Beklenti Etkisi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-25-2012

Beklenti Etkisi Nedir - Mitolojisde Beklenti Etkisi - Beklenti Etkisi Hakkında

Beklenti etkisi, edebiyat ve psikolojide bir olgudur

"Kendini gerçekleştiren kehanet" ya da "Pygmalion etkisi" olarak da adlandırılan bu olgu, kişinin, bir süre sonra başkalarının (özellikle herhangi bir yanıyla kendinden üstün gördüğü insanların) ona ilişkin beklentilerine denk düşen davranışlar sergilemesi şeklinde açıklanabilir

Beklenti etkisi, bilimde, mitolojide ve sanatta değişik boyutlarıyla işlenmiştir

Sosyal psikolojide başlangıçta gerçekliği olmayan bir durum hakkındaki beklentilerin gerçekleşmesine yol açma süreciyle beklenen davranışın sergilenmesi sonucu, olmayan bu halin gerçeğe dönüşmesi biçiminde "self fulfilling prophecy" olarak tanımlanan bu teori, 1911 yılında iki Alman araştırmacının bir at üzerindeki deneyleriyle bilimsel platforma oturtulmuştur

İnsandaki bilinçaltının beklenti etkisini açıklamaktaki rolü büyüktür

Rosenthal ve Jacobson (1968 aktaran: REYNOLDS, 2007, 476) yüzlerce denemeden sonra öğretmen beklentilerinin öğrenci performansı üzerinde önemli etkileri olduğunu buldular

Yansız atama ile oluşturulan gruplara rağmen öğretmenleri yüksek beklenti içinde olan gruptaki öğrenciler daha başarılı olmuşlardır

Çeşitli araştırmalarda pygmalion etkisinin etki büyüklüğü hesaplanmış ve d=

81, d=1

13 gibi Cohen’e göre (1988; aktaran: REYNOLDS, 2007, 476) büyük etki büyüklükleri elde edilmiştir

Bilimdeki yansıması

Sosyolog Prof

Robert Merton, beklenti etkisini; "Bir durumun yanlış tanımlanması, yanlışı doğru hale getiren yeni bir davranışa yol açar" saptamasıyla değerlendirmiştir

Harvard Üniversitesi profesörlerinden Robert Rosenthal, 1971 yılında, bu konuda önce farelerle, sonra da bir okulda 18 öğretmen ve 650 çocuğu kapsayan araştırmalar yapmıştır

Mitolojide beklenti etkisi

Mitolojik Yunan kralı Oidipus'un en büyük korkusu kehanette olduğu gibi babasını öldürmek ve annesiyle evlenmektir

Sonuçta bu kehanet gerçekleşir

Bir heykeltıraş olan Kıbrıs prensi Pygmalion, ideal kadını temsil eden fildişinden bir heykel yapar ve Galatea adını verir

Galatea o kadar güzeldir ki, Pygmalion ona aşık olur, tanrıça Venüs’e ona hayat vermesi için yalvarır

Venüs onun isteğini kabul ederek Galatea'yı canlandırır; Pygmalion ile insan olan heykeli mutlu bir aşk yaşarlar

Roma mitolojisinde Romulus ve Remus beklenti etkisini örmekleyen bir anlatım içerir

Sanatta beklenti etkisi

* Bernard Shaw'un 1916 yılında yazdığı ve sonradan müzikalleştirilen My Fair Lady" adlı oyunu bu olguya bir örnektir

* Azınlık Raporu

* Star Wars Episode III filmi ve

* Matrix filmlerinde beklenti etkisi örnekleri görülmektedir

Türkçe'de örnekler

* "Bir insana 40 gün deli dersen deli olur"

* "Sakınan göze çöp batar"

* "Aklıma gelen başıma geldi"

gibi örnekler beklenti etkisinin Türk dilindeki örneklerindendir

07-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Beklenti Etkisi Beklenti Etkisi Nedir - Mitolojisde Beklenti Etkisi - Beklenti Etkisi Hakkında Beklenti etkisi, edebiyat ve psikolojide bir olgudur "Kendini gerçekleştiren kehanet" ya da "Pygmalion etkisi" olarak da adlandırılan bu olgu, kişinin, bir süre sonra başkalarının (özellikle herhangi bir yanıyla kendinden üstün gördüğü insanların) ona ilişkin beklentilerine denk düşen davranışlar sergilemesi şeklinde açıklanabilir Beklenti etkisi, bilimde, mitolojide ve sanatta değişik boyutlarıyla işlenmiştir Sosyal psikolojide başlangıçta gerçekliği olmayan bir durum hakkındaki beklentilerin gerçekleşmesine yol açma süreciyle beklenen davranışın sergilenmesi sonucu, olmayan bu halin gerçeğe dönüşmesi biçiminde "self fulfilling prophecy" olarak tanımlanan bu teori, 1911 yılında iki Alman araştırmacının bir at üzerindeki deneyleriyle bilimsel platforma oturtulmuştur İnsandaki bilinçaltının beklenti etkisini açıklamaktaki rolü büyüktür Rosenthal ve Jacobson (1968 aktaran: REYNOLDS, 2007, 476) yüzlerce denemeden sonra öğretmen beklentilerinin öğrenci performansı üzerinde önemli etkileri olduğunu buldular Yansız atama ile oluşturulan gruplara rağmen öğretmenleri yüksek beklenti içinde olan gruptaki öğrenciler daha başarılı olmuşlardır Çeşitli araştırmalarda pygmalion etkisinin etki büyüklüğü hesaplanmış ve d=81, d=113 gibi Cohen’e göre (1988; aktaran: REYNOLDS, 2007, 476) büyük etki büyüklükleri elde edilmiştir Bilimdeki yansıması Sosyolog Prof Robert Merton, beklenti etkisini; "Bir durumun yanlış tanımlanması, yanlışı doğru hale getiren yeni bir davranışa yol açar" saptamasıyla değerlendirmiştir Harvard Üniversitesi profesörlerinden Robert Rosenthal, 1971 yılında, bu konuda önce farelerle, sonra da bir okulda 18 öğretmen ve 650 çocuğu kapsayan araştırmalar yapmıştır Mitolojide beklenti etkisi Mitolojik Yunan kralı Oidipus'un en büyük korkusu kehanette olduğu gibi babasını öldürmek ve annesiyle evlenmektir Sonuçta bu kehanet gerçekleşir Bir heykeltıraş olan Kıbrıs prensi Pygmalion, ideal kadını temsil eden fildişinden bir heykel yapar ve Galatea adını verir Galatea o kadar güzeldir ki, Pygmalion ona aşık olur, tanrıça Venüs’e ona hayat vermesi için yalvarır Venüs onun isteğini kabul ederek Galatea'yı canlandırır; Pygmalion ile insan olan heykeli mutlu bir aşk yaşarlar Roma mitolojisinde Romulus ve Remus beklenti etkisini örmekleyen bir anlatım içerir Sanatta beklenti etkisi * Bernard Shaw'un 1916 yılında yazdığı ve sonradan müzikalleştirilen My Fair Lady" adlı oyunu bu olguya bir örnektir * Azınlık Raporu * Star Wars Episode III filmi ve * Matrix filmlerinde beklenti etkisi örnekleri görülmektedir Türkçe'de örnekler * "Bir insana 40 gün deli dersen deli olur" * "Sakınan göze çöp batar" * "Aklıma gelen başıma geldi" gibi örnekler beklenti etkisinin Türk dilindeki örneklerindendir