Devşirme Nedir

Devşirme - Devşirme Tanımı - Devşirme Hakkında - Osmanlıda Devşirme

Devşirme, Osmanlı İmparatorluğu'nun ele geçirdiği Hıristiyan topraklardan -özellikle Balkanlar'daki- genç ve yetenekli çocukların toplanması, bu çocukların sıkı bir eğitimden geçirilerek üstün bir asker veya bürokrat oluşturulması sistemidir Bu sistem ile yetiştirilip bürokrat olan devşirmeler arasında Sokullu Mehmet Paşa ve Yunus Paşa gibi sadrazamlığa dahi yükselebilenler oluyordu


Devşirilen her çocuğun doğum tarihi, köyü, kazası, sancağı, baba ve ana adının yanı sıra eşgali de bir deftere yazılır, bu defterlere eşgal defterleri denirdi Daha sonra yanına verileceği Türk ailesinin reisi olan sipahisinin ismi de bu deftere yazılırdı Bu defter iki nüsha tutulur ve biri devşirme memurunda, diğeri de çocukları sevk eden memurda bulunurdu Günümüze kadar bu eşgal defterlerinden üç adet bulunmuş Bu defterlerdeki bilgilerin incelenmesiyle, kural olarak 8-18 yaş arası gençlerin alınmakta olduğu görülmüş, ancak 6 yaşında alınanları da görülmüştür Üç defterdeki devşirmelerin yaş ortalaması ise 153 çıkmıştır


Osmanlılar, genç ve yetenekli çocukları seçerken, alacakları çocuğu evdeki tek erkek çocuk olmaması şartı ile alırlardı ve yüz güzelliği de önemliydi Eğer daha önce aynı aileden bir çocuk alındıysa, yıllar geçse de ikinci bir çocuk alınmaması kuralı vardı Devşirmelerin %90 civarında çoğunluğu asker, %10 kadarı saray görevlisi ve bürokrat olurlardı Ailelerin genellikle itiraz etmemelerinin nedenlerinden biri de, gençlerin o dönem için seçkin bir mevki elde edecek olmaları, düzenli maaş ve yaralanma veya yaşlılıkta emeklilik benzeri bir yardımın yapılmasıydı


Devşirmeler, Orhan Gazi veya I Murat zamanında kurulmuş olan Yeniçeri Ocağı ve Bostancı Ocağı'nın kuruluşlarından bir süre sonrasında, temelini oluşturmaya başlarlar Devşirme, Osmanlı'da fethedilen bölgelerdeki Hıristiyan ailelerin çocuklarının 1/5 ini alarak onları yeteneklerine göre yetiştirmeye dayanırdı; eğer güçlü ve dövüşmeye yatkın iseler Yeniçeri ocağına, devlet işlerine yatkın iseler Saray'a alınırlardı Osmanlı tarihindeki büyük komutanların, devlet adamlarının, vezirlerin pek çoğu devşirme sisteminden gelmekteydi Bu ilk dönemlerde çok faydalı olmuş; devşirmeler, Osmanlı Ordusu'nda önemli yere sahip olmuşlardır Ancak sistem son dönemlerde suistimal edilmiş ve bozulmuştur Devşirme sisteminin Osmanlı imparatorluğunun çözülmesindeki etkisi bugün önemli bir tarihsel tartışma konusudur


Devşirme sistemi kaldırıldıktan sonraki yıllarda, yeniçeri olabilecek olan Yunanlar, Bulgarlar, Sırplar, Ermeniler, isyanlarda, 93 Harbi ve Balkan Harbi'nde Osmanlıya karşı savaştılar


Devşirme sistemi; Nepal, Pakistan ve Hindistan'da günümüzde de devam etmektedir Tarihte Osmanlı'dan önce, Roma, Bizans ve birçok İslam devletindeki devşirme uygulamasında daha çok yabancı ülke halklarından gençlerin seçilmesi yaygındı Osmanlı'daki devşirme sistemi ise kendi tebasından gençlerin toplanması üzerine kuruluydu


İlk devşirme sistemi I Murat zamanında yapılmıştır



Kaynak: wikipedia