Osmanlıca-Türkçe Sözlük A-Ç

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-25-2012

Osmanlıca Kelimeler - Osmanlıca Cümleler - Osmanlıca Türkçe Kelimeler

[B][COLOR="Silver"]â (F

) [ 1 [آ

ünlem edatı ey hey

2

iki kelimenin arasına girerek anlamı

pekiştiren yeni kelimeler türetmeye yarayan orta ek

a’dâ (A

) [ اعدا ] düşmanlar

a’dâd (A

) [ اعداد ] sayılar

â’ik (A

) [ عائق ] engel

a’lâ (A

) [ اعلی ] en yüksek en yüce

a’lâf (A

) [ آلاف ] otlar

a’lâl (A

) [ 1 [اعلال

hastalıklar

2

sebepler

a’lâm (A

) [ 1 [اعلام

bayraklar

2

özel isimler

a’lem (A

) [ اعلم ] en iyi bilen

a’mâ (A

) [ اعمی ] kör

a’mâk (A

) [ اعماق ] derinlikler

a’mâl (A

) [ اعمال ] işler ameller davranışlar

a’mâr (A

) [ 1 [اعمار

ömürler

2

yaşlar

a’nî (A

) [ اعنی ] yani

a’râb (A

) [ اعراب ] Araplar çöl arapları

a’râbî (A

) [ اعرابی ] çöl arabı

a’râz (A

) [ اعراض ] belirtiler

a’sâb (A

) [ اعصاب ] sinirler

a’sâr (A

) [ اعصار ] yüz yıllar

a’şâr (A

) [ اعشار ] öşür vergileri onda birler

a’şârî (A

) [ اعشاری ] ondalık

a’vec (A

) [ اعوج ] yamuk eğri büğrü

a’ver (A

) [ اعور ] tek gözlü

a’yâd (A

) [ اعياد ] bayramlar

a’yân (A

) [ 1 [اعيان

ileri gelenler eşraf sosyete

2

gözler

a’yün (A

) [ 1 [اعين

gözler

2

pınarlar

a’zâ (A

) [ 1 [اعضا

üyeler

2

organlar

a’zam (A

) [ اعظم ] en büyük

âb (F

) [ 1 [آب

su

2

deniz

3

ırmak

4

tükürük

5

özsuyu

6

ter

7

döl suyu

8

sidik

9

parlaklık

10

yüzsuyu

11

letafet hava

âb (F

) [ آب ] Ağustos

âb -ı âbistenî [ 1 [آب آبستنی

meni; 2

bitkilerin yetişmesine neden olan su

âb -ı adâlet [ 1 [آب عدالت

adalet suyu; 2

doğruluğun bereketi

âb -ı ahmer [ 1 [آب احمر

kızıl su

2

kırmızı şarap

3

gözyaşı

âb -ı âteşîn [ 1 [آب آتشين

ateşli su; 2

kırmızı şarap; 3

gözyaşı

âb -ı bâdereng [ 1 [آب باده رنگ

kızıl su

2

gözyaşı kanlı gözyaşı

âb -ı engûr [ 1 [آب انگور

üzüm suyu

2

şarap

âb -ı harâbât [ آب خرابات ] (meyhane suyu) şarap

âb -ı kevser [ 1 [آب کوثر

cennet suyu 2

şarap

ab’âb (A

) [ عبعاب ] vantrolog

abâ (A

) [ 1 [عبا

kaba yün kumaş

2

aba

âbâ’ (A

) [ 1 [آباء

babalar

2

gezegenler

âbâd (A

) [ آباد ] ebedler

âbâd (F

) [ آباد ] bayındır mamûr

âbâd etmek/eylemek 1

mamûr etmek

2

zenginleştirmek

3

huzur vermek

âbâd olmak 1

mamûrlaşmak

2

zenginleşmek

3

huzura kavuşmak

âbâdân (F

) [ آبادان ] bayındır

âbâdânî (F

) [ آبادانی ] bayındırlık

âbâdî (F

) [ 1 [آبادی

bayındırlık

2

ince Hint kağıdı

âbâl (A

) [ آبال ] develer

âbân (F

) [ آبان ] Âbân ayı

abâpûş (A

-F

) [ 1 [عباپوش

abalı

2

derviş

3

yoksul

âbâr (A

) [ آبار ] kuyular

âbcâme (F

) [ آبجامه ] su kabı

âbçîn (F

) [ آبچين ] peştemal

abd (A

) [ 1 [عبد

kul

2

köle

âbdân (F

) [ 1 [آبدان

su kabı

2

mesane

âbdâr (F

) [ 1 [آبدار

sulu

2

parlak

3

hoş

âbdendân (F

) [ 1 [آبدندان

bön

2

âciz

abdest (F

) [ 1 [آبدست

abdest

2

paylama

abdesthâne (F

) [ 1 [آبدستخانه

tuvalet

2

abdest alınan yer

abdestlik (F

-T

) kısa cübbe

âbek (F

) [ 1 [آبک

sulu

2

cıva

abes (A

) [ عبث ] saçma abes

âbgîne (F

) [ 1 [آبگينه

kristal

2

kadeh

3

sürahi

4

ayna

5

gözyaşı

âbgîr (F

) [ 1 [آبگير

havuz

2

su birikintisi

âbgûn (F

) [ 1 [آبگون

su rengi

2

mavi

abher (A

) [ 1 [عبهر

nergis

2

zerrinkadeh çiçeği

3

yasemin

âbhîz (F

) [ آبخيز ] büyük dalga

âbhord (F

) [ آبخورد ] nasip

âbırû (F

) [ آبرو ] yüzsuyu

âbî (F

) [ آبی ] mavi

âbid (A

) [ 1 [عابد

ibadet eden

2

erkek adı

abîd (A

) [ 1 [عبيد

kullar

2

köleler

âbidât [ آبدات ] anıtlar

âbide (A

) [ آبده ] anıt

âbidevî (A

) [ آبدوی ] anıtsal

âbile (F

) [ 1 [آبله

su çiçeği

2

sivilce

3

su kabarcığı

âbir (A

) [ عابر ] yaya

âbisten (F

) [ آبستن ] gebe

âbistengâh (F

) [ آبستنگاه ] döl yatağı

âbişhor (F

) [ 1 [آبشخور

sulama yeri

2

nasip

âbkâr (F

) [ 1 [آبکار

saka

2

ayyaş

âbkeş (F

) [ 1 [آبکش

saka su çeken

2

kevgir

âbnûs (F

) [ آبنوس ] abanoz

âbrâh (F

) [ آبراه ] su yolu kanal

abraş (A

) [ ابرش ] alacalı

âbrîz (F

) [ 1 [آبریز

tuvalet

2

ıbrık

âbşâr (F

) [ آبشار ] çağlayan

abûs (A

) [ عبوس ] somurtkan

âbühava (F

-A

) [ آب و هوا ] iklim

âbzih (F

) [ 1 [آبزه

su kaynağı

2

gözyaşı

âc (A

) [ عاج ] fildişi

âc (F

) [ آج ] ılgın ağacı

acâib (A

) [ عجائب ] tuhaf ilginç acaip

acâleten (A

) [ عجالة ] alelacele

aceb (A

) [ 1 [عجب

tuhaflık

2

acaba

acebâ (A

) [ عجبا ] acaba

acele (A

) [ عجله ] acele

aceleten (A

) [ عجلة ] çarçabuk alelacele

acem (A

) [ 1 [عجم

arap olmayan

2

İranlı acem

acemaşîran (A

) [ عجم عشيران ] Türk mûsikisinde bir makam

acemce (A

-T

) Farsça

acemî (A

) [ 1 [عجمی

deneyimsiz acemi

2

İranlı

acemistan (A

-F

) [ عجمستان ] İran

acemiyân (A

-F

) [ 1 [عجميان

deneyimsizler

2

İranlılar

aceze (A

) [ عجزه ] düşkünler âcizler

acîb (A

) [ عجيب ] tuhaf acayip ilginç

acîbe (A

) [ عجيبه ] şaşılacak şey

âcil (A

) [ عاجل ] acil

âcilen (A

) [ عاجلا ] derhal acil olarak

acîn (A

) [ عجين ] macun yoğurulmuş

âciz (A

) [ 1 [عاجز

aciz

2

ben

âcizâne (A

-F

) [ 1 [عاجزانه

acizce

2

alçakgönüllüce

âcizî (A

-F

) [ عاجزی ] acizlik

âciziyyet (A

) [ عاجزیت ] acizlik

âcizleri (A

-T

) bendeniz ben

acûl (A

) [ عجول ] aceleci

acûlâne (A

-F

) [ عجولانه ] acele acele

acûz (A

) [ 1 [عجوز

kocakarı

2

cadı

acûze (A

) [ 1 [عجوزه

kocakarı

2

cadı

âcür (F

) [ 1 [آجر

tuğla

2

kiremit

acz (A

) [ عجز ] acizlik çaresizlik bir şey yapamama

âdâb (A

) [ 1 [آداب

edepler terbiyeler

2

yol yordam

adalât (A

) [ عضلات ] kaslar

adale (A

) [ 1[عضله

kas

2

kaslar

adâlet (A

) [ عدالت ] adalet

adaletkâr (A

-F

) [ عدالتکار ] adil adaletli

âdât (A

) [ عادات ] âdetler alışkanlıklar

adâvet (A

) [ عداوت ] düşmanlık

adâvet etmek/eylemek düşmanlık gütmek

add (A

) [ عد ] sayma görme değerlendirme kabul etme

addedilmek sayılmak görülmek değerlendirilmek

addetmek/eylemek saymak görmek değerlendirmek

addolunmak sayılmak kabul edilmek

aded (A

) [ عدد ] sayı

adeden (A

) [ عددا ] sayıca

adedî (A

) [ عددی ] sayısal

âdem (A

) [ 1 [آدم

ilk insan Adem Peygamber

2

insan adam

adem (A

) [ عدم ] yokluk bulunmama adem

adem -i muvaffakiyet [ عدم موفقيت ] başarısızlık

adem -i muvazenet [ عدم موازنت ] dengesizlik

adem -i riâyet [ عدم رعایت ] uymama

adem -i te’lîfiyet [ عدم تأليفيت ] uzlaşamama bir araya gelememe

adem -i teveccüh [ عدم توجه ] ilgisizlik

ademâbâd (A

-F

) [ عدم آباد ] yokluk ülkesi

âdemhâr (A

-F

) [ آدم خوار ] yamyam insan yiyen

âdemî (A

-F

) [ 1[آدمی

insanoğlu

2

insanlık

âdemiyân (A

-F

) [ آدميان ] insanlar

âdemiyyet (A

) [ 1 [آدميت

insanlık

2

adamlık

ades (A

) [ عدس ] mercimek

adese (A

) [ عدسه ] mercek

âdet (A

) [ عادت ] alışkanlık âdet

âdeta (A

) [ عادتا ] basbayağı

âdeten (A

) [ عدتا ] âdet olarak geleneklere göre

adhâ (A

) [ اضحی ] kurbanlar

âdi (A

) [ عادی ] sıradan âdi değersiz

adîd (A

) [ عدید ] birçok

adîde (A

) [ عدیده ] birçok

âdil (A

) [ عادل ] adaletli

adîl (A

) [ عدیل ] eşit denk

âdilâne (A

-F

) [ عدلانه ] adilce

adîm (A

) [ عدیم ] yok olan

adîmülimkân (A

) [ عدیم الامکان ] imkânsız

âdiye (A

) [ عادیه ] alışılmış sıradan

adl (A

) [ عدل ] adalet

adlâ’ (A

) اضلاع ] kenarlar

adlî (A

) [ عدلی ] adalet ile ilgili

adliyye (A

) [ عدليه ] mahkeme adliye

adn (A

) [ عدن ] cennet

adû (A

) [ عدو ] düşman

âfâk (A

) [ آفاق ] ufuklar

âfâkî (A

) [ 1 [آفاقی

nesnel

2

şuradan buradan konuşma

âfât (A

) [ آفات ] afetler belalar

âferîde (F

) [ آفریده ] yaratık yaratılmış mahluk

âferîdgâr (F

) [ آفریدگار ] yaratan Tanrı

âferîn (F

) [ آفرین ] bravo çok yaşa aferin

âferîn (F

) [ آفرین ] yaratan

âferînende (F

) [ آفریننده ] yaratıcı

âferîniş (F

) [ آفرینش ] yaratılış

âfet (A

) [ 1 [آفت

afet bela felaket

2

güzel sevgili

âfet -i cân [ 1 [آفت جان

can belası

2

güzel

âfet -i devrân [ 1 [آفت دوران

güzel dilber

âfetengîz (A

-F

) [ آفت انگيز ] afet getiren

âfetresân (A

-F

) [ آفت رسان ] bela getiren

âfetzede (A

-F

) [ آفت زده ] belaya uğramış afet görmüş

afîf (A

) [ عفيف ] iffetli

âfil (A

) [ 1 [آفل

batan

2

görünmez olan

âfitâb (F

) [ آفتاب ] güneş

âfitâbcemâl (F

-A

) [ آفتاب جمال ] güzel yüzlü parlak yüzlü yüzü güneş gibi

parlayan sevgili maşuk

âfiyet (A

) [ عافيت ] esenlik

âfiyet bulmak sağlığına kavuşmak

afiyetbahş [ آفيت بخش ] afiyet verici

afrika (A

) [ افریقا ] Afrika kıtası

afsun (F

) [ افسون ] büyü efsun

âftâb (F

) [ آفتاب ] güneş

âftâbe (F

) [ آفتابه ] ıbrık su kabı

âftâbgîr (F

) [ آفتابگير ] güneş alan güneş gören

âftâbî (F

) [ آفتابی ] güneşlik

âftâbrû (F

) [ آفتاب رو ] parlak yüzlü

afv (A

) [ عفو ] bağışlama af

âgâh (F

) [ آگاه ] haberdar

âgâh etmek haberdar etmek

âgâh olmak haberdar olmak

âgâhî (F

) [ آگاهی ] haberdarlık

âgeh (F

) [ آگه ] haberdar

âgehî (F

) [ آگهی ] haberdarlık

âgîn (F

) [ آگين ] dolu

âgûş (A

) [ آغوش ] kucak

âğâliş (F

) [ آغالش ] kışkırtma

ağayân (T

-F

) [ آغایان ] ağalar

âğâz (F

) [ 1 [آغاز

başlama

2

başlangıç

ağbiyâ (A

) [ اغبيا ] kalın kafalılar

âğişte (F

) [ آغشته ] bulaşmış bulanık

ağlâl (A

) [ 1 [اغلال

boyunduruklar

2

zincirler

ağlât (A

) [ اغلاط ] hatalar

ağleb [(A

) [ اغلب احتمال ] çoğunlukla genellikle sık sık

ağleb -i ihtimâl [ اغلب احتمال ] büyük bir ihtimalle büyük bir olasılıkla

ağnâ (A

) [ اغنی ] en zengin

ağnâm (A

) [ اغنام ] koyunlar

ağniyâ (A

) [ اغنيا ] zenginler

ağniye (A

) [ اغنيه ] şarkılar

ağrâs (A

) [ اغراس ] fidanlar

ağrâz (A

) [ اغراض ] maksatlar

ağsân (A

) [ اغصان ] dallar

ağşiye (A

) [ 1 [اغشيه

perdeler

2

zarlar

ağyâr (A

) [ اغيار ] yabancılar

ah (A

) [ 1 [اخ

kardeş

2

dost

âh (F

) [ 1 [آه

feryat etme feryat

2

ilenme

âh almak biri tarafından kendisine ilenilmek

âh ü zâr [ آه و زار ] âh edip inleme

âhâd (A

) [ آحاد ] birler

ahad (A

) [ احد ] bir

ahali (A

) [ اهالی ] halk ahali insan topluluğu

ahavât (A

) [ اخوات ] kızkardeşler

ahbâb (A

) [ 1 [احباب

dostlar

2

dost

ahbap (A

) [ احباب ] dostlar sevdikler

ahbâr (A

) [ اخبار ] haberler

ahcâr (A

) [ احجار ] taşlar

ahd (A

) [ 1 [عهد

yemin and

2

çağ devir

3

söz verme

ahd -i atîk [ عهد عتيق ] Tevrat Zebur ve Mezâmir

ahd -i cedîd [ عهد جدید ] İncil ve ekleri

ahdar (A

) [ احضر ] yemyeşil

ahdâs (A

) [ 1 [احداث

yeni olaylar

2

dertler

3

gençler

ahdeb (A

) [ احدب ] kambur

ahdnâme (A

-F

) [ عهدنامه ] ahitname antlaşma metni

ahdüpeymân (A

-F

) [ عهد و پيمان ] and

âhek (F

) [ آهک ] kireç

âhen (F

) [ آهن ] demir

âhendil (F

) [ آهن دل ] acımasız

âheng (F

) [ 1 [آهنگ

uyum ahenk

2

eğlence

âheng -i esvât [ آهنگ اصوات ] ses uyumu

âhengdâr (F

) [ آهنگدار ] uyumlu

âhenger (F

) [ آهنگر ] demirci

âhenggüzâr (F

) [ آهنگ گذار ] uyumlu ahenkli

âhenîn (F

) [ 1 [آهنين

demirden

2

demir gibi

âhenîndil (F

) [ 1 [آهنين دل

katı yürekli

2

yiğit

âhenk (F

) [ آهنگ ] ahenk uyum

âhenkdâr (F

) [ آهنگ دار ] uyumlu ahenkli

âhenkeş (F

) [ آهنکش ] miknatıs

âhenrüba (F

) [ آهن ربا ] miknatıs

âhensâ(y) (F

) [ آهن سای ] törpü

âher (A

) [ آخر ] başka diğer

âheste (F

) [ آهسته ] yavaş usul ağır

âhestegî (F

) [ آهستگی ] yavaşlık

ahfâ (A

) [ اخفا ] en gizli

ahfâd (A

) [ احفاد ] torunlar

ahger (F

) [ اخگر ] kor ateş

ahibbâ (A

) [ احبا ] dostlar sevilenler; sevgililer

ahid (A

) [ عهد ] söz yemin

ahidşiken (A

-F

) [ عهدشکن ] sözünden dönen antlaşmayı bozan

âhîhte (F

) [ آهيخته ] kınından çıkmış sıyrılmış

ahîr (A

) [ آخر ] son en son

âhir -i kâr [ 1 [آخر کار

sonunda

2

sonuç

âhirbîn (A

-F

) [ آخربين ] ileri görüşlü

âhire (A

) [ آخره ] son

ahîren (A

) [ اخيرا ] geçenlerde son zamanlarda son olarak

âhiret (A

) [ آخرت ] öbür dünya

âhiretlik (A

-T

) 1

ahiret kardeşi

2

evlat edinilen öksüz

âhirin (A

-F

) [ 1 [آخرین

sonuncu

2

sonrakiler

âhirkâr (A

-F

) [ آخرکار ] sonunda nihayet

âhirülemr (A

) [ آخرالامر ] sonunda işin sonunda

âhiz (A

) [ آخذ ] alan

ahize (A

) [ آخذه ] alıcı gereç

ahkâm (A

) [ احکام ] hükümler

ahlâf (A

) [ اخلاف ] halefler

ahlâk (A

) [ اخلاق ] huy ahlak

ahlâk -ı amelî [ اخلاق عملی ] uygulamadaki ahlak anlayışı

ahlâk -ı hasene [ اخلاق حسنه ] iyi huy

ahlâk -ı nazarî [ اخلاق نظری ] teorideki ahlak anlayışı

ahlâk -ı zemîme [ اخلاق ذميمه ] kötü huy

ahlâken (A

) [ اخلاقا ] ahlakça

ahlâkiyat (A

) [ اخلاقيات ] ahlak bilgisi

ahlâkiyûn (A

) [ اخلاقيون ] ahlakçılar

ahlâm (A

) [ 1 [احلام

karmakarışık rüyalar

2

düşazmalar

ahlât (A

) [ اخلاط ] salgılar

ahlât -ı erba’a [ اخلاط اربعه ] dört özsuyu kan salya safra dalak

ahmak (A

) [ احمق ] budala aptal ahmak

ahmakâne (A

-F

) [ احمقانه ] ahmakça

ahmakî (A

-F

) [ احمقی ] ahmaklık

ahmer (A

) [ احمر ] kırmızı kızıl

ahrâm (A

) [ 1 [احرام

kutsal yerler

2

haremler

3

hanımlar eşler

ahrâr (A

) [ احرار ] özgürler

ahrârâne (A

-F

) [ احرارانه ] özgürce

ahrâs (A

) [ احراس ] koruyucular muhafızlar

ahret (A

) [ آخرت ] öbür dünya ahiret

ahretlik (A

-T

) 1

ahiret kardeşi

2

evlat edinilen öksüz

ahsâs (A

) [ احساس ] duygular

ahsen (A

) [ احسن ] en güzel

ahşâ’ (A

) [ 1 [احشاء

iç organlar 2

bölgeler yöreler

ahşâb (A

>T

) [ 1 [اخشاب

ahşap

2

keresteler

ahşâm (A

) [ احشام ] maiyet

ahtâb (A

) [ احطاب ] odunlar

ahtâr (A

) [ اخطار ] tehlikeler

âhte (F

) [ 1 [آخته

iğdiş edilmiş

2

kınından çıkarılmış

ahter (F

) [ اختر ] yıldız

ahter -i dünbâledâr [ اختر دنباله دار ] kuyruklu yıldız

ahterbîn (F

) [ اختربين ] astrolog yıldızbilimci

ahterşinâs (F

) [ اخترشناس ] yıldızbilimci

ahterşümâr (F

) [ 1 [اخترشمار

yıldızbilimci

2

geceleri uyuyamayan

ahu (A

) [ اخو ] kardeş

âhû (F

) [ آهو ] ceylan karaca

âhûbere (F

) [ آهوبره ] ceylan yavrusu

âhûdil (F

) [ آهودل ] ödlek korkak

âhund (F

) [ آخوند ] molla hoca

âhûnigah (F

) [ آهونگاه ] ceylan bakışlı

âhur (F

) [ آخر ] ahır

âhuvân (F

) [ آهوان ] ceylanlar

âhûvâne (F

) [ آهوانه ] ceylan gibi

âhüvâh(F

) [ آه و واه ] feryat sızlanma hayıflanma

âhüvâveylâ (F

-A

) [ آه و واویلا ] feryat âh çekme figan etme

âhüzâr (F

) [ آه و زار ] âh çekip inleme

ahvâl (A

) [ احوال ] haller durumlar

ahvâl -i âdiye [ احوال عادیه ] olağan haller

ahvâl -i sıhhiye [ احوال صحيه ] sağlık durumu

ahvef (A

) [ اخوف ] en korkunç

ahvel (A

) [ احول ] şaşı

ahyâ (A

) [ احيا ] diriler

ahyâl (A

) [ اخيال ] yılkılar

ahyânen (A

) [ احيانا ] arasıra kimi zaman

ahyâr (A

) [ اخيار ] iyiler

ahyât (A

) [ اخياط ] iplikler

ahz (A

) [ اخذ ] alma

ahz ü kabul etmek alıp kabul etmek

ahzâb (A

) [ 1 [احزاب

kütleler

2

partiler

3

Ahzâb sûresi

ahzân (A

) [ احزان ] hüzünler

ahzar (A

) [ اخضر ] yeşil

ahzen (A

) [ احزن ] çok hüzünlü

ahzetmek almak

ahzüi’tâ (A

) [ اخذ و عطا ] alış veriş

ahzükabz (A

) [ اخذ و قبض ] alıp sahip çıkma

âid (A

) [ 1 [عائد

ait ilişkin

2

geri dönen

âidât (A

) [ عائدات ] gelirler aidat

âide (A

) [ عائده ] kâr kazanç gelir

âika (A

) [ عائقه ] engel

âile (A

) [ 1 [عائله

aile

2

eş karı

ailevî (A

) [ عائلوی ] aile ile ilgili

âjeng (F

) [ آژنگ ] buruşuk cilt kırışığı

âk (A

) [ عاق ] serkeş

akab (A

) [ 1 [عقب

arka art

2

topuk ökçe

akabât (A

) [ 1 [عقبات

yokuşlar

2

tehlikeli anlar

akabe (A

) [ 1 [عقبه

geçilmesi güç geçit

2

yokuş

akabinde (A

-T

) ardından

akâid (A

) [ عقائد ] inançlar akideler

akâmet (A

) [ 1 [عقامت

verimsizlik durgunlaştırma aksatma

2

kısırlık

akar (A

) [ عقار ] kazanç sağlayan mülk

akarât (A

) [ عقرات ] kazanç sağlayan mülkler akarlar

akbeh (A

) [ اقبح ] çok çirkin

akd (A

) [ 1 [عقد

düğümleme bağlama

2

nikah

3

kararlaştırma

4

kurma

akdâh (A

) [ اقداح ] kadehler

akdâm (A

) [ اقدام ] ayaklar

akdedilmek yapılmak uygulanmak icra edilmek

akdem (A

) [ اقدم ] önce önceki

akdes (A

) [ اقدس ] en kutsal

akdetmek/ eylemek yapmak uygulamak icra etmek imzalamak antlaşma

yapmak sözleşme yapmak

akıbet (A

) [ عاقبت ] son

âkıbetbîn (A

-F

) [ عاقبت بين ] sonu gören ileri görüşlü

âkıbetendîş (A

-F

) [ عاقبت اندیش ] sonunu düşünen

âkıbetülemr (A

) [ عاقبت الامر ] sonunda

âkıl (A

) [ عاقل ] akıllı akıl sahibi

akıl (A

) [ عقل ] akıl

âkılâne (A

-F

) [ عاقل ] akıllıca

âkıle (A

) [ عاقله ] akıllı kadın

âkır (A

) [ 1 [عاقر

kısır

2

verimsiz

âkid (A

) [ عاقد ] akit yapan

akîde (A

) [ عقيده ] inanç akide

akîdefurûş (A

-F

) [ عقيده فروش ] inanç tüccarı

akîk (A

) [ عقيق ] akik taşı

âkil (A

) [ آکل ] yiyen

akîm (A

) [ 1 [عقيم

kısır

2

sonuçsuz

akim kalmak gerçekleşememek sonuçsuz kalmak

akis (A

) [ عکس ] yansıma aksetme akis

akl (A

) [ عقل ] akıl

akl -ı bâliğ [ عقل بالغ ] ergin

akl -ı evvel [ عقل اول ] Tanrı

akl -ı küll [ 1 [عقل کل

doğadaki genel uyum

2

Cebrail

akl -ı mücerred [ عقل مجرد ] soyut akıl

akl -ı selim [ عقل سليم ] sağduyu

aklâm (A

) [ 1 [اقلام

kalemler

2

yazı gereçleri

3

devlet daireleri

aklen (A

) [ اقلا ] akılca

aklıselim (A

-F

) [ عقل سليم ] sağduyu

aklî (A

) [ عقلی ] akılca akıl bakımından rasyonel

akliyye (A

) [ عقليه ] akılcılık rasyonalizm

akliyyûn (A

) [ عقليون ] akılcılar rasyonalistler

akm (A

) [ عقم ] kısırlık

akmâr (A

) [ اقمار ] aylar

akmişe (A

) [ اقمشه ] kumaşlar

akrabâ (A

) [ اقرباء ] akraba yakınlar

akran (A

) [ اقران ] yaşıtlar

akreb (A

) [ اقرب ] en yakın

akreb (A

) [ 1 [عقرب

akrep

2

saat ibresi

akrebek (A

-F

) [ عقربک ] saati gösteren ibre

aks (A

) [ عکس ] yansıma akis

aks -i müddeâ [ عکس مدعا ] çatışkı

aks -i sedâ [ عکس صدا ] yankı

aksâ (A

) [ اقصی ] uzak en son

aksâ -yı emel [ اقصای امل ] ülkü ideal

aksâ -yı şark [ اقصای شرق ] Uzakdoğu

aksâm (A

) [ اقسام ] kısımlar bölümler

aksâm -ı sâire [ اقسام سائره ] diğer kısımlar öbür bölümler

akser (A

) [ اقصر ] en kısa

aksetmek yansımak vurmak

aksî (A

) [ 1 [عکسی

inatçı

2

ters zıt

3

huysuz

aksülamel (A

) [ عکس العمل ] tepki reaksiyon

aktâ’ (A

[ 1 [اقطاع

kesmeler

2

beylik araziler

aktâb (A

) [ 1 [اقطاب

kutuplar

2

azizler

3

efendiler

aktâr (A

) [ اقطار ] taraflar yöreler

aktâr-ı cihân [ اقطار جهان ] dünyanın her tarafı

akûr (A

) [ عقور ] azgın kudurmuş saldırgan

akûrâne (A

-F

) [ عقورانه ] kudurmuşçasına

akvâl (A

) [ اقوال ] sözler

akvâm (A

) [ اقوام ] kavimler

akviyâ (A

) [ اقویا ] kuvvetliler

âl (A

) [ 1 [آل

aile

2

sülale

3

evlat

âl (A

) [ عال ] yüce yüksek

alâ (A

) [ علاء ] yücelik şeref

alâ (A

) [ علی ] üst üstü üzeri

alâeyyihâl (A

) [ علی ای حال ] her nasıl olsa

âlâf (A

) [ آلاف ] binler

alâhide (A

) [ عليحده ] tek başına başlı başına

alâik (A

) [ علائق ] alakalar ilgiler

alâim (A

) [ ] işaretler alametler

alâim-i semâ [ علائم سما ] gökkuşağı

alak (A

) [ 1 [علق

kan pıhtısı

2

sülük

alâka (A

) [ علاقه ] ilgi alaka

alâkabahş (A

-F

) [ علاقه بخش ] ilgilendiren ilgili

alâkadar (A

-F

) [ علاقه دار ] ilgili alakalı

alâkadar etmek ilgilendirmek

alâkadar olmak ilgilenmek

alakadârân (A

-F

) [ علاقه داران ] ilgililer

alâkadrilimkân (A

) [ علاقدرالامکان ] olabildiğince

âlâm (A

) [ آلام ] elemler acılar

alâmât (A

) [ علامات ] işaretler alametler

alâmet (A

) [ علامت ] işaret iz alamet belirti

2

çok iri

âlât (A

) [ آلات ] aletler

alâvechi (A

) [ علِی وجه ] üzere

alâvefk (A

) [ علی وفق ] uygun olarak

âlâyiş (F

) [ 1 [آلایش

bulaşma

2

gösteriş

aleddevam (A

) [ علی الدوام ] sürekli

alef (A

) [ 1 [علف

ot

2

hayvan yemi

aleka (A

) [ 1 [علقه

kan pıhtısı

2

balçık

alelacele (A

) [ علی العجله ] çarçabuk

alelâde (A

) [ علی العاده ] sıradan bayağı

alelamyâ (A

) [ علی العميا ] körükörüne

alelekser (A

) [ علی الاکثر ] çok defa

alelhusûs (A

) [ علی الخصوص ] özellikle

alelıtlâk (A

) [ 1 [علی الاطلاق

genellikle

2

rastgele

alelicmâl (A

) [ علی الاجمال ] topluca

alelinfirâd (A

) [ علی الانفراد ] birer birer

alelistimrâr (A

) [ علی الاستمرار ] sürekli aralıksız

aleliştirâk (A

) [ علی الاشتراک ] ortaklaşa

alelkifâye (A

) [ علی الکفایه ] yeterince

alelumûm (A

) [ علی العموم ] genellikle genelde genel olarak

âlem (A

) [ عالم ] dünya; evren

alem (A

) [ 1 [علم

sancak

2

alem

3

nişan alamet

âlemârâ (A

-F

) [ عالم آرا ] dünyayı süsleyen

alemdâr (A

-F

) [ علمدار ] sancaktar

âlemefrûz (A

-F

) [ عالم افروز ] dünyayı parlatan

âlemgîr (A

-F

) [ 1 [عالمگير

dünyayı fetheden

2

dünyaya yayılan

âlemiyân (A

-F

) [ عالميان ] insanlar

âlemşümûl (A

) [ علم شمول ] dünyayı kaplayan

âlemtâb (A

-F

) [ عالمتاب ] dünyayı aydınlatan

alenen (A

) [ علنا ] açıkça

alenî (A

) [ علنی ] açık aşikâr

âlet (A

) [ 1 [آلت

araç alet

2

aygıt

alettafsîl (A

) [ علی التفصيل ] ayrıntılı olarak

alettevâlî (A

) [ علی التوالی ] peşpeşe

aleyh (A

) [ عليه ] karşı karşıt; üzerine

aleyhdar (A

-F

) [ عليه دار ] karşıt zıt

aleyhisselâm (A

) [ عليه السلام ] selam onun üzerine olsun

âlî (A

) [ عالی ] yüce; yüksek

âlîcâh (A

-F

) [ عالی جاه ] yüksek dereceli

âlîcenâb (A

) [ 1 [عالی جناب

cömert

2

haysiyetli

âlihe (A

) [ آلهه ] ilahlar

âlîhimmet (A

) [ عالی همت ] yüce himmetli

âlîkadr (A

) [ عالی قدر ] saygıdeğer

alîl (A

) [ 1 [عليل

hasta hastalıklı illetli

2

sakat

âlim (A

) [ عالم ] bilgin

alîm (A

) [ عليم ] çok bilen

âlîmakâm (A

) [ عالی مقام ] yüksek makamlı

âlînazar (A

) [ عالی نظر ] yüksek görüşlü

âlîşan (A

) [ عالی شان ] şanı yüce

âliye (A

) [ عاليه ] yüce yüksek

aliyyülâlâ (A

) [ علی الاعلا ] en iyisi

Allâh (A

) [ الله ] Tanrı Allah

allâme (A

) [ علامه ] büyük bilgin

âlû (F

) [ آلو ] erik

âlûbâlu (F

) [ آلوبالو ] vişne

âlûd (F

) [ آلود ] bulanmış bulaşmış

âlûde (F

) [ آلوده ] bulanmış bulaşmış

âlûdedâmen (F

) [ آلوده دامن ] iffetsiz

âlûdegî (F

) [ آلودگی ] bulaşma bulaşıklık

âlüfte (F

) [ 1 [آلفته

iffetsiz fahişe

2

alışık

âmâc (F

) [ 1 [آماج

hedef

2

nişan tahtası

âmâcgâh (F

) [ آماجگاه ] nişan alınan yer

âmâde (F

) [ آماده ] hazır

âmâdegî (F

) [ آمادگی ] hazırlık

a'mâl (A

) [ اعمال ] davranışlar ameller

âmâl (A

) [ آمال ] emeller

âmâl (A

) [ آمال ] emeller

âmâr (F

) [ 1 [آمار

sayım

2

hesap

amd (A

) [ عمد ] kasıt

amden (A

) [ عمدا ] kasıtlı olarak

âmed (F

) [ آمد ] gelme geliş

âmedşüd (F

) [ آمدشد ] geliş gidiş

âmedüreft (F

) [ آمدورفت ] geliş gidiş

âmedüşüd (F

) [ آمدوشد ] geliş gidiş

amel (A

) [ 1 [عمل

iş

2

ishal

amele (A

) [ عمله ] işçi

amelen (A

) [ عملا ] bilfiil işleyerek

amelî (A

) [ عملی ] pratik uygulamalı

ameliyât (A

) [ 1 [عمليات

işlemler uygulamalar

2

ameliyat

ameliye(A

) [ عمليه ] işlem uygulama

âmennâ (A

) [ آمنا ] diyecek bir şey yok inandık

âmîhte (A

) [ آميخته ] karışık karışmış

amîk (A

) [ عميق ] derin

âmil (A

) [ 1 [عامل

yapan işleyen

2

faktör etken

3

vergi memuru

4

vali

amîm (A

) [ عميم ] yaygın

âmîn (A

) [ آمن ] amin

âminen (A

) [ آمنا ] emin olarak

âmir (A

) [ آمر ] emreden

âmirâne (A

-F

) [ آمرانه ] emredercesine

âmiyâne (A

-F

) [ عاميانه ] bayağı avamca

âmm (A

) [ عام ] genel yaygın

âmm (A

) [ عام ] yıl

amm (A

) [ عم ] amca

ammâ (A

) [ اما ] ama

ammâba’d (A

) [( امابعد ] maksada gelince

amme (A

) [ عمه ] hala

amûd (A

) [ عمود ] direk

amûden (A

) [ عمودا ] dikine

amûdî (A

) [ عمودی ] diaaa

âmurziş (F

) [ 1 [آمرزش

bağışlama affetme

âmûz (F

) [ 1 [آموز

öğrenen

2

öğreten

âmûzgâr (F

) [ آموزگار ] öğretmen

âmürzgâr (F

) [ آمرزگار ] bağışlayıcı Tanrı

âmürziş (F

) [ آمرزش ] bağışlama

ân (A

) [ آن ] an

an (A

) [ عن ] –den -dan

ân (F

) [ 1 [ان

çoğul eki -ler -lar

2

zarf yapan ek -erek -arak

ân (F

) [ آن ] alım cazibe hava

an’anât (A

) [ عنعنات ] gelenekler

an’ane (A

) [ عنعنه ] gelenek

an’anevî (A

) [ عنعنوی ] geleneksel

ânân (F

) [ آنان ] onlar

anâsır (A

) [ عناصر ] unsurlar elemanlar

anâsır-ı erba’a [ عناصر اربعه ] dört unsur ateş hava su toprak

ânât (A

) [ آنات ] anlar

anbean (A

-F

) [ آن به آن ] her an gittikçe

anber (A

) [ عنبر ] amber

anberbû (A

-F

) [ عنبربو ] amber kokulu

andelîb (A

) [ عندليب ] bülbül

âne (F

) [ انه ] gibi anlamını verecek şekilde sıfat ve zarf yapan son ek

anh (A

) [ عنه ] ondan

anhâ (A

) [ عنها ] ondan

anhâ (F

) [ آنها ] onlar

ânî (A

-F

) [ 1 [آنی

bir an

2

derhal

ânifen (A

) [ 1 [آنفا

az önce demin

2

yukarıda

âniyen (A

) [ آنيا ] bir anda der hal o anda

ankâ (A

) [ عنقا ] zümrütüanka

ankarîb (A

) [ عن قریب ] yakında yakından çok geçmeden

ankasdin (A

) [ عن قصد ] kasıtlı olarak bile bile

ankebût (A

) [ عنکبوت ] örümcek

ansamîmilkalb (A

) [ عن صميم القلب ] içtenlikle canügönülden

anûd (A

) [ عنود ] inatçı

âr (A

) [ عار ] utanma ar

ar’ar (A

) [ 1 [عرعر

anırma

2

dikenli ardıç

ârâ (F

) [ آرا ] süsleyen

ârâ’ (A

) [ آراء ] oylar

arâ’is (A

) [ عرائس ] gelinler

arab (A

) [ عرب ] arap

arabî (A

) [ عربی ] arapça

arak (A

) [ 1 [عرق

ter

2

rakı

arakçîn (A

-F

) [ عرقچين ] takke kavuk altı takkesi

arakdâr (A

-F

) [ عرقدار ] terli

arakıyye (A

) [ عرقيه ] derviş külahı

ârâm (F

) [ 1 [آرام

dinlenme

2

yerleşme

ârâm etmek yerleşmek

ârâmbahş (F

) [ آرام بخش ] dinlendiren huzur veren

ârâmgâh (F

) [ 1 [آرامگاه

dinlenme yeri

2

mezar

ârâmiş (F

) [ 1 [آرامش

dinlenme

2

huzur

ârâste (F

) [ آراسته ] süslenmiş süslü

ârâyiş (F

) [ 1 [آرایش

süs

2

süslenme

araz (A

) [ 1 [عرض

işaret belirti

2

tesadüf

arâzî (A

) [ اراضی ] yerler arazi

arbede (A

) [ عربده ] kavga

arbedecû (A

-F

) [ عربده جو ] kavgacı

ard (F

) [ آرد ] un

ardbîz (F

) [ آردبيز ] elek

arefe (A

) [ عرفه ] arife bayramdan önceki gün

ârız (A

) [ 1 [عارض

yanak

2

gelen

3

engel

ârızî (A

) [ عارضی ] geçici

ârî (A

) [ 1 [عاری

çıplak

2

uzak uzakta soyutlanmış

ârî (F

) [ آری ] evet

ârif (A

) [ عارف ] bilen arif irfan sahibi

âriyyet (A

) [ عاریت ] ödünç

arîz (A

) [ عریض ] geniş genişlemesine

arman (F

) [ 1 [آرمان

özlem

sıkıntı

arsa (A

) [ عرصه ] yer meydan

arş (A

) [ 1 [عرش

gök

2

taht

3

çardak

arşa (A

) [ عرشه ] güverte

arûs (A

) [ ] gelin

arz (A

) [ 1 [ارض

yer

2

dünya yeryüzü

arz (A

) [ 1 [عرض

genişlik en

2

enlem

arz (A

) [ عرض ] sunma arzetme

arzan (A

) [ ارضا ] enine genişliğine

arzıhâl (A

) [ ارض حال ] dilekçe

ârzû (F

) [ آرزو ] istek heves

asâ (A

) [ 1 [عصا

değnek sopa

2

derviş değneği

âsâ (F

) [ آسا ] gibi

asab (A

) [ عصب ] sinir

asabî (A

) [ عصبی ] sinirli

asabiyülmizac (A

) [ عصبی المزاج ] asabî mizaçlı

asabiyyet (A

) [ عصبيت ] sinirlilik

âsaf (A

) [ 1 [آصف

vezir

Hz

Süleyman’ın veziri

asâkir (A

) [ عساکر ] askerler

asalet (A

) [ اصالت ] asillik

asamm (A

) [ اصم ] sağır

âsân (F

) [ آسان ] kolay

âsâr (A

) [ 1 [آثار

izler

2

eserler

âsâyiş (F

) [ 1 [آسایش

huzur

2

güvenlik

âsâyiş berkemâl [ آسایش برکمال ] her yerde huzur hakim

asdika (A

) [ اصدقا ] gerçek dostlar

asel (A

) [ عسل ] bal

ases (A

) [ عسس ] gece bekçisi

asfer (A

) [ 1 [اصفر

sarı

2

soluk benizli

asgar (A

) [ اصغر ] en küçük

asgarî (A

) [ اصغری ] en az

ashâb (A

) [ 1 [اصحاب

dostlar arkadaşlar

2

sahipler

âsım (A

) [ 1 [عاصم

günahtan sakınan

2

iffetli

asır ba’de asır (A

) [ عصر بعد عصر ] asırlarca yüzyıllarca

âsî (A

) [ 1 [عاصی

isyancı

2

günahkâr

âsîb (F

) [ آسيب ] felaket bela zarar

asîl (A

) [ 1 [اصيل

sağlam

2

soylu

asîlzâde (A

-F

) [ اصيل زاده ] soylu çocuğu asilzade

asîr (A

) [ عصير ] özsuyu usare

âsitan (F

) [ آستان ] eşik

âsiyâ (F

) [ آسيا ] değirmen

âsiyâb (F

) [ آسياب ] değirmen

asker (A

) [ عسکر ] asker er

asl (A

) [ 1 [اصل

asıl

2

kök

3

gerçek

asla (A

) [ اصلا ] hiçbir zaman

aslî (A

) [ اصلی ] asıl

aslünesl (A

-F

) [ اصل و نسل ] soy sop

âsmân (F

) [ آسمان ] gök gökyüzü

âsmânî (F

) [ 1 [آسمانی

gökyüzüne ait

2

melek

3

açık mavi

asnâm (A

) [ 1 [اصنام

putlar

2

dilberler

asr (A

) [ 1 [عصر

yüzyıl

2

ikindi vakti

asrî (A

) [ عصری ] modern

âstân (F

) [ 1 [آستان

eşik

2

tekke

âstâne (F

) [ 1 [آستانه

eşik

2

başkent

3

tekke

4

İstanbul

âster (F

) [ آستر ] astar

âstîn (F

) [ آستين ] yen

âsûde (F

) [ آسوده ] rahat huzurlu

âsûdegî (F

) [ آسودگی ] huzur

âsûdehâtır (F

-A

) [ آسوده خاطر ] gönlü rahat huzurlu

âsüman (F

) [ آسمان ] gökyüzü

âş (F

) [ 1 [آش

yemek

2

aşûre

âşâm (F

) [ آشام ] içen

aşer (A

) [ عشر ] on

aşere (A

) [ عشره ] onlar

aşhâne (F

) [ آشخانه ] mutfak

âşık (A

) [ عاشق ] aşık

âşıkân (A

-F

) [ عاشقان ] aşıklar

âşifte (F

) [ 1 [آشفته

perişan

2

iffetsiz kadın

âşikâr (F

) [ آشکار ] açık belli aşikâr

âşikâr etmek ortaya çıkarmak belli etmek

âşikâr olmak ortaya çıkmak belli olmak

âşikâre (F

) [ آشکاره ] açık belli

âşina (F

) [ 1 [آشنا

tanıdık bildik

2

bilen

âşir (A

) [ عاشر ] onuncu

aşîr (A

) [ عشير ] onda bir

âşiren (A

) [ عاشرا ] onuncusu

âşiyân (F

) [ 1 [آشيان

yuva

2

ev

aşk (A

) [ عشق] [عشق ] aşk

âşkâr (F

) [ 1 [آشکار

açık belli aşikâr

âşkârâ (F

) [ آشکارا ] açık belli aşikâr

âşnâ (F

) [ آشنا ] tanıdık dost aşina

âşnâyân (F

) [ آشنایان ] tanıdıklar dostlar

âşnâyî (F

) [ 1 [آشنایی

dostluk

2

bilme haberdarlık

âşpez (F

) [ آشپز ] aşçı

aşre (A

) [ عشره ] on

âşûb (F

) [ 1 [آشوب

kargaşa

2

karıştırıcı

âşûbengîz (F

) [ آشوب انگيز ] kargaşa çıkaran

âşûrâ (A

) [ عاشورا ] aşûre

âşüfte (F

) [ 1 [آشفته

iffetsiz kadın

2

perişan

âşüftedil (F

) [ آشفته دل ] gönlü perişan

ât (A

) [ ات ] çoğul eki -ler -lar

at’ime (A

) [ اطعمه ] taamlar yiyecekler

atâ (A

) [ عطاء ] bağış ihsan bahşiş

atâbahş (A

-F

) [ عطا بخش ] bahşiş veren ihsanda bulunan

atâlet (A

) [ 1 [عطالت

durgunluk

2

tembellik

ataş (A

) [ عطش ] susuzluk

atâyâ (A

) [ عطایا ] bağışlar ihsanlar bahşişler

atebât (A

) [ 1 [عتبات

eşikler

2

şiîlerin ziyaret yerleri Necef Kerbela Kâzımiye

atebe (A

) [ عتبه ] eşik

ateh (A

) [ عته ] bunama

ateh getirmek bunamak

âteş (F

) [ آتش ] ateş

âteşbâr (F

) [ آتش بار ] ateş yağdıran

âteşbâz (F

) [ آتشباز ] fişekçi

âteşdân (F

) [ 1 [آتشدان

mangal

2

ocak

âteşdem (F

) [ آتش دم ] acı sözlü

âteşefrûz (F

) [ آتش افروز ] ateş yakan

âteşfâm (F

) [ 1 [آتش فام

ateş rengi

2

kırmızı

âteşfeşân (F

) [ آتش فشان ] ateş saçan

âteşgâh (F

) [ آتشگاه ] ateşkede ateşperest tapınağı

âteşgede (F

) [ آتشگده ] ateşkede ateşperest tapınağı

âteşgîre (F

) [ 1 [آتش گيره

maşa

2

çıra

âteşgûn (F

) [ آتش گون ] ateş rengi kırmızı

âteşî (F

) [ 1 [آتشی

ateşli

2

öfkeli kızgın

3

acı dokunaklı

4

cehennemlik

âteşîn (F

) [ 1 [آتشين

ateşli

2

hararetli

âteşkâr (F

) [ آتش کار ] külhancı ateşçi

âteşmizâc (F

-A

) [ آتش مزاج ] sert mizaçlı

âteşpâre (F

) [ آتش پاره ] kıvılcım

âteşperest (F

) [ آتش پرست ] ateşe tapan ateşperest

atf (A

) [ 1 [عطف

eğme

2

bağlaç

3

çevirmeyöneltme

atfen (A

) [ عطفا ] atıfta bulunarak

atfetmek yöneltmek vermek

âtıf (A

) [ 1 [عاطف

şefkatli

2

meyleden

3

bağlayan

âtıfet (A

) [ عاطفت ] şefkat gösterme

âtıfetkâr (A

-F) [ عاطفتکار ] şefkat gösteren gözeten

âtıl (A

) [ 1 [عاطل

yararsız

2

tembel

âtî (A

) [ 1 [آتی

gelecek

âtîdeki (A

-T

) [ ] ilerideki aşağıdaki gelecek olan

atîk (A

) [ 1 [عتيق

eski antik

2

asil

3

özgür

atîka (A

) [ 1 [عتيقه

eski antik

2

asil

3

özgür

atîkiyyât (A

) [ عتيقيات ] arkeoloji

âtiye (A

) [ آتيه ] gelecek

âtiyen (A

) [ 1 [آتيا

gelecekte

2

aşağıda görüleceği gibi

âtiyülbeyân (A

) [ آتی البيان ] aşağıda açıklanacak olan

âtiyüzzikr (A

) [ آتی الذکر ] aşağıda zikredilecek olan

atiyyât (A

) [ عطيات ] bağışlar ihsanlar

atiyye-i seniyye [ عطيهء سنيه ] padişah tarafından verilen hediye

atlas (A

) [ 1 [اطلس

atlas kumaş

2

büyük harita dünya haritası

atnâb (A

) [ 1 [اطناب

ipler

2

çadır ipleri

3

ağaç kökleri

ats (A

) [ عطس ] hapşırma aksırma

atse (A

) [ عطسه ] hapşırık aksırık

atş (A

) [ عطش ] susuzluk

atşân (A

) [ عطشان ] susuz susamış

attar (A

) [ عطار ] attar baharatçı

attârî (A

-F

) [ 1 [عطاری

attarlık

2

attar dükkanı

atûfet (A

) [ عطوفت ] şefkat

avâid (A

) [ عوائد ] gelirler

avâkıb (A

) [ 1 [عواقب

sonuçlar

2

sonlar

avâlim (A

) [ عوالم ] âlemler dünyalar

avâm (A

) [ عوام ] halk tabakası

avâmil (A

) [ 1 [عوامل

etkenler faktörler

avâmpesend (A

-F

) [ عوام پسند ] halkın beğendiği

avân (A

) [ اوان ] zaman

âvâre (F

) [ آواره ] aylak

âvâreser (F

) [ آواره سر ] aylak

avârız (A

) [ 1 [عوارض

belalar

2

engeller

3

geçici vergi

avârif (A

) [ عوارف ] bilginler arifler

âvâz (F

) [ آواز ] ses

âvâze (F

) [ 1 [آوازه

bağırma

2

ün

avdet (A

) [ عودت ] geri dönüş

avdet etmek dönmek

avene (A

) [ عونه ] yardakçılar avene

âvîze (F

) [ آویزه ] asılı

avn (A

) [ عون ] yardım

avrât (A

) [ عورات ] kadınlar

avret (A

) [ عورت ] kadın

âyâ (F

) [ آیا ] acaba

ayân (A

) [ عيان ] açık belli aşikâr

ayâr (A

) [ عيار ] ayar

âyât (A

) [ آیات ] ayetler

ayb (A

) [ عيب ] ayıp

âyet (A

) [ 1 [آیت

ayet

2

işaret

âyîn (F

) [ 1 [آیين

tören

2

ayin

3

din

âyine (F

) [ آینه ] ayna

âyînhân (F

) [ آیين خوان ] ayin okuyan

ayn (A

) [ 1 [عين

göz

2

tıpkı

3

ayın harfi

aynen (A

) [ عينا ] tıpkı aynen olduğu gibi

ayniyye (A

) [ 1 [عينيه

taşınabilir değerli eşya

2

göz hastalıkları bölümü

ayniyyet (A

) [ عينيت ] aynılık

aynülyakîn (A

) [ عين اليقين ] kesin kesin bilgi

ayş (A

) [ عيش ] yaşama aaaif alma gününü gün etme

ayyâr (A

) [ 1 [عيار

kurnaz

2

düzenbaz

ayyârî (A

-F

) [ 1 [عياری

kurnazlık

2

düzenbazlık

azâb (A

) [ عذاب ] azap

azab (A

) [ عزب ] bekar

azâbengiz (A

-F

) [ عذاب انگيز ] azap veren

âzâd (F

) [ آزاد ] özgür

âzâde (F

) [ آزاده ] özgür

âzâdî (F

) [ آزادی ] özgürlük

azamet (A

) [ 1 [عظمت

büyüklük ululuk

2

çalım

âzâr (F

) [ 1 [آزار

incitme

2

inciten

azdâd (A

) [ اضداد ] zıtlar karşıtlar

âzer (F

) [ 1 [آذر

ateş

2

Âzer ayı

âzerâsâ (F

) [ 1 [آذرآسا

ateş gibi

2

ateş rengi

azil (A

) [ عزل ] görevden alma

âzim (A

) [ عازم ] kararlı

azîm (A

) [ عظيم ] büyük

azîmet (A

) [ عزیمت ] gitme yola çıkma

azimet etmek gitmek

aziz (A

) [ عزیز ] değerli saygın

azîzan (A

-F

) [ عزیزان ] değerliler

azîze (A

) [ 1 [عزیزه

sevgili

2

saygın

azl (A

) [ عزل ] görevden alma

azm (A

) [ 1 [عزم

azim

2

niyet

azm (A

) [ عظم ] kemik

âzmâyiş (F

) [ آزمایش ] deneme sınama

âzmend (F

) [ آزمند ] hırslı

azrâ (A

) [ عذرا ] bâkire

azrâil (A

) [ عزدائيل ] Azrail

azrar (A

) [ اضرار ] zararlar

azulât (A

) [ عضلات ] adaleler

âzürde (F

) [ آزرده ] incinmiş gücenmiş

B

bâ (F

) [ 1 [با

ile

2

sahip

ba’de (A

) [ بعد ] sonra

ba’dehu (A

) [ بعده ] daha sonra ondan sonra

ba’delmîlâd (A

) [ بعدالميلاد ] milattan sonra İsa’dan sonra

ba’demâ (A

) [ بعدما ] bundan böyle

ba’dezin (A

-F

) [ بعدازاین ] bundan sonra bundan böyle

ba’s (A

) [ بعث ] diriliş

ba’süba’delmevt (A

) [ بعث بعد الموت ] ölümden sonra diriliş

ba’zan (A

) [ بعضا ] bazen kimi zaman

bâb (A

) [ 1 [باب

kapı

2

konu

3

bölüm

bâbâ (F

) [ 1 [بابا

baba

2

ata

bâbâyâne (F

) [ بابایانه ] babaca babacan

bâbûne (F

) [ بابونه ] babuna papatya

bâc (F

) [ 1 [باج

haraç

2

vergi

3

gümrük vergisi

bâcgîr (F

) [ باجگير ] vergi memuru

bâd (F

) [ 1 [باد

rüzgar yel

2

defa kez

3

yük

4

olsun

bâdâm (F

) [ بادام ] badem

bâdbân (F

) [ بادبان ] yelken

bâdbedest (F

) [ بادبدست ] eli boş züğürt

bâdbîz (F

) [ بادبيز ] yelpaze

bâde (F

) [ 1 [باده

içki

2

şarap

bâdefürûş (F

) [ باده فروش ] meyhaneci

bâdehâr (F

) [ باده خوار ] içki içen

bâdekeş (F

) [ باده کش ] şarap içen

bâdenûş (F

) [ باده نوش ] içki içen

bâdî (A

) [ بادی ] sebep olan yol açan

bâdî olmak sebep olmak yol açmak

bâdire (A

) [ بادره ] tehlikeli olay felaket

bâdiye (A

) [ بادیه ] çöl

bâğ (F

) [ باغ ] bahçe bağ

bağal (F

) [ بغل ] koltuk

bâğbân (F

) [ باغبان ] bahçıvan

bâğçe (F

) [ باغچه ] bahçe

bağçevan (F

) [ باغچوان ] bahçıvan

bağteten (A

) [ بغتة ] ansızın birdenbire

bâh (A

) [ باه ] cinsel güç

bahâ (F

) [ بها ] değer kıymet

bâhaber (F

-A

) [ باخبر ] haberli haberdar

bahâdar (F

) [ بهادار ] kıymetli

bahâdır (F

) [ بهادر ] yiğit

bahâne (F

) [ 1 [بهانه

bahane

2

sebep

bahânecû (F

) [ بهانه جو ] bahaneci

bahâr (F

) [ 1 [بهار

ilkbahar

2

bahar

3

baharat

bahârî (F

) [ بهاری ] ilkbahar ile ilgili

bahâyim (A

) [ بهایم ] dört ayaklı hayvanlar

bahîl (A

) [ بخيل ] cimri

bâhired (F

) [ باخرد ] akıllı

bâhis (A

) [ باحث ] bahseden söz eden

bahis (A

) [ 1 [بحث

konu

2

tartışma

bahr -i siyâh [ بحر سياه ] Karadeniz

bahr (A

) [ بحر ] deniz

bahr -i ahdar [ بحر احضر ] Hint Okyanusu

bahr -i ahmer [ بحر احمر ] Kızıldeniz

bahr -i hazer [ بحر خزر ] Hazar Denizi

bahr -i kulzum [ بحر قلزم ] Kızıldeniz

bahr -i muhît-i atlasî [ بحر محيط اطلسی ] Atlas Okyanusu

bahr -i muhît-i kebîr [ بحر محيط کبير ] Büyük Okyanus

bahr -i mutavassıt [ بحر متوسط ] Akdeniz

bahs (A

) [ 1 [بحث

konu

2

tartışma

bahs edilmek ele alınmak söz edilmek

bahs etmek ele almak söz etmek

bahş (F

) [ بخش ] bağışlayan

bahş edilmek 1

bağışlanmak

2

verilmek

bahş etmek 1

bağışlamak

2

vermek

bahşâyiş (F

) [ 1 [بخشایش

bağışlama

2

bağış ihsan

bahşiş (F

) [ 1 [بخشش

bağış

2

bahşiş

baht (F

) [ بخت ] talih

bahtiyârî (F

) [ بختياری ] bahtiyarlık

bâhûr (A

) [ باخور ] aşırı sıcak

bâhusus (F

-A

) [ باخصوص ] hele hele özellikle

baîd (A

) [ بعيد ] uzak

bâis (A

) [ باعث ] yol açan sebep olan

bâis olmak yol açmak sebep olmak

bâjurnal (F

-Fr

) [ باژورنال ] tutanak ile

bâk (F

) [ باک ] korku

bakâyâ (A

) [ بقایا ] geriye kalanlar

bakıyye (A

) [ بقيه ] geriye kalan bakiye

bâkî (A

) [ 1 [باقی

kalıcı ölümsüz

2

artan geri kalan

bâkir (A

) [ باکر ] el sürülmemiş

bâkire (A

) [ باکره ] kızoğlan kız

bâl (F

) [ بال ] kanat

bâlâ (F

) [ 1 [بالا

yukarı üst

2

boy

bâlâbülend (F

) [ بالابلند ] uzun boylu

bâlâhâne (F

) [ بالاخانه ] tavan arası çatı

bâlâpervaz (F

) [ بالاپرواز ] yükseklerden uçan

bâliğ (A

) [ 1 [بالغ

erişkin

2

tutan varan

bâliğ olmak 1

erişkin olmak

2

tutmak ulaşmak varmak

bâlîn (F

) [ 1 [بالين

başucu

2

yastık

bâliş (F

) [ بالش ] yastık

bâm (F

) [ بام ] dam çatı

bâmazbata (F

-A

) [ بامضبطه ] tutanak ile

bâmdâd (F

) [ بامداد ] sabah sabahleyin

bâmukâvele (F

-A

) [ بامقاوله ] sözleşme ile sözleşmeli

bâng (F

) [ 1 [بانگ

ses

2

haykırış

bânû (F

) [ 1 [بانو

bayan

2

büyük hanım

bâr (F

) [ 1 [بار

yük

2

defa kez

3

Tanrı

4

meyva

5

yağdıran

bâr vermek meyva vermek

bârân (F

) [ باران ] yağmur

bârapor (F

-Fr

) [ باراپور ] rapor ile birlikte raporlu

bârber (F

) [ باربر ] hamal

bâre (F

) [ 1 [باره

defa

2

sur

bârgâh (F

) [ 1 [بارگاه

yüksek huzur padişah huzuru

2

otağ

bârgîr (F

) [ بارگير ] beygir

bârî (F

) [ باری ] hiç olmazsa en azından

bârid (A

) [ بارد ] soğuk

bârîk (F

) [ باریک ] ince

bârika (A

) [ بارقه ] şimşek

bâriz (A

) [ بارز ] belirgin

bârû (F

) [ بارو ] burç hisar burcu

bârver (F

) [ 1 [بارور

verimli

2

meyvalı

basar (A

) [ 1 [بصر

görme

2

görme yetisi

basîret (A

) [ بصيرت ] görüş ileriyi görme gücü

basît (A

) [ 1 [بسيط

sade

2

kolay

bast (A

) [ بسط ] yayma

batâet (A

) [ بطائت ] ağırlık yavaşlık

bâtakrîr (F

-A

) [ باتقریر ] rapor halinde

bâtıl (A

) [ 1 [باطل

hükümsüz

2

boş

batın (A

) [ 1 [بطن

karın

2

kuşak nesil

bâtınen (A

) [ باطنا ] işin iç yüzünde

batî (A

) [ بطی ] ağır yavaş

batn (A

) [ 1 [بطن

karın

2

kuşak nesil

batt (A

) [ بط ] kaz

battal (A

) [ 1 [بطال

yiğit

2

köhnemiş

3

hantal

bâvekar (F

-A

) [ باوقار ] ağırbaşlı

bâyi (A

) [ بایع ] satıcı

bayrakdâr (A

-F

) [ بيدقدار ] bayraktar sancaktar

baytâr (A

) [ بيطار ] veteriner

bâz (F

) [ 1 [باز

tekrar

2

açık

3

doğan

bazargâh (F

) [ بازارگاه ] pazar yeri

bazen (A

) [ بعضا ] kimi zaman

bazı (A

) [ بعض ] kimi

bâzî (F

) [ بازی ] oyun

bâzîçe (F

) [ بازیچه ] oyuncak

bâzû (F

) [ 1 [بازو

kol

2

güç

be’s (A

) [ بأس ] zarar kötü yan

bebr (F

) [ ببر ] kaplan

becâ (F

) [ بجا ] yerinde

becâyiş (F

) [ بجایش ] yer değişimi

beççe (F

) [ 1 [بچه

çocuk

2

yavru

bed (F

) [ بد ] kötü

bed’ etmek başlamak

bedahd (F

-A

) [ بدعهد ] sözünde durmayan

bedâheten (A

) [ بداهة ] düşünmeden

bedahlâk (F

-A

) [ بداخلاق ] ahlaksız

bedâvâz (F

) [ بدآواز ] kötü sesli

bedâvet (A

) [ 1 [بداوت

göçebelik

2

bedevîlik

bedâyi’ (A

) [ بدایع ] yeni ve güzel şeyler

bedbaht (F

) [ بدبخت ] tahilsiz

bedbaht etmek mutsuz etmek

bedbîn (F

) [ بدبين ] kötümser karamsar

bedbû (F

) [ بدبو ] kötü kokulu

bedcins (F

-A

) [ بدجنس ] kötü cinsli cinsi bozuk

bedçeşm (F

) [ بدچشم ] kötü gözlü

beddil (F

) [ بددل ] ödlek

bedduâ (F

-A

) [ بددعا ] ilenç

bedelât (A

) [ بدلات ] bedeller

bedendîş (F

) [ بداندیش ] kötü düşünceli

bedenen (A

) [ بدنا ] vücutça

bedestân (F

) [ بزستان ] bedesten

bedevî (A

) [ بدوی ] çöl arabı

bedeviyyet (A

) [ 1 [بدویت

göçebelik

2

bedevîlik

bedfercâm (F

) [ بدفرجام ] kötü sonlu

bedgû (F

) [ بدگو ] dedikoducu

bedgüher (F

) [ بدگهر ] kalbi bozuk mayası bozuk

bedhâh (F

) [ بدخواه ] birinin kötülüğünü isteyen kötü niyetli

bedhû (F

) [ بدخو ] huysuz kötü huylu

bedî’ (A

) [ بدیع ] güzel yepyeni

bedîa (A

) [ بدیعه ] yepyeni şey

bedîhe (A

) [ بدیهه ] düşünmeden

bedîhî (A

) [ بدیهی ] kuşkusuz

bedkâr (F

) [ بدکار ] kötü hareketli

bedlikâ (F

-A

) [ بدلقا ] çirkin

bedmâye (F

) [ بدمایه ] mayası bozuk

bedmest (F

) [ بدمست ] içip içip dağıtan

bedmestî (F

) [ بدمستی ] içip içip dağıtma

bedmestlik (F

-T

) [ed+mes] içip içip dağıtma

bedmestlik etmek içip için dağıtmak

bedmihr (F

) [ بدمهر ] sevgisiz

bednâm (F

) [ بدنام ] adı kötüye çıkmış

bednigâh (F

) [ بدنگاه ] kötü gözlü kötü bakışlı

bednihâd (F

) [ بدنهاد ] kötü yaratılışlı soysuz

bedr (A

) [ بدر ] dolunay

bedre (A

) [ بدره ] para kesesi

bedreftâr (F

) [ بدرفتار ] kötü davranışlı

bedreka (F

) [ 1 [بدرقه

uğurlama yolcu etme

2

kılavuz

bedrûd (F

) [ بدرود ] veda

bedsigâl (F

) [ بدسگال ] kötü düşünceli

bedsîret (F

-A

) [ بدسيرت ] ahlaksız

bedsirişt (F

) [ بدسرشت ] kötü yaratılışlı mayası bozuk

bedter (F

) [ بدتر ] daha kötü beter

bedtıynet (F

-A

) [ بدطينت ] tıynetsiz karaktersiz

bedzebân (F

) [ بدزبان ] ağzı bozuk

bedzehre (F

) [ بدزهره ] ödlek

begâyet (F

-A

) [ بغایت ] çok son derece

behâ (F

) [ بها ] değer kıymet

behbûd (F

) [ بهبود ] sağlık

behcet (A

) [ 1 [بهجت

sevinç

2

güzellik

behem (F

) [ بهم ] birlikte beraber

behemehâl (F

-A

) [ بهه حال ] her halükârda mutlaka ne olursa olsun

beher (F

) [ بهر ] her her biri

behic (A

) [ بهيج ] güleryüzlü

behîmî (A

) [ بهيمی ] hayvanî

behîmiyyet (A

) [ بهيميت ] hayvanlık

behişt (F

) [ بهشت ] cennet

behiştî (F

) [ بهشتی ] cennetlik

behiyye (A

) [ بهيه ] güzel

behmân (F

) [ بهمان ] falan filan

behre (F

) [ بهره ] nasip

behremend (F

) [ 1 [بهرمند

hisse sahibi

2

yararlanan

beht (A

) [ بهت ] şaşkınlık

behte uğramak şaşakalmak şaşkınlığından donakalmak

bekâ (A

) [ بقا ] kalıcılık

bekâm (F

) [ بکام ] muradına ermiş

bekâm olmak muradına ermek

bekâya (A

) [ بقایا ] geriye kalanlar; kalıntılar

bekrî (A

) [ بکری ] içki düşkünü

beksimat (F

) [ بکسمات ] peksimet

bel (A

) [ بل ] belki

bel’ (A

) [ 1 [بلع

yutma

2

yutulma

bel’ edilmek yutulmak

bel’ etmek yutmak

belâ (A

) [ بلا ] felaket musibet

belâ (A

) [ بلی ] evet

belâdet (A

) [ بلادت ] dangalaklık

belâdîde (A

-F

) [ بلادیده ] belaya uğramış

belâgat (A

) [ بلاغت ] kusursuz söz söyleme

belâhet (A

) [ بلاهت ] eblehlik

belâyâ (A

) [ بلایا ] belalar

belde (A

) [ 1 [بلده

kent

2

diyar memleket

beled (A

) [ 1 [بلد

kent

2

memleket

beledî (A

) [ بلدی ] kentli

belediyye (A

) [ بلدیه ] belediye

belî (A

) [ بلی ] evet

belîğ (A

) [ 1 [بليغ

fasih konuşan

2

fasih düzgün

beliyyât (A

) [ بليات ] belalar

belki (F

-A

) [ بلکه ] olabilir belki

belût (A

) [ 1 [بلوط

pelit palamut

2

meşe

benâdir (A

<F

) [ بنادر ] limanlar

benâm (F

) [ 1 [بنام

ünlü

2

adında

benân (A

) [ 1 [بنان

parmaklar

2

parmak uçları

benât (A

) [ بنات ] kızlar

bend (F

) [ 1 [بند

bağ

2

zincir

3

boğum

4

bend fıkra

4

baraj su bendi

bend olmak bağlanmak

bende (F

) [ 1 [بنده

kul

2

köle

bendegân (F

) [ 1 [بندگان

kullar

2

köleler

bendegî (F

) [ 1 [بندگی

kulluk

2

kölelik

bendehâne (F

) [ بنده خانه ] benim evim

bender (F

) [ بندر ] liman

bendergâh (F

) [ بندرگاه ] rıhtım

bendezâde (F

) [ 1 [بنده زاده

köle çocuğu

2

benim çocuğum

benefşe (F

) [ بنفشه ] menekşe

benefşî (F

) [ بنفشی ] mor

beng (F

) [ بنگ ] esrar

bengî (F

) [ بنگی ] esrarkeş

benî (A

) [ بنی ] oğullar

benîâdem [ بنی آدم ] insanlar Adem oğulları

benîisrâîl ı [ بنی اسرائيل ] İsrailoğulları

bennâ (A

) [ بناء ] yapı ustası

benû (A

) [ بنو ] oğullar

ber (F

) [ 1 [بر

üzeri

2

üzere

3

göğüs

4

meyva

berâ’et (A

) [ برائت ] aklanma

berâ’et etmek aklanmak

berâber (F

) [ 1 [برابر

birlikte

2

eşit

berâberî (F

) [ 1 [برابری

birliktelik

2

eşitlik

berâhîn (A

) [ براهين ] deliller kanıtlar

berâyı (F

) [ برای ] için

berâyı malûmât [ برای معلومات ] bilgi edinmek için bilgi vermek için bilgi sahibi

olmak için

berbâd (F

) [ 1 [برباد

mahvolmuş

2

kötü pis berbat

bercâ (F

) [ برجا ] yerinde uygun

berceste (F

) [ برجسته ] seçkin seçme

berd (A

) [ برد ] soğuk

berde (F

) [ برده ] köle

berdevâm (F

-A

) [ بردوام ] sürekli devam eden

berdülacuz (A

) [ بردالعجوز ] kocakarı soğuğu

bere (F

) [ بره ] kuzu

berehne (F

) [ برهنه ] çıplak

berekât (A

) [ برکات ] bereketler

bereket (A

) [ 1 [برکت

bolluk

2

uğur

berevât (A

) [ بروات ] beratlar

berf (F

) [ برف ] kar

berfîn (F

) [ برفين ] karlı

berg (F

) [ برگ ] yaprak

bergüzâr (F

) [ برگذار ] hatıra hediye yadigâr

berhâne (F

) [ برخانه ] harap vaziyetteki ev

berhayât (F

-A

) [ برحيات ] hayatta olan sağ

berhayât bulunmak yaşamak hayatta olmak

berhürdâr (F

) [ برخوردار ] mutlu muradına ermiş

berî (A

) [ بری ] arınmış temiz uzak

berîd (A

) [ 1 [برید

ulak

2

postacı

berîn (F

) [ برین ] yüksek yüce

berk (A

) [ برق ] şimşek

berkarâr (F

-A

) [ برقرار ] yerinde duran karar eden

berkarâr olmak devam etmek kalmak

berkemâl (F

-A

) [ بزکمال ] en iyi şekilde mükemmel

bermâh (F

) [ برماه ] matkap burgu

bermu’tâd (F

-A

) [ برمعتاد ] alışıldığı gibi mutâd olduğu üzere

bermûcib-i (F

-A

) [ برموجب ] uyarınca gereğince

bernâ (F

) [ برنا ] genç

berpâ (F

) [ برپا ] ayakta

berr (A

) [ 1 [بر

toprak

2

kara

3

kıta

berrak (A

) [ براق ] duru

berren (A

) [ برا ] kara yolu ile

berrî (A

) [ بری ] kara ile ilgili

bersâbık (F

-A

) [ برسابق ] eskiden olduğu gibi

bertaraf (F

-A

) [ 1 [برطرف

bir yana

2

giderilmiş

bertaraf etmek gidermek

bertaraf olmak giderilmek

berter (F

) [ برتر ] daha üstün

berterîn (F

) [ برترین ] en üstün

bervech-i (F

-A

) [ بروجه ] gibi

berzah (A

) [ 1 [برزخ

cehennem

2

dil kara uzantısı

3

sorun dert

berzger (F

) [ برزگر ] çiftçi

bes (F

) [ 1 [بس

yeterli

2

çok

besâ (F

) [ بسا ] nice

besâtîn (A

) [ بساتين ] bahçeler

besend (F

) [ بسند ] yeterli

besende (F

) [ بسنده ] yeterli

beserüçeşm (F

) [ بسر و چشم ] başüstüne başım gözüm üstüne

besî (F

) [ بسی ] birçok

besîm (A

) [ بسيم ] güleç

beste (F

) [ 1 [بسته

kapalı

2

beste

bestekâr (F

) [ بسته کار ] besteci

bestenigâr (F

) [ بسته نگار ] Türk mûsikîsinde bir makam adı

beşâret (A

) [ بشارت ] müjde

beşer (A

) [ 1 [بشر

insan

2

insanlık

beşere (A

) [ بشره ] deri dış deri

beşerî (A

) [ بشری ] insanlıkla ilgili insanî

beşeriyyât (A

) [ بشریات ] antropoloji

beşeriyyet (A

) [ بشریت ] insanlık

beşîr (A

) [ بشير ] müjdeci

beşûş (A

) [ بشوش ] güleç

beşûşâne (A

-F

) [ بشوشانه ] güleryüzle

betâet (A

) [ بطائت ] ağırlık yavaşlık

beter (F

) [ بدتر ] daha kötü beter şiddetli

bevl (A

) [ 1 [بول

idrar

2

işeme

bevlî (A

) [ بولی ] idrar ile ilgili

bevliyye (A

) [ بوليه ] üroloji

bevvâb (A

) [ بواب ] kapıcı

bevvâbîn (A

) [ بوابين ] kapıcılar

bey’ (A

) [ بيع ] satış

beyâbân (F

) [ بيابان ] çöl

beyân (A

) [ بيان ] açıklama ifade etme dile getirme

beyân edilmek açıklanmak dile getirilmek

beyân etmek açıklamak dile getirmek

beyânât (A

) [ بيانات ] açıklamalar demeç

beyânnâme (A

-F

) [ بيان نامه ] bildirge

beyâz (A

) [ بياض ] ak beyaz

beyhûde (F

) [ بيهوده ] boş boşuna

beyn (A

) [ بين ] ara orta

beynelmilel (A

) [ بين الملل ] uluslararası

beyn-i (A

-F

) [ بين ] arasında ortasında

beynülmilel (A

) [ بين الملل ] uluslararası

beyt (A

) [ 1 [بيت

ev

2

konut

3

beyit

beytâr (A

) [ بيطار ] veteriner

beytullah (A

) [ بيت الله ] Kâbe

beytûtet (A

) [ بيتوتت ] geceleme

beytülmal (A

) [ بيت المال ] hazine maliye hazinesi

beyzâ (A

) [ بيضا ] bembeyaz çok beyaz

beyze (A

) [ 1 [بيضه

yumurta

2

husye

beyzî (A

) [ بيضی ] oval

beze (F

) [ 1 [بزه

günah

2

suç

bezekâr (F

) [ 1 [بزه کار

günahkar

2

suçlu

bezir (A

) [ بذر ] tohum

bezirgân (F

) [ بازرگان ] tüccar

bezistân (A

-F

) [ بزستان ] bedesten

bezle (A

) [ بذله ] şaka latife

bezlegû (A

-F

) [ بذله گو ] şakacı

bezm (F

) [ 1 [بزم

eğlence meclisi

2

içki meclisi

bezmgâh (F

) [ بزمگاه ] eğlence yeri eğlence meclisi

bezzaz (A

) [ بزبز ] manifaturacı kumaşçı

bi’r (A

) [ بئر ] kuyu

bi’set (A

) [ بئثت ] gönderiliş Hz

Muhammed’in peygamber olarak gönderilişi

bîaman (F

) [ بی امان ] amansız

bîâr (F

-A

) [ بی عار ] arsız

bîbahâ (F

) [ بی بها ] çok değerli paha biçilmez

bîbedel (F

-A

) [ بی بدل ] eşsiz benzersiz

bîbehre (F

) [ بی بهره ] nasipsiz

bîcâ (F

) [ بيجا ] yersiz

bîcan (F

) [ بی جان ] cansız

bîçâre (F

) [ 1 [بيچاره

çaresiz

2

zavallı

bîçâregân (F

) [ 1 [بيچارگان

çaresizler

2

zavallılar

bîçunuçirâ (F

) [ 1 [بی چون و چرا

sorgusuz sualsiz

2

Tanrı

bîd (F

) [ بيد ] söğüt

bid’at (A

) [ 1 [بدعت

sonradan ortaya çıkma

2

dinde yeni getirilmiş şey

bîdâd (F

) [ بيداد ] zulüm

bîdâdger (F

) [ بيدادگر ] zalim

bîdâr (F

) [ بيدار ] uyanık

bîdârbaht (F

) [ بيداربخت ] talihli

bidâyet (A

) [ بدایت ] başlangıç

bidâyette (A

-T

) [d] başlangıçta

bîd-i mecnûn [ بيد مجنون ] salkımsöğüt

bîdil (F

) [ بيدل ] aşık

bîdin (F

-A

) [ بی دین ] dinsiz

bîedeb (F

-A

) [ بی ادب ] terbiyesiz edepsiz

bîeman (F

) [ بی امان ] amansız

bîendişe (F

) [ بی اندیشه ] düşünmeyen umursamayan

bîgâne (F

) [ بيگانه ] yabancı

bîgüman (F

) [ بی گمان ] kuşkusuz

bîgünah (F

) [ 1 [بی گناه

günahsız

2

suçsuz

bîh (F

) [ بيخ ] kök

bîhaber (F

-A

) [ بی خبر ] habersiz

bîhadd (F

-A

) [ بی حد ] sınırsız

bihakkın (A

) [ بحق ] hakkıyla hak ederek

bihamdillah (A

) [ بحمدالله ] Allah’a şükürler olsun

bihâr (A

) [ بحار ] denizler

bîhareket (F

-A

) [ بی حرکت ] hareketsiz

bîhâsıl (F

-A

) [ بی حاصل ] sonuçsuz

bîhayâ (F

-A

) [ بی حيا ] utanmaz hayasız

bîhayat (F

-A

) [ بی حيات ] cansız yaşamayan

bihâzelemr (A

) [ بهذا الامر ] buna göre bu durumda böylelikle

bihbûd (F

) [ بهبود ] sağlık

bîhemtâ (F

) [ بی همتا ] benzersiz

bîhesâb (F

-A

) [ بی حساب ] hesapsız sonsuz

bîhiss (F

-A

) [ بی حس ] hissiz duygusuz

bihişt (F

) [ بهشت ] cennet

bîhod (F

) [ 1 [بيخود

baygın

2

kendine olmama kendinden geçme

bihter (F

) [ بهتر ] daha iyi

bîhude (F

) [ بيهده ] boşuna beyhude

bîinsâf (F

-A

) [ بی انصاف ] insafsız

bîkâr (F

) [ 1 [بيکار

işsiz

2

bekar

bîkarâr (F

-A

) [ بی قرار ] kararsız

bikr (A

) [ 1 [بکر

el sürülmemiş

2

yepyeni orijinal

bîl (F

) [ بيل ] bel

bilâd (A

) [ 1 [بلاد

beldeler

2

memleketler

bilâfâsıla (A

) [ بلافاصله ] aralıksız kesintisiz

bilâhareket (A

) [ بلاحرکت ] hareketsiz hareket etmeden

bilâhere (A

) [ 1 [بالآخره

sonradan

2

sonunda nihayet

bilâinkıtâ (A

) [ بلاانقطاع ] kesintisiz aralıksız

bilâkayt (A

) [ بلاقيد ] kayıtsız şartsız kesin

bilakis (A

) [ بالعکس ] aksine tersine

bilâmâni’a (A

) [ بلامانعه ] engelsiz

bilâmazeret (A

) [ بلامعذرت ] mazeretsiz özür bildirmeksizin

bilâmerhamet (A

) [ بلامرحمت ] acımasızca

bilâmühlet (A

) [ بلامهلت ] zaman tanımadan süre vermeden

bilâpervâ (A

-F

) [ بلاپروا ] korkusuzca

bilâşikâyet (A

) [ بلاشکایت ] şikayet etmeden

bilâte’ehhür (A

) [ بلاتأخر ] gecikmeden

bilâtefrik (A

) [ بلاتفریق ] hiçbir ayırım gözetmeksizin

bilâtehlike (A

) [ بلاتهلکه ] tehlikesizce

bilâteminat (A

) [ بلاتأمينات ] güvencesiz teminatsız

bilâücret (A

) [ بلاأجرت ] parasız ücretsiz

bilcümle (A

) [ بالجمله ] tümüyle

bilfarz (A

) [ بالفرض ] diyelim ki

bilfiil (A

) [ بالفعل ] gerçekten yaparak katılarak bizzat

bilhassa (A

) [ بالخاصه ] özellikle hele hele

biliktizâ (A

) [ بالاقتضا ] gerektiğinden

bililtizâm (A

) [ بالالتزام ] bilerek bile bile

bilistifade (A

) [ بالاستفاده ] yararlanarak istifade ederek

bilistihsâl (A

) [ بالاستحصال ] alarak elde ederek

biliştirâk (A

) [ بالاشتراک ] katılarak

billûr (A

) [ بلور ] kristal

bilmecbûriye (A

) [ بالمجبئریه ] zorunlu olarak mecburen

bilmukabele (A

) [ بالمقابله ] karşılığında aynen mukabele ederek mukâbil olarak

bilmünâsebe (A

) [ بالمناسبه ] bir münasebetle sırası geldiğinde

bilmünâvebe (A

) [ بالمناوبه ] dönüşümlü

bilmüzakere (A

) [ بالمذاکره ] görüşülerek

bilumum (A

) [ بالعموم ] tüm bütün

bilvâsıta (A

) [ بالواسطه ] dolaylı olarak

bîm (F

) [ بيم ] korku

bîma’nâ (F

-A

) [ بی معنی ] anlamsız

bîmâr (F

) [ بيمار ] hasta

bîmârân (F

) [ بيماران ] hastalar

bîmecâl (F

-A

) [ بی مجال ] takatsiz dermansız

bîmekân (F

-A

) [ 1 [بی مکان

yersiz

2

aylak

bîmerhamet (F

-A

) [ بی مرحمت ] acımasız

bîmeze (F

) [ بی مزه ] lezzetsiz tatsız

bîmihr (F

) [ بی مهر ] sevgisiz şefkatsiz

bîmisâl (F

-A

) [ بی مثال ] benzersiz

bîmuhâbâ (F

-A

) [ بی محابا ] çekinmeden

bîmübâlât (F

-A

) [ بی مبالات ] kayıtsız umursamaz

bîmürüvvet (F

-A

) [ بی مروت ] mürüvvetsiz

bin (A

) [ بن ] oğul

binâ (A

) [ بناء ] yapı

bînâ (F

) [ بينا ] gören iyi gören

binâberin (A

-F

) [ بنابرین ] bundan dolayı buna dayanarak

binâen (A

) [ بناء ] dayanarak göre

binâenaleyh (A

) [ بناء عليه ] bu yüzden bundan dolayı

bînâm (F

) [ بينام ] adsız tanınmamış

bînamaz (F

) [ بی نماز ] beynamaz

bînasîb (F

-A

) [ بی نصيب ] nasipsiz kısmetsiz

bînazîr (F

-A

) [ بی نظير ] benzersiz

bînemek (F

) [ بی نمک ] tuzsuz

bînevâ (F

) [ 1 [بينوا

zavallı

2

yoksul

bînî (F

) [ بينی ] burun

bînihaye (F

-A

) [ بی نهایه ] sonsuz bitmez tükenmez

binnetice (A

) [ بالنتيجه ] sonuçta sonuç olarak

binnisbe (A

) [ بالنسبه ] bir dereceye kadar nispeten

bint (A

) [ بنت ] kız

bîpâyân (F

) [ بی پایان ] sonsuz

bîpervâ (F

) [ 1 [بی پروا

korkusuz

2

çekinmeden

bir gûna (T

-F

) [ ] hiçbir herhangi bir

bir nevi (T

-A

) [ ] adeta bir bakıma

birâder (F

) [ برادر ] erkek kardeş

bîrahm (F

-A

) [ بی رحم ] merhametsiz acımasız

bîrayb (F

-A

) [ بی ریب ] kuşkusuz

birinc (F

) [ برنج ] pirinç

birişte (F

) [ برشته ] kavrulmuş

bîrûn (F

) [ 1 [بيرون

dış

2

dışarı

biryân (F

) [ بریان ] kebap

bisât (A

) [ بساط ] yaygı

bîsebat (F

-A

) [ بی ثبات ] dayanıksız

bîsebeb (F

-A

) [ بی سبب ] dayanıksız

bîser (F

) [ بی سر ] başsız

bîst (F

) [ بيست ] yirmi

bister (F

) [ بستر ] yatak

bîsûd (F

) [ بی سود ] yararsız

bisyâr (F

) [ بسيار ] çok

bîşe (F

) [ بيشه ] orman

bîşerm (F

) [ بی شرم ] orman

bîşuur (F

-A

) [ بی شعور ] bilinçsiz

bîşübhe (F

-A

) [ بی شبهه ] kuşkusuz şüphesiz

bîşümâr (F

) [ بی شمار ] sayısız

bîtâb (F

-A

) [ بيتاب ] yorgun takatsiz

bîtâb kalmak bitkin düşmek

bîtâbane (F

) [ بيتابانه ] bitkince

bitamâmihâ (A

) [ بتمامها ] tümüyle tamamen

bîtaraf (F

-A

) [ بی طرف ] tarafsız

bîtarafâne (F

-A

) [ بی طرفانه ] tarafsızca yan tutmadan

bittab’ (A

) [ بالطبع ] doğal olarak

bittafsîl (A

) [ بالتفصيل ] ayrıntılı olarak uzun uzadıya

bittamâm (A

) [ بالتمام ] tümüyle

bîve (F

) [ بيوه ] dul

bîvefâ (F

-A

) [ بی وفا ] vefasız

bîvezen (F

) [ بيوه زن ] dul kadın

bîzâr (F

) [ بيزار ] bıkmış usanmış

bîzâr olmak bıkmak usanmak

bizâtihi (A

) [ بذاته ] kendiliğinden

bizzarûre (A

) [ بالضروره ] zorunlu olarak

bostân (F

) [ بوستان ] bahçe

bû (F

) [ بو ] koku

bu’d (A

) [ 1 [بعد

uzaklık

2

boyut

bu’diyet (A

) [ بعدیت ] uzaklık mesafe

bûd (F

) [ بود ] varlık

buğrâ (F

) [ بغرا ] turna

buhalâ (A

) [ بخلا ] cimriler

buhâr (A

) [ بخار ] buğu buhar

buhl (A

) [ بخل ] cimrilik

buhrân (A

) [ بحران ] bunalım kriz

buht (A

) [ بهت ] şaşkınlık

buhûr (F

) [ بخور ] tütsü

buhurdan (F

) [ بخوردان ] tütsülük tütsü kabı

buk’a (A

) [ 1[بقعه

yer diyar

2

ülke

buk’avî (A

) [ بقعوی ] yerel

bûm (F

) [ 1 [بوم

yer

2

ülke

bûm (F

) [ بوم ] baykuş

bûmehen (F

) [ بومهن ] deprem

bundan mâada (T

-A

) [dan+m] bundan başka bunun yanısıra

bûr (F

) [ بور ] kumral

burc (A

) [ 1 [برج

burç

2

yıldız kümesi

burhan (A

) [ برهان ] kanıt delil

bûriya (F

) [ بوریا ] hasır

burûc (A

) [ بروج ] burçlar

burûdet (A

) [ برودت ] soğukluk

bûs etmek öpmek

bûse (F

) [ بوسه ] öpücük

bûstân (F

) [ بوستان ] bahçe

bûte (F

) [ 1 [بوته

çalı çırpı

2

pota

bûtimar (F

) [ بوتيمار ] balıkçıl botimar

butlân (A

) [ 1 [بطلان

boşluk anlamsızlık

2

yalan

butûn (A

) [ 1 [بطون

karınlar

2

kuşaklar nesiller

bûy (F

) [ بوی ] koku

bûydâr (F

) [ بویدار ] kokulu

bûzîne (F

) [ بوزینه ] maymun

bühtân (A

) [ بهتان ] iftira

bühtân etmek iftira etmek

bükâ (A

) [ بکاء ] ağlama

bülaceb (A

) [ بوالعجب ] şaşılacak şey

büldân (A

) [ بلدان ] beldeler diyarlar ülkeler

büleğâ (A

) [ بلغاء ] belagat sahipleri

bülend (F

) [ 1 [بلند

yüksek

2

yüce

bülendbâlâ (F

) [ بلندبالا ] uzun boylu

bülendpervâz (F

) [ 1 [بلندپرواز

yükseklerden uçan

2

şerefli

bülheves (A

) [ بوالهوس ] maymun iştahlı

bülûğ (A

) [ بلوغ ] erginlik

bün (F

) [ 1 [بن

kök

2

dip

3

temel

bünyâd (F

) [ 1 [بنياد

temel kök

2

yapı bina

bünye (A

) [ بنيه ] yapı

bünyeviyat (A

) [ بنيویات ] bünye ile ilgili bilim dalı morfoloji

bürdbâr (F

) [ بردبار ] sabırlı

bürde (A

) [ برده ] hırka

bürhân (A

) [ برهان ] kanıt

bürîde (F

) [ بریده ] kesik

bürka (A

) [ برقع ] peçe

bürnâ (F

) [ برنا ] genç

bürrân (F

) [ بران ] keskin

bürûdet (A

) [ برودت ] soğukluk

bürûz (A

) [ بروز ] ortaya çıkma

büstân (F

) [ بستان ] bahçe

büşrâ (A

) [ بشرا ] müjde

büt (F

) [ بت ] put

büthâne (F

) [ بت خانه ] puthane

bütperest (F

) [ بت پرست ] putperest puta tapan

bütûn (A

) [ 1 [بطون

karınlar

2

kuşaklar nesiller

büyût (A

) [ 1 [بيوت

evler

2

beyitler

büz (F

) [ بز ] keçi

büzdil (F

) [ بزدل ] ödlek

büzûr (A

) [ بذور ] tohumlar

büzürg (F

) [ 1 [بزرگ

büyük

2

ulu

büzürgân (F

) [ 1 [بزرگان

büyükler

2

ulular

büzürgzâde (F

) [ بزرگ زاده ] seçkin kişinin çocuğu asilzade kişizade

C

câ (F

) [ 1 [جا

yer

2

mevki

3

makam

ca’l (A

) [ جعل ] yapma

ca’lî (A

) [ 1 [جعلی

yapma uydurma

2

sahte

câbecâ (F

) [ جابجا ] yer yer

câbir (A

) [ جابر ] zorlayıcı

câdde (A

) [ جاده ] ana yol cadde

câdû (F

) [ 1 [جادو

büyücü

2

cadı

câdûger (F

) [ جادوگر ] büyücü

câh (F

) [ جاه ] makam mevki

câhid (A

) [ جاهد ] çalışıp çabalayan

câhil (A

) [ جاهل ] bilgisiz

câhilâne (A

-F

) [ جاهلانه ] cahilce

câiz (A

) [ جائز ] uygun

câize (A

) [ جائزه ] ödül

câlib (A

) [ جالب ] ilginç çekici

câlib -i dikkat [ جالب دقت ]dikkat çekici

câm (F

) [ 1 [جام

kadeh

2

şişe

3

cam

câme (F

) [ جامه ] giysi

câmedân (F

) [ جامه دان ] gardrop

câmegî (F

) [ 1 [جامگی

giysi parası

2

hizmetçi

câmekan (F

) [ جامکان ] hamamda soyunma odası

câmekan (F

-A

) [ 1 [جامکان

camlı bölme

2

vitrin

câmeşûy (F

) [ جامه شوی ] çamaşırcı

câmi’ (A

) [ 1 [جامع

toplayan

2

cami

câmia (A

) [ جامعه ] topluluk

câmid (A

) [ 1 [جامد

cansız

2

donuk

câmûs (A

) [ جاموس ] manda camız

cân (F

) [ 1 [جان

ruh

2

can

3

sevgili

cânâ (F

) [ جانا ] sevgilim ey sevgili

cânân (F

) [ جانان ] sevgili

cânâne (F

) [ جانانه ] sevgili

cânbâz (F

) [ 1 [جانباز

canını hiçe sayan

2

fedai

3

cambaz

cândâr (F

) [ 1 [جاندار

canlı

2

koruyucu

canefşân (F

) [ جان افشان ] canını hiçe sayan fedai

cânefzâ (F

) [ جان افزا ] cana can katan

cânfersâ (F

) [ جان فرسا ] ömür törpüsü yürek tüketen

cânfeşân (F

) [ جان فشان ] canını hiçe sayan fedai

cânfezâ (F

) [ جان فزا ] cana can katan

cângüdâz (F

) [ جان گداز ] yürek yakan

canhıraş (F

) [ جان خراش ] yürek paralayan

cânib (A

) [ جانب ] taraf

cânişin (F

) [ جانشين ] halef birinin yerine oturan

cânnisâr (F

-A

) [ جان نثار ] canını feda eden

cânsipâr (F

) [ جان سپار ] canını feda eden

cânsiperâne (F

) [ جان سپرانه ] canını feda edercesine

cânsitân (F

) [ جان ستان ] can alan

cânver (F

) [ 1 [جان ور

canlı

2

canavar

câr (A

) [ جار ] komşu

cârî (A

) [ جارِ ] geçerli yürürlükte

câriha (A

) [ 1 [جارحه

yırtıcı kuş

2

yırtıcı hayvan

câriye (A

) [ جاریه ] halayık

cârû (F

) [ جارو ] süpürge

cârûb (F

) [ جاروب ] süpürge

câsûsî (A

-F

) [ جاسوسی ] casusluk ajanlık

câvid (F

) [ جاود ] kalıcı sonsuz ebedi

câvidân (F

) [ جاودان ] kalıcı sonsuz ebedi

cây (F

) [ جای ] yer

câygâh (F

) [ 1 [جایگاه

yer

2

makam

câyi’ (A

) [ جایع ] aç

câynişîn (F

) [ جاینشين ] birinin yerine geçen halef

câzib (A

) [ 1 [جاذب

ilginç

2

çekici

câzibe (A

) [ جاذبه ] çekicilik

cazibedar (A

-F

) [ جاذبه دار ] çekici cazibeli

câzibiyyet (A

) [ جاذبيت ] çekicilik

cebâbire (A

) [ جبابره ] zorbalar

cebânet (A

) [ جبانت ] korkaklık

cebbâr (A

) [ 1 [جبار

zorba

2

güçlü

3

Tanrı

4

tuttuğunu koparan becerikli

cebbârî (A

-F

) [ 1 [جباری

zorbalık

2

beceriklilik tuttuğunu koparma

cebel (A

) [ جبل ] dağ

cebhe (A

) [ 1 [جبهه

cephe

2

alın

3

yüz

cebîn (A

) [ جبين ] korkak

cebr (A

) [ 1 [جبر

zorlama

2

cebir

cebr etmek zorlamak

cebren (A

) [ جبرا ] zorla

cebrî (A

) [ جبری ] zoraki zorla

cedâvil (A

) [ جداول ] cetveller çizelgeler

cedd (A

) [ جد ] ata

cedel (A

) [ 1 [جدل

tartışma

2

mücadele

cedelî (A

) [ جدلی ] tartışmaya dayalı münakaşa üstüne oturmuş

cedî (A

) [ 1 [جدی

oğlak

2

oğlak burcu

cedîd (A

) [ جدید ] yeni

cedîde (A

) [ جدیده ] yeni

cedvel (A

) [ 1 [جدول

cetvel

2

çizelge

cefâ (A

) [ جفا ] üzme eziyet etme

cefâ çekmek cefaya katlanan üzülen

cefâcû (A

-F

) [ جفاجو ] üzen cefa eden

cefâdîde (A

-F

) [ جفادیده ] üzülmüş cefa çekmiş

cefâkâr (A

-F

) [ 1 [جفاکار

cefa eden üzen

2

cefa çeken üzülen

cefâkârî (A

-F

) [ 1 [جفاکاری

cefa etme üzme

2

cefa çekme

cefâkeş (A

-F

) [ جفاکش ] üzülen cefa çeken eziyete katlanan

cefâpîşe (A

-F

) [ 1 [جفاپيشه

üzmeyi huy edinmiş cefa eden

2

aşığını üzen

sevgili

cefcâf (F

) [ 1 [جفجاف

hoppa kadın

ceffelkalem (A

) [ جف القلم ] çalakalem

cefr (A

) [ جفر ] gaipten haber veren bilim

cehâlet (A

) [ جهالت ] cahillik bilgisizlik

cehd (A

) [ جهد ] çalışma çabalama

cehd etmek çalışıp çabalamak

cehele (A

) [ جهله ] cahiller

cehennemî (A

-F

) [ 1 [جهنمی

cehennemlik

2

cehennem gibi sıcak

cehl (A

) [ جهل ] cahillik bilgisizlik

cehren (A

) [ جهرا ] açıkça

celâdet (A

) [ جلادت ] yiğitlik

celâl (A

) [ جلال ] ululuk

celb (A

) [ جلب ] kendine çekme

celb edilmek 1

kendine çekilmek

2

yazı ile çağırılmak

celb etmek 1

kendine çekmek

2

yazı ile çağırmak

celbnâme (A

-F

) [ جلب نامه ] çağırı mektubu

celeb (A

) [ جلب ] sığır tüccarı

celesât (A

) [ جلسات ] oturumlar

celîl (A

) [ جليل ] ulu

celîs (A

) [ جليس ] arkadaş

cellâd (A

) [ جلاد ] cellat

cellâdî (A

-F

) [ جلادی ] cellatlık

celse (A

) [ جلسه ] oturum

cem’ (A

) [ 1 [جمع

toplama

2

çoğul

cem’ edilmek toplanılmak

cem’ etmek toplamak derlemek bir araya getirmek

cem’an (A

) [ جمعا ] toplam

cem’iyyât (A

) [ جمعيات ] cemiyetler dernekler

cem’iyyet (A

) [ 1 [جمعيت

cemiyet dernek

2

topluluk

cem’iyyet -i akvâm [ جمعيت اقوام ]Birleşmiş Milletler

cemâat (A

) [ 1 [جماعت

topluluk

2

camide ibadet edenler

cemâd (A

) [ جماد ] cansız varlık

cemâdât (A

) [ جمادات ] cansız varlıklar

cemâhîr (A

) [ جماهير ] cumhuriyetler

cemâl (A

) [ جمال ] yüz güzelliği

cemel (A

) [ جمل ] deve

cemî’ (A

) [ جميع ] tümü

cemî’an (A

) [ جميعا ] tümüyle

cemil (A

) [ 1 [جميل

güzel

2

yüzü güzel

cemîle (A

) [ جميله ] iyilik

cemiyet (A

) [ جمعيت ] topluluk toplum

cemm (A

) [ جم ] kalabalık

cenâb (A

) [ جناب ] hazret

cenâbet (A

) [ 1 [جنابت

pis murdar

2

cünüplük hali

cenâh (A

) [ جناح ] kanat

cenb (A

) [ جنب ] taraf

cendere (A

) [ 1 [جندره

pres

2

basınç baskı

3

oklava

ceng (F

) [ جنگ ] savaş

ceng etmek 1

savaşmak

2

dövüşmek

cengâver (F

) [ جنگاور ] savaşçı

cengâverî (F

) [ جنگاوری ] savaşçılık

cengcû (F

) [ 1 [جنگجو

savaşçı

2

kavgacı

cengel (F

) [ جنگل ] orman

cennât (A

) [ 1 [جنات

cennetler

2

bahçeler

cennet (A

) [ 1 [جنت

cennet

2

bahçe

cennet -i a’lâ [ جنت اعلی ] cennet

cennetmekân (A

) [ جنت مکان ] mekanı cennet olan

cenûb (A

) [ جنوب ] güney

cenûb -i garb [ جنوب غرب ] güneybatı

cenûb -i garbî [ جنوب غربی ] güneybatı

cenûb -i şark [ جنوب شرق ] güneydoğu

cenûb -i şarkî [ جنوب شرقی ] güneydoğu

cenûbî (A

) [ جنوبی ] güneye ait

cerâd (A

) [ جراد ] çekirge

cerâhat (A

) [ جراحت ] yara

cerâid (A

) [ جرائد ] gazeteler

cerâim (A

) [ جرائم ] suçlar

cerbeze (A

) [ جربزه ] beceriklilik

ceres (A

) [ 1 [جرس

çan

2

çıngırak

cereyân (A

) [ 1 [جریان

akış

2

oluş

3

akım

cereyân etmek olmak gerçekleşmek

cerge (F

) [ جرگه ] küme

cerh (A

) [ 1 [جرح

yaralama

2

çürütme

cerh edilmek 1

yaralanmak

2

çürütülmek

cerh etmek 1

yaralamak

2

çürütmek

cerîde (A

) [ 1 [جریده

gazete

2

tutanak

cerîha (A

) [ جریحه ] yara

cerîme (A

) [ 1 [جریمه

suç

2

para cezası cereme

3

ceza ödeme

cerrâh (A

) [ جراح ] operatör

cerrâhî (A

) [ جراحی ] operatörlük

cesâmet (A

) [ جسامت ] irilik

cesâret (A

) [ جسارت ] cesurluk

cesîm (A

) [ جسيم ] iri büyük

cesîmülcüsse (A

) [ جسيم الجثه ] iri yapılı iriyarı

cesûr (A

) [ جسور ] cesaret sahibi

cev (F

) [ جو ] arpa

cevâb (A

) [ 1 [جواب

yanıt

2

karşılık

cevâben (A

) [ جوابا ] yanıt olarak

cevâd (A

) [ جواد ] cömert

cevâhir (A

) [ 1 [جواهر

mücevherler

2

mücevher

cevâmi’ (A

) [ جوامع ] camiler

cevâmid (A

) [ جوامد ] cansız varlıklar

cevâmîs (A

) [ جواميس ] mandalar

cevân (F

) [ جوان ] genç

cevânib (A

) [ جوانب ] yanlar yönler

cevârî (A

) [ جواری ] halayıklar

cevâz (A

) [ جواز ] izin uygun verme

cevâz vermek uygun vermek olur vermek müsaade etmek

cevdet (A

) [ 1 [جودت iyilik

2

olgunluk

3

tazelik

cevelân (A

) [ جولان ] dolaşma gezinti

cevelân etmek 1

dolaşmak akmak

2

gezinmek

cevelângâh (A

-F

) [ 1 [جولانگاه

gezinti yeri mesire yeri

2

dolaşım yeri

cevf (A

) [ جوف ] boşluk

cevher (A

) [ 1 [جوهر

mücevher

2

öz

3

elmas

cevherfürûş (A

-F

) [ جوهرفروش ] mücevherci

cevherî (A

) [ 1 [جوهری

mücevherle ilgili

2

mücevherli

3

öz ile ilgili

cevîn (F

) [ جوین ] arpadan yapılmış

cevir (A

) [ جور ] haksızlık üzülme üzme zulüm

cevir çekmek acı çekmek zulüm görmek

cevr (A

) [ جور ] haksızlık üzme üzülme zulüm

cevr etmek haksızlık etmek üzmek acı çektirmek

cevşen (F

) [ جوشن ] zırhlı giysi

cevv (A

) [ 1 [جو

hava

2

boşluk

cevvâl (A

) [ جوال ] çok hareketli koşan

cevvî (A

) [ جوی ] hava ile ilgili

cevzâ (A

) [ جوزاء ] ikizler burcu

ceyb (A

) [ جيب ] cep

ceyş (A

) [ جيس ] asker

ceyyid (A

) [ جيد ] iyi güzel

cezâ (A

) [ 1 [جزاء

karşılık

2

ceza

cezâir (A

) [ جزائر ] adalar

cezâlet (A

) [ جزالت ] akıcılık düzgünlük

cezb (A

) [ جذب ] kendine çekme

cezb edilmek kendine çekilmek

cezb etmek kendine çekmek

cezbe (A

) [ 1 [جذبه

coşku

2

kendinden geçiş

cezer (A

) [ جزر ] havuç

cezîre (A

) [ جزیره ] ada

cezm (A

) [ جزم ] kesin karar

cezm etmek kesin karar vermek kesin olarak niyetlenmek

cezzâb (A

) [ جذاب ] çekici cazibeli

cibâl (A

) [ جبال ] dağlar

cibillet (A

) [ جبلت ] karakter yaratılış

cibilliyet (A

) [ جبليت ] karakter yaratılış

cibilliyetsiz (A

-T

) [ جبلتسز ] karaktersiz kötü yaratılışlı

cidâl (A

) [ جدال ] mücadele

cidâlcû (A

-F

) [ جدال جو ] mücadeleci

cidâr (A

) [ 1 [جدار

duvar

2

zar

cidden (A

) [ جدا ] ciddi olarak

ciddî (A

) [ 1 [جدی

ağırbaşlı

2

önemli

ciddiyyet (A

) [ 1 [جدیت

ciddilik

2

ağırbaşlılık

cîfe (A

) [ جيفه ] leş

ciger (F

) [ جگر ] ciğer

cigergûşe (F

) [ 1 [جگرگوشه

ciğerköşe evlat

2

sevgili

cigerpâre (F

) [ 1 [جگرپاره

ciğer parçası

2

evlat

cigersûz (F

) [ جگرسوز ] yürek yakan

cihâd (A

) [ جهاد ] din uğrunda savaş

cihâd etmek din uğrunda savaşmak

cihân (F

) [ 1 [جهان

dünya

2

âlem

cihânâferîn (F

) [ جهان آفرین ] dünyayı yaratan Tanrı

cihandar (F

) [ جهاندار ] büyük hükümdar imparator

cihandîde (F

) [ جخان دیده ] görmüş geçirmiş

cihangîr (F

) [ جهانگير ] büyük hükümdar imparator

cihangîrî (F

) [ جهانگيری ] büyük hükümdarlık imparatorluk

cihângüşâ (F

) [ جهانگشا ] dünyayı feth eden fatih hükümdar

cihânî (F

) [ 1 [جهانی

dünya ile ilgili

2

insan

cihannüma (F

) [ 1 [جهان نما

dünya atlası

2

taraça

cihâr (F

) [ چهار ] dört

cihâren (A

) [ جهارا ] açıkça

cihât (A

) [ 1 [جهات

yönler

2

sebepler

3

yerler

cihâz (A

) [ 1 [جهاز

çeyiz

2

aygıt

3

sistem

cihet (A

) [ 1 [جهت

yön taraf

2

bakım nokta

3

sebep

cilâ (A

) [ 1 [جلاء

parlaklık

2

cila

cilâdar (A

-F

) [ جلادار ] cilalı

cild (A

) [ 1 [جلد

deri cilt

2

kitap

cilve (A

) [ 1 [جلوه

görünme

2

kırıtma

cilvegâh (A

-F

) [ جلوه گاه ] görünme yeri

cilvegâh olmak yatak teşkil etmek yurt olmak

cilveger (A

-F

) [ 1 [جلوه گر

görünen

2

kırıtan

cilvesâz (A

-F

) [ جلوه ساز ] kırıtan cilve yapan

cimâ’ (A

) [ جماع ] cinsel ilişki

cimâ’ etmek cinsel ilişkide bulunmak

cinâ’î (A

) [ جنائی ] cinayetle ilgili

cinân (A

) [ 1 [جنان

cennetler

2

bahçeler

cinayetkâr (A

-F

) [ جنایتکار ] câni cinayet işleyen

cinâze (A

) [ جنازه ] tabut

cindar (A

-F

) [ جندار ] cinci afsuncu

cindarlık (A

-F

-T

) cincilik afsunculuk muskacılık

cinnet (A

) [ جنت ] çıldırma

cins (A

) [ 1 [جنس

tür

2

soy

cinsî (A

) [ جنسی ] cinsel

cirm (A

) [ جرم ] cismin kapladığı yer hacim

cism (A

) [ 1 [جسم

cisim madde

2

vücut beden

cismânî (A

) [ 1 [جسمانی

cisim ile ilgili

2

bedensel

cismen (A

) [ جسما ] bedenen

cisr (A

) [ جسر ] köprü

civan (F

) [ جوان ] genç

civânân (F

) [ جوانان ] gençler

civanbaht (F

) [ جوان بخت ] talihli

civânî (F

) [ جوانی ] gençlik

civânmerd (F

) [ 1 [جوانمرد

cömert

2

soylu

civâr (A

) [ جوار ] yakın çevre

cîve (F

) [ جيوه ] cıva

cizye (A

) [ جزیه ] gayrimüslim vergisi

cû (F

) [ 1 [جو

arayan

2

arama

cû (F

) [ جو ] çay ırmak

cû’ (A

) [ جوش ] açlık

cûce (F

) [ جوجه ] civciv

cûd (A

) [ جود ] cömertlik

cuğd (A

) [ جغد ] baykuş

cûlâh (F

) [ 1 [جولاه

dokumacı

2

çulha

cum’a (A

) [ جمعه ] cuma

cumhûr (A

) [ 1 [جمهور

halk

2

kalabalık

cumhûrî (A

) [ جمهوری ] cumhuriyetle ilgili

cumhûriyyet (A

) [ جمهوریت ] cumhuriyet

cûş (F

) [ 1 [جوش

coşku

2

kaynama

cûş eylemek coşmak coşup taşmak

cûşâcûş (F

) [ جوشاجوش ] coşkun coşkulu

cûşân (F

) [ 1 [جوشان

coşan

2

kaynayan

cûşiş (F

) [ جوشش ] coşku

cûy (F

) [ 1 [جوی

arayan

2

arama

cûy (F

) [ جوی ] çay ırmak

cûybâr (F

) [ جویبار ] ırmak

cûyende (F

) [ جوینده ] arayan

cübn (A

) [ جبن ] korkaklık

cüdâ (F

) [ جدا ] ayrı

cüda kalmak ayrı düşmek uzak kalmak

cüdâyî (F

) [ جدایی ] ayrılık

cüdrân (A

) [ جدران ] duvarlar

cüft (F

) [ جفت ] çift

cüfte (F

) [ جفته ] çifte

cühelâ (A

) [ جهلاء ] cahiller

cühhâl (A

) [ جهال ] cahiller

cüllâh (A

) [ جلاه ] dokumacı çulhacı

cülûs (A

) [ 1 [جلوس

oturma

2

tahta geçme

cülûs etmek tahta geçmek

cülûsiyye (A

) [ 1 [جلوسيه

tahta çıkan hükümdarın dağıttığı bahşiş

2

tahta çıkan

hükümdar için yazılan şiir

cümcüme (A

) [ جمجمه ] kafatası

cümel (A

) [ جمل ] cümleler

cümle (A

) [ 1 [جمله

bütün tüm

2

tümce

cümleten (A

) [ جملة ] tümüyle

cümûd (A

) [ جمود ] donukluk

cümûdiyye (A

) [ جمودیه ] buzul

cünbân (F

) [ 1 [جنبان

sallayan

2

sallanan

cünbiş (F

) [ جنبش ] kıpırtı hareket sallanma

cünd (A

) [ 1 [جند

asker

2

ordu

cündî (A

) [ جندی ] usta binici

cündîlik (A

-T

) [ ] binicilik at binme

cünha (A

) [ جنحه ] küçük suç

cünûd (A

) [ 1 [جنود

askerler

2

ordular

cürm (A

) [ جرم ] suç

cürûf (A

) [ جروف ] maden atığı maden posası

cüsse (A

) [ جثه ] gövde yapı

cüstücû (F

) [ جست و جو ] arayış arama

cüvâl (F

) [ جوال ] çuval

cüvân bk

civan

cüz’ (A

) [ 1 [جزء

parça

2

medrese alfabe kitabı

cüz’î (A

) [ جزئی ] çok az

cüz’iyyât (A

) [ جزئيات ] küçük şeyler önemsiz şeyler

cüzâm (A

) [ جذام ] cüzzam

cüzdan (A

-F

) [ 1 [جزئدان

para çantası

2

evrak çantası

Ç

çâbük (F

) [ چابک ] kıvrak çevik çabuk

çâbükî (F

) [ چابکی ] kıvraklık çeviklik çabukluk

çâbükpâ (F

) [ چابک پا ] ayağına çabuk

çâbükrev (F

) [ چابک رو ] hızlı giden

çâbüksüvar (F

) [ چابک سوار ] usta binici

çâder (F

) [ 1 [چادر

çadır

2

örtü kadınların giydiği örtü

çâdernişin (F

) [ چادرنشين ] göçebe çadırda yaşayan

çadır (F

) [ 1 [چادر

çadır

2

örtü kadınların giydiği örtü

çağz (F

) [ چغز ] kurbağa

çâh (F

) [ 1 [چاه

kuyu

2

çukur

çâk (F

) [ 1 [چاک

yırtık

2

yırtmaç

çâk etmek yırtmak

çâk olmak yırtılmak

çâkâçâk (F

) [ چاکاچاک ] kılıç şakırtısı

çâker (F

) [ 1 [چاکر

kul

2

hizmetkâr

çâkerî (F

) [ 1 [چاکری

kulluk

2

hizmetkârlık

çâkûç (F

) [ چاکوچ ] çekiç

çâlâk (F

) [ چالاک ] çevik kıvrak

çâlâkî (F

) [ چالاکی ] çeviklik kıvraklık

çâlik (F

) [ چاليک ] çelik çomak

çâlpâre (F

) [ چارپاره ] çalpara

çâme (F

) [ چامه ] şiir

çâne (F

) [ چانه ] çene

çâpâr (F

) [ 1 [چاپار

ulak

2

postacı

çâplûs (F

) [ چاپلوس ] dalkavuk

çâr (F

) [ چار ] çare

çâr (F

) [ چار ] dört

çârçûbe (F

) [ چارچوبه ] çerçeve

çardak (F

) [ چارطاق ] çardak

çârdeh (F

) [ چارده ] ondört

çâre (F

) [ 1 [چاره

tedbir

2

çare

3

ilaç derman

çârecû (F

) [ چاره جو ] çare arayan

çâresâz (F

) [ چاره ساز ] çare bulan

çâresâz olmak çare bulmak

çâresâzî (F

) [ چاره سازی ] çare bulma

çârgâh (F

) [ چارگاه ] Türk musikîsinde bir makam

çârgûşe (F

) [ چارگوشه ] dört köşe

çarh (F

) [ 1 [چرخ

tekerlek

2

çarkıfelek

3

felek

4

tef

5

çıkrık

çarmıh (F

) [ چارميخ ] çarmıh

çârnâçâr (F

) [ چارناچار ] ister istemez çaresiz mecburen

çârpâ (F

) [ چارپا ] dört ayaklı

çârsû (F

) [ چارسو ] dört yön

çârsû (F

-A

) [ چارسو ] çarşı

çârşeb (F

) [ چارشب ] çarşaf

çârşenbe (F

) [ چارشنبه ] çarşamba

çârtâk (F

) [ 1 [چارطاق

çardak

2

kare şeklinde çadır

çârüm (F

) [ چارم ] dördüncü

çâryâr (F

) [ چاریار ] dört halife Ebubekir Ömer Osman ve Ali

çâşni (F

) [ چاشنی ] çeşni

çâşnigîr (F

) [ چاشنی گير ] çeşnici

çâşt (F

) [ چاشت ] kuşluk vakti

çeğâle (F

) [ چغاله ] çağla

çeh (F

) [ 1 [چه

kuyu

2

çukur

çehâr (F

) [ چهار ] dört

çehre (F

) [ چهره ] yüz

çehreperdâz (F

) [ چهره پرداز ] ressam

çekâçâk (F

) [ چکاچاک ] kılıç şakırtısı

çekîde (F

) [ چکيده ] damlamış

çekûç (F

) [ چکوچ ] çekiç

çelîpâ (F

) [ چليپا ] haç

çem (F

) [ 1 [چم

salınma

2

süslü

çemen (F

) [ 1 [چمن

çimenlik çayırlık

2

yeşillik

çemenzâr (F

) [ چمنزار ] çimenlik

çenâr (F

) [ چنار ] çınar

çenber (F

) [ 1 [چنبر

çember

2

kasnak

çend (F

) [ 1 [چند

kaç

2

birkaç

3

ne zamana kadar

çendan (F

) [ چندان ] o kadar onca

çendin (F

) [ چندین ] bu kadar bunca

çeng (F

) [ 1 [چنگ

pençe

2

el

3

harp çeng

çengâl (F

) [ 1 [چنگال

pençe

2

çengel

çengî (F

) [ 1 [چنگی

çeng çalan

2

dansöz çengi

çep (F

) [ چپ ] sol

çerâ (F

) [ چرا ] otlama

çerâgâh (F

) [ چراگاه ] otlak

çerâğ (F

) [ 1 [چراغ

mum

2

kandil

çerâğân (F

) [ چراغان ] aydınlatma donatma

çerâkese (A

) [ چراکسه ] çerkesler

çerb (F

) [ چرب ] semiz

çerbzebân (F

) [ 1 [چرب زبان

yaltakçı

2

ağzı laf yapan

çerh (F

) [ 1 [چرخ

çark

2

felek

3

tekerlek

4

çıkrık

5

çarkıfelek

6

tef

çerm (F

) [ چرم ] deri

çeşm (F

) [ چشم ] göz

çeşmân (F

) [ چشمان ] gözler

çeşmderîde (F

) [ چشم دریده ] arsız

çeşme (F

) [ 1 [چشمه

pınar

2

çeşme

çetr (F

) [ 1 [چتر

gölgelik

2

şemsiye

çevgân (F

) [ چوگان ] çevgen

çeyrek (F

) [ چهاریک ] dörtte bir çeyrek

çîgûne (F

) [ چگونه ] nasıl

çigûnegî (F

) [ چگونگی ] nitelik

çihâr (F

) [ چهار ] dört

çihar yâr (F

) [ چهاریار ] dört halife

Ebubekir Ömer Osman Ali

çihârüdü (F

) [ چهار و دو ] dört ve iki

çihârüse (F

) [ چهار و سه ] dört ve üç

çihârüyek (F

) [ چهار و یک ] dört ve bir

çihil (F

) [ چهل ] kırk

çihilpâ (F

) [ چهل پا ] kırkayak

çihre (F

) [ چهره ] yüz

çil (F

) [ چل ] kırk

çile (F

) [ 1 [چله

kırk günlük ibadet

2

sıkıntı azap

3

iplik demeti

çilekeş (F

) [ چله کش ] çile çeken acı çeken

çimen (F

) [ چمن ] çimenlik

çîn (F

) [ چين ] kırışık

çirâğ (F

) [ 1 [چراغ

mum

2

kandil

2

çırak

çîredest (F

) [ چيره دست ] yetenekli becerikli

çirk (F

) [ 1 [چرک

kir

2

irin

çirkâb (F

) [ چرک آب ] pis su

çirkîn (F

) [ 1 [چرکين

kirlenmiş

2

çirkin

çîz (F

) [ چيز ] şey

çûb (F

) [ 1 [چوب

sopa

2

odun

3

tahta

çûbân (F

) [ چوبان ] çoban

çûbek (F

) [ 1 [چوبک

tokmak tokaç

2

çomak

çun (F

) [ 1 [چون

gibi

2

mademki

3

nasıl

4

için

5

çünkü

çün (F

) [ 1 [چن

gibi

2

mademki

3

nasıl

4

için

5

çünkü

çünki (F

) [ چونکه ] çünkü

çüst (F

) [ چست ] çevik kıvrak

çüstî (F

) [ چستی ] çeviklik kıvraklık

çüvâl (F

) [ چوال ] çuval

çüvaldûz (F

) [ چوالدوز ] çuvaldız