Çocuğum Neden Yalan Söylüyor?

Çocuğum Neden Yalan Söylüyor?
Anne ve babanın ilgisizliği, takdir görmemek, ödüllendirilmemek, sosyo ekonomik seviyenin yarattığı utanç gibi nedenlerle arkadaşlarına yalan söylüyor Anne babalar çocuk yalan söylemeyi alışkanlık haline getirince paniğe kapılıyor Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Yrd Doç Dr Oğuzhan Zahmacıoğlu, "Çocuklar başrolde olmak, ön planda yer almak için de yalan söyleyebilir Anne ve baba yalan söylediğini farkedip, yalanıyla yüzleştirdiğinde ise büyük utanç duyabilir" diyor



: Çocuğunun yalan söylediği gerekçesi kliniklere baş vurular oluyor mu?

Yrd Doç Dr Oğuzhan Zahmacıoğlu: Evet Psikiyatri kliniklerine başvuran anne ve babalar, çocuklarının söylediği yalanlardan şikayet ederek geliyorlar Ebeveynlerin yanısıra, okulda öğretmenler de yalan söylediğini tesbit ettikleri öğrenciler hakkında ebeveynlere başvuruda bulunabiliyor Ancak 0-6 yaş döneminde soyutlama yeteneği, gerçeklik hissi oturmadığı, zihinsel gelişimi tamamlanamadığı için çocuklar başından geçenleri abartarak, süsleyerek, araya gerçek dışı öğeler katarak aktarabilirler



: O halde özellikle 0 â?" 6 yaş döneminde her söyleneni, abartılan her konuşmayı yalan olarak nitelememek gerekir Öyle mi?

Yrd Doç Dr Oğuzhan Zahmacıoğlu: Çocukların 0-6 yaş grubunda aktardıkları herşeyi 'yalan' olarak nitelendirmemek gerektiğinin altını çizmekte fayda var Burada neden yalan söyledin diye fevri bir tavırla çocuğun üzerine gidip korkutmak doğru bir tavır olmaz Bunun yerine çocuğun neden yalan söylediğini anlamaya çalışmak daha doğrudur Bir kreş veya anasınıfı çocuğu anne ve babasına gelip öğretmeninin kulağını çektiğini, kendisine bağırdığını söyleyebiliyor Ama iyice araştırıldığında aslında böyle olayların olmadığı anlaşılıyor Bu durumda anne ve baba çocuğa öfkelenebiliyor Ortada saptırılmış ya da abartılmış bir hikaye anlatımı olduğu doğru Ancak çocuk bunu planlayarak yapmıyor



: Peki neden bu tip yalanlar söyleme ihtiyacı duyabilir?

Yrd Doç Dr Oğuzhan Zahmacıoğlu: Çocuk bunu dikkat çekmek amacıyla yapabilir Ayrıca aile içinde ödüllendirilmeyen, takdir ve onay görmeyen çocuklar sık sık yalana başvurabiliyor Eleştirilme ve mimlenme pahasına başrol kapmak, sivrilmek için böyle bir yola başvurabiliyorlar Yalan söyleyerek edindiği konum onların varoluş biçimi haline gelebiliyor



: Yalan söyleme alışkanlığının olmasında anne ve babanın rolü nedir?

Yrd Doç Dr Oğuzhan Zahmacıoğlu: Çocuk anne ve babayı model alır Anne ve babaların günlük yaşamlarında konuşurken, çeşitli davranışlarda bulunurken çocuklarının yanında çok dikkatli davranmaları gerekiyor Çünkü çocuklar büyüklerinin iyi ya da kötü davranışlarını ayırt edemedikleri için yalan söylemeyi örnek alabiliyor Bir süre sonra çocukta bu davranış alışkanlık halini alıyor Çocuk yalan söyleyerek edindiği ayrıcalıkları gördükçe de alışkanlık sürüp gidiyor Anne baba çocuğun yalanını yakaladığında çocuk şaşırıyor, utanıyor ve onaylanmama duygusuyla üzüntü duyuyor Psikiyatri polikliniğinde bu çocukların bazılarını başları öne eğik fiziksel görünüşleriyle, kimisini ise, özellikle davranış bozukluğu haline gelmişse, aşırı rahat ve umursamaz tavırlarıyla görmek mümkün olabiliyor



: En çok ne tip yalanlar söyleniyor?

Yrd Doç Dr Oğuzhan Zahmacıoğlu: Okul çağındaki çocukların en sık başvurdukları yalanlar arasında okul başarısı konusunda söylenen yalanlar geliyor Çocuklar aldıkları kötü notları saklıyor Bazı çocuklar sosyo ekonomik durumlarının olumsuzluğundan utandıkları için örneğin villada oturduklarını, babasının pilot olduğunu söyleyebiliyorlar Okula gitmek istemiyorsa, karnı ve başının ağrıdığını söyleyebiliyor



: Ailelere Önerileriniz Nelerdir?

Yrd Doç Dr Oğuzhan Zahmacıoğlu:

Çocuğun yalan söylediğini tespit ederseniz onu bu durumla hemen yüzleştirip yorum yapmayın

- Çocuğunuza yalan söylediği için kızıp fevri davranmayın

- Neden yalan söylediğini anlamaya çalışın

- Geçmişi düşünerek yalanın sebeplerini ortaya çıkarmaya uğraşın

- Çocuğu takdir edin, ödüllendirin, kendisini sevmesini sağlayın

- Yalana başvurmasına gerek olmadan da sevileceğini gösterin

- Zihinsel travma yaratacak cezalar vermeyin: Nasıl bir tedavi uygulanıyor?

Yrd Doç Dr Oğuzhan Zahmacıoğlu: Yalan söyleme alışkanlığının tedavisi konusunda aileler ve çocuklar terapiye alınıyor Özellikle de 0-5 yaş arasında çocukların tedavisinde resim, oyun hamuru, masallar ve rüyaların anlatımıyla dümeni çocuğa verip çağrışımları izleniyor Çocuklar yaptıkları resimlerle rahatsız oldukları konuları çok kolay anlatabiliyorlar Böylece neden yalan söylediklerinin anlaşılmasında önemli ipuçları elde ediliyor

Kaynak: Bebek