Yaşamın İlk Yılında Anne Sütü,Bebek Mamaları,İnek Sütü

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-25-2012

Yaşamın İlk Yılında Anne Sütü,Bebek Mamaları,İnek Sütü

YAŞAMIN İLK İKİ YILINDA ANN
E

SÜTÜ
, BEBE
K
MAMALARI VE İN
E
K
SÜTÜ Dr Fatih ÜNAL
[/b]

Bursa Çekirge Çocuk Hastalıkları Hastanesi
[/b]

Çocuk Hastalıkları, Gastroenteroloji ve Beslenme Uzmanı
[/b]

[/b]

Zamanında doğan bir bebek için en ideal besin anne sütüdür

Yenidoğan bebeği doğanın en güzel nimetlerinden biri olan ve daima hazır bir şekilde bebeğe sunulan anne sütünden mahrum bırakmak
belki de ona karşı yapılacak en büyük kötülüktür

Anne sütü bebeğin büyüme ve gelişimine katkıda bulunmasının yanı sıra; Kognitif
özelliklerinin,IQ ve entelektüel performansının
gelişimine
ve immün sisteminin gelişip güçlenmesine sonuçta enfeksiyon hastalıklarına ve alerjiden korunmasına katkısı vardır

Anne sütünden daha fazla yararlanabilmek için annenin buna doğum öncesi ve doğum sonrası psikolojik olarak hazırlanmış olması gerekmektedir

Bebeği de doğar doğmaz
ilk 1-2 saat içinde anne göğsüne yatırılması sağlanmalıdır

Böylece prolaktin salınımı için gerekli mesaj beyine gönderilir ve bebeğin hemen emmesi
sağlanır, aynı zamanda bu davranışla anne ve bebek arasında tensel temas ve psikolojik bağ da sağlanmış olur

Annenin bebeğini emzirme sıklığı tamamen
bebeğe bağlı olmalıdır

Anne sütünün yetip yetmediği tartı, dışkı ve idrar çıkışına bağlı olmalıdır

Doğumu takiben 3

günde 3 ıslak bez ve ilk haftanın sonunda 4 ıslak bezin olması anne sütünün yeterli olduğunu gösterir

İlk 6 ay bebeğe sadece anne sütü verilmeli su dahi verilmemelidir

Eğer anne çalışıyorsa ve işe başlayacaksa annenin sütünün buz dolabında, buzluk ve derin dondurucu da saklayabileceği anlatılmalı bebek gereksinim duyunca
sıcak suyun içine oturtulup çözündükten sonra
vücut ısısına ulaşınca bebeğe verebileceği belirtilmelidir

Anne sütünde bulunan suda eriyen ve yağda eriyen vitaminlerinin miktarı -D ve K vitamini dışında- yenidoğan
bebek için yeterlidir

Bunun için yenidoğan bebeğe doğar doğmaz K vitamini prematürelere 0

5 mg, temrinde doğan bebeğe 1 mg yapılmalıdır

Anne sütü alan bebeğe vitamin
olarak 15

gün 400Ü/gün
D vitamini başlanmalı, 1 yaşına kadar devam edilmelidir

Ayrıca ülkemizden yapılan çalışmalar; Nutrüsyonel demir eksikliği anemisinin sık gözüktüğünü göstermiştir

Bunun sonucunda
süt çocukluğu döneminde demir takviyesi alanlar ile demir takviyesi
almayanlar arasında 6 puan zeka farkı olduğu
gösterilmiştir

Sonuçta anne sütü alan bebeğe
rutin olarak demir preparatı başlanmalıdır

Eğer bebek yeterli anne sütü alıyor,
annenin beslenmesi iyi ve ilk bebek ise 6

ayda demir preparatı başlanmalıdır

Anne daha önce doğum yapmış ve annenin beslenmesi bozuk ise bebeğe 4

ayda demir preparatı başlanır

Anne sütünü herhangi bir sebepten alamamış bir bebeğe ise eğer adapte
mama ile besleniyorsa ilk 6 ay demir takviyesi gerekmemektedir

Bebek
6

aydan sonra da demir takviyeli mama ile besleniyorsa ilave yine demir takviyesi gerekmez

Fakat
İnek sütündeki demir
konsantrasyonu anne sütünden fazla olsa da emilimi anne sütünden düşük olduğu için, sonuçta inek sütü ile beslenen bebeğe 6

ayda demir takviyesi gereklidir

Sulardaki flor yeterli ise dişlerin çıkması sırasında bebeğe sistemik flor takviyesi(tablet verilmesi ) gerekmez

Her hekim kendi bölgesindeki sudaki flor miktarını bilerek bunu ayarlamalıdır

Flor miktarının yeterli olduğu bölgelerde ilave verilecek florun çocuğa yarardan çok zarar verebileceği ve dental florozise yol açabileceği bilinmelidir

Eğer flor takviyesi gerekecekse diler çıkmaya başlayınca sistemik flor takviyesi yerine lokal flor takviyesi uygulamaları jel vb uygulamaları için
Çocuk hekimleri diş hekimlerine aileyi yönlendirmelidir

Kemik ve diş yapısının temel yapı taşı olan kalsiyum organizma için son derece önemlidir

Sağlıklı beslenme disiplini içinde çocuklara kalsiyum desteği gerekmemektedir

Ancak raşitizm ülkemizde süt çocuklarında sık görülen bir sağlık problemidir

Şu da gerçektir ki
Ülkemizde Raşitizmin gelişiminde, D vitamini eksikliğinden çok kalsiyum eksikliğinin etkili olduğu görülmüştür

Bunun sebebi erken ek gıdalara geçilip anne sütü de kesilmiş ise süt ve süt ürünü alamayan bebeğin bir sorunu olarak kalsiyum alım eksikliği olarak karşımıza çıkmaktadır

İnek sütünde kalsiyum ve fosfor oranının 1

3 gibi düşük olması emiliminin anne sütündeki kalsiyuma göre az olması ve ortamda yeterince laktoz olmamasından kaynaklanmaktadır

Amerikan Pediatri Akademisi 6 ay sonrası
kullanılacak devam mamalarına kalsiyum ilavesini önermektedir

Süt çocuğunun alacağı kalsiyum miktarı 60/ mg/ gün olmalıdır

Sağlıklı bir bebeğin dışarıdan fosfor ilavesine yoktur

A vitamini immün sisteme desteği olacağı için anne sütü alan bebeğe 1000-1500 ünite verilmesinde yarar vardır

Yine çinko, bakır ve selenyumun sağlıklı beslenen bir çocuğa verilmesinde gerek yoktur

Ancak ülkemizde süt
çocuklarının ilk yaşta, inek sütü ile erken tanışması sonucu nutrusyonel çinko eksikliği görülmektedir

Çinko eksikliği düşünülen iştahsız, kilo almayan ve sık enfeksiyon geçiren bebeğe çinkodan zengin besinler ve çinko desteği verilmelidir

Yine unutulmamalıdır ki çinko eksikliği, sindirim sisteminin bir önemli hastalığının -örneğin Çölyak hastalığı ve/veya kistik fibrozisin vb-belirtisi olabilir bu akılda tutularak çocuk bir bütün içinde değerlendirilmelidir

Hiç istenmeyen bir durum olarak anne sütü bir sebepten verilemeyecek olursa ailenin karşısına
iki seçenek çıkmaktadır

Birisi bebek mamaları diğeri ise inek sütüdür

ESPGAN ve NASPGAN ve DSÖ( Dünya Sağlık örgütü)
mecbur kalınmadıkça ilk 1 yaşta inek sütü kullanılmamasını hatta
inek sütüne 2 yaşından sonra başlanılmasını öğütlemektedir

İnek sütü
ile bebeğin sindirim sisteminin erken tanışması
sindirim sisteminden gizli kanamaya ve demir eksikliği anemisine yol açabilmektedir

Ayrıca inek sütündeki sığır serum albümini, pankreastaki adacık hücreleri ile benzer antijenik yapıda olduğu için diabetes mellitusa (şeker hastalığına ) eğilim inek sütünü ilk iki yaşta alanlarda daha fazla olmaktadır

Çölyak hastalığı;Buğday unundaki kıvam verici bir madde olan glutene karşı bir alerji olup, genetik, çevresel ve vücudun savunma mekanizmalarının karıştığı bir hastalıktır

Eğer inek sütü ile erken tanışılırsa hastalık görülme oranı artmaktadır

Yine Astım bronşialeye eğilim ilk yıl inek sütü ile beslenen bebeklerde artmaktadır

Sonuçta; Eğer anne sütü yetmiyorsa bunun yerine ilk seçeneğimiz tam adapte bebek mamaları olmalıdır

Bebek mamaları da istemeyerekte olsa, anne sütünün kesilmesi sonucunda kullanılacaksa tıpkı anne sütü gibi
ilk 2 yaşta ek
gıdalar bebek
mamaları kesilmeden
yanına ilave olarak başlanmalıdır

Yine aileye önerilerde bulunurken, ülkemizin gerçekleri göz önüne alınmalı, ailenin ekonomik durumu göz önüne alınarak yapılmalı ve öneriler aileye yönelik olmalıdır

Sonuç olarak bebeğin beslenmesinde ilk seçenek anne sütü olmalıdır

Eğer anne sütü yetersizse veya verilemiyorsa, beslenme ailenin sosyoekonomik durumuna göre hekimin bilgi ve deneyimine bağlı olarak şekillendirileceği bir sanat olmalıdır

Saygılarımla Dr Fatih ÜNAL

Kaynak: Pediatriportal

07-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Yaşamın İlk Yılında Anne Sütü,Bebek Mamaları,İnek Sütü Yaşamın İlk Yılında Anne Sütü,Bebek Mamaları,İnek Sütü YAŞAMIN İLK İKİ YILINDA ANN E SÜTÜ , BEBE K MAMALARI VE İN E K SÜTÜ Dr Fatih ÜNAL [/b] Bursa Çekirge Çocuk Hastalıkları Hastanesi [/b] Çocuk Hastalıkları, Gastroenteroloji ve Beslenme Uzmanı [/b] [/b] Zamanında doğan bir bebek için en ideal besin anne sütüdür Yenidoğan bebeği doğanın en güzel nimetlerinden biri olan ve daima hazır bir şekilde bebeğe sunulan anne sütünden mahrum bırakmak belki de ona karşı yapılacak en büyük kötülüktür Anne sütü bebeğin büyüme ve gelişimine katkıda bulunmasının yanı sıra; Kognitif özelliklerinin,IQ ve entelektüel performansının gelişimine ve immün sisteminin gelişip güçlenmesine sonuçta enfeksiyon hastalıklarına ve alerjiden korunmasına katkısı vardır Anne sütünden daha fazla yararlanabilmek için annenin buna doğum öncesi ve doğum sonrası psikolojik olarak hazırlanmış olması gerekmektedir Bebeği de doğar doğmaz ilk 1-2 saat içinde anne göğsüne yatırılması sağlanmalıdırBöylece prolaktin salınımı için gerekli mesaj beyine gönderilir ve bebeğin hemen emmesi sağlanır, aynı zamanda bu davranışla anne ve bebek arasında tensel temas ve psikolojik bağ da sağlanmış olur Annenin bebeğini emzirme sıklığı tamamen bebeğe bağlı olmalıdır Anne sütünün yetip yetmediği tartı, dışkı ve idrar çıkışına bağlı olmalıdır Doğumu takiben 3 günde 3 ıslak bez ve ilk haftanın sonunda 4 ıslak bezin olması anne sütünün yeterli olduğunu gösterir İlk 6 ay bebeğe sadece anne sütü verilmeli su dahi verilmemelidir Eğer anne çalışıyorsa ve işe başlayacaksa annenin sütünün buz dolabında, buzluk ve derin dondurucu da saklayabileceği anlatılmalı bebek gereksinim duyunca sıcak suyun içine oturtulup çözündükten sonra vücut ısısına ulaşınca bebeğe verebileceği belirtilmelidir Anne sütünde bulunan suda eriyen ve yağda eriyen vitaminlerinin miktarı -D ve K vitamini dışında- yenidoğan bebek için yeterlidir Bunun için yenidoğan bebeğe doğar doğmaz K vitamini prematürelere 05 mg, temrinde doğan bebeğe 1 mg yapılmalıdır Anne sütü alan bebeğe vitamin olarak 15 gün 400Ü/gün D vitamini başlanmalı, 1 yaşına kadar devam edilmelidir Ayrıca ülkemizden yapılan çalışmalar; Nutrüsyonel demir eksikliği anemisinin sık gözüktüğünü göstermiştir Bunun sonucunda süt çocukluğu döneminde demir takviyesi alanlar ile demir takviyesi almayanlar arasında 6 puan zeka farkı olduğu gösterilmiştir Sonuçta anne sütü alan bebeğe rutin olarak demir preparatı başlanmalıdır Eğer bebek yeterli anne sütü alıyor, annenin beslenmesi iyi ve ilk bebek ise 6 ayda demir preparatı başlanmalıdır Anne daha önce doğum yapmış ve annenin beslenmesi bozuk ise bebeğe 4 ayda demir preparatı başlanır Anne sütünü herhangi bir sebepten alamamış bir bebeğe ise eğer adapte mama ile besleniyorsa ilk 6 ay demir takviyesi gerekmemektedir Bebek 6 aydan sonra da demir takviyeli mama ile besleniyorsa ilave yine demir takviyesi gerekmez Fakat İnek sütündeki demir konsantrasyonu anne sütünden fazla olsa da emilimi anne sütünden düşük olduğu için, sonuçta inek sütü ile beslenen bebeğe 6 ayda demir takviyesi gereklidir Sulardaki flor yeterli ise dişlerin çıkması sırasında bebeğe sistemik flor takviyesi(tablet verilmesi ) gerekmez Her hekim kendi bölgesindeki sudaki flor miktarını bilerek bunu ayarlamalıdır Flor miktarının yeterli olduğu bölgelerde ilave verilecek florun çocuğa yarardan çok zarar verebileceği ve dental florozise yol açabileceği bilinmelidir Eğer flor takviyesi gerekecekse diler çıkmaya başlayınca sistemik flor takviyesi yerine lokal flor takviyesi uygulamaları jel vb uygulamaları için Çocuk hekimleri diş hekimlerine aileyi yönlendirmelidir Kemik ve diş yapısının temel yapı taşı olan kalsiyum organizma için son derece önemlidir Sağlıklı beslenme disiplini içinde çocuklara kalsiyum desteği gerekmemektedir Ancak raşitizm ülkemizde süt çocuklarında sık görülen bir sağlık problemidir Şu da gerçektir ki Ülkemizde Raşitizmin gelişiminde, D vitamini eksikliğinden çok kalsiyum eksikliğinin etkili olduğu görülmüştür Bunun sebebi erken ek gıdalara geçilip anne sütü de kesilmiş ise süt ve süt ürünü alamayan bebeğin bir sorunu olarak kalsiyum alım eksikliği olarak karşımıza çıkmaktadır İnek sütünde kalsiyum ve fosfor oranının 13 gibi düşük olması emiliminin anne sütündeki kalsiyuma göre az olması ve ortamda yeterince laktoz olmamasından kaynaklanmaktadır Amerikan Pediatri Akademisi 6 ay sonrası kullanılacak devam mamalarına kalsiyum ilavesini önermektedir Süt çocuğunun alacağı kalsiyum miktarı 60/ mg/ gün olmalıdır Sağlıklı bir bebeğin dışarıdan fosfor ilavesine yoktur A vitamini immün sisteme desteği olacağı için anne sütü alan bebeğe 1000-1500 ünite verilmesinde yarar vardır Yine çinko, bakır ve selenyumun sağlıklı beslenen bir çocuğa verilmesinde gerek yoktur Ancak ülkemizde süt çocuklarının ilk yaşta, inek sütü ile erken tanışması sonucu nutrusyonel çinko eksikliği görülmektedir Çinko eksikliği düşünülen iştahsız, kilo almayan ve sık enfeksiyon geçiren bebeğe çinkodan zengin besinler ve çinko desteği verilmelidir Yine unutulmamalıdır ki çinko eksikliği, sindirim sisteminin bir önemli hastalığının -örneğin Çölyak hastalığı ve/veya kistik fibrozisin vb-belirtisi olabilir bu akılda tutularak çocuk bir bütün içinde değerlendirilmelidir Hiç istenmeyen bir durum olarak anne sütü bir sebepten verilemeyecek olursa ailenin karşısına iki seçenek çıkmaktadır Birisi bebek mamaları diğeri ise inek sütüdür ESPGAN ve NASPGAN ve DSÖ( Dünya Sağlık örgütü) mecbur kalınmadıkça ilk 1 yaşta inek sütü kullanılmamasını hatta inek sütüne 2 yaşından sonra başlanılmasını öğütlemektedir İnek sütü ile bebeğin sindirim sisteminin erken tanışması sindirim sisteminden gizli kanamaya ve demir eksikliği anemisine yol açabilmektedir Ayrıca inek sütündeki sığır serum albümini, pankreastaki adacık hücreleri ile benzer antijenik yapıda olduğu için diabetes mellitusa (şeker hastalığına ) eğilim inek sütünü ilk iki yaşta alanlarda daha fazla olmaktadır Çölyak hastalığı;Buğday unundaki kıvam verici bir madde olan glutene karşı bir alerji olup, genetik, çevresel ve vücudun savunma mekanizmalarının karıştığı bir hastalıktır Eğer inek sütü ile erken tanışılırsa hastalık görülme oranı artmaktadır Yine Astım bronşialeye eğilim ilk yıl inek sütü ile beslenen bebeklerde artmaktadır Sonuçta; Eğer anne sütü yetmiyorsa bunun yerine ilk seçeneğimiz tam adapte bebek mamaları olmalıdır Bebek mamaları da istemeyerekte olsa, anne sütünün kesilmesi sonucunda kullanılacaksa tıpkı anne sütü gibi ilk 2 yaşta ek gıdalar bebek mamaları kesilmeden yanına ilave olarak başlanmalıdır Yine aileye önerilerde bulunurken, ülkemizin gerçekleri göz önüne alınmalı, ailenin ekonomik durumu göz önüne alınarak yapılmalı ve öneriler aileye yönelik olmalıdır Sonuç olarak bebeğin beslenmesinde ilk seçenek anne sütü olmalıdır Eğer anne sütü yetersizse veya verilemiyorsa, beslenme ailenin sosyoekonomik durumuna göre hekimin bilgi ve deneyimine bağlı olarak şekillendirileceği bir sanat olmalıdır Saygılarımla Dr Fatih ÜNAL Kaynak: Pediatriportal