Bursanın Tarihçesi

Bursa-Bursa Tarihçesi Hakkında-Bursa Tarihi Hakkında Bilgiler-Bursanın Tarihçesi Hakkında







Bursa ve çevresi, çok eski yıllardan bu yana büyük kültürlerin beşiği olmuştur Bulunduğu alan ve Asya ile Avrupa arasındaki bir bölgede olması nedeniyle hem Asya, hem de Avrupa kültüründen etkilenen Bursa'da Hitit, Lidya, Frigya, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı kültürleri izler bırakmıştır

Tarih içinde, Bithynia ve Mysia bölgeleri içinde kalan kentin çevresinde Nikaia / Nicea (İznik), Cius / Kius (Gemlik), Apameia (Mudanya), Apollonia (Gölyazı), Miletapolis (Mustafakemalpaşa), Kalchedon (Kadıköy), Nicomedia (İzmit), Antiocheia (Yalova) şehirleri yer almaktaydı Antik yazar Strabon; Bithynia sınırlarının doğuda Sangarios (Sakarya) nehri boyunca, kuzeyde Byzantion (İstanbul) ve Kalchedon (Kadıköy), batıda Parapontis (Marmara denizi), güneyde Mysia ve Hellepontus Phrygiri'ası ile sınırlandığını belirtmektedir

Bursa'nın tarihi geçmişi Neolitik (MÖ 8000-5000-Cilalı Taş Devri), Kalkolitik (MÖ 5500-3000-Bakır-Taş Devri) dönemlere kadar inmektedir İznik gölü çevresinde Tepecik, Söğücek ve Mekece yörelerinde Neolitik, Sölöz'de Kalkolitik Çağa, Orhangazi, Ilıpınar'da Neolitik ve Kalkolitik Çağlara, İnegöl şehir merkezinde "İnegöl Höyüğünde" Troia I-Tunç Çağı (MÖ 3000-2500) ile Çağdaş yerleşimlere rastlanılmıştır İznik, İnegöl ve Yenişehir ovalarında yapılan yüzey araştırmalarında ise tarihinin Eski Tunç çağına kadar indiği tespit edilmiştir

MÖ 1700-1200 tarihleri arasında Anadolu'da Hitit hakimiyeti görülür MÖ1200'lerde Trakya üzerinden Anadolu'ya gelen göçler neticesinde yıkılan Hitit imparatorluğu MÖ 9-6 Yüzyılları arasında Anadolu'nun Güney ve Güneydoğu bölgelerinde çeşitli Geç Hitit Beylikleri adı altında yaşamlarını sürdürmüşlerdir Hitit'lerin Bithynia ve Mysia bölgelerine kadar yayıldıkları düşünülmektedir Hitit devletinin yıkılması ile Batı Anadolu'da Frig (MÖ 750-546/300) hakimiyeti görülür Aynı tarihlerde Doğu Anadolu bölgesinde maden ticaretini elinde tutan Urartu'lar yaşamaktaydı Trakya üzerinden Anadolu'ya giren Frigler önce Marmara denizinin güney ve güney doğusunda yerleşmişlerdir Bursa ve çevresinin de Frigler tarafından iskan edildiği varsayılmaktadır Frigler, Trakya üzerinden gelen yoğun göç dalgaları sonucu Orta Anadolu'ya kayarak Gordion'u başkent yaparlar

Batı Anadolu'da ise Lidya (MÖ 700-300) uygarlığı varlığını sürdürmekteydi Lidya krallığını yıkan Persler (MÖ 545-333), bütün Anadolu'ya yayılarak Bursa ve çevresine de hakim olurlar Bu dönemde Daskyleion (Bandırma-Ergili)'da Pers Satraplığı bulunmaktaydı Persler'in Anadolu'daki ikiyüzyıllık hakimiyeti Büyük İskender'in MÖ 333'de Pers kralı Darius'u yenmesine kadar devam etmiştir Persler'in baskısı Batı Anadolu şehirlerinin ayaklanmasına neden olmuştur Bu ayaklanma içinde Bithynia bölgesi şehirleri de yer almaktaydı Bithynia bölgesi halkı MÖ VII yüzyılda Trakya'dan göç eden Bityn ve Tyni kavimlerinin bu bölgeye yerleşmesi ile meydana gelmiştir Bithynia bölgesi kral I Nikomedes (MÖ 279-250) zamanında en saygın krallık haline gelmiştir Krallık IV Nikomedes döneminde MÖ 74 tarihinde Roma imparatorluğuna bağlanmıştır

Bursa ve civarı önceleri Bithynia olarak anılmaktaydı Bithynia'nın en eski halkı Bebryk, Migdones ve Mariandini'lerdi Avrupa'dan gelen Bithyn'ler adlarını tarihten sildikleri Bebryk'lerin yerine yerleşmişlerdir Bugün Anadolu' nun en eski halkının MÖ VII yüzyılda göç eden Bithynia'lılar olduğu kabul görmüştür Sonra da Mysia'lılar gelmiştir

Adını Bithynia kralı 1 Prusias'dan alan Bursa ve çevresi çok eski çağlardan beri yerleşimlere sahne olmuştur 1942 yılında Alman Arkeologlarca İnegöl höyüğünde gerçekleştirilen kazılarda höyüğün; en alt tabakalarındaki buluntuların Troya I, daha üst tabakalarındaki buluntuların ise Bozüyük ve Demircihöyük ile çağdaş olabileceği ortaya çıkmıştır 1948'de İznik gölünün kuzeyinde yapılan yüzey araştırmalarında taş devirlerinde kurulduğu anlaşılan bazı höyükler saptanmıştır 1955'de yapılan bir başka araştırmada pretohistorik (yazılı tarih öncesine geçiş dönemi) kalkolitik (bakır-taş çağı) buluntularına rastlanmıştır Aynı yörede son kalkolitik ve erken Tunç Çağı'nın preklasik Lydia çanak çömlekleri elde edilmiştir

Orhangazi ilçesi yakınlarındaki Ilıpınar höyüğünde 1986 yılından bu yana yapılan kazı çalışmalarında üst üste altı-yedi yerleşim alanı saptanırken, bu höyüğün yakınlarındaki Hacılartepe höyüğünün taş devrinden kalma bir yerleşim alanı olduğu belirlenmiştir MÖ V Yüzyılda yazılan Herodot tarihinde Kius/Gemlik, Bursa ve çevresinde var olan ve Argonotların kolonisi olan tek kenttir Kius/Gemlik'in kuruluşu MÖ XII yüzyıla kadar çıkar Apemea/Mudanya kentinin ise MÖ X yüzyılda kurulduğu sanılmaktadır Uluabat gölü üzerindeki Apollonia/Gölyazı yerleşiminin de MÖ VI yüzyıldan önce kurulduğu sanılmaktadır

Krezus/Kroisos (MÖ 561-546) tarafından Lidyalıların egemenliğine sokulan Bursa bölgesi daha sonra bir süre Pers/İran egemenliğine girmiş ve bu savaşlar sırasında tahrip olmuştur Kadıköy' de kurulan Chalchedon Cumhuriyeti, Bursa ve civarını saldırılarla tahrip etmiştir Dedaldes, İranlılara karşı savaşarak bir bakıma bağımsız bir Bithynia Devleti kurmuştur Dedaldes'in oğlu Boritas ve onun oğlu Bas/Byas (MÖ 378-328) Bithynia krallığının ilk kralı sayılmaktadır

MÖ III Yüzyılda Mudanya'da Myrleia/Apameia kenti, MÖ II Yüzyılda Mustafakemalpaşa yakınlarındaki Melde tepesinde antik Miletopolis kenti, 356 yılında Orhangazi'de Basilinopolis kenti kurulmuştur Tüm bu antik kentlerin dışında, İznik gölünün güneyinde bugünkü Sölöz köyünde Pythopolis, Yenişehir' de Otroia, Orhaneli' de Adriani, Karacabey' de Kremastis, Eşkel'de Dasklium, Çekirge' de Plai, Kurşunlu'da Brillos gibi ikinci derece önemde olan yerleşimler de vardır Bölgenin bir diğer önemli kenti de Nicea/İznik' tir MÖ V Yüzyıldan önce kurulan ve Helikore adını taşıyan İznik, MÖ 316 yılın da işgal edilip Yunan kolonisi olmuştur

MÖ I yüzyılda yaşayan Strabon'un ünlü coğrafyasında Bursa kenti ile ilgili en eski bilgi şu şekilde yer alır; "Prusa, 'Mysia Olympos'u eteklerinde kurulmuş ve iyi yönetilen bir kenttir Frigyalılar ve Mysialılar ile sınır komşusu olan bu kent, Kroisos'a karşı savaşan Prusias tarafından kurulmuştur" Vyüzyılda yaşamış Yunan coğrafyacısı Bizantion'lu Etien'e göre de Bursa; Cyrus ile çağdaşı olan kral Prusias döneminde kurulmuştur Bursa, Bithynia kralı I Prusias (MÖ 232-192) döneminde kent statüsüne yükseltilip çevresi surlarla çevrilmiştir Roma ile yaptığı savaşı kaybeden Kartaca Kralı Hannibal, askerleriyle birlikte sığındığı I Prusias tarafından büyük itibar görmüş ve krala minnettarlığının belirtisi olarak MÖ 185' de Bursa kentini kurmuş, bu nedenle de kente Prusa adı verilmiştir Bursa'nın kuruluşuyla ilgili bu en eski bilgi MÖ II-III yüzyılda yaşamış Plinius'a aittir Ancak, yöreye ait kesin bilgiler MÖ 700'lere dayanmaktadır Homeros bölgeden Mysia olarak söz etmektedir Günümüzde ise Bursa yöresinde Mysia yerleşmelerini anımsatan iki yerleşim bulunmaktadır: Misi (Gümüştepe) ve Misebolu (Aydınpınar)

Prusia adı zamanla Prusa, sonra da Bursa'ya dönüşmüştür Bithynia Krallığı ile Bergama Krallığı arasındaki savaşlar neticesinde zayıflayan Krallık, MÖ 74'te Roma İmparatorluğu tarafından gönderilen Proconsul'lerce (Eyalet Valisi) yönetilen bir Asya Eyaleti haline gelmiştir

Bursa MS 385�326 yılları arasında ise Bizans dönemini yaşamıştır MS 555'lerde bölgede ipek üretimine başlanmış ve doğal sıcak suları nedeniyle küçük bir kaplıca kenti kurulmuştur






MÖ 3, Yüzyılda Bithynialılar ve Prusias’lılar tarafından kurulan kentin ilk adı Prusa idiŞehir merkezine yakın ilk yerleşimin kesin bulguları MÖ 2700-2500 yıllarına tarihlenmektedirMÖ 1200 yıllarında Trakya'dan bu bölgeye Ibkit saldırılarından kaçan Traklar, Thinler ve Bitinler yerleşmişlerdir Kaynakwh: Bursanın Tarihçesi

Bu nedenle yazılı kaynaklarda bölgenin adı Bitinya olarak geçer 1326 yılında Orhan Bey tarafından Türklerin eline geçen ilimiz Osmanlı İmparotorluğuna başkentlik yapmıştır

Bursa'da Roma ve Bizans Dönemlerinden günümüze ulaşabilmiş yapı yoktur Eski kenti çevreleyen surların ilk olarak Bithynialılarca yapıldığı, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde ise onarılarak kullanıldığı düşünülmektedir

Bursa, Osmanlı İmparatorluğunun ilk 200 yıllık döneminde diğer kentlere göre büyük gelişmeler göstermiş, bir çok mimari yapı ile süslenmiş, devrinin tanınmış medreseleri ile bilim aleminin merkezi olmuş, canlı bir ticaret şehridir IMurad zamanından başlayan Hüdavendigar Külliyesi, I Beyazıd'ın yaptırdığı Yıldırım Külliyesi, IMehmed (Çelebi) döneminde başlayıp II Murad zamanında tamamlanan Yeşil Külliyesi Bursa'nın mekansal gelişimini etkileyen ve bugünde ayakta duran büyük komplekslerdir

Cumhuriyet dönemiyle birlikte planlama çalışmalarına başlanan şehirde, 1960'lı yıllardan itibaren sanayinin önemi artmış, kentin nüfus ve kentsel gelişimi hızlı bir değişime uğramıştır Coğrafi konumu, tarımsal, ticari ve sanayi potansiyelinin yüksek oluşu kentin çekiciliğini her dönem korumasını sağlamaktadırKaynakwh: Bursanın Tarihçesi

Kent çarpıcı güzellikte ve alabildiğine cömert bir doğa parçasına yerleşmiş olması nedeniyle hızlı bir kentleşme sürecine girerek 1960'lı yıllardan itibaren tarih, kültür ve doğa değerlerinin aşınması tehlikesi ile yüz yüze gelmiştir