Veliaht Yusuf İzzettin Efendiyi İttihatçılar Mı Öldürdü

Yakın tarihin aydınlatılamamış olaylarından biri Sultan Abdülaziz’in oğlu Yusuf İzzettin Efendi’nin ölümü ile ilgili kuşkulardır İttihatçılar, veliahdın intihar ettiğini öne sürerken özellikle hanedan üyeleri ittihatçılar tarafından öldürüldüğünü iddia etmektedir

Osmanlı hanedanı içerisinde en renkli simalardan biri olan Yusuf İzzetin Efendi,müzisyen entelektüel bir kişiliğe sahipti 1857’de Dolmabahçe Sarayı’nda doğan İzzettin Efendi öldüğünde 59 yaşındadır

13 Nisan 1919 tarihli Zaman gazetesi, Yusuf izzettin Efendi’nin ölüm olayını manşetine taşıyarak okuyucularını aydınlatma gereği duyar Gazeteye göre veliahdın intihar etme olasılığı yüksektir Çünkü daha önceki konuşmalarında babası Abdülaziz gibi intihar edeceğini “ Ben babamın oğluyum, söylediğimi yaparım” demiştir Damat Salih Paşa’nın İttihatçı yönetim tarafından idam edilmesi veliaht şehzadeyi müteessir etmiş, ittihatçılara olan düşmanlığını perçinlemiştir Yusuf İzzettin Efendi’nin Salih Paşa’nın idam ettirilmesinden sonra çevresine “bu adamların her şeyi yapmaya gücü yeter Çünkü hiçbir şeye hürmetleri yok” sözünden öldürülebileceği endişesinin zihninde var olduğunu göstermektedir Fakat bu olaydan sonra ittihatçılarla uzlaşmayarak onlara karşı daha muhalif davranması onlardan korkmadığını da göstermekte

İttihatçılar ile İzzettin Efendi’nin aralarının açılması, Yusuf İzzettin Efendi’nin Alman imparatoru Wilhelm’in yanında Enver Paşa’yı tokatlaması sonucu Enver Paşa’nın şehzadeye husumet duyması mı yoksa veliahdın Birinci Dünya Savaşı’na girilmesine karşı çıkması mıdır?

Çanakkale savaşlarına Mehmed Reşad’dan daha fazla ilgi göstererek cepheleri gezmiş, Osmanlı subayları ve İtilaf devletleri temsilcileriyle görüşmelerde bulunmuştu Enver Paşa’nın veliaht şehzadenin bu temaslarından rahatsız olduğunu gizlemeyecek bir gazeteye verdiği demeçte Yusuf İzzettin Efendi’yi eleştirecektir

Vefatından bir süre önce hastalandığı ve İsviçre’ye gitmek istediği bilinmektedir Fakat İttihat ve terakki Yönetimi, veliahdın İsviçre’ye gitmesine şiddetle karşı çıkarak, Avusturya’ya gitmesini önermişlerdi İttihatçıların bu önerisinin arkasında güvenlik endişesinin olabileceği söylenebilir Fakat ziyaret öncesinde annesinin mezarını ziyaret emesi ve akşamüzeri evine döndüğünde yorgun bir şekilde odasına çekilmesi intihar olayını doğrulasa da hastalığı artmış Sultan Reşad’dan sonra padişah olacağına kesin gözüyle bakılan birisinin intihara kalkışması ancak psikolojik bir travma ile açıklanabilir Sarayında hizmetine bakanlar, o güne kadar çok sakin bir yapıda olduğunu, intihar edebileceğine dair hiçbir emareye rastlamadıklarını Leyla Açba’nın Bir Çerkez Prensesinin Hatıralarında belirtilmektedir

Yusuf İzzetin Efendi, 1 Şubat 1916’da bilekleri damarlarından kesilmiş halde hizmetçilerinden biri tarafından bulunur Hizmetçiler oda da kimsenin olmadığını söyleyerek veliaht şehzadenin usturayla kendi bileklerini kestiğini iddia etmişlerdi Fakat kızı Mihrişah Sultan, içeri girdiklerinde sadece yatakta kan olmadığını duvarlarda da kan olduğu ve mevsimin kış olmasına rağmen pencerelerden birinin açık olduğunu belirtmişti

Osmanlı hanedan üyeleri, veliahdı, Bahaddin Şakir’in öldürdüğünü iddia etmişlerdir Yusuf İzzettin Efendi’nin özel hekimi Bahattin Şakir, ittihatçıların en önde gelen isimlerinden biri olup Teşkilat-ı Mahsusa’nın da kurucularındandır Öldüğü akşam Bahattin Şakir’in de Zincirlikuyu’nda şu an İSOV’un okul olarak kullandığı yalıda görüldüğü hizmetçiler tarafından da teyit edilmesine rağmen, başta Ercüment Ekrem Talu olmak üzere bu iddianın asılsız olduğu öne sürülmüştür

Central Florida Üniversitesi öğretim görevlisi Hakan Özoğlu’da Amerikan arşivlerinde geçen bir belgeye göre ittihatçılar ile Yusuf İzzettin’in politik görüşlerinin uyuşmadığı ittihatçıların Vahdettin’le pazarlık masasına oturduğunu söylüyor

Prof Dr Bülent Özdemir’in İngiliz arşivinden faydalanarak hazırladığı “Fişlenen Türkiye adlı eserinde ise Yusuf izzettin Efendi’nin azıcık Avrupa kültürüne sahip sessiz fakat alelade bir zekaya sahip olduğundan, Cemiyetle arasının iyi olmadığından bahsedilir

Yusuf İzzettin Efendi’nin ölümü sır perdesi olmaya devam edecektir Fakat mikro tarih yazımları geliştiğinde belki bu şüpheli tarihi olayda aydınlatılabilecektir