çağdaş ve modern standartlarda yaşatmaktırBu amaçla devlet,hiçbir ayrım gözetmeksizin vatandaşlarına hizmet ederVatandaşlarını ekonomik ve sosyal olarak geliştirmeyi hedef alırBu hizmetleri yaparken kar-zarar hesabı yapmazHer türlü yatırımını halkın yararını gözeterek yapar

Sosyal Devlet’in yapmakla yükümlü olduğu bazı görevler şunlardır;

• Ücretsiz eğitim-öğretim hizmeti, İhtiyacı olanlara ücretsiz sağlık hizmeti, Ücretsiz kültür hizmeti ,Ücretsiz yol hizmeti,Ücretsiz elektrik hizmeti, Ücretsiz su hizmeti ,Ücretsiz telefon hizmeti,Ücretsiz din hizmeti,
• Ücretsiz radyo ve televizyon yayını sağlama hizmeti vs

Devlet, bu hizmetleri karşılıksız olarak yaparÖrneğin,bir köyün yılda devlete ödediği verginin 100 lira olduğunu düşünelimSosyal Devlet anlayışında ödediği vergi kadar hizmet yapılmazDevlet şehirde yaşayan insanları hangi standartta yaşıyorsa köyde yaşayan insanlarına da asgari düzeyde de olsa eşit standartları sağlamak zorundadırBu amaçla devlet köye okul yapar,öğretmenlerin maaşlarını öder,sağlık ocağı yapar ve doktor,hemşire ve ebelerin maaşlarını öder,köye yol yaparKöye elektrik getirirKöye telefon hattı döşerKöyde içme suyu yoksa evlere kadar su götürürKöye sulama gölet ve kanaletlerini yaparKöylünün radyo ve televizyon yayınlarını izleyebilmesi için önlemler alırKöydeki imamın ve cami görevlilerinin maaşlarını öderHasta olanlar ve kendilerini tedavi ettirecek imkanları olmayanlar muhtardan aldıkları bir belge ile devlet hastanelerinde ücretsiz olarak tedavi edilirlerKöyde okul yoksa köyün çocukları en yakın okula servislerle götürülür ve servis ücretini devlet öder

Devletin bu köyden topladığı vergi 100 lira ancak devletin bu köye harcadığı para 3000 liradırAncak devlet başta da belirttiğimiz gibi halka hizmet sözkonusu olduğunda kar-zarar hesabı yapmaz devletin görevi ücra köylere bile sosyal hizmeti götürmektir


Anayasamızın 2nci maddesinde yer alan “CUMHURİYET’İN NİTELİKLERİ” ,Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni Çağdaş,modern ve demokratik yapan niteliklerdirÜlkemizde insanca yaşayabilmemizin teminatıdırMilletimize tanınmış olan hakların ana dayanağıdırÜlkemizin sınırları çinde,bağımsız,eşit,çağdaş ve insan gibi yaşamak istiyorsak bu nitelikleri candan benimsemeli,yaşam biçimi haline getirmeli ve bu nitelikleri ortadan kaldırmaya çalışanlarla sonuna kadar müdahale etmeliyiz