Türk Tarihi Boyunca Yaşanan Demokratik Gelişmeler Nelerdir

Türk Tarihi Boyunca Yaşanan Demokratik Gelişmeler - Türk Demokrasi Tarihi Boyunca Meydana Gelen Değişimler Nelerdir - Türk Demokrasi Tarihi

Kurultay:I Türk Dili Kurultayı, 26 Eylül 1932 - 5 Ekim 1932 tarihleri arasında Türk Dil Kurumu tarafından düzenlenen dil kurultayı

sened-i ittifakened-i İttifak (29 Eylül 1808) Osmanlı Sadrazamı Alemdar Mustafa Paşa'nın Rumeli ve Anadolu ayanlarını İstanbul'da toplayarak yapmış olduğu anayasal bazı nitelikler içeren bir anlaşmadır

tanzimat fermanı:3 Kasım 1839'da okunan Tanzimat Fermanı, Türk tarihinde demokratikleşmenin ilk somut adımıdır

l meşrutiyet:Birinci Meşrutiyet, Osmanlı Devleti'nde 1876 yılında ilan edilen anayasal yönetime denir

kanunuesasi:Kânûn-i Esâsî (Osmanlı Türkçesi: قانون اساسى) Fransızca Loi constitutionelle çevirisi olarak kullanılan Osmanlıca terkiptir "Temel Kanun" ya da Anayasa anlamındadır Osmanlı Devleti'nin ilk ve son anayasası 23 Aralık 1876'da ilan edilmiş, 1878'de II Abdülhamit tarafından askıya alınmış, 24 Temmuz 1908 ihtilali sonucunda yeniden yürürlüğe girmiş ve kısmen 20 Nisan 1924 tarihine kadar yürürlükte kalmıştır

ll meşrutiyet:İkinci Meşrutiyet Devri (Osmanlı Türkçesi ايکنجى مشروطيت) Osmanlı Anayasasının, 29 yıl askıda kaldıktan sonra, 24 Temmuz 1908'de yeniden ilân edilmesiyle başlayan ve 5 Kasım 1922'de Osmanlı Devleti'nin tasfiyesiyle başlayan dönem

TBMM'nin açılması:TBMM’NİN AÇILMASI (23 NİSAN 1920)

• M Kemal 19 Mart 1920’de bir genelge yayınlayarak Ankara’da olağan üstü yetkilere sahip bir meclisin açılması gerektiğini ve bunun için hemen seçimlerin yapılmasını, her sancaktan 5 kişinin seçilmesini ve bu seçilenlerin 15 gün içinde Ankara’ya gelmelerini istedi Ayrıca İtilaf Devletleri tarafından dağıtılan Osmanlı Mebuslar Meclisi üyelerini de kaçabilirlerse gelmelerini istedi

• Nihayet bütün hazırlıklar tamamlandıktan sonra 23 Nisan 1920’de TBMM açıldı


cumhuriyetin ilanı:Cumhuriyet'in İlanı, milletin yönetilme şeklinin belirlenmiş olduğu, Atatürk'ün siyasi devrimlerinden bir tanesidir Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) 29 Ekim 1923'te ortaya çıkan kabine bunalımı sonucunda, bu yönetim şeklinin kusurları daha net ortaya çıkmış ve 29 Ekim'de Anayasanın ilgili maddeleri değiştirilerek, ülkenin yönetim şekli cumhuriyet olarak belirlenmiştir

çok partili hayata geçiş:Türkiye’de çağdaş anlamda siyasal partiler 1876 Anayasası’nda (Kanun-i Esasi) 1909 yapılan köklü değişikliklerle ortaya çıktı
Türkiye Cumhuriyeti 1921 Anayasası

TEŞKİLATI ESASİYE KANUNU


1921


3 Tertip Düstur, Cilt: 1, s 196


Ceridei Resmiye, 1-7 Şubat 1337


Kanun No:85


Madde 1- Hakimiyet bilâ kaydü şart milletindir İdare usulü halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına müstenittir


Madde 2- İcra kudreti ve teşri salahiyeti milletin yegâne ve hakiki mümessili olan Büyük Millet Meclisinde tecelli ve temerküz eder


Madde 3- Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur ve hükûmeti Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ünvanını taşır


Madde 4- Büyük Millet Meclisi vilayetler halkınca müntehap azadan mürekkeptir


Madde 5- Büyük Millet Meclisinin intihabı iki senede bir kere icra olunur İntihap olunan azanın azalık müddeti iki seneden ibaret olup fakat tekrar intihap olunmak caizdir Sabık Heyet lâhik heyetin içtimaına kadar vazifeye devam eder Yeni intihabat icrasına imkân görülmediği takdirde içtima devresinin yalnız bir sene temdidi caizdir Büyük Millet Meclisi azasının herbiri kendini intihap eden vilayetin ayrıca vekili olmayıp umum milletin vekilidir


Madde 6- Büyük Millet Meclisinin heyeti umumiyesi teşrinisani iptidasında davetsiz içtima eder


Madde 7- Ahkâmı şer-iyenin tenfizi, umum kavaninin vazı, tadili, feshi, ve muahede ve sulh akti ve vatan müdafaası ilânı gibi hukuku esasiye Büyük Millet Meclisine aittir Kavanin ve nizamat tanziminde muamelatı nasa erfak ve ihtiyacatı zamana evfak ahkamı fıkhiye ve hukukiye ile adap ve muamelat esas ittihaz kılınır Heyeti Vekilinin vazife ve mesuliyeti kanunu mahsus ile tayin edilir


Madde 8- Büyük Millet Meclisi, hükûmetinin inkısam eylediği devairi kanunu mahsus mucibince intihap kerdesi olan vekiller vasıtası ile idare eder Meclis icrai hususat için vekillere veçhe tayin ve ledelhace bunları tebdil eyler


Madde 9- Büyük Millet Meclisi Heyeti Umumiyesi tarafından intihap olunan reis bir intihap devresi zarfında Büyük Millet Meclisi Reisidir Bu sıfatla Meclis namına imza vazına ve Heyeti Vekile mukarreatını tasdika salahiyettardır İcra Vekilleri heyeti içlerinden birini kendilerine reis intihap ederler Ancak Büyük Millet Meclisi Reisi vekiller heyetinin de reisi tabiisidir

İdare


Madde 10- Türkiye coğraafi vaziyet ve iktisadi münasebet noktai nazarından vilayetlere, vilayetler kazalara münkasem olup kazalar da nahiyelerden terekküp eder

Vilâyat


Madde 11- Vilâyet mahalli umurda manevi şahsiyeti ve muhtariyeti haizdir Harici ve dahili siyaset, şer-i adlî ve askeri umur, beynelmilel iktisadî münasebat ve hükûmetin umumi tekâlifi ile menafii birden ziyade vilâyata, şâmil hususat müstesna olmak üzere Büyük Millet Meclisince vaz edilecek kavanin mucibince evkaf, Medaris, Maarif, Sıhhiye, İktisat, Ziraat, Nafia ve Muaveneti içtimaiye işlerinin tanzim ve idaresi vilâyet şûralarının salâhiyeti dahilindedir


Madde 12- Vilâyet Şûraları vilâyetler halkınca müntehap azadan mürekkeptir Vilâyet Şûralarının içtima devresi iki senedir İçtima müddeti senede iki aydır


Madde 13- Vilâyet Şûrası, azası meyanında icra amiri olacak bir reis ile muhtelif şuabatı idareye memur azadan teşekkül etmek üzere bir idare heyeti intihab eder, İcra salahiyeti daimi olan bu heyete aittir


Madde 14- Vilâyette Büyük Milet Meclisinin vekili ve mümessili olmak üzere vali bulunur Vali, Büyük Millet Meclisi hükûmeti tarafından tayin olunup vazifesi devletin umumi ve müşterek vazaifini rüyet etmektir Vali yalnız devletin umumi vazaifile mahalli vazaif arasında tearuz vukuunda müdahale eder

Kaza


Madde 15- Kaza yalnız idari ve inzibati cüzü olup manevi şahsiyeti haiz değildir İdaresi Büyük Millet Meclisi hûkümeti tarafından mansup ve valinin emri altında bir kaymakama mevdudur


Nahiye


Madde 16- Nahiye hususi hayatında muhtariyeti haiz bir manevi şahsiyettir


Madde 17- Nahiyenin bir şûrası, bir idare heyeti ve bir de müdürü vardır


Madde 18- Nahiye şûrası, nahiye halkınca doğrudan doğruya müntehap azadan terekküp eder


Madde 19- İdare heyeti ve nahiye müdürü, nahiye şûrası tarafından intihap olunur


Madde 20- Nahiye şûrası ve idare heyeti kazai, iktisadi ve mali salahiyeti haiz olup bunların derecatı kavanini mahsusa ile tayin olunur


Madde 21- Nahiye bir veya birkaç köyden mürekkep olduğu gibi bir kasaba da bir nahiyedir


Umumi Müfettişlik


Madde 22- Vilâyetler iktisadi ve içtimaî münasebetleri itibariyle birleştirilerek umumi müfettişlik kıtaları vücuda getirilir


Madde 23- Umumi müfettişlik mıntakalarının umumi surette asayişinin temini ve umum devair muamelatının teftişi, umumi müfettişlik mıntakasındaki vilâyetlerin müşterek işlerinde ahengin tanzimi vazifesi Umumi müfettişlere mevdudur Umumi müfettişler Devletin umumi vazaifile mahalli idarelere ait vazaif ve mukarreratı daimi surette murakebe ederler

Maddei Münferide


İşbu kanun tarihi neşrinden itibaren meri olur Ancak elyevm münakit Büyük Millet Meclisi 5 Eylül 1336 tarihli nisabı müzakere kanununun birinci maddesinde gösterildiği üzere gayesinin husulüne kadar müstemirren müçtemi bulunacağı cihetle işbu Teşkilatı Esasiye Kanunundaki 4 üncü, 5 inci, 6 ncı maddeler gayenin husulüne elyevm mevcut Büyük Millet Meclisi adedi mürettebinin sülüsanı ekseriyetle karar verildiği takdirde ancak yeni intihabdan itibaren meriyül icra olacaktır