Kirke Büyücü Tanrıça

Kirke Kimdir - Kirke Hakkında - Mitolojide Kirke - Yunan Mitolojisinde Kirke

Büyücü tanrıça Kirke, tıpkı Kalypso gibi Odysseus'un maceralarında başlıca rolü olan kişilerdendir Güneşin kendisini temsil eden tanrı Helios ile Okeanos'un kızı olan Perseis'in kızıdır Fakat bazı kaynaklarda Hekate'nin kızı olduğu ve büyücülüğü de ondan öğrendiği belirtilir Kolkhis kralı Aietes'in ve Giritli Minos'un karısı Pasiphae'nin kız kardeşidir


Kirke yalnız Odysseia'da değil, Argonaut'ların serüvenlerinde de boy göstermiştir Efsaneler Kirke'nin Aiaie adasında oturduğunu belirtir Bu adanın nerede olduğu günümüzde belli değildir Fakat İtalya'nın Sardinya karşısındaki Etruria kıyılarında Capo Circeo diye anılan bir yer bulunmaktadır Fakat burası bir ada değil, burundur

• Franz von Stuck'un çizmiş olduğu, Kirke'nin temsili resmi

Odysseus ve Kirke


Aiolos'un adasından kovulduktan ve yamyam olan Lastrogonlar ile epey uğraştıktan sonra Odysseus ve arkadaşları Kirke'nin adasına varırlar Odysseus Kirke'nin adasına vardıktan sonra durumu şöyle izah eder:


Gide gide Aiaie adasına vardık sonunda, orada Kirke otururdu, güzel bilekli, insan sesli korkunç tanrıça


Odysseus kendi ve arkadaşlarının aç kalmaması için avlanmaya gider Bir tepeye çıkar ve oradan Kirke'nin konağını görür Konağın dumanı tütmektedir Korka korka konağa birkaç arkadaşını gönderir Başlarına Eurylokhos vardır Odysseus'un arkadaşları Kirke'yi dışarı çağırır Fakat büyücü tanrıça tam tersine onları içeri alır Yalnızca Eurylokhos kuşkulanıp dışarıda kalır Sonra da olan olur ve Kirke'nin onları domuza dönüştürmesini Homeros şu şekilde anlatır


Tanrıça içeride tahtalara, iskemlelere oturttu, peynir, bal ve arpa unu ezdi Promnos şarabında, kadehe korkunç ilaçlar karıştırdı büsbütün unutsunlar diye baba toprağını Verdi onlara bu içkiyi, onlarda hemen, diktiler, onlar diker dikmez içkiyi, Kirke hepsine değneğiyle vurdu ve kapattı yoldaşları domuz ağılına Şimdi onlar tıpkı domuza benzemişlerdi başları ve sesleri, kılları ve gövdeleriyle, ama akıl vardı içlerinde eskisi gibi Ağlar sızlar halde onları kapattı oraya, attı önlerine kayın kozalağı, palamut, kızılcık yemişi, hep yediği şeylerdi bunlar yerde sürünen domuzların

• Kirke'nin, Odysseus'a şarap kadehini uzattığı anı gösteren temsili resim

Tanrı Hermes Odysseus'un yardımına koşar; büyücü Kirke'yi nasıl alt edeceğini ona söyler: Kirke ona zehirli şarabı içireceği anda, içine tanrının onun için kopardığı malü diye sihirli bir bitkiyi atacak ve kılıcıyla saldırıp tanrıçayı alt edecek, kendisine ve arkadaşlarına bir kötülük yapmayacağına ant içirecektir


Öyle de olur Kirke Odysseus'un gücü karşısında şaşakalır, erkekliğine vurulur ve onu yatağına aldıktan sonra arkadaşlarını da tekrar insana dönüştürür Odysseus böylece Kirke'nin konağına bir yılı aşkın süre kalır Dilediği gibi keyfini sürer Fakat Kirke'nin hayali tıpkı Kalypso gibi Odysseus'u kendine koca yapmaktır Ne var ki Odysseus'un arkadaşları onu uyarır ve yurda dönmek zorunda olduklarını hatırlatırlar Kirke zorla da olsa razı olur fakat önce ölüler ülkesine gidip Teiresias'ın ruhuna danışmasının gerektiğini bildirir Bundan sonra ise Odysseus'un Hades yolculuğu anlatılır Dönüşte Odysseus gene Aiaie adasına uğrar, bu kez, Kirke ilerideki yolculuğun nasıl düzenlenmesi gerektiğini Serienlerden, Skylla ve Kharybdis'ten nasıl korunacaklarını anlatır Kirke'nin söyledikleri tamamen doğru çıkar, ve sonunda Odysseus selameti büyücü tanrıçanın öğütlerine borçu olur


Odysseia'dan sonraki efsanelere göre Kirke'nin Odysseus'tan birçok çocuğu olur Bu çocuklardan biri Telegonos, öteki de Latinos adını taşır Telegonos'un İtalya'da Tusculum şehrini kurduğu, Latinos'un da Latinlerin atası sayıldığı hesaba katılırsa, Kirke - Odysseus serüveninin İtalya efsanesince ne kadar benimsendiği görülür

Kimliği


Kirke'nin kimliği ve nitelikleri üzerinde bilginler çok durmuş ve çeşitli yorumlar yapmışlardır Kirke'nin yeri yurdu çok büyük bir ihtimalle İtalya'dadır Bugün Capao Circeo bölgesinde Roma çağlarında Feronia isimli tanrıçaya tapıldığı görülür Bu tanrıçanın feri yani vahşi hayvan sözcüğünden türeme adı hayvanları dizgine getiren tanrıça anlamını taşır Feronia ile Kirke'nin arasında bir bağlantı olduğu hala düşünülmektedir


Kaynakça


Azra Erhat, Mitoloji Sözlüğü, Kirke maddesi