Hamilelikte Beslenme

Hamilelikte beslenme
Kalori:

Bir besinin içeridiği enerji miktarı kalori ile ölçülür Kişilerin günlük kalori gereksinimleri çok farklılık gösterir Yaşa, cinse, mesleğe ve iriliğe göre değişir Gereğinden fazla alınan kalori vücutda yağ olarak birikir Günlük hareketliliği karşılayacak kadar kalori alınmazsa vücut kendi dokularını kaloriye çevirmeye başlar Yani kendi kendini yer

Bebek nasıl beslenir?

Annenin aldığı gıdalar önce bağırsakda temel besin elemanlarına ayrıldıktan sonra kana karışır ve Annenın karaciğerine gider Karaciğerde değişik işlemlerden geçen besinler yine kan yoluyla bebeğin beslenmesini sağlayan plasentaya ulaşır Plasenta yüzeyi bir futbol sahası kadar geniş bir zarın katlanmış hali olarak düşünülmelidir Besin elemanları ve kandaki erimiş oksijen bebeğe bu alandan geçer Besin maddesi olarak enerji kaynağı kan şekeri (glukoz), ve yapı taşı olan proteinler geçer Ayrıca su, vitamin ve minerallerde çok rahatlıkla bebeğe ulaşır Bebek bu besinleri kullanarak atıklarını yine plasenta yoluyla Anneye verir

Besin Ögeleri

Karbonhidratlar:Enerji kaynağı

Karbohidratların vücutta birçok işlevi vardır Hücrelerin yapısı içinde yer alırlar Yağ ve proteinlerin sentezi için temel yapı taşı olarak kullanılırlar Ayrıca enerjinin esas kaynağıdır

Karbohidratların 1 gramı 4 kalori içerirªekerler, nişasta ve un başlıca karbohidrat kaynağıdır Bu maddeler vücutta hızla glukoza çevrilir Glukoz enerji gerekliyse hemen kullanılır Değilse gerektiğinde kullanılmak üzere yağ olarak biriktirilir

Glukoz ayrıca karaciğerde glikojen adı altında depolanır Glikojen günlük kan şekerini sabit tutmaya yarar ve her an vücudun enerji gereksinimini karşılar

Diğer karbonhidrat kaynakları olarak meyveleri, sütü, mısırı, pirinci, ve patatesi sayabiliriz
Yağlar:Yedek enerji

Yağlar karbonhidratlara göre daha fazla kalori içerirler Her gramı 9 kaloridir Teorik olarak hiç yağ yemeden yaşayabiliriz Çünkü vücudumuz gereksinimi olan yağları karbonhidratlardan yapabilir Ancak bazı yağların eksikliği sorun yaratabilir Örneğin linoleik asit denen bir yağı vücut sentezleyemez Bu yağı dışardan almak zorundayız Eksikliği halinde bol miktarda kolesterol damarlarda birikir

Yağlar trigliserid adlı yapıların bileşiminde yer alırlar

Doymuş yağlar başlıca etde, tereyağında bulunan katı yağlardır Doymamış yağlar ise sıvı yağlar olup ençok zeytinyağında bulunur Ayrıca tavuk ve balık gibi beyaz etlerde de vardır
Proteinler: Yapı taşları

Tüm yaşayan organların temel yapı taşıdır Kan hücrelerinin temeli proteindir Kasların kasılması özel bir protein sayesinde olur Vücuttaki tüm kimyasal olayların cereyan etmesi enzim denen proteinlerin kontrolü altındadır

Proteinlerin 1 gramı karbonhidratlar gibi 4 kalori enerji verir

Hamilelikte beslenme

Hamilelikte Bebek tam 40 hafta Anne'nın yedikleri ile beslenecektir Anne doğru beslenirse bebek daha sağlıklı, doğum ise daha az riskli olacaktır

Hamilelikte doğru beslenme hem bebeği hem Anne'yı güçlü kılar

Annelerin hep merak ettikleri ve ilgilendikleri bir konudur hamilelikte beslenme Ama ne yazık ki bu konuda pekçok şey yanlış bilinir ve uygulamada hatalar yapılır
Neden?

Çünkü basit gibi görünen konularda herkes alim kesilir Herkesin kendine göre bir görüşü vardır Özellikle evdeki büyükler, görmüş geçirmiş komşular hep akıl verir

Hamilelik öncesi vücut ağırlığının önemi

Ilk bölümümüzde de hamilelik başında ideal kilo sınırları içinde olmanın hamilelikte bazı önemli sorunlar çıkmasını engellediğine değinmiştik Zayıf Anne'lerin bebeği zayıf ve duyarlı olur Fazla kilolu Anne'lerin ise hem bebekleri, hem de kendileri risk altındadır Şişman Anneler hamilelik şekeri, zehirlenme ve albumin hastalığı denilen durumlarla daha sık karşılaşır
Hamilelikte ne kadar kilo almak uygundur?

Hamilelikte 10 kg'dan daha az ağırlık artışı olan Annelerde bebeğin Anne karnında ölme riski 15 kat fazladır Hamilelik boyunca 10 ile 15 kg arasında ağırlık artışı normal kabul edilir Ancak hamileliğin ilk yarısı ile ikinci yarısında bu artış hızı farklıdır Ilk 20 hafta en fazla 25 kg alınmalıdır Daha sonra her hafta yarım kg kilo alınması uygun ve dengeli olur

Bazı hamileler bu kilo sınırını geçmezler ama bu dengeyi tutturamazlar Bir ayda 5-6 kg birden alıp sonra da almamak için sıkı perhiz yaparlarBu hem Anne'yi hem de bebeği yıpratan bir olaydır
Doğru beslenmenin temel ilkeleri

Hamilelikte bol protein alınmalıdır En zengin protein kaynağı süttür

Günde 1 litre süt ihtiyacı karşılar 4 su bardağı süt 1 litredir

Anne süt içmeyi sevmiyorsa,sütü sütlaç, muhallebi şeklinde alabilir Peynir (özellikle kaşar peyniri), ve yoğurt yiyerek süt gereksinimini karşılayabilir Ancak hiçbir sütlü gıda taze süt kadar yararlı değildir

Haftada 5 gün yumurta yenmelidir Bu Anneye bol vitamin, demir ve protein verecektir

Et, tavuk ve balık bebeğin kan, kas ve organlarının gelişmesine yardımcı olur

Bu etlerden birini günde 2 porsiyon yemek gerekir Beyaz et ve özellikle balık eti kırmızı ete yeğlenmelidir

1 Porsiyon nedir?

2 adet orta boy köfte; 1 adet orta boy biftek; 1 piliç butu;orta boy bir balık yani miktar olarak yaklaşık 100 gram et bir porsiyondur

60 gram beyaz peynir,1 tabak kuru fasulye, mercimek gibi baklagiller de et yerine geçer

Sebze ve meyveler

Bunlar vitamin kaynağıdır Bebeğin organlarının birarada olmasını ve normal çalışmasını hızlandırır Ayrıca Anne'nin kabız olmasını önler

Günlük kalori gereksinimi

Bir günlük kalori gereksinimi ortalama 2200 ile 2400 kalori arasındadır Bu gereksinimin 300 kalorisi proteinli gıdalardan alınmalıdır Günlük hareket miktarı ve hamilelik öncesi ağırlık günlük kalori gereksinimini etkiler Bu değişkenlerle kişiye özel gereksinimin saptanmasında bir diyet uzmanına danışılması uygun olacaktır
Hamilelikte demir gerekir

Günlük besinlerle alınan demir annenın demir gereksinimini karşılayamaz Bir hamilenin günde 1 gram demire gereksinimi vardır Bunun 300 miligramı bebeğin kan hücrelerinin yapımında, 500 miligramı Annenın fazladan yapılan kan hücrelerinini yapımında kullanılır Geriye kalan 200 miligramı da da günlük gereksinimdir

Demir kırmızı kan hücrelerinin ana maddesidir Demir eksikliği kırmızı kan hücrelerinin az sayıda yapılmasına ve demir eksikliği kansızlığı denilen duruma yol açar Hamilelikte kan hücrelerinin yapımı bir süre vücudun demir deposunca karşılanır Ancak hamilelik öncesi yetersiz beslenmiş, bol ve düzensiz ve sık adet kanaması olmuş ya da daha önceki hamileliklerde deposunu tüketmiş Annelerde daha hamileliğin başından itibaren kansızlık belirtileri ortaya çıkar
Kansızlık belirtileri

Kansızlığın en sık görülen belirtileri solukluk, halsizlik, baş dönmesi ve çarpıntıdır Aşırı kansızlık durumunda ise dudak ve ağızda çatlaklar, kulak çınlaması, tırnaklarda kırılmalar, yutma güçlükleri ve toprak yeme gibi anormallikler ortaya çıkar

Bu nedenle hamileliğin 16-20 haftalarından itibaren hergün demir içeren haplar alınmalıdır Demir ile beraber C vitamini alınması demirin emilimini arttırır En iyisi demir hapının portakal suyu ile içilmesidir

Dikkat! Demir hapı süt ile birlikte alınmamalıdır Süt demirin emilimini engeller Yine mide ekşimesi için alınan anti asitlerde demir emilimini etkiler

Demir hapları dışkıya siyaha çalan bir renk verirler Önemli bir durum değildir Bazan demir doğuma kadar kapatılamayacak düzeyde düşük olabilir Bu durumda demir içeren iğneler bu açığı kısa sürede kapatır Bazan kan verilmesi gerekebilir

Vitamin desteği ne kadar gerekli?

Bizim ülkemiz için vitamin ve mineral desteği genelde gereksizdir Birçok sebze ve meyve günlük ihtiyaçdan çok daha fazla vitamin içerir Genelde hamilelere vitamin hapları vermek alışkanlık olmuştur Bu haplar iştah açabilir ve mide bağırsak sistemini gereksiz yere yorar Ikiz hamilelikde, dirençli kusmalarda ve hastalık hallerinde bazı özel vitaminlere karşı gereksinim artar

Dikkat! Vitaminin fazlası yarar değil zarar verir Fazla D vitamini yenidoğanda kalsiyum fazlalığına ve buna bağlı ciddi sorunlara yol açar Fazla A vitamini bebek te bel kemiği açıklıkları, kemik sakatlıkları, ve idrar yolu bozukluklarına yol açabilmektedir
Kalsiyum ve fluor

Yarım litre süt günlük kalsiyum gereksinimini fazla fazla karşılar Dışardan alınan fazla kalsiyum vücuda karışmadan dışkı ile atılır

Hamileliği sırasında fluor desteği alan Annelerin çocuklarında daha az diş çürümesine rastlanıldığına ait çalışmalar vardır Bu nedenle günde 2 mg fluor (Örneğin Zymafluor draje) alınması önerilmektedir

İhmal edilen altın besin: Su

Suyun yararı genelde unutulur ve hak ettiği önem verilmez Günde en az 2 litre temiz ve yumuşak su içilmelidir Su tüm organların düzenli çalışmasını sağlar Özellikle böbrekler ve bağırsaklar daha düzenli çalışır Vücutta biriken zararlı atıklar daha hızlı temizlenir Kişi kendini çok daha iyi ve zinde hisseder Çay, kahve gibi içecekler bu iki litrenin dışında tutulmalıdır
Tuzu azaltmak yanlıştır

Genelde hamilelerin tuzsuz yemesi gerektiğine inanılır Tuz bir çok olay için gerekli bir besindir ve hamilelikte tuza ihtiyaç artar Azaltılması doğru değildir Tuz sadece yüksek tansiyonu ve kalp yetmezliği olan Annelerde kısıtlanır

Yapay tatlandırıcılar

Fazla kaloriden kaçınmak amacıyla yapay tatlandırıcı kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır Sakkarin kullanılmamalıdır Aspartam içeren tatlandırıcılar hakkında şimdilik bir olumsuzluk belirtilmemektedir Günlük gereksinim kadar kullanılabilir

Hamilelikte alınan kilo nelere aittir?

Hamilelikte artan kilonun 35 kilogramı bebeğe aittir Plasenta 500 gram, amnion sıvısı 1 kilogram, ağırlığı artan uterus 1 kilogram, memeler 300 gram, artan kan ve sıvı da 6 kg gelir Bunun dışında alınacak kilo vücutta yağ olarak depolanacak ve doğumdan sonra Annede'da kalacaktır

Bir bebeğin gelişmesi için ek olarak toplam 55000 kalori gerekir
Tok kalmak için

Hamileler olur olmaz zamanlarda acıkır Bu zamanlarda az kalori verecek ve tok tutacak gıdalar alınmalıdır Örneğin patlamış mısır, kavrulmuş buğday gibi

Bilinçsiz diyet sakıncalı

Günümüzde yaygınlaşan ve pek de sağlığı düşünmeksizin baskınlaşan estetik merak nedeniyle bir çok Anne adayı hamilelikte kilo almaktan kaçınmaya çalışır Vücudunun bozulması endişesi ile hamilelikte de diyet yapmayı sürdürür Yalnızca bu amaçlla yapılan diyetler vücut gereksinimini karşılayamazsa protein depoları kullanır Bu durum da da bebeğe gerekli protein sağlanamaz