Arap Ayaklanması

arapların ayaklanması ne zaman olmuştur - arap ayaklanmasının sebepleri - arap ayaklanmasını kim başlatmıştır1916′da Türkiye için en büyük tehlikelerden birisi de Arapların ayaklanması oldu 1865’ten itibaren Arap Milliyetçi örgütleri kurulmaya başlamışlardı Birinci Dünya Savaşı’ndan önce İngiltere’nin Araplarla başlayan görüşmelerini, Lord Kitchener ve onun halefi Mac Mahon ile Abdullah arasında sürdürdüklerini ve 23 Ekim 1914’te anlaştıklarını, Arapların bağımsızlık vaadi ve altın vererek ayaklandırmaya kışkırtan İngiltere’yi Basra’yı işgal ettikten sonra, 26 Ocak 1915’te İbn Suud ve 3 Kasım 1916′da Katar Şeyhi ile anlaştığını ve tüm Arap Şeyhlerini kendisine bağladığını görmüştük Özellikle Mac Mahon ile Şerif Hüseyin arasındaki mektuplaşmalar ve Arap ihtilalcilerinin Şerif Hüseyin’e başvurması Arap ayaklanmasının hazırlığını oluşturuyordu


Arap ayaklanmasını, burada yıllarca casusluk görevi ile çalışan İngiliz Lawrance hazırlamıştı Geniş yetkilerle Arap ayaklanmasını hazırlamak için çalışan Lawrance, Arap Şeyhlerini ve Emirlerini gerek siyasi bağımsızlık, Arabistan Devleti vaatleriyle, gerekse İngiliz altını vererek elde etmeyi başardı Lawrance, Arapları yalnız ayaklandırmakla kalmadı


Arap kuvvetlerinin Türk ordusuna arkadan saldırmasında ve stratejik yerlerin ele geçirilmesinde bu kuvvetlere çoğu zaman komuta bile etti Lojistik yolların, özellikle tren yollarının havaya uçurulması planlarını o hazırlıyor, Araplarla birlikte baskınlar düzenliyordu Araplar İngilizlerle yaptıkları bu işbirliği sayesinde “ortak düşman” Türklere karşı bir “ortak zafer”e ulaşacaklarına öylesine inanmışlardı ki, gerek Faysal gerekse Hüseyin Lawrance’in bu taktiklerini uyguluyorlar ve General Allenby’nin Türklere karşı uyguladığı genel savaş stratejisinin çok önemli bir bölümünü oluşturuyorlardı


Arapların kararlarını geciktiren önemli bir sebep, İngilizlerin Kut-ül Amare’de Türklere teslim olmaları oldu Bu yüzden Arap ayaklanması bir süre daha gecikti Bu durum, Arapların pazarlık yapma şanslarını artırdı ve İngiltere daha fazla şey vaadetmek zorunda kaldı Ayaklanmaya iten diğer bir sebep de, Suriye’deki Arap Milliyetçilerinin ayaklanma hazırlıkları içinde oldukları için yargılandıktan sonra Mayıs 1916′da Cemal Paşa tarafından idam edilmeleri oldu İngilizler Araplara bağımsızlık vaadetmelerine rağmen İtilaf Devletleri Sykes-Picot anlaşmasıyla Orta Doğu’yu aralarında pay ediyorlardı Araplar, buna rağmen Türkiye’ye karşı örgütleniyorlardı Şerif Hüseyin, Cemal Paşa’yı oyalarken İngilizlerle görüşmeleri sürdürüyordu Şerif Hüseyin’in oğlu Faysal da isyan etmeyeceğine dair Cemal Paşa’yı inandırmak için Allah ve Peygamber adına yemin etti Hüseyin ilk ayaklanma hazırlığını 27 Haziran 1916′da ilan ettiği beyanname ile duyurdu


10 Haziran’da Mekke ve Cidde’de ayaklanma zaten başlamıştı Taif ayaklanması ve diğer yerlerdeki ayaklanmalar hızla yayıldı 1917 yılında Suriye, İngilizlerin eline geçti İngiliz ordusu Aralık ayında Kudüs’e girdi Kudüs’e İngiliz komutanı General Allenby’nin girişi Hıristiyanlığın kutsal kentinin Müslümanların elinden kurtarılışı, bütün Hıristiyan dünyasında olduğu gibi, Türkiye’nin müttefiki Avusturya’nın başkenti Viyana’da da kutlanıyordu Osmanlı egemenliği kalkınca Arap Şeyhleri arasındaki rekabet ortaya çıktı Aralarındaki mücadeleden yararlanan İngiltere ve Fransa bütün Arabistan’ı Manda adı altında yağmaladılar


alıntı