İdrar Kaçırma + Fes

Kadinlarda özellikle gündüz ve uyanikken istemi disinda idrar kaçirma bu baslik altinda degerlendirilmektedir Tanimda idrar kaçirmanin miktari yoktur ; çünkü hijyenik pet kullanmak zorunda olmasina ragmen yakinmayan kadinlarin yaninda ,damlama seklinde ve seyrek idrar kaçirmalarini bile büyük bir sorun olarak gören kadinlar da vardir Böylece idrar kaçirmanin hastalik boyutu kadinin sosyal durumuna siki sikiya baglidir Kirsal kesimde sorun yaslanmaya bagli dogal bir problem gibi görülerek doktora basvurulmazken ,kentlerde ve özellikle çalisan kadinlarda idrar kaçirma derin depresyon,yalnizlik duygusu ve sosyal iliskilerde daralmaya (idrar kokusu,islaklik hissi) yol açarak daha erken dönemlerde tedavi için doktora basvurmaya neden olmaktadir Kadinlarin %25'inin hayatlarinin herhangi bir döneminde idrar kaçirdigi hesaplanmistir Idrar kaçirma kadin tarafindan saklanan ve genellikle utanilacak bir sorun olarak karsimiza çikmaktadir Bir arastirmada idrar kaçirmasi olan kadinlarin %70 ‘i doktora baska nedenlerle basvurdugunda yapilan muayene ve öykü alma sonucu idrar kaçirmanin varliginin tespit edildigi görülmüstür Kadinlarin ömürlerinin uzamasi ile sorun daha da büyümektedir


Idrar kaçirma baslica 3 ana grupta incelenir

Gerçek Stres Inkontinans (Kas, sinir güçsüzlügüne bagli)
Detrusor Instabilitesi (Mesanenin kontrol edilemeyen otomatik kasilmasi)
Karisik (her iki durumun da varligi)

Gerçek Stress Inkontinans

Daha çok dogum yapmis kadinlarda görülür Kasik adalelerinin veya sinirlerinin dogum sirasinda zedelenmesi sonucu, mesane boynu öksürme, hapsirma, gülme, merdiven çikma, yük tasima, cinsel iliski sirasinda yer degistirerek veya kapanamayarak karin içinde artan basinçla hasta idrar kaçirir Tedavi genellikle cerrahidir Fizik tedavi (kasik adalelerinin güçlendirilmesi , elektrikle uyarma (stimulasyon), menapozdaki kadinlarda hormon tedavisi de uygulanabilir

Detrusor Instabilitesi

Genellikle daha ileri yaslarda görülmesine ragmen, mesanenin tahris oldugu durumlarda (iltihap, tas, tümör vb) her zaman ortaya çikabilir Bu hastalarda küçükken gece yataga iseme, gece uykudan uyanarak idrar yapma (normalde 2 kez olabilir), gündüz çok idrara çikma (normalde 6 kez) daha siktir Su sesi ile idrar hissi veya sikisma olabilir Genellikle fiziksel aktivite (gülme, konusma, hapsirma,öksürme, yük kaldirma, cinsel aktivite gibi) ile de tetigi çekilebilen ansizin idrar yapma hissi duyarak tuvalete kosan hasta tuvalet kapisinda idrarini tutamayip kaçirir Tedavide cerrahinin yeri yoktur Fizik tedavi (mesanenin yeniden terbiyesi), elektrikle uyarma (stimulasyon), ilaç tedavisi uygulanir

Karisik Idrar Kaçirma

Yukarida bahsedilen her iki durum ayni hastada birlikte vardir Her tedavi seçenegi de uygulanabilir önce ameliyat,sonra fizik tedavi, ilaç veya elektrikle uyarma veya önce fizik tedavi sonra ameliyat denenebilir

Tani
Hastanin idrar kaçirmasinin sekli ögrenilir Daha sonra jinekolojik muayene yapilarak mesane, mesane boynu, vajen ve rahimde sarkma olup olmadigi, özellikle daha önce geçirilmis ameliyatlara bagli idrar yollarindan hazneye olusan kanalcik, fistüllerle olusmus sürekli kaçaklar olup olmadigi arastirilir Bu islemlerden sonra hastanin idrar tahlili, iltihap açisindan idrar kültürleri yapilir Bu tetkiklerde anormal bulgu tespit edilirse uygun tedavi yapilir Daha sonra hastanin idrar kaçirmasini gözlemek için mesaneye bir miktar sivi verilerek veya sikismasi beklenerek ikindirma ile idrar kaçirma gözle görülmeye çalisilir Idrar kaçirmanin varligini veya miktarini tespit edebilmek için ped test yapilabilir Hasta bu test için 24 saatlik bir zaman içerisinde degistirdigi pedleri getirir Pedlerin kuru ve islak agirliklari arasindaki fark hesaplanarak kaçirmanin varligi ve miktari tespit edilmeye çalisilir özellikle daha önce idrar kaçirma ameliyati olmasina ragmen idrar kaçirmaya devam eden hastalar ve ameliyat yapilacak hastalarda daha ayrintili bir inceleme olan ürodinami yapilir Bu islem sirasinda hastanin mesanesine yerlestirilen bir kateter ile tuzlu su verilerek dolma, kaçirma ve iseme basinçlari bilgisayar yardimiyla kaydedilerek rakamsal ve grafik olarak yazdirilir ürodinami son derece karmasik ve pahali bir test olmasi nedeniyle her hastaya uygulanmasi dogru degildir Muayene ve hastalik öyküsünden faydalanilarak bazi tedaviler denenip sonuca göre ürodinami veya operasyona karar verilebilir


FONKSIYONEL ELEKTRIK STIMULASYONU (FES)
Kadinlarda idrar kaçirma oldukça yaygin ve ciddi bir sorundur
Yapilan arastirmalarda kadinlarin %25' i hayatlarinin herhangi bir döneminde idrar kaçirma sorunu ile karsi karsiya kalmaktadirlar Amerika Birlesik Devletleri'nde bu hastaliklara harcanan paranin yilda 17 milyar dolar oldugu düsünülürse olayin boyutlari daha kolay anlasilabilirIdrar kaçirma çogu zaman saklanan, utanilan veya yaslanma ile dogal olarak ortaya çikan bir durum olarak algilanmakta ve çözüm için yeterince gayret gösterilmektedir Oysa %90 'dan daha yüksek oranda ilaç,fizik tedavi yöntemleri ve ameliyatlarla hastalar tedavi edilebilmektedirBu gün itibari ile ülkemizde, yukarida sayilan olanaklarin hepsini bulmak mümkündür Ancak mutlaka hekim idrar kaçirma hastaliklari ile ilgili özel olarak yetismis olmalidir
Fonksiyonel Elektrik Stimulasyon (bazan Maximal Elektrik Stimulasyon) mesaneye özel frekanslarda alternatif ,düsük voltajli elektrik akimi vererek ;


1)Mesane etrafindaki kaslarin güçlenmesi

2)Mesane kasinin uyarilabilirligi azaltilmasi amaciyla kullanilan bir yöntemdir

FES normal bir yatakta yatan hastanin ******si içerisine yerlestirilen yuvarlak bir elektrot ile bu elektrota gelen akimin frekansini belirleyen bir modulatörden olusmaktadirHasta hergün veya haftada 2kez 15-30 dakika cihaza baglanarak 1,5 -3 ay süreyle tedavi görürBu süre sonunda özellikle mesanenin istemsiz kasilarak ,ani sikismayi takip eden idrar kaçirmalarinda 5 yil süreyle %70 'e varan düzelmeler bildirilmektedirDogumlara bagli olarak ortaya çikan kas güçsüzlügü ve öksürük, hapsirma,gülme ile olusan idrar kaçirma durumlarinda da basarili sonuçlar yayinlanmaktadirBu iki tip idrar kaçirma sekli hastalarin %95 'ini olusturdugu için uzun süreli ilaç tedavileri veya operasyonlardan önce hemen hemen hiç bir yan etkisi ve uygulama zorlugu olmayan FES'in denenmesi son derece mantikli bir yoldurFES uygun hasta seçildikten sonra hemsire nezaretinde uygulanan son derece agrisiz ve uyum orani yüksek bir tedavi seklidirEkonomik olarak da diger yöntemlerle karsilastirildiginda son derece ucuz oldugu görülmektedirFES uygulanmasi daha sonra uygulanacak bir tedaviyi olumsuz etkilemez