Trablusgarp Savaşı

Trablusgarp Savaşı - Trablusgarp Savaşı Tarihi - Trablusgarp Savaşı Hakkında - Tarih

Trablusgarp Savaşı, 1911-1912 yılları arasında Osmanlı Devleti ve İtalya Krallığı arasında geçen bir savaştır 1911-1912 Türk-İtalyan Savaşı olarak da geçer Adı, "Trablusgarp Savaşı" olmasına rağmen çarpışmalar, Trablusgarp'ın dışında, Adriyatik Denizi, Ege Adaları, Çanakkale Boğazı ve Kızıldeniz gibi çeşitli bölgelerde de sürmüştür Bu savaşı İtalya, diğer büyük devletlerin ve Balkan Savaşı'nın sayesinde kazanarak sömürgelerini artırmıştır

• Mustafa Kemal ve silah arkadaşları, Derne'deki Kızılay çadırı önünde (1912)

Savaşın nedenleri ve öncesi


16 yüzyılda başlayan sömürgeleştirme hareketlerinin dışında kalan İtalya, 1870 yılında siyasi birliğini sağladığında sömürgelerin çoğu İngiltere ve Fransa tarafından paylaşılmıştı 1881'de Fransa'nın Tunus'u işgali, ardından da İngiltere'nin 1882'de Mısır'ı ele geçirmesinden sonra İtalya, Kuzey Afrika'da kalan son Osmanlı toprağı olan Trablusgarp'la(Libya) ilgilenmeye başlamıştı Aslında Doğu Roma İmparatorluğu'nu yeniden kurmak isteyen İtalya'nın Trablusgarp'la ilgilenmesi yeni değildi 1890 yılında, İtalyan başkanı Francesco Crispi'nin, bir İngiliz lorduna [1] yazdığı özel bir mektupta, Trablusgarp'la ilgilendiklerini belirttiği bilinmektedir Ancak Crispi 1891'de başkanlıktan inince, Trablusgarp planları da rafa kalktı ve savaş 20 yıl beklemiş oldu

1898 yılında İngiltere ve Fransa arasında, Kuzey Afrika'daki sömürgelerin paylaşımı yüzünden çıkan Faşoda Buhranı sonunda Kuzey Afrika'nın paylaşımı yapıldı ve böylece Trablusgarp da İtalya'ya bırakıldı


1902 yılından itibaren İtalya, Trablusgarp üzerinde bir "Barışçıl İşgal" politikası uygulamaya başladı Buna göre Roma Bankası'nın maddi desteğiyle ekonomik ve ticari alanlarda bir takım girişimler başladı Böylelikle kurulan fabrikaların ve diğer işyerlerinin,gerekirse, silahlı bir saldırıya zemin hazırlaması amacı güdülüyordu Ancak Trablusgarp valisi Müşhir İbrahim Paşa, bu art niyetli ekonomik gelişimi durdurabilmek için çok çaba sarfederek,İtalya'nın Trablusgarp'taki bütün ekonomik imtiyazlarını sonlandırarak sonunda tehlikenin önünü kesmeyi başardı Ortaya çıkan büyük mali çöküntü sonunda, hissedara alacaklarının ödenebilmesi için, Roma Bankası, İngiliz ve Alman finansörlerle görüşmeye başladı


Bunun yanında, Almanya, Üçlü İttifak'ta beraber olduğu İtalya'nın Trablusgarp'a sahip olmasını istemiyordu Çünkü Kuzey Afrika'daki bu bölgeyi ileride kullanabileceği bir istasyon olarak görüyordu

• Trablus'u bombalayan İtalyan zeplinleri

Savaş Başlıyor


1911 yılının eylül ayında Trablusgarp meselesi, İtalya basınında yer almayı başardı Basında yer alan iddialara göre Osmanlılar, İtalyanlara adaletsizce davranmakla beraber, Almanlarla da çeşitli entrikalar çeviriyordu 26 Eylül'de, silah ve cephane taşıyan bir Osmanlı gemisi Trablusgarp'a ulaştı Bir gün sonra İtalya, Osmanlı Devleti'ne bir ültimatom vererek, 48 saat içinde Trablusgarp'un İtalyan yönetimine bırakılmasını ve İtalya'ya yıllık vergi verilmesini talep etti 29 Eylül'de İngiliz ve Fransız hükümetlerinin desteğini de arkasına alan İtalya, Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti Aynı gün İtalya'nın Adriyatik Denizi'ndeki bazı Osmanlı gemilerini batırması üzerine, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu,bu bölgede savaşılmasını yasakladı 30 Eylül'de Trablus şehri bombardımana tutuldu Kenti eski silahlarla savunmaya çalışan 8 bin kişilik Osmanlı kuvveti dayanamadı ve 5 Ekim'de İtalyanlar şehri ele geçirdi Bunun üzerine Osmanlı kuvvetleri kıyıdan 15 km içeriye çekildiler 18 Ekim'de Derne'yi, 20 Ekim'de de Bingazi'yi ele geçiren İtalyanlar, buralara asker çıkartmaya başladılar 23 Ekim'de saldırıya geçen Osmanlı ordusu, İtalyanları kuşatmış ve uzun süren savaştan sonra İtalyanlar kurtulmuşlardı 26 Ekim'de yapılan bir başka Osmanlı saldırısı, İtalyan kuvvetlerinin büyük kayıp vermesiyle geri püskürtüldü 5 Kasım'da İtalyan resmî gazetesi, Trablusgarp'ın İtalya tarafından ilhak edildiğini yayımlamışsa da bu henüz gerçekleşmemişti Osmanlı direnişi karşısında İtalyan kuvvetleri sahilden fazla uzaklaşamamışlardı


Enver Paşa, Mustafa Kemal, Fuat (Bulca), Nuri (Conker) ve Fethi (Okyar) gibi Osmanlı subayları gizli yollarla Trablusgarp'a gelip (Örneğin Mustafa Kemal, buraya "gazete muhabiri Şerif Bey" adıyla Mısır üzerinden ulaşmıştır) buradaki kuvvetleri düzenleyerek, İtalyanlara rahat vermeyecek şekilde sürekli saldırılar başlattılar Enver, yaptığı bir gazete röportajında, "Buraya geldiğimde 900 çöl savaşçısı bulmuştum Şimdi ise elimin altında 16 bin talimli asker var" diyerek durumu ortaya koymaktadır Bu ordu, yapılan savaşlar sonucunda 2 makineli tüfek, 250 tüfek, 2 top, sayısız mermi ve 10 tane de katır ele geçirmiştir

Yerel halkın da desteklediği direnişe Sunusi tarikatı şeyhi ve adamları destek vermişti Ancak İtalyanların düşündüğünün aksine, buradaki Osmanlı direnişi çok kuvvetli olmuş, Enver, Mustafa Kemal ve Neşet gibi komutanların yönettiği ordular, sayıca çok üstün olan İtalyan kuvvetlerine karşı kahramanca savaşmışlardır Trablusgarp'taki Osmanlı birlikleri başlıca üç komutanlığa ayrılmıştı:


Trablus Komutanlığı: Kurmay Albay Neşet

Bingazi Komutanlığı: Kurmay Binbaşı Enver

Derne Komutanlığı: Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal

Kasım 1911'de İtalyanlar Çanakkale Boğazı'na saldırmak için hazırlıklar yaptılar Ancak Rusya ticari kaygılardan dolayı buna karşı çıktı


Kasım ayında İtalyanlar, Ekim ayında boşalttıkları bazı mevzileri tekrar ele geçirdiler 19 Aralık'ta bir İtalyan kolu, imha olmaktan son anda kurtuldu Ayrıca bu dönemlerde İtalyan basını Almanya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Fransa'yı, İtalya'nın başarılarına engel oldukları iddiasıyla suçlamaya başlamıştı


8 Aralık'ta Trablusgarp'a gelen Mustafa Kemal, 22 Aralık'ta Tobruk Savaşı'nı kazandı Derne'de 16-17 Ocak 1912 taarruzunda gözünden yaralandı Bir ay hastanede tedavi gördükten sonra, 6 Mart 1912'de Derne komutanı oldu ve burada başarılı savunma muharebeleri yaptı


Ocak 1912'de İtalyanlar'ın 100 bin kişilik askerine karşılık Bingazi'de 15 bin, Trablus'ta da yaklaşık 10 bin Osmanlı askeri savaşmaktaydı Şubat ve martta İtalyanlar Bingazi'yi tamamen ele geçirdiler Bunun yanında Beyrut limanındaki 2 küçük Osmanlı gemisini batırdılar Yemen'de Ocak 1911'de başlayan isyan nedeniyle daha savaş başlamadan önce Trablus'taki kuvvetlerin bir kısmı bu bölgeye kaydırılmıştı Ocak 1912'de İtalyan donanması Kızıldeniz'e girip, buradaki Osmanlı gemilerinden bazılarını batırarak Hudeyde limanını bombalamaya başladı İtalyanlar'ın bölgedeki varlığı, deniz ulaşımını aksattığı için Yemen isyanının bastırılmasını zorlaştırıyordu


25 Mart 1912'de Osmanlı Devleti'nin koruyucusu görevini üstlenen ve İtalya'nın müttefiki olan Almanya, arabuluculuk yapmak için İtalya Kralı'yla Venedik'te görüştü Ancak bu görüşmeden bir sonuç çıkmadı


18 Nisan'da İtalya donanması Çanakkale Boğazı'nı bombalamaya başladı Bunun üzerine Osmanlı Devleti,boğazları kapattı Ancak bu hareketin uluslararası ticarete darbesi çok büyük oldu Rusya'nın tahıl ihracatı milyonlarca dolarlık zarara uğrarken, İngiltere, Bulgaristan, Yunanistan ve Romanya gibi ülkelerin zararları da günlük 100 bin doları buluyordu Karadeniz'e gidecek olan İngiliz gemileri, Süveyş Kanalı üzerinden Hindistan'a gitmek zorunda kaldılar Ancak 10 Mayıs'ta Avrupa ülkelerinin baskılarından dolayı boğazlar tekrar ticarete açıldı

Savaşın Sonu


Bunun üzerine 5 Mayıs'ta İtalya kuvvetleri,Rodos Adası'na çıkarma yaptılar ve 10 gün içerisinde Rodos'u, daha sonraki 2 hafta süre içerisinde Oniki Ada olarak bilinen adalar grubunu ele geçirdiBöylece 389 yıldır Osmanlı yönetiminde kalmış ,yönetim merkezi Rodos Adası olan Cezair-i Bahr-i Sefid Eyaleti (Oniki Ada) tamamen İtalya'nın eline geçti 8 Haziran'da Trablus'taki Osmanlı kuvvetleri çöle püskürtüldü Haziran'dan Ağustos'a kadar süren çarpışmalar sonunda bütün batı sahil şeridi İtalyanların hakimiyetine geçti 12 Temmuz'da 5 İtalyan savaş gemisi, Osmanlı filosuna saldırmak için Çanakkale Boğazı'na girdi Ancak boğazın girişine Kilitbahir civarında çelik kablolar çekildiği için İtalyanlar ilerleyemeden ağır ateş altında kaldılar ve geri çekildiler (18 Temmuz) Bu, ayrıca savaş içindeki son deniz savaşı olmuştur Eylülde Osmanlı Devleti ve İtalya Krallığı arasında barış görüşmeleri başladı İki taraf da savaşın bitmesini istemesine rağmen çatışmalar devam ediyordu 22 Eylül'de güçlü bir Osmanlı mevkii ele geçirildi Binbaşı Enver Bey komutasındaki Osmanlı kuvvetleri bazı saldırılar yapsalar da, ağır kayıplar vererek geri çekilmek zorunda kaldılar


8 Ekim'de Karadağ'ın Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etmesiyle Balkan Savaşları başlayınca, Osmanlı Devleti her ne pahasına olursa olsun İtalya'yla barışa razı oldu, çünkü Ege Denizi'ndeki İtalyan donanması, Makedonya'ya yardım gönderilmesini engelliyordu Sonuçta İtalya'nın şartları kabul edildi ve 15 Ekim 1912'de İsviçre'nin Ouchy (Uşi) kentinde antlaşma imzalandı

Uşi Antlaşması ve Sonuç


İmzalanan antlaşmaya göre;

Osmanlı Devleti Trablusgarp ve Bingazi'deki kuvvetlerini çekecek ve buraları İtalya'ya bırakacak,

Osmanlı Devleti, Trablusgarp'taki Müslümanların haklarını koruyacak,

İtalya,On İki Ada'yı Osmanlı Devleti'ne geri verecekti

Ancak Osmanlı Devleti,Balkan Savaşları'nda Oniki Ada'yı Yunanistan'a kaptırma endişesi içinde kaldığı için adaları,savaştan sonra geri almak şartıyla İtalya'ya verdiAncak İtalya,Balkan Savaşları bitmesine rağmen adaları kendi topraklarına kattığını ilan etti


Savaş sonunda Osmanlı Devleti, Kuzey Afrika'daki son topraklarını da kaybetmiş oluyordu Ayrıca ileriki yıllarda Türkiye ve Yunanistan arasında sıkça sürtüşmelere neden olacak olan adalar sorunu da başlamıştı II Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından işgal edilen On İki Ada, bir taktik olarak Türkiye'ye hediye edilmek istenmiş, ancak ülkenin tarafsızlığını bozacağı için, bu öneri reddedilmiştir On İki Ada, 1947 yılındaki Paris Antlaşması'yla Yunanistan'a bağlanmıştır


İtalya'da ise savaş, İtalyan milliyetçiliğinin gelişmesine katkıda bulunmuş ve 1922 yılında Benito Mussolini'nin iktidara gelişini kolaylaştırmıştır

Herkesin bilmesini istiyorum


Bu Enver Paşa kadar adi bir paşa görülmemiştirAdamın girdiği her savaş ve cephe kaybedilmiştir

Sarıkamış'ta 90 bin askerimizin donarak şehit edilesine sebep olan, bir de Çanakkale cephesinde ki 18 Tümen komutanlığı sırasında bir gece de 8 bin askerimize Anzak askerlerine karşı gece taaruzunda emir vererek hiçbir silahla ateş etmeden 8 bin askerimizin hunharca şehit edilmesine sebep olan bu Enver Paşa'yı lanetle anıyoruz

Enver Paşa bir Alman sevdalısıydıÇanakkale Savaşında, başkomutanlığını yapan Alman generali Vandersen Leman'ın gazına gelerek bir çok askerimizin haybeden şehit olmasına sebep olmuştur

Enver Paşa'yı yadla anacak hiçbir durum göremiyoruzMustafa Kenmal Paşa onu uyardığı halde dinlememiş kendi burnunun doğrultusunda hareket etmiştir


Hele de Sarıkamış faciasında büyük rol oynamıştırYanlış emir ve talimatlar vererek Osmanlı askerlerimize büyük zayiatlar verdirmiştir

Enver Paşa,İttihad ve Terakki Cemiyeti üyesidirYani Osmanlı devletinin yıkılmasına sebep olanlardandır

Kendisi ise masondur haberiniz olsunBöyle paşalarla savaş mı kazanılır?

Belki bu anlattıklarım konu dışı olmuş olabilirLakin yukarıda ki Trablusgarp Savaşında Enver Paşa'nın adı geçtiği için anlattım bunları