Dermoid Kist Genel

Embryonik yaşamın başlarında kabaca 3 hücre tabakası bulunur Bu tabakalar farklılaşarak değişik hücre ve doku gruplarını, sonunda da organları oluştururlar Bu tabakalara germ hücre tabakaları adı verilir Germ hücreleri kadınlarda yumurtalık, erkeklerde ise testislerde bulunur ve yumurta ile sperm hücresinin yapımından sorumludur Bu hücrelerden gelişen tümörler pek çok değişik dokuyu barındırma yeteneğine sahiptirler Genelde baskın olan germ tabakası ektoderm adı verilen tabakadır Bu tabakadan başta deri ve deri ekleri olmak üzere değişik dokular gelişir Bu nedenle yumurtalıkta görülen iyi huylu germ hücre tümörleri "dermoid kist" olarak adlandırılmaktadır


Aslında bu adlandırma çok gerçekçi değildir, çünkü dermoid kist adı ile anılan kitlenin içinde pek çok değişik doku bulunabilir Bu kitle için doğru ve günümüzde bilimsel çevrelerde kabul edilen ad "matür teratom"dur Bunun yanında aynı patolojiyi tanımlamak için kullanılan diğer terimler "matür kistik teratom" ve "benign ovarian kistik teratoma"dır


Tarihçe


Dermoid kist terimi ilk kez 1831 yılında Leblanc tarafından kullanılmıştır Leblanc bir atın kafatası içinden çıkardığı bir tümörde saç ve deri eklerine benzeyen elementler gördüğünde buna deri anlamına gelen dermis sözcüğünden esinlenerek kist dermoid adını vermiştir Teratom sözcüğünü ise ilk kez 1863 yılında Virchow, Yunanca canavar anlamına gelen teraton kelimesinden esinlenerek türetmiştir Günümüzde her iki sözcük de birbirinin yerine kullanılmaktadır


Terotomlar birden çok germ tabakasından köken alan ve yine birden fazla hücre tipi içeren tümörlerdir Nadiren sadece tek bir germ tabakasından gelişmiş tümörler de olabilir Teratomların iyi huylu ya da kötü huylu (kanser) olması içerdikleri hücre türlerinin farklılaşma derecesine (matür-immatür) bağlıdır İmmatür teratomlar kötü huylu, matür teratomlar ise iyi huyludur


Görülme sıklığı


Dermoid kist ya da matür teratom en fazla kuyruk sokumu bölgesinde (sakrokoksigeal teratom) görülür Olguların %57'si bu alandadır %27'si ise gonadlarda yani kadınlarda yumurtalık erkeklerde ise testistedir


Sakrokoksigeal teratoma her 20000-40000 canlı doğumda bir rastlanılır


Matür kistik teratom yani dermoid kist ise tüm over tümörlerinin %10-20'sini oluşturur En sık görülen germ hücreli over tümörü olmasının yanı sıra 20 yaşından genç kızlarda en sık karşılaşılan over tümörüdür


Her yaşta görülebilmekle birlikte en sık üreme çağındaki kadınlarda görülür


Genelde tek taraflı olmakla birlikte %8-15 olguda her iki yumurtalıkta da dermoid kist bulunur


Yapısı


Dermoid kist bütün germ hücrelerinden parçalar taşıyabilir ancak genelde baskın olan ektoderm tabakasıdır Bu nedenle deri ve deri eklerine ait kısımlar daha fazla görülür Deride bulunan sebase salgı bezleri dermoid kist içinde de bulunduğundan kist sıvısı koyu kıvamlı, sarı-kahverengi renkli, yağlı, yoğun bir sıvıdır Kist içinde çoğu zaman saç, kıl, diş, kemik, kıkırdak, sinir gibi dokular bulunur






Resimde içinde diş içeren bir dermoid kistin röntgen filmindeki görüntüsü izlenmektedir Dermoid kist içinde saç


İçerisinde yoğun olarak tiroid dokusu içermesi durumunda kişide tiroid hormonlarının aşırı salgılanması söz konusu olur Bu durumda patolojiye struma ovarii adı verilir ve hipertiroidi bulguları ortaya çıkar


Boyutları çok değişkendir Birkaç santimetreden yarım metreye kadar değişebilir


Kansere dönme olasılığı var mıdır?


Dermoid kistin kansere dönme olasılığı son derece düşüktür Olguların %1-2'sinde uzun dönemde kanserleşme görülebilir


Klinik ve Tanı


Dermoid kist genelde belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan muayene, ultrason incelemesi, radyolojik inceleme ya da ameliyatlar sırasında tesadüfen fark edilir Olguların yaklaşık %65'inde herhangi bir yakınma yoktur


Belirti varlığında en sık karşılaşılan yakınma karın ağrısıdır Bunun yanı sıra karında şişkinlik ve anormal uterin kanama görülebilir Daha nadir karşılaşılan yakınmalar ise idrar ya da dışkılama problemleri ile sırt ağrısıdır Struma ovarii varlığında hipertiroidi ile ilgili yakınmalar görülür


Komplikasyonlar


Dermoid kist bazı komplikasyon risklerini de beraberinde taşır Bunlar torsiyon, rüptür, enfeksiyon ve kansere dönüşümdür


Torsiyon:

Dermoid kistin en sık karşılaşılan ve en korkulan komplikasyonu torsiyondur İçeridiği dokular ve koyu kıvamlı sıvı nedeni ile ağır bir kisttir Bu ağırlık yumurtalığın kendi etrafında dönmesine yani torsiyonuna neden olabilir Torsiyon varlığında yumurtalığa giden kan akımı azalacağı ya da kesileceği için bir süre sonra kangren meydana gelir Torsiyonun klinik bulgusu ağrıdır Olay ilerledikçe ağrı artar Bazen tam bir torsiyon olmaz ve hafif ağrı ile birlikte kendini belli eder Bir süre sonra yumurtalık detorsiyone olarak normal konumuna döner ve ağrı kaybolabilir Dermoid kist varığında torsiyon görülme sıklığı %32-16 arasındadır Kistin büyüklüğü arttıkça torsiyon riski de artar


Rüptür:

Dermoid kistin rüptüre olması yani patlaması kendiliğinden olabileceği gibi torsiyona bağlı da gelişebilir ve %1-4 olguda karşılaşılır Rüptür aniden oluştuğunda genelde şok gelişir İçerdiği yağlı sıvı ve diğer dokular karın zarını irrite ederek tehlikeli bir durum olan kimyasal peritonite neden olabilir Bazen ise küçük bir rüptür alanından yavaş bir sızıntı olur Bu durum karın ağrısı ile beraber karın içinde şiddetli iltihap ve yapışıklıklara yol açar


Enfeksiyon:

Nadir görülen bir komplikasyondur ve olguların %1'inden daha azında karşılaşılır


Kansere dönüşüm:

Saf formunda matür kistik teratom iyi huylu bir tümördür Ancak %1-2 olguda immatür bileşenler de bulunabilir ve kansere dönişim söz konusu olabilir Böyle bir durumda 5 yıllık yaşam şansı %15-31 arasındadır


Tedavi


*


Dermoid kistin tedavisi cerrahidir Fark edildiği anda çıkartılması uygun olur

*


Operasyon laparoskopik ya da açık ameliyat şeklinde yapılabilir Ancak uygun vakalarda laparoskopik yaklaşım tercih edilmelidir

*


Genelde üreme çağındaki kadınlarda görüldüğünden yumurtalık dokusunun korunmasına özen gösterilmeli ve sadece kist çıkartılmalı, yumurtalık alınmamalıdır Operasyon sırasında kist rüptüre olursa karın boşluğu dikkatlice temizlenmeli, karın içinde kist içeriğine ait materyal kalmamasına büyük özen gösterilmelidir Aksi taktirde kimyasal peritonit ortaya çıkabilir Bu açıdan dermoid kist operasyonları özel deneyim ve dikkat gerektiren operasyonlardır

*


Alınan materyal mutlaka patolojik incelemeye gönderilmeli ve immatür bileşenler olmadığı gösterilmelidir

*


Tek taraflı olgularda diğer yumurtalıkta herhangi bir kitle yoksa biopsi almaya gerek yoktur


Dermoid kist %4 olguda tekrarlayabilir

Embryonik yaşamın başlarında kabaca 3 hücre tabakası bulunur Bu tabakalar farklılaşarak değişik hücre ve doku gruplarını, sonunda da organları oluştururlar Bu tabakalara germ hücre tabakaları adı verilir Germ hücreleri kadınlarda yumurtalık, erkeklerde ise testislerde bulunur ve yumurta ile sperm hücresinin yapımından sorumludur Bu hücrelerden gelişen tümörler pek çok değişik dokuyu barındırma yeteneğine sahiptirler Genelde baskın olan germ tabakası ektoderm adı verilen tabakadır Bu tabakadan başta deri ve deri ekleri olmak üzere değişik dokular gelişir Bu nedenle yumurtalıkta görülen iyi huylu germ hücre tümörleri "dermoid kist" olarak adlandırılmaktadır


Aslında bu adlandırma çok gerçekçi değildir, çünkü dermoid kist adı ile anılan kitlenin içinde pek çok değişik doku bulunabilir Bu kitle için doğru ve günümüzde bilimsel çevrelerde kabul edilen ad "matür teratom"dur Bunun yanında aynı patolojiyi tanımlamak için kullanılan diğer terimler "matür kistik teratom" ve "benign ovarian kistik teratoma"dır


Tarihçe


Dermoid kist terimi ilk kez 1831 yılında Leblanc tarafından kullanılmıştır Leblanc bir atın kafatası içinden çıkardığı bir tümörde saç ve deri eklerine benzeyen elementler gördüğünde buna deri anlamına gelen dermis sözcüğünden esinlenerek kist dermoid adını vermiştir Teratom sözcüğünü ise ilk kez 1863 yılında Virchow, Yunanca canavar anlamına gelen teraton kelimesinden esinlenerek türetmiştir Günümüzde her iki sözcük de birbirinin yerine kullanılmaktadır


Terotomlar birden çok germ tabakasından köken alan ve yine birden fazla hücre tipi içeren tümörlerdir Nadiren sadece tek bir germ tabakasından gelişmiş tümörler de olabilir Teratomların iyi huylu ya da kötü huylu (kanser) olması içerdikleri hücre türlerinin farklılaşma derecesine (matür-immatür) bağlıdır İmmatür teratomlar kötü huylu, matür teratomlar ise iyi huyludur


Görülme sıklığı


Dermoid kist ya da matür teratom en fazla kuyruk sokumu bölgesinde (sakrokoksigeal teratom) görülür Olguların %57'si bu alandadır %27'si ise gonadlarda yani kadınlarda yumurtalık erkeklerde ise testistedir


Sakrokoksigeal teratoma her 20000-40000 canlı doğumda bir rastlanılır


Matür kistik teratom yani dermoid kist ise tüm over tümörlerinin %10-20'sini oluşturur En sık görülen germ hücreli over tümörü olmasının yanı sıra 20 yaşından genç kızlarda en sık karşılaşılan over tümörüdür


Her yaşta görülebilmekle birlikte en sık üreme çağındaki kadınlarda görülür


Genelde tek taraflı olmakla birlikte %8-15 olguda her iki yumurtalıkta da dermoid kist bulunur


Yapısı


Dermoid kist bütün germ hücrelerinden parçalar taşıyabilir ancak genelde baskın olan ektoderm tabakasıdır Bu nedenle deri ve deri eklerine ait kısımlar daha fazla görülür Deride bulunan sebase salgı bezleri dermoid kist içinde de bulunduğundan kist sıvısı koyu kıvamlı, sarı-kahverengi renkli, yağlı, yoğun bir sıvıdır Kist içinde çoğu zaman saç, kıl, diş, kemik, kıkırdak, sinir gibi dokular bulunur






Resimde içinde diş içeren bir dermoid kistin röntgen filmindeki görüntüsü izlenmektedir Dermoid kist içinde saç


İçerisinde yoğun olarak tiroid dokusu içermesi durumunda kişide tiroid hormonlarının aşırı salgılanması söz konusu olur Bu durumda patolojiye struma ovarii adı verilir ve hipertiroidi bulguları ortaya çıkar


Boyutları çok değişkendir Birkaç santimetreden yarım metreye kadar değişebilir


Kansere dönme olasılığı var mıdır?


Dermoid kistin kansere dönme olasılığı son derece düşüktür Olguların %1-2'sinde uzun dönemde kanserleşme görülebilir


Klinik ve Tanı


Dermoid kist genelde belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan muayene, ultrason incelemesi, radyolojik inceleme ya da ameliyatlar sırasında tesadüfen fark edilir Olguların yaklaşık %65'inde herhangi bir yakınma yoktur


Belirti varlığında en sık karşılaşılan yakınma karın ağrısıdır Bunun yanı sıra karında şişkinlik ve anormal uterin kanama görülebilir Daha nadir karşılaşılan yakınmalar ise idrar ya da dışkılama problemleri ile sırt ağrısıdır Struma ovarii varlığında hipertiroidi ile ilgili yakınmalar görülür


Komplikasyonlar


Dermoid kist bazı komplikasyon risklerini de beraberinde taşır Bunlar torsiyon, rüptür, enfeksiyon ve kansere dönüşümdür


Torsiyon:

Dermoid kistin en sık karşılaşılan ve en korkulan komplikasyonu torsiyondur İçeridiği dokular ve koyu kıvamlı sıvı nedeni ile ağır bir kisttir Bu ağırlık yumurtalığın kendi etrafında dönmesine yani torsiyonuna neden olabilir Torsiyon varlığında yumurtalığa giden kan akımı azalacağı ya da kesileceği için bir süre sonra kangren meydana gelir Torsiyonun klinik bulgusu ağrıdır Olay ilerledikçe ağrı artar Bazen tam bir torsiyon olmaz ve hafif ağrı ile birlikte kendini belli eder Bir süre sonra yumurtalık detorsiyone olarak normal konumuna döner ve ağrı kaybolabilir Dermoid kist varığında torsiyon görülme sıklığı %32-16 arasındadır Kistin büyüklüğü arttıkça torsiyon riski de artar


Rüptür:

Dermoid kistin rüptüre olması yani patlaması kendiliğinden olabileceği gibi torsiyona bağlı da gelişebilir ve %1-4 olguda karşılaşılır Rüptür aniden oluştuğunda genelde şok gelişir İçerdiği yağlı sıvı ve diğer dokular karın zarını irrite ederek tehlikeli bir durum olan kimyasal peritonite neden olabilir Bazen ise küçük bir rüptür alanından yavaş bir sızıntı olur Bu durum karın ağrısı ile beraber karın içinde şiddetli iltihap ve yapışıklıklara yol açar


Enfeksiyon:

Nadir görülen bir komplikasyondur ve olguların %1'inden daha azında karşılaşılır


Kansere dönüşüm:

Saf formunda matür kistik teratom iyi huylu bir tümördür Ancak %1-2 olguda immatür bileşenler de bulunabilir ve kansere dönişim söz konusu olabilir Böyle bir durumda 5 yıllık yaşam şansı %15-31 arasındadır


Tedavi


*


Dermoid kistin tedavisi cerrahidir Fark edildiği anda çıkartılması uygun olur

*


Operasyon laparoskopik ya da açık ameliyat şeklinde yapılabilir Ancak uygun vakalarda laparoskopik yaklaşım tercih edilmelidir

*


Genelde üreme çağındaki kadınlarda görüldüğünden yumurtalık dokusunun korunmasına özen gösterilmeli ve sadece kist çıkartılmalı, yumurtalık alınmamalıdır Operasyon sırasında kist rüptüre olursa karın boşluğu dikkatlice temizlenmeli, karın içinde kist içeriğine ait materyal kalmamasına büyük özen gösterilmelidir Aksi taktirde kimyasal peritonit ortaya çıkabilir Bu açıdan dermoid kist operasyonları özel deneyim ve dikkat gerektiren operasyonlardır

*


Alınan materyal mutlaka patolojik incelemeye gönderilmeli ve immatür bileşenler olmadığı gösterilmelidir

*


Tek taraflı olgularda diğer yumurtalıkta herhangi bir kitle yoksa biopsi almaya gerek yoktur


Dermoid kist %4 olguda tekrarlayabilir

Embryonik yaşamın başlarında kabaca 3 hücre tabakası bulunur Bu tabakalar farklılaşarak değişik hücre ve doku gruplarını, sonunda da organları oluştururlar Bu tabakalara germ hücre tabakaları adı verilir Germ hücreleri kadınlarda yumurtalık, erkeklerde ise testislerde bulunur ve yumurta ile sperm hücresinin yapımından sorumludur Bu hücrelerden gelişen tümörler pek çok değişik dokuyu barındırma yeteneğine sahiptirler Genelde baskın olan germ tabakası ektoderm adı verilen tabakadır Bu tabakadan başta deri ve deri ekleri olmak üzere değişik dokular gelişir Bu nedenle yumurtalıkta görülen iyi huylu germ hücre tümörleri "dermoid kist" olarak adlandırılmaktadır


Aslında bu adlandırma çok gerçekçi değildir, çünkü dermoid kist adı ile anılan kitlenin içinde pek çok değişik doku bulunabilir Bu kitle için doğru ve günümüzde bilimsel çevrelerde kabul edilen ad "matür teratom"dur Bunun yanında aynı patolojiyi tanımlamak için kullanılan diğer terimler "matür kistik teratom" ve "benign ovarian kistik teratoma"dır


Tarihçe


Dermoid kist terimi ilk kez 1831 yılında Leblanc tarafından kullanılmıştır Leblanc bir atın kafatası içinden çıkardığı bir tümörde saç ve deri eklerine benzeyen elementler gördüğünde buna deri anlamına gelen dermis sözcüğünden esinlenerek kist dermoid adını vermiştir Teratom sözcüğünü ise ilk kez 1863 yılında Virchow, Yunanca canavar anlamına gelen teraton kelimesinden esinlenerek türetmiştir Günümüzde her iki sözcük de birbirinin yerine kullanılmaktadır


Terotomlar birden çok germ tabakasından köken alan ve yine birden fazla hücre tipi içeren tümörlerdir Nadiren sadece tek bir germ tabakasından gelişmiş tümörler de olabilir Teratomların iyi huylu ya da kötü huylu (kanser) olması içerdikleri hücre türlerinin farklılaşma derecesine (matür-immatür) bağlıdır İmmatür teratomlar kötü huylu, matür teratomlar ise iyi huyludur


Görülme sıklığı


Dermoid kist ya da matür teratom en fazla kuyruk sokumu bölgesinde (sakrokoksigeal teratom) görülür Olguların %57'si bu alandadır %27'si ise gonadlarda yani kadınlarda yumurtalık erkeklerde ise testistedir


Sakrokoksigeal teratoma her 20000-40000 canlı doğumda bir rastlanılır


Matür kistik teratom yani dermoid kist ise tüm over tümörlerinin %10-20'sini oluşturur En sık görülen germ hücreli over tümörü olmasının yanı sıra 20 yaşından genç kızlarda en sık karşılaşılan over tümörüdür


Her yaşta görülebilmekle birlikte en sık üreme çağındaki kadınlarda görülür


Genelde tek taraflı olmakla birlikte %8-15 olguda her iki yumurtalıkta da dermoid kist bulunur


Yapısı


Dermoid kist bütün germ hücrelerinden parçalar taşıyabilir ancak genelde baskın olan ektoderm tabakasıdır Bu nedenle deri ve deri eklerine ait kısımlar daha fazla görülür Deride bulunan sebase salgı bezleri dermoid kist içinde de bulunduğundan kist sıvısı koyu kıvamlı, sarı-kahverengi renkli, yağlı, yoğun bir sıvıdır Kist içinde çoğu zaman saç, kıl, diş, kemik, kıkırdak, sinir gibi dokular bulunur






Resimde içinde diş içeren bir dermoid kistin röntgen filmindeki görüntüsü izlenmektedir Dermoid kist içinde saç


İçerisinde yoğun olarak tiroid dokusu içermesi durumunda kişide tiroid hormonlarının aşırı salgılanması söz konusu olur Bu durumda patolojiye struma ovarii adı verilir ve hipertiroidi bulguları ortaya çıkar


Boyutları çok değişkendir Birkaç santimetreden yarım metreye kadar değişebilir


Kansere dönme olasılığı var mıdır?


Dermoid kistin kansere dönme olasılığı son derece düşüktür Olguların %1-2'sinde uzun dönemde kanserleşme görülebilir


Klinik ve Tanı


Dermoid kist genelde belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan muayene, ultrason incelemesi, radyolojik inceleme ya da ameliyatlar sırasında tesadüfen fark edilir Olguların yaklaşık %65'inde herhangi bir yakınma yoktur


Belirti varlığında en sık karşılaşılan yakınma karın ağrısıdır Bunun yanı sıra karında şişkinlik ve anormal uterin kanama görülebilir Daha nadir karşılaşılan yakınmalar ise idrar ya da dışkılama problemleri ile sırt ağrısıdır Struma ovarii varlığında hipertiroidi ile ilgili yakınmalar görülür


Komplikasyonlar


Dermoid kist bazı komplikasyon risklerini de beraberinde taşır Bunlar torsiyon, rüptür, enfeksiyon ve kansere dönüşümdür


Torsiyon:

Dermoid kistin en sık karşılaşılan ve en korkulan komplikasyonu torsiyondur İçeridiği dokular ve koyu kıvamlı sıvı nedeni ile ağır bir kisttir Bu ağırlık yumurtalığın kendi etrafında dönmesine yani torsiyonuna neden olabilir Torsiyon varlığında yumurtalığa giden kan akımı azalacağı ya da kesileceği için bir süre sonra kangren meydana gelir Torsiyonun klinik bulgusu ağrıdır Olay ilerledikçe ağrı artar Bazen tam bir torsiyon olmaz ve hafif ağrı ile birlikte kendini belli eder Bir süre sonra yumurtalık detorsiyone olarak normal konumuna döner ve ağrı kaybolabilir Dermoid kist varığında torsiyon görülme sıklığı %32-16 arasındadır Kistin büyüklüğü arttıkça torsiyon riski de artar


Rüptür:

Dermoid kistin rüptüre olması yani patlaması kendiliğinden olabileceği gibi torsiyona bağlı da gelişebilir ve %1-4 olguda karşılaşılır Rüptür aniden oluştuğunda genelde şok gelişir İçerdiği yağlı sıvı ve diğer dokular karın zarını irrite ederek tehlikeli bir durum olan kimyasal peritonite neden olabilir Bazen ise küçük bir rüptür alanından yavaş bir sızıntı olur Bu durum karın ağrısı ile beraber karın içinde şiddetli iltihap ve yapışıklıklara yol açar


Enfeksiyon:

Nadir görülen bir komplikasyondur ve olguların %1'inden daha azında karşılaşılır


Kansere dönüşüm:

Saf formunda matür kistik teratom iyi huylu bir tümördür Ancak %1-2 olguda immatür bileşenler de bulunabilir ve kansere dönişim söz konusu olabilir Böyle bir durumda 5 yıllık yaşam şansı %15-31 arasındadır


Tedavi


*


Dermoid kistin tedavisi cerrahidir Fark edildiği anda çıkartılması uygun olur

*


Operasyon laparoskopik ya da açık ameliyat şeklinde yapılabilir Ancak uygun vakalarda laparoskopik yaklaşım tercih edilmelidir

*


Genelde üreme çağındaki kadınlarda görüldüğünden yumurtalık dokusunun korunmasına özen gösterilmeli ve sadece kist çıkartılmalı, yumurtalık alınmamalıdır Operasyon sırasında kist rüptüre olursa karın boşluğu dikkatlice temizlenmeli, karın içinde kist içeriğine ait materyal kalmamasına büyük özen gösterilmelidir Aksi taktirde kimyasal peritonit ortaya çıkabilir Bu açıdan dermoid kist operasyonları özel deneyim ve dikkat gerektiren operasyonlardır

*


Alınan materyal mutlaka patolojik incelemeye gönderilmeli ve immatür bileşenler olmadığı gösterilmelidir

*


Tek taraflı olgularda diğer yumurtalıkta herhangi bir kitle yoksa biopsi almaya gerek yoktur


Dermoid kist %4 olguda tekrarlayabilir