 |
Doğum Kontrolü - Spiral |
 |
07-23-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Doğum Kontrolü - SpiralDoğum Kontrolü - Spiral [/b] Rahim içi araç (RİA) ya da halk arasında yaygın şekilde kullanılan adıyla SPİRAL tüm dünyada en fazla tercih edilen dönüşümlü doğum kontrol yöntemidir  RİA'nın bir başka özelliğide uzun süreli dönebilir yöntemler içinde maliyeti en düşük olan yöntem olmasıdır Tüm dünyada yaklaşık 106 milyon kadının istenmeyen gebeliklerden korunmak için RİA yöntemini tercih ettiği tahimin edilmektedir Bu kadınların %70'i sadece tek birülkede; Çin'de yaşamaktadır RİA kullanım alışkanlıkları incelendiğinde bazı coğrafi bölgelerde sıkça tercih edildiği, bazı bölgelerde ise neredeyse hiç kullanılmadığı görülür ÖrneğinÇin'de her 3 evli kadından birisi RİA kullanırken, İskandinav ülkelerinde bu oran %18, Yakın doğu ve Afrika'da %12 iken Avrupa'da %7, Avusturalya'da ise %5'dir Kullanımın endüşük olduğu bölgelerden biri ise kuzey Amerika ve Sahra bölgesidir Oranlardaki bu büyük dalgalanma yöntemin erişilebilirliği, uygulayacak eğitimli kişilerin varlığı ve kültürel farklılıklar ile açıklanabilir Ancakgelişmişlik sıralamasında en başlarda yer alan kuzey Amerika'da tercih edilmemesinin nedeni farklıdır Dalkon Shieldadı verilen rahim içi aracın pelvik iltihabi hastalık görülme riskini berligin derecede arttırdığının saptanması bu bölgede spiral kullanımının karşısındaki en önemli sorundur Bu spesifik araç 25 yıl önce piyasadançekilmesine karşın olumsuz etkileri ve önyargılar hala daha devam etmektedir Günümüzde Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Amerikan Tıp Birliği (AMA) ve Amerikan Jinekolog ve Obstetrisyenler Birliği (ACOG) RİA'yı en güvenli ve etkili doğum kontrol yöntemlerinden biri olarak kabul etmektedir RİA NEDİR? Rahim içi araç dönebilir doğum kontrolü sağlayan ve ana yapısı kıvrılabilir polietilen olan küçük bir araçtır Yapısı T harfine benzer Polietilen gövde üzerindebakır tel sarılıdır Bu bakır zaman içinde yavaş yavaşsalınarak RİA'nın etki mekanizmalarından birini oluşturur Günümüzde kullanılan modern spirallerlerin önerilen kullanım süreleri değişkendir Üretici firmalar 3 yıl ile 8yıl arasında değişen kullanım süreleri belirtmekle birlikte yapılan klinik deneysel çalışmalarda bunların hemen hepsinin 10 yıl süreyle sorunsuz kullanılabileceği gösterilmiştir Temel yapı T şeklinde olmakla birlikte piyasada değişik marka ve yapılarda pek çok RİA bulunmaktadır Bunlarınetkinlik açısından birbirlerine üstünlükleri yoktur Toplumumuzda ithal spiral şeklinde bir tabir bulunmaktadır Hastalar kendilerine ithal spiral takılmasını talep etmektedirler oysa Türk malı bir spiral zaten piyasada yoktur Piyasada en sık bulunan RİA türleri Dünya üzerinde sıkça kullanılan RİA'ların hemen hepsinde polietilen gövde üzerinde baryum sülfat adı verilen bir madde kaplıdır Baryum sülfatın amacı RİA'nın rontgenfilmlerinde görülebilmesini sağlamaktır Spiralin alt ucunda genellikle bir halkaya da topuz bulunur Bu bölüme spiralin ipi bağlıdır Bu ipbakterilerin yukarıya doğru tırmanmasına izin vermeyecek materyalden üretilmiştir Bu ip pamuk ya da bazı doğalmateryalden üretilmiş iplikler gibi sıvı çekerek şişmez İpin görevi RİA çıkartılacağı zaman kolaylık sağlamaktır Bunun yanısıra kontrollerde ipin uzunluk vedurumu RİA'nın yerinden kayıp kaymadığının anlaşılmasında yardımcı olur RİA NASIL ETKİ EDER? Yüz yıla yakın bir zamandır istenmeyen gebeliklerin engellenmesinde güvenle ve yüksek etkinlikle kullanılmasına rağmen RİA'nın gebeliği nasıl engellediği hala daha tam anlamıyla anlaşılamamıştır Yapılan biyokimyasal çalışmalar RİA kullanan kadınlarda döllenmenin hiç gerçekleşmediği gösterilmiştir AncakRİA'nın nasıl olup da fertilizayonu engellediği bilinmemektedir Öne sürülen fikir sperm ve yumurtanınhareket yeteneğini etkilediği düşünülmektedir RİA'dansalınan bakır sperm hareketliliğini engelliyor olabilir Birdiğer olasılık da yumurtanın tüplerden geçişini hızlandırarak döllenmeye engel olmasıdır RİA üzerinde bulunan bakır yavaşyavaş salgılanarak sistemin etkinliğini direkt olarak etkiler Bu etki ikimekanizmayla ortaya çıkar Birincisi bakır rahimin içinidöşeyen endometrium tabakasında inflamasyon adı verilen bir reaksiyona neden olarak bu dokudan olan enzim üretimini değiştirir Bu etki sonucu yumurta döllenmiş olsa bile rahimiçinde tutunamaz Öte yandan bakır prostoglandin adı verilenmaddelerin üretimini etkileyerek gebeliği destekleyen hormonların üretimini bozar Yani spiral hem döllenmeyiengeller hem de döllenme olsa bile bu embryonun rahim içinde tutunma ve canlılığını devam ettirme şansını azaltır RİA'NIN ETKİNLİĞİ NE KADARDIR? RİA tüm doğum kontrol yöntemleri içinde etkinliği en yüksek olanlardan birisidir Koruyuculuk araç takıldığıandan itibaren başalar Kullanımın ilk yılı içinde 1000kadından sadece 6-8'i istenmeyen bir hamilelikle karşı karşıya kalır Spiralin koruyuculuğu çıkarıldığı andabiter Yumurtlama üzerinde bir etkisi olmadığından kişiaynı ay hamile kalabilir RİA'nın cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı hiçbir koruyuculuğu yoktur Bu nedenle bu hastalıklar açısındanyüksek risk grubunda olan kadınlar (birden fazla partneri olan ya da, partneri birden fazla kişi ile ilişkisi olan kadınlar) mutlaka prezervatif kullanmalıdırlar DOĞUM KONTROLÜ DIŞI YARARLARI NELERDİR? Doğum kontrol hapı ya da prezervatifin aksine RİA'nin istenmeyen gebelikleri önlemek dışında kadın sağlığı açısından herhangi bir yararı yoktur Asherman sendromuaçısından risk altında olanlarda ya da histeroskopi ile açılan rahim için yapışıklıklardan sonra yeniden yapışıklık olmasını engellemek amacıyla da kullanılabilir RİA KİMLER İÇİN UYGUN BİR YÖNTEMDİR Aşağıdaki durumlar RİA için uygun adayları belirler: Yüksek etkili, uzun süreli ve dönebilen bir yöntem arayanlar Son 12 ay içinde pelvik iltihabi hastalık, gonore ve klamidya enfeksiyonu geçirmemiş olanlar Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için yüksek risk grubunda olmayan kadınlar Emziren anneler Sigara kullanımı ya da başka nedenler ile doğum kontrol hapı veya diğer hormonal yöntemleri kullanamayanlar Doğum kontrol yöntemine fazla zaman ayırmak istemeyenler (tak ve unut)RİA KİMLER İÇİN UYGUN DEĞİLDİR? Spiral kullanımının önündeki en büyük engel bilinen ya da şüphe edilen bir gebelik varlığıdır Bunun dışındaaşağıdaki durumların varlığında RİA takılması uygun değildir Belsoğukluğu ya da klamidya gibi cinsel yolla bulaşan bir hastalık varlığı Son 3 ay içinde endometrium enfeksiyonu geçirmiiş olmak Son 3 ay içinde enfekte bir düşük olayı yaşamış olmak Kontrol altına alınmamış serviks ya da ****** enfeksiyonu olması Anormal ******l kanama olması (nedeni açıklanamamış) Bilinen ya da şüphe edilen serviks veya endometrium kanseri olması Bağışıklık yetmezliği, AIDS, Lösemi gibi enfeksiyonlara duyarlılığa neden olan sistemik hastalıkların varlığı Serviks ve uterusda RİA'nın takılmasını olanaksız ya da tehlikeli hale getiren anatomik bozuklukların olması PAP smear sonucunun normal olmaması RİA'dan daha küçük ve kısa bir rahim olması Problem ortaya çıktığında tıbbi hizmet alma olanağının bulunmaması Yukarıdaki durumlara ek olarak bakıra alerjik olduğu bilinen kadınlara da RİA takılmaz Diatermi adı verilen ısı tedavisi uygulanan kadınlarda RİA takılması doğru değildir Tedavi sırasında ısınanbakır endometriumda kalıcı hasara neden olabilir Vücutta tehlikeli miktarlarda bakır birikimi ile karakterize, nadir görülen genetik geçişli bir hastalık olan Wilson Sendromu varlığı da RİA uygulanmaması gereken bir durumdur Bakteriyel endokardit adı verilen çok tehlikeli bir enfeksiyon açısından yüksek risk grubunda olan kalp kapakçık hastaları ise gerekli önlemler altında RİA kullanabilirler RİA NASIL TAKILIR? RİA takılması zor bir işlem değildir Genelde çok fazlaağrı olmaz ve kolaylıkla tolere edilebilir RİA takılmasıile ilgili detaylı bilgi için Spiral takılırken sizi neler bekler başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz RİA takılmadan yarım saat kadar önce basit bir ağrı kesici alınması işlem sırasında ya da sonrasında yaşanabilecek krampları azaltacaktır Bazı hekimlerenfeksiyona karşı önlem olarak antibiyotik alınmasını önerebilirler Bu şart olmayan bir uygulamadırJinekolojik muayenede olduğu gibi spekulum takılarak serviks görünür hale getirilir ve antiseptik solüsyon ile silinerek temizlik yapılır Serviks tenekulum adı verilen bir alet iletutularak çekilir ve uterus düz pozisyona gelir Daha sonrahisterometri adı verilen bir alet serviks ağzından rahim içine itilerek rahimin boyu ölçülür Aplikatör tüp içinde bulunan spiral rahim ağzından geçirilerek rahim içine yerleştirilir ve rahimin tepe noktasına deyinceye kadar ittirilir Bundanönce tüp üzerindeki işaret histerometri ile ölçülen mesafeye getirilerek tepe noktasından daha öne ya da arkaya ittirilmesi engellenmiş olur Tüpün içindeki piston ileri doğru itilerek RİA'nın tüpün içinden çıkması sağlanır Daha sonra tüp dikkatli bir şekilde uterus dışına alınır Spiral artık tamamı ileiçeridedir Resimde doğru şekilde yerleştirilmiş birspiral görülmektedir RİA'nın ipi 05-1 cmdışarıda kalacak şekilde kesilir RİA takıldıktan sonra doğru yerde olup olmadığı ultrason ile kontrol edilmelidir RİA NE ZAMAN TAKILIR? En yaygın uygulama adet kanamasının ilk 3 günü içinde RİA takmaktır Ancak bu şart olmayan bir uygulamadır RİA doğumya da sezaryen sonrası, veya kürtajdan hemen sonra takılabilir Bu konu ile ilgili detaylı bilgi için Spiral ne zaman takılmalıdırbaşlıklı yazıyı okuyabilirsiniz RİA TAKILDIKTAN SONRA RİA takıldıktan hemen sonra yada takılması sırasında hafif kramp tarzında ağrılar olabilir Bunlar normaldir vegeçicidir Pekçok kadın takılan spirale çok çabuk uyumsağlar İlk birkaç ay adet kanamaları fazla miktarda veağrılı olabilir ancak zaman içinde bu durum ortadan kalkacaktır Kullanıcıların %95'i herhangi bir rahatsızlıkyaşamazlar İlk birkaç ay adet aralarında lekelenme tarzında kanamalar olabilir Adet kanamalarının 10 güne kadar sürmesi normaldirKONTROLLER RİA takılmasını takiben ilk adet kanamanızdan sonra mutlaka ilk kontrolünüze gitmelisiniz Bu kontrolde spiralinizinyerinde olup olmadığına ve herhangi bir enfeksiyon bulunup bulunmadığına bakılacaktır Herşey yolundaysa yılda birkezkontrole gitmeniz yeterlidir Bu kontrolde çaok daha önemli birtest olan PAP smear testiniz de yapılabilir Ultrasonda normal görülen RİAKENDİ KENDİNE RİA KONTROLÜ Bazen rahim takılan spirali dışarıya atabilir Bu durumlahiç doğum yapmamışlarda daha sık karşılaşılır En sıkRİA kullanımın ilk 3 ayında görülür Bu nedenle her zamandikkatli olmalı her tuvalete gittiğinizde çamaşırınızı ve petinizi kontrol etmelisiniz UYARI İŞARETLERİ RİA kullanırken aşağıdaki durumlar ortaya çıkrsa zaman kaybetmeden doktorunuzu aramalısınız Adet gecikmesi olması Şiddetli kasık ağrısı ya da kramplar Baygınlık Açıklanamayan ateş ve titreme Kötü kokulu akıntı Anormal ******l kanama Normalde RİA ilişki sırasında hissedilemez Eğer eşinizhissettiğini söylüyorsa RİA yerinden kaymış olabilir ÇIKARTILMASI RİA'nın çıkartılması son derece kolay ve ağrısız bir işlemdir Doktorunuz spekulum taktıktan sonra spiralin ipinibir aletle tutarak çeker Nadiren RİA uterus içine hafifçegömülebilir ya da ipi içeriye kaçabilir Böyle bir durumdabazı özel aletler yardımıyla çıkarılabilir Eğer buşekilde de çıkmaz ise histeroskopi altında çıkartılması gerekebilir RİA'NIN AVANTAJLARI Uzun süreli, dönebilen bir yöntemdir Koruyuculuk oranı çok yüksektir Maliyeti çok düşüktür Acil korunma amaçlı kullanılabilir Etkisi hemen başlar, çıkartılmasıyla birlikte sona erer RİA'NIN DEZAVANTAJLARI Sadece deneyimli bir uzman tarafından takılıp çıkartılabilir Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı hiçbir koruma sağlamaz Kanama düzensizliklerine neden olabilir Uygulanması diğer yöntemlere göre biraz daha ağrılıdır [/b] Spiral kullanımında görülen probemler Spiral ve gebelik Spiral takılırken sizi neler bekler Spiral ne zaman takılmalıdır Doğum Kontrol yöntemleri Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
 |
|
Doğum Kontrolü - Spiral |
|
|
07-23-2012
|
#2 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Doğum Kontrolü - SpiralDoğum Kontrolü - Spiral [/b] Rahim içi araç (RİA) ya da halk arasında yaygın şekilde kullanılan adıyla SPİRAL tüm dünyada en fazla tercih edilen dönüşümlü doğum kontrol yöntemidir RİA'nın bir başka özelliğide uzun süreli dönebilir yöntemler içinde maliyeti en düşük olan yöntem olmasıdır Tüm dünyada yaklaşık 106 milyon kadının istenmeyen gebeliklerden korunmak için RİA yöntemini tercih ettiği tahimin edilmektedir Bu kadınların %70'i sadece tek birülkede; Çin'de yaşamaktadır RİA kullanım alışkanlıkları incelendiğinde bazı coğrafi bölgelerde sıkça tercih edildiği, bazı bölgelerde ise neredeyse hiç kullanılmadığı görülür ÖrneğinÇin'de her 3 evli kadından birisi RİA kullanırken, İskandinav ülkelerinde bu oran %18, Yakın doğu ve Afrika'da %12 iken Avrupa'da %7, Avusturalya'da ise %5'dir Kullanımın endüşük olduğu bölgelerden biri ise kuzey Amerika ve Sahra bölgesidir Oranlardaki bu büyük dalgalanma yöntemin erişilebilirliği, uygulayacak eğitimli kişilerin varlığı ve kültürel farklılıklar ile açıklanabilir Ancakgelişmişlik sıralamasında en başlarda yer alan kuzey Amerika'da tercih edilmemesinin nedeni farklıdır Dalkon Shieldadı verilen rahim içi aracın pelvik iltihabi hastalık görülme riskini berligin derecede arttırdığının saptanması bu bölgede spiral kullanımının karşısındaki en önemli sorundur Bu spesifik araç 25 yıl önce piyasadançekilmesine karşın olumsuz etkileri ve önyargılar hala daha devam etmektedir Günümüzde Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Amerikan Tıp Birliği (AMA) ve Amerikan Jinekolog ve Obstetrisyenler Birliği (ACOG) RİA'yı en güvenli ve etkili doğum kontrol yöntemlerinden biri olarak kabul etmektedir RİA NEDİR? Rahim içi araç dönebilir doğum kontrolü sağlayan ve ana yapısı kıvrılabilir polietilen olan küçük bir araçtır Yapısı T harfine benzer Polietilen gövde üzerindebakır tel sarılıdır Bu bakır zaman içinde yavaş yavaşsalınarak RİA'nın etki mekanizmalarından birini oluşturur Günümüzde kullanılan modern spirallerlerin önerilen kullanım süreleri değişkendir Üretici firmalar 3 yıl ile 8yıl arasında değişen kullanım süreleri belirtmekle birlikte yapılan klinik deneysel çalışmalarda bunların hemen hepsinin 10 yıl süreyle sorunsuz kullanılabileceği gösterilmiştir Temel yapı T şeklinde olmakla birlikte piyasada değişik marka ve yapılarda pek çok RİA bulunmaktadır Bunlarınetkinlik açısından birbirlerine üstünlükleri yoktur Toplumumuzda ithal spiral şeklinde bir tabir bulunmaktadır Hastalar kendilerine ithal spiral takılmasını talep etmektedirler oysa Türk malı bir spiral zaten piyasada yoktur Piyasada en sık bulunan RİA türleri Dünya üzerinde sıkça kullanılan RİA'ların hemen hepsinde polietilen gövde üzerinde baryum sülfat adı verilen bir madde kaplıdır Baryum sülfatın amacı RİA'nın rontgenfilmlerinde görülebilmesini sağlamaktır Spiralin alt ucunda genellikle bir halkaya da topuz bulunur Bu bölüme spiralin ipi bağlıdır Bu ipbakterilerin yukarıya doğru tırmanmasına izin vermeyecek materyalden üretilmiştir Bu ip pamuk ya da bazı doğalmateryalden üretilmiş iplikler gibi sıvı çekerek şişmez İpin görevi RİA çıkartılacağı zaman kolaylık sağlamaktır Bunun yanısıra kontrollerde ipin uzunluk vedurumu RİA'nın yerinden kayıp kaymadığının anlaşılmasında yardımcı olur RİA NASIL ETKİ EDER? Yüz yıla yakın bir zamandır istenmeyen gebeliklerin engellenmesinde güvenle ve yüksek etkinlikle kullanılmasına rağmen RİA'nın gebeliği nasıl engellediği hala daha tam anlamıyla anlaşılamamıştır Yapılan biyokimyasal çalışmalar RİA kullanan kadınlarda döllenmenin hiç gerçekleşmediği gösterilmiştir AncakRİA'nın nasıl olup da fertilizayonu engellediği bilinmemektedir Öne sürülen fikir sperm ve yumurtanınhareket yeteneğini etkilediği düşünülmektedir RİA'dansalınan bakır sperm hareketliliğini engelliyor olabilir Birdiğer olasılık da yumurtanın tüplerden geçişini hızlandırarak döllenmeye engel olmasıdır RİA üzerinde bulunan bakır yavaşyavaş salgılanarak sistemin etkinliğini direkt olarak etkiler Bu etki ikimekanizmayla ortaya çıkar Birincisi bakır rahimin içinidöşeyen endometrium tabakasında inflamasyon adı verilen bir reaksiyona neden olarak bu dokudan olan enzim üretimini değiştirir Bu etki sonucu yumurta döllenmiş olsa bile rahimiçinde tutunamaz Öte yandan bakır prostoglandin adı verilenmaddelerin üretimini etkileyerek gebeliği destekleyen hormonların üretimini bozar Yani spiral hem döllenmeyiengeller hem de döllenme olsa bile bu embryonun rahim içinde tutunma ve canlılığını devam ettirme şansını azaltır RİA'NIN ETKİNLİĞİ NE KADARDIR? RİA tüm doğum kontrol yöntemleri içinde etkinliği en yüksek olanlardan birisidir Koruyuculuk araç takıldığıandan itibaren başalar Kullanımın ilk yılı içinde 1000kadından sadece 6-8'i istenmeyen bir hamilelikle karşı karşıya kalır Spiralin koruyuculuğu çıkarıldığı andabiter Yumurtlama üzerinde bir etkisi olmadığından kişiaynı ay hamile kalabilir RİA'nın cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı hiçbir koruyuculuğu yoktur Bu nedenle bu hastalıklar açısındanyüksek risk grubunda olan kadınlar (birden fazla partneri olan ya da, partneri birden fazla kişi ile ilişkisi olan kadınlar) mutlaka prezervatif kullanmalıdırlar DOĞUM KONTROLÜ DIŞI YARARLARI NELERDİR? Doğum kontrol hapı ya da prezervatifin aksine RİA'nin istenmeyen gebelikleri önlemek dışında kadın sağlığı açısından herhangi bir yararı yoktur Asherman sendromuaçısından risk altında olanlarda ya da histeroskopi ile açılan rahim için yapışıklıklardan sonra yeniden yapışıklık olmasını engellemek amacıyla da kullanılabilir RİA KİMLER İÇİN UYGUN BİR YÖNTEMDİR Aşağıdaki durumlar RİA için uygun adayları belirler: Yüksek etkili, uzun süreli ve dönebilen bir yöntem arayanlar Son 12 ay içinde pelvik iltihabi hastalık, gonore ve klamidya enfeksiyonu geçirmemiş olanlar Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için yüksek risk grubunda olmayan kadınlar Emziren anneler Sigara kullanımı ya da başka nedenler ile doğum kontrol hapı veya diğer hormonal yöntemleri kullanamayanlar Doğum kontrol yöntemine fazla zaman ayırmak istemeyenler (tak ve unut)RİA KİMLER İÇİN UYGUN DEĞİLDİR? Spiral kullanımının önündeki en büyük engel bilinen ya da şüphe edilen bir gebelik varlığıdır Bunun dışındaaşağıdaki durumların varlığında RİA takılması uygun değildir Belsoğukluğu ya da klamidya gibi cinsel yolla bulaşan bir hastalık varlığı Son 3 ay içinde endometrium enfeksiyonu geçirmiiş olmak Son 3 ay içinde enfekte bir düşük olayı yaşamış olmak Kontrol altına alınmamış serviks ya da ****** enfeksiyonu olması Anormal ******l kanama olması (nedeni açıklanamamış) Bilinen ya da şüphe edilen serviks veya endometrium kanseri olması Bağışıklık yetmezliği, AIDS, Lösemi gibi enfeksiyonlara duyarlılığa neden olan sistemik hastalıkların varlığı Serviks ve uterusda RİA'nın takılmasını olanaksız ya da tehlikeli hale getiren anatomik bozuklukların olması PAP smear sonucunun normal olmaması RİA'dan daha küçük ve kısa bir rahim olması Problem ortaya çıktığında tıbbi hizmet alma olanağının bulunmaması Yukarıdaki durumlara ek olarak bakıra alerjik olduğu bilinen kadınlara da RİA takılmaz Diatermi adı verilen ısı tedavisi uygulanan kadınlarda RİA takılması doğru değildir Tedavi sırasında ısınanbakır endometriumda kalıcı hasara neden olabilir Vücutta tehlikeli miktarlarda bakır birikimi ile karakterize, nadir görülen genetik geçişli bir hastalık olan Wilson Sendromu varlığı da RİA uygulanmaması gereken bir durumdur Bakteriyel endokardit adı verilen çok tehlikeli bir enfeksiyon açısından yüksek risk grubunda olan kalp kapakçık hastaları ise gerekli önlemler altında RİA kullanabilirler RİA NASIL TAKILIR? RİA takılması zor bir işlem değildir Genelde çok fazlaağrı olmaz ve kolaylıkla tolere edilebilir RİA takılmasıile ilgili detaylı bilgi için Spiral takılırken sizi neler bekler başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz RİA takılmadan yarım saat kadar önce basit bir ağrı kesici alınması işlem sırasında ya da sonrasında yaşanabilecek krampları azaltacaktır Bazı hekimlerenfeksiyona karşı önlem olarak antibiyotik alınmasını önerebilirler Bu şart olmayan bir uygulamadırJinekolojik muayenede olduğu gibi spekulum takılarak serviks görünür hale getirilir ve antiseptik solüsyon ile silinerek temizlik yapılır Serviks tenekulum adı verilen bir alet iletutularak çekilir ve uterus düz pozisyona gelir Daha sonrahisterometri adı verilen bir alet serviks ağzından rahim içine itilerek rahimin boyu ölçülür Aplikatör tüp içinde bulunan spiral rahim ağzından geçirilerek rahim içine yerleştirilir ve rahimin tepe noktasına deyinceye kadar ittirilir Bundanönce tüp üzerindeki işaret histerometri ile ölçülen mesafeye getirilerek tepe noktasından daha öne ya da arkaya ittirilmesi engellenmiş olur Tüpün içindeki piston ileri doğru itilerek RİA'nın tüpün içinden çıkması sağlanır Daha sonra tüp dikkatli bir şekilde uterus dışına alınır Spiral artık tamamı ileiçeridedir Resimde doğru şekilde yerleştirilmiş birspiral görülmektedir RİA'nın ipi 05-1 cmdışarıda kalacak şekilde kesilir RİA takıldıktan sonra doğru yerde olup olmadığı ultrason ile kontrol edilmelidir RİA NE ZAMAN TAKILIR? En yaygın uygulama adet kanamasının ilk 3 günü içinde RİA takmaktır Ancak bu şart olmayan bir uygulamadır RİA doğumya da sezaryen sonrası, veya kürtajdan hemen sonra takılabilir Bu konu ile ilgili detaylı bilgi için Spiral ne zaman takılmalıdırbaşlıklı yazıyı okuyabilirsiniz RİA TAKILDIKTAN SONRA RİA takıldıktan hemen sonra yada takılması sırasında hafif kramp tarzında ağrılar olabilir Bunlar normaldir vegeçicidir Pekçok kadın takılan spirale çok çabuk uyumsağlar İlk birkaç ay adet kanamaları fazla miktarda veağrılı olabilir ancak zaman içinde bu durum ortadan kalkacaktır Kullanıcıların %95'i herhangi bir rahatsızlıkyaşamazlar İlk birkaç ay adet aralarında lekelenme tarzında kanamalar olabilir Adet kanamalarının 10 güne kadar sürmesi normaldirKONTROLLER RİA takılmasını takiben ilk adet kanamanızdan sonra mutlaka ilk kontrolünüze gitmelisiniz Bu kontrolde spiralinizinyerinde olup olmadığına ve herhangi bir enfeksiyon bulunup bulunmadığına bakılacaktır Herşey yolundaysa yılda birkezkontrole gitmeniz yeterlidir Bu kontrolde çaok daha önemli birtest olan PAP smear testiniz de yapılabilir Ultrasonda normal görülen RİAKENDİ KENDİNE RİA KONTROLÜ Bazen rahim takılan spirali dışarıya atabilir Bu durumlahiç doğum yapmamışlarda daha sık karşılaşılır En sıkRİA kullanımın ilk 3 ayında görülür Bu nedenle her zamandikkatli olmalı her tuvalete gittiğinizde çamaşırınızı ve petinizi kontrol etmelisiniz UYARI İŞARETLERİ RİA kullanırken aşağıdaki durumlar ortaya çıkrsa zaman kaybetmeden doktorunuzu aramalısınız Adet gecikmesi olması Şiddetli kasık ağrısı ya da kramplar Baygınlık Açıklanamayan ateş ve titreme Kötü kokulu akıntı Anormal ******l kanama Normalde RİA ilişki sırasında hissedilemez Eğer eşinizhissettiğini söylüyorsa RİA yerinden kaymış olabilir ÇIKARTILMASI RİA'nın çıkartılması son derece kolay ve ağrısız bir işlemdir Doktorunuz spekulum taktıktan sonra spiralin ipinibir aletle tutarak çeker Nadiren RİA uterus içine hafifçegömülebilir ya da ipi içeriye kaçabilir Böyle bir durumdabazı özel aletler yardımıyla çıkarılabilir Eğer buşekilde de çıkmaz ise histeroskopi altında çıkartılması gerekebilir RİA'NIN AVANTAJLARI Uzun süreli, dönebilen bir yöntemdir Koruyuculuk oranı çok yüksektir Maliyeti çok düşüktür Acil korunma amaçlı kullanılabilir Etkisi hemen başlar, çıkartılmasıyla birlikte sona erer RİA'NIN DEZAVANTAJLARI Sadece deneyimli bir uzman tarafından takılıp çıkartılabilir Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı hiçbir koruma sağlamaz Kanama düzensizliklerine neden olabilir Uygulanması diğer yöntemlere göre biraz daha ağrılıdır [/b] Spiral kullanımında görülen probemler Spiral ve gebelik Spiral takılırken sizi neler bekler Spiral ne zaman takılmalıdır Doğum Kontrol yöntemleri Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
|
|
|
Doğum Kontrolü - Spiral |
|
|
07-23-2012
|
#3 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Doğum Kontrolü - SpiralDoğum Kontrolü - Spiral [/b] Rahim içi araç (RİA) ya da halk arasında yaygın şekilde kullanılan adıyla SPİRAL tüm dünyada en fazla tercih edilen dönüşümlü doğum kontrol yöntemidir RİA'nın bir başka özelliğide uzun süreli dönebilir yöntemler içinde maliyeti en düşük olan yöntem olmasıdır Tüm dünyada yaklaşık 106 milyon kadının istenmeyen gebeliklerden korunmak için RİA yöntemini tercih ettiği tahimin edilmektedir Bu kadınların %70'i sadece tek birülkede; Çin'de yaşamaktadır RİA kullanım alışkanlıkları incelendiğinde bazı coğrafi bölgelerde sıkça tercih edildiği, bazı bölgelerde ise neredeyse hiç kullanılmadığı görülür ÖrneğinÇin'de her 3 evli kadından birisi RİA kullanırken, İskandinav ülkelerinde bu oran %18, Yakın doğu ve Afrika'da %12 iken Avrupa'da %7, Avusturalya'da ise %5'dir Kullanımın endüşük olduğu bölgelerden biri ise kuzey Amerika ve Sahra bölgesidir Oranlardaki bu büyük dalgalanma yöntemin erişilebilirliği, uygulayacak eğitimli kişilerin varlığı ve kültürel farklılıklar ile açıklanabilir Ancakgelişmişlik sıralamasında en başlarda yer alan kuzey Amerika'da tercih edilmemesinin nedeni farklıdır Dalkon Shieldadı verilen rahim içi aracın pelvik iltihabi hastalık görülme riskini berligin derecede arttırdığının saptanması bu bölgede spiral kullanımının karşısındaki en önemli sorundur Bu spesifik araç 25 yıl önce piyasadançekilmesine karşın olumsuz etkileri ve önyargılar hala daha devam etmektedir Günümüzde Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Amerikan Tıp Birliği (AMA) ve Amerikan Jinekolog ve Obstetrisyenler Birliği (ACOG) RİA'yı en güvenli ve etkili doğum kontrol yöntemlerinden biri olarak kabul etmektedir RİA NEDİR? Rahim içi araç dönebilir doğum kontrolü sağlayan ve ana yapısı kıvrılabilir polietilen olan küçük bir araçtır Yapısı T harfine benzer Polietilen gövde üzerindebakır tel sarılıdır Bu bakır zaman içinde yavaş yavaşsalınarak RİA'nın etki mekanizmalarından birini oluşturur Günümüzde kullanılan modern spirallerlerin önerilen kullanım süreleri değişkendir Üretici firmalar 3 yıl ile 8yıl arasında değişen kullanım süreleri belirtmekle birlikte yapılan klinik deneysel çalışmalarda bunların hemen hepsinin 10 yıl süreyle sorunsuz kullanılabileceği gösterilmiştir Temel yapı T şeklinde olmakla birlikte piyasada değişik marka ve yapılarda pek çok RİA bulunmaktadır Bunlarınetkinlik açısından birbirlerine üstünlükleri yoktur Toplumumuzda ithal spiral şeklinde bir tabir bulunmaktadır Hastalar kendilerine ithal spiral takılmasını talep etmektedirler oysa Türk malı bir spiral zaten piyasada yoktur Piyasada en sık bulunan RİA türleri Dünya üzerinde sıkça kullanılan RİA'ların hemen hepsinde polietilen gövde üzerinde baryum sülfat adı verilen bir madde kaplıdır Baryum sülfatın amacı RİA'nın rontgenfilmlerinde görülebilmesini sağlamaktır Spiralin alt ucunda genellikle bir halkaya da topuz bulunur Bu bölüme spiralin ipi bağlıdır Bu ipbakterilerin yukarıya doğru tırmanmasına izin vermeyecek materyalden üretilmiştir Bu ip pamuk ya da bazı doğalmateryalden üretilmiş iplikler gibi sıvı çekerek şişmez İpin görevi RİA çıkartılacağı zaman kolaylık sağlamaktır Bunun yanısıra kontrollerde ipin uzunluk vedurumu RİA'nın yerinden kayıp kaymadığının anlaşılmasında yardımcı olur RİA NASIL ETKİ EDER? Yüz yıla yakın bir zamandır istenmeyen gebeliklerin engellenmesinde güvenle ve yüksek etkinlikle kullanılmasına rağmen RİA'nın gebeliği nasıl engellediği hala daha tam anlamıyla anlaşılamamıştır Yapılan biyokimyasal çalışmalar RİA kullanan kadınlarda döllenmenin hiç gerçekleşmediği gösterilmiştir AncakRİA'nın nasıl olup da fertilizayonu engellediği bilinmemektedir Öne sürülen fikir sperm ve yumurtanınhareket yeteneğini etkilediği düşünülmektedir RİA'dansalınan bakır sperm hareketliliğini engelliyor olabilir Birdiğer olasılık da yumurtanın tüplerden geçişini hızlandırarak döllenmeye engel olmasıdır RİA üzerinde bulunan bakır yavaşyavaş salgılanarak sistemin etkinliğini direkt olarak etkiler Bu etki ikimekanizmayla ortaya çıkar Birincisi bakır rahimin içinidöşeyen endometrium tabakasında inflamasyon adı verilen bir reaksiyona neden olarak bu dokudan olan enzim üretimini değiştirir Bu etki sonucu yumurta döllenmiş olsa bile rahimiçinde tutunamaz Öte yandan bakır prostoglandin adı verilenmaddelerin üretimini etkileyerek gebeliği destekleyen hormonların üretimini bozar Yani spiral hem döllenmeyiengeller hem de döllenme olsa bile bu embryonun rahim içinde tutunma ve canlılığını devam ettirme şansını azaltır RİA'NIN ETKİNLİĞİ NE KADARDIR? RİA tüm doğum kontrol yöntemleri içinde etkinliği en yüksek olanlardan birisidir Koruyuculuk araç takıldığıandan itibaren başalar Kullanımın ilk yılı içinde 1000kadından sadece 6-8'i istenmeyen bir hamilelikle karşı karşıya kalır Spiralin koruyuculuğu çıkarıldığı andabiter Yumurtlama üzerinde bir etkisi olmadığından kişiaynı ay hamile kalabilir RİA'nın cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı hiçbir koruyuculuğu yoktur Bu nedenle bu hastalıklar açısındanyüksek risk grubunda olan kadınlar (birden fazla partneri olan ya da, partneri birden fazla kişi ile ilişkisi olan kadınlar) mutlaka prezervatif kullanmalıdırlar DOĞUM KONTROLÜ DIŞI YARARLARI NELERDİR? Doğum kontrol hapı ya da prezervatifin aksine RİA'nin istenmeyen gebelikleri önlemek dışında kadın sağlığı açısından herhangi bir yararı yoktur Asherman sendromuaçısından risk altında olanlarda ya da histeroskopi ile açılan rahim için yapışıklıklardan sonra yeniden yapışıklık olmasını engellemek amacıyla da kullanılabilir RİA KİMLER İÇİN UYGUN BİR YÖNTEMDİR Aşağıdaki durumlar RİA için uygun adayları belirler: Yüksek etkili, uzun süreli ve dönebilen bir yöntem arayanlar Son 12 ay içinde pelvik iltihabi hastalık, gonore ve klamidya enfeksiyonu geçirmemiş olanlar Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için yüksek risk grubunda olmayan kadınlar Emziren anneler Sigara kullanımı ya da başka nedenler ile doğum kontrol hapı veya diğer hormonal yöntemleri kullanamayanlar Doğum kontrol yöntemine fazla zaman ayırmak istemeyenler (tak ve unut)RİA KİMLER İÇİN UYGUN DEĞİLDİR? Spiral kullanımının önündeki en büyük engel bilinen ya da şüphe edilen bir gebelik varlığıdır Bunun dışındaaşağıdaki durumların varlığında RİA takılması uygun değildir Belsoğukluğu ya da klamidya gibi cinsel yolla bulaşan bir hastalık varlığı Son 3 ay içinde endometrium enfeksiyonu geçirmiiş olmak Son 3 ay içinde enfekte bir düşük olayı yaşamış olmak Kontrol altına alınmamış serviks ya da ****** enfeksiyonu olması Anormal ******l kanama olması (nedeni açıklanamamış) Bilinen ya da şüphe edilen serviks veya endometrium kanseri olması Bağışıklık yetmezliği, AIDS, Lösemi gibi enfeksiyonlara duyarlılığa neden olan sistemik hastalıkların varlığı Serviks ve uterusda RİA'nın takılmasını olanaksız ya da tehlikeli hale getiren anatomik bozuklukların olması PAP smear sonucunun normal olmaması RİA'dan daha küçük ve kısa bir rahim olması Problem ortaya çıktığında tıbbi hizmet alma olanağının bulunmaması Yukarıdaki durumlara ek olarak bakıra alerjik olduğu bilinen kadınlara da RİA takılmaz Diatermi adı verilen ısı tedavisi uygulanan kadınlarda RİA takılması doğru değildir Tedavi sırasında ısınanbakır endometriumda kalıcı hasara neden olabilir Vücutta tehlikeli miktarlarda bakır birikimi ile karakterize, nadir görülen genetik geçişli bir hastalık olan Wilson Sendromu varlığı da RİA uygulanmaması gereken bir durumdur Bakteriyel endokardit adı verilen çok tehlikeli bir enfeksiyon açısından yüksek risk grubunda olan kalp kapakçık hastaları ise gerekli önlemler altında RİA kullanabilirler RİA NASIL TAKILIR? RİA takılması zor bir işlem değildir Genelde çok fazlaağrı olmaz ve kolaylıkla tolere edilebilir RİA takılmasıile ilgili detaylı bilgi için Spiral takılırken sizi neler bekler başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz RİA takılmadan yarım saat kadar önce basit bir ağrı kesici alınması işlem sırasında ya da sonrasında yaşanabilecek krampları azaltacaktır Bazı hekimlerenfeksiyona karşı önlem olarak antibiyotik alınmasını önerebilirler Bu şart olmayan bir uygulamadırJinekolojik muayenede olduğu gibi spekulum takılarak serviks görünür hale getirilir ve antiseptik solüsyon ile silinerek temizlik yapılır Serviks tenekulum adı verilen bir alet iletutularak çekilir ve uterus düz pozisyona gelir Daha sonrahisterometri adı verilen bir alet serviks ağzından rahim içine itilerek rahimin boyu ölçülür Aplikatör tüp içinde bulunan spiral rahim ağzından geçirilerek rahim içine yerleştirilir ve rahimin tepe noktasına deyinceye kadar ittirilir Bundanönce tüp üzerindeki işaret histerometri ile ölçülen mesafeye getirilerek tepe noktasından daha öne ya da arkaya ittirilmesi engellenmiş olur Tüpün içindeki piston ileri doğru itilerek RİA'nın tüpün içinden çıkması sağlanır Daha sonra tüp dikkatli bir şekilde uterus dışına alınır Spiral artık tamamı ileiçeridedir Resimde doğru şekilde yerleştirilmiş birspiral görülmektedir RİA'nın ipi 05-1 cmdışarıda kalacak şekilde kesilir RİA takıldıktan sonra doğru yerde olup olmadığı ultrason ile kontrol edilmelidir RİA NE ZAMAN TAKILIR? En yaygın uygulama adet kanamasının ilk 3 günü içinde RİA takmaktır Ancak bu şart olmayan bir uygulamadır RİA doğumya da sezaryen sonrası, veya kürtajdan hemen sonra takılabilir Bu konu ile ilgili detaylı bilgi için Spiral ne zaman takılmalıdırbaşlıklı yazıyı okuyabilirsiniz RİA TAKILDIKTAN SONRA RİA takıldıktan hemen sonra yada takılması sırasında hafif kramp tarzında ağrılar olabilir Bunlar normaldir vegeçicidir Pekçok kadın takılan spirale çok çabuk uyumsağlar İlk birkaç ay adet kanamaları fazla miktarda veağrılı olabilir ancak zaman içinde bu durum ortadan kalkacaktır Kullanıcıların %95'i herhangi bir rahatsızlıkyaşamazlar İlk birkaç ay adet aralarında lekelenme tarzında kanamalar olabilir Adet kanamalarının 10 güne kadar sürmesi normaldirKONTROLLER RİA takılmasını takiben ilk adet kanamanızdan sonra mutlaka ilk kontrolünüze gitmelisiniz Bu kontrolde spiralinizinyerinde olup olmadığına ve herhangi bir enfeksiyon bulunup bulunmadığına bakılacaktır Herşey yolundaysa yılda birkezkontrole gitmeniz yeterlidir Bu kontrolde çaok daha önemli birtest olan PAP smear testiniz de yapılabilir Ultrasonda normal görülen RİAKENDİ KENDİNE RİA KONTROLÜ Bazen rahim takılan spirali dışarıya atabilir Bu durumlahiç doğum yapmamışlarda daha sık karşılaşılır En sıkRİA kullanımın ilk 3 ayında görülür Bu nedenle her zamandikkatli olmalı her tuvalete gittiğinizde çamaşırınızı ve petinizi kontrol etmelisiniz UYARI İŞARETLERİ RİA kullanırken aşağıdaki durumlar ortaya çıkrsa zaman kaybetmeden doktorunuzu aramalısınız Adet gecikmesi olması Şiddetli kasık ağrısı ya da kramplar Baygınlık Açıklanamayan ateş ve titreme Kötü kokulu akıntı Anormal ******l kanama Normalde RİA ilişki sırasında hissedilemez Eğer eşinizhissettiğini söylüyorsa RİA yerinden kaymış olabilir ÇIKARTILMASI RİA'nın çıkartılması son derece kolay ve ağrısız bir işlemdir Doktorunuz spekulum taktıktan sonra spiralin ipinibir aletle tutarak çeker Nadiren RİA uterus içine hafifçegömülebilir ya da ipi içeriye kaçabilir Böyle bir durumdabazı özel aletler yardımıyla çıkarılabilir Eğer buşekilde de çıkmaz ise histeroskopi altında çıkartılması gerekebilir RİA'NIN AVANTAJLARI Uzun süreli, dönebilen bir yöntemdir Koruyuculuk oranı çok yüksektir Maliyeti çok düşüktür Acil korunma amaçlı kullanılabilir Etkisi hemen başlar, çıkartılmasıyla birlikte sona erer RİA'NIN DEZAVANTAJLARI Sadece deneyimli bir uzman tarafından takılıp çıkartılabilir Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı hiçbir koruma sağlamaz Kanama düzensizliklerine neden olabilir Uygulanması diğer yöntemlere göre biraz daha ağrılıdır [/b] Spiral kullanımında görülen probemler Spiral ve gebelik Spiral takılırken sizi neler bekler Spiral ne zaman takılmalıdır Doğum Kontrol yöntemleri Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
|
|
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.