![]() |
Obesite ( Şişmanlık ) Ve Tedavisi |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Obesite ( Şişmanlık ) Ve TedavisiŞişmanlık (Obezite) ve Tedavisi Hazırlayan: Uzman Diyetisyen Şeniz Ilgaz Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Şişmanlık (obezite); vücut yağ miktarının sağlığı bozacak düzeyde artmasıdır ![]() ![]() ![]() Şişmanlık; kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği, solunum rahatsızlıkları, eklem hastalıkları, safra kesesi hastalıkları ve bazı kanser türleri ile ilişkisi olan, insan yaşamını kısaltan ve yaşam kalitesini bozan bir hastalıktır ![]() Şişman kişilerin zayıflamak için gösterdikleri çabalar çoğunlukla sonuçsuz kalmakta ve verilen kiloların zaman içinde geri alındığı gözlenmektedir ![]() ![]() ![]() ![]() Şişmanlığa Neden Olan Risk Faktörleri Fiziksel aktivite Beslenme alışkanlıkları Yaş Cinsiyet (Kadın) Irksal faktörler Eğitim düzeyi Evlilik Doğum sayısı Sigarayı bırakma ***** Psikolojik bozukluklar Metabolik ve hormonal bozukluklar Şişmanlığın Belirlenmesi Bir kişinin şişman olup olmadığının belirlenmesinin en iyi yolu, Beden Kitle İndeksi (BKİ) veya Body Mass Index (BMI) olarak bilinen ve kolaylıkla hesaplanan bir yöntemin kullanılmasıdır ![]() Beden Kitle İndeksi Nasıl Hesaplanır ? Vücut ağırlığının (kg olarak), boy uzunluğunun (metre cinsinden) karesine bölünmesiyle hesaplanır ![]() Örneğin : Vücut ağırlığı 70 kg, boyu 1 ![]() 70/1 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Beden Kitle İndeksi Nasıl Değerlendirilir? BMI DEĞERİ DURUM 18 ![]() 18 ![]() ![]() 25-29 ![]() 30-34 ![]() ![]() 35-39 ![]() ![]() 40 kg/m2 üzerinde ise çok ağır derecede şişman (III ![]() Buna göre yukarıdaki örneğimizdeki kişi beden kitle indeksine göre hafif şişmandır ![]() Kişinin beden kitle indeksinin 25- 29 ![]() ![]() ![]() Fazla yağlı yemeklerden kaçınarak (kızartmalar, kavurmalar, yağlı etler, salam, sosis, soslar, mayonez, tahin, çukulata gibi) Dengeli ve sağlıklı bir şekilde beslenerek Fiziksel aktivitesini artırarak (yürüyüş yapmak gibi) beden kitle indeksinin 30kg/m2 nin üzerine çıkmasını önlemiş olur ![]() Beden kitle indeksinin 30kg/m2 nin üzerinde olması şişmanlık olarak kabul edilmiştir ![]() ![]() ![]() Şişmanlığa Neden Olabilen Hatalı Davranışlardan Bazıları Hızlı yemek, büyük lokmalar almak, az çiğnemek Öğün atlamak, öğün aralarında sürekli bir şeyler atıştırmak, Sıkıntılı veya stresli durumlarda aşırı yemek, Ziyaret ve davetlere sık sık katılmak ve bütün ikramları kabul etmek Akşam yemeğinden sonra yatıncaya kadar sürekli yemek, Su içmemek veya az içmek, Özellikle çalışan kişilerde, akşam eve geldikten sonra yemek zamanına kadar atıştırmak ve sonra tekrar yemek yemek ![]() Şişmanlığın tedavisinde kullanılan yöntemler : Diyet Fiziksel aktivitenin artırılması Davranış değişikliği İlaç Cerrahi yöntemlerdir ![]() Bu yöntemlerden, özellikle ilk üçü; düşük enerjili diyet, fiziksel aktivitenin artırılması ve davranış değişikliğinin sağlanması birlikte uygulandığında, hem ağırlık kaybını sağlamada hem de kaybedilen ağırlığın korunmasında büyük başarı sağlanmaktadır ![]() Diyete başlarken ve belirli aralıklarla vücut ağırlığının ve kan basıncının ölçümü yapılmalı, kan ürik asit, trigliserit, kolesterol, glikoz, T3 ve T4 gibi hormon düzeyleri saptanmalıdır ![]() Bireyin günlük kalori alımı, harcadığından daha az düzeyde olmalı , zayıflama diyeti haftada 0 ![]() ![]() ![]() Şişmanlıkta Diyet Tedavisinin Amaçları Nelerdir? Şişmanlık tedavisinde kullanılacak diyet örnekleri ile ilgili bir çok yayın, magazin, kadın dergileri, televizyon programları, kitaplar mevcuttur ![]() ![]() ![]() Vücut ağırlığını olması gereken düzeye indirilmesi ve bu düzeyin korunması sağlanmalıdır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bireyin gereksinim duyduğu temel besin ögeleri yeterli ve dengeli olarak sağlanmalıdır ![]() ![]() ![]() Zayıflama diyeti bireyin alışkanlıklarına, yaşam biçimine, inançlarına, sosyo-ekonomik koşullarına uygun olmalıdır ![]() Diyet tedavisi ile uzun sürede hastaya yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığını kazandırılmalıdır ![]() Diyette yeterli posa sağlanmalıdır ![]() ![]() Öğün sayısını düzenlemelidir ![]() ![]() ![]() Diyetten gelen enerjinin dengesi sağlanmalıdır ![]() ![]() ![]() Şişmanlığa yol açan yiyeceklerin neler olduğu belirtilerek tüketilmesi yasaklanmalıdır ![]() Zayıflama Diyetlerinde Egzersizin Önemi Genel olarak sağlıklı yaşam için egzersizin önemi tartışılmaz ![]() ![]() ![]() ![]() Ciddi şişmanlık olgularında nefes problemleri, eklemlerle ilgili sorunlar ve denge güçlükleri söz konusudur ![]() ![]() ![]() Zayıflama Diyetini Uygularken Uyulması Gereken Öneriler Alışverişte Alışverişi tok karnına yapmak, yenmemesi veya az yenmesi gereken besinleri satın almamak ![]() Alışverişe liste hazırlayıp çıkmak ![]() Yanına yapılan listeye yetecek kadar para almak ![]() Yenmeye hazır besinleri almamak ![]() Satın alırken aynı gruptaki besinlerin enerjisi düşük olanını seçmek (örn: yağlı peynir yerine yağsız peynir almak gibi) ![]() Yenmemesi gereken besinlerin olduğu reyonlara uğramamak ![]() Evde ve İşte Boş zamanlarda yiyecek atıştırmak yerine egzersiz yapmak ![]() ![]() Sabah kalkınca, her öğün öncesi, sırası ve sonrasında 1 bardak ılık su içmek ![]() Önerilen yiyecekleri planlanan zamanlarda yemek (5-6 öğün şeklinde) ![]() ![]() Başkalarının ikramlarını kabul etmemek ve bunu kabalık olarak nitelendirmemek ![]() ![]() Düzenli dışkılama alışkanlığı edinmek (her gün sabah kalkınca) ![]() Her hafta, sabah aç karnına, aynı kıyafetlerle ve aynı terazide tartılmak ve ağırlığı kaydetmek ![]() Yemek Hazırlarken ve Yemek Yerken Göz önünde yiyecek bulundurmamak ![]() Mutfağa fazla zaman ayırmamak ![]() Şişmanlamaya neden olan besinleri evde bulundurmamak, uygun besinleri buzdolabının ön tarafında bulundurmak ![]() Yemek için en küçük, yağsız salata için büyük tabak kullanmak ![]() ![]() Yemeğin servis kabını masaya koymamak ![]() Yemek biter bitmez masadan kalkmak ![]() Tabakta yemek bırakmaktan çekinmemek, hatta tabakta bir miktar yemek bırakmayı alışkanlık haline getirmek ve kalanı ara öğünde yemek ![]() Mümkün olduğunca iyi çiğnemek ve yavaş yiyerek lokmaların tadına varmak ![]() Lokmalar arasında çatalı kaşığı elinden bırakmak ![]() Yemek yerken başka aktiviteler (TV seyretmek, okumak gibi) yapmamak ![]() Akşam yemeğinden sonra (saat 20 ![]() ![]() ![]() ![]() Doyulmazsa tekrar alma şansı olduğunu düşünerek tabağa mümkün olduğu kadar az yemek koymak, bir miktar yedikten sonra bir süre bekleyip tokluk hissinin geldiğini görmek ![]() Yemek pişirirken düşük enerjili yemekler pişirmeye gayret etmek (etli yemeklere yağ koymamak, yemeklerdeki yağ miktarını azaltmak, kızartma yerine haşlama, ızgara veya fırında pişirmek vb ![]() ![]() Yemek yemeye yönlendiren riskli durumları tespit etmek ve bu durumlardan uzak kalmaya çalışmak ![]() ![]() Özel Günlerde Kalorisiz ve düşük kalorili içecekleri tercih etmek ![]() Her koşulda diyet listesine uygun besinleri seçmeye özen göstermek ![]() Çok aç olunduğunda gitmeden önce düşük enerjili besin (salata, meyve, ayran, çorba gibi) yemek ![]() Kendini besin tekliflerini reddetmeye hazırlamak, aksilikler karşısında cesareti kırmamak ![]() ![]() TÜM BU ÖNERİLERİN BAŞINDA UNUTULMAMASI GEREKEN İSE ; KİLO VERME KONUSUNDA KENDİNE GÜVENMEK, SABIRLI OLMAK, SIKINTILARI YİYEREK GİDERMEK YERİNE BAŞKA FAALİYETLERDE BULUNMAKTIR (KİTAP OKUMAK GİBİ) ![]() |
![]() |
![]() |
|