Bebeklerde Tiroid Testi

YENİ DOĞAN BEBEKLERDE TİROİD TARAMA TESTİ (NEONATAL TSH) Ortalama her 3300 yeni doğan bebeğin birinde tiroid hormon yetmezliği görülmektedir Batı ülkelerinde bu nedenle yeni doğan bebeklere tiroid hormon yetmezliği taraması yapılmaktadır Ortalama her 3500 yeni doğan bebeğin birinde görülen fenilketanürü hastalığı için Batı ülkelerinde ve ülkemizde tarama testi (halk arasında zeka testi olarak bilinir) yaklaşık son 15 yıldır zorunlu hale gelmiş durumda Fenilketanüri hastalığında bu tarama testini yerleştirmeyi başaran Türkiye, en az onun kadar yaygın tiroid hormon yetmezliğinde de yeni doğan bebeklerde, aynı Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, bu tarama testini uygulamaya koymalıdır Aksi halde geçen hafta olduğu gibi bazı ırkçı Alman Profesörlerin diline düşmekten kurtulamayız!BEBEKLERDE TARAMA TESTİ ŞART! (Neonatal Screening) Bebeklerde doğar doğmaz topuktan alınan kanda N-TSH ve T4 isimli hormonlar ölçülmelidir Bebeklerin damarından kan alınarak bu tarama testi yapılmaz! Topuktan alınan kanda bu testi yapmak için özel laboratuar kitleri vardır

BEBEKLERDE YENİDOĞANLARDA TİROİD YETMEZLİĞİ Ülkemizde her yıl yaklaşık 1400 000 canlı doğum meydana geliyor Ülkemizde yapılmış istatistik çalışması henüz yok, ancak dünya ortalamasına göre her 1/3500 doğumdan birinde tiroid yetmezliği (neonatal hipotiroidizm) görülüyor Bu da her yıl yaklaşık 400 bebekte tiroid yetmezliği mevcut olduğuna işaret ediyor BEBEKLERDE TİROİD HASTALIKLARI Bebeklerde görülen tiroid hastalıkları genellikle annenin hamile iken geçirdiği tiroid hastalıklarının ve bu nedenle anneye uygulanmış olan tedavinin sonucunda ortaya çıkar Bazen de annede hiçbir tiroid hastalığı yokken dahi yeni doğan bebekte zehirli guatr, tiroid hormon yetmezliği ve tiroid nodülü görülebilir Nadiren de olsa bebekte tiroid bezesi hiç gelişmeyebilir (tiroid aplazisi) İlginç bir durum da tiroid bezesinin yanlış bir yerde yerleşmesidir (ektopik tiroid) TİROİD HORMON YETMEZLİĞİ (NEONATAL HİPOTİROİDİZM) Bebeklerde, en sık karşılaşılan ve en çok korkulan tiroid hastalığı tiroid hormonunun yetersiz salgılanmasıdır Neonatal Hipotiroidizm olarak adlandırılan bu klinik tabloda, bebeklerin tiroid bezesinden yeterli tiroid hormonu salgılanamaz ve bebeğin fiziksel ve zeka gelişimi geri kalır Bu bebeklerde başarılı tedavi genellikle tam sonuç verirken tedavi edilmeyen bebeklerde dramatik gelişme geriliği kaçınılmazdır İşte bu nedenle erken teşhis çok önemlidir Bu hastalığın görülme sıklığı ülkeden ülkeye ve kullanılan tarama testinin hassasiyetine göre değişmektedir Avrupa'da her 3500 bebeğin birinde tiroid hormon yetmezliği olduğu kabul edilmektedir Düşük doğum ağrılıklı bebeklerde bu hastalık daha sık görülmektedir Zeka Geriliği Tiroid hormonu yetersiz olan bebeklerde tedavi yapılmazsa zeka geriliği ve boy kısalığı dikkat çekmektedir Zeka geriliği ve boy kısalığı, kandaki hormonun düşüklüğü ile paralel gitmektedir; hormon düzeyine kadar düşükse zeka geriliği ve boy kısalığı da o kadar düşük olmaktadır Bu bebeklerin dilinin büyük olduğu görülür Zeka düzeyi düşüklüğünün nedeni, tiroid hormon eksikliği sonucunda beyinde oluşan hasara bağlıdır Zeka düzeyi belirteci olan IQ çoğunlukla 85'in altında olmakta, ancak bazen 55'in bile altına inebilmektedir Aynı şekilde boy kısalığı aile tarafından fark edildiğinde artık geçen süreyi geriye döndürmek mümkün olamamakta, sadece ondan sonraki dönemde beklenen gelişme tedavi ile önemli ölçüde sağlanabilmektedir Belirtileri Nelerdir? Doğum sonrasında uzayan sarılık, vücutta şişlik (ödem), doğumun gecikmesi, doğum ağırlığında düşüklük, vücut ısısında düşüklük, kafa arkasının büyük olması, emme güçlüğü, beslenme zorluğu, kilo almada yavaşlık, yavaş hareket, uykuya eğilim çok fazla olması, ısrarcı kabızlık, karın bölgesinin gergin ve şiş görünümü, solunum zorluğu, cilt kuruluğu, dil büyüklüğü, ağlarken sesinin kalın ve bozuk çıkması gibi belirtilerin bir kısmı görülebilir BU belirtilerin tümünün bir bebekte olması şart değildir Nasıl Tanı Konulur? Tarama testi çok önemlidir, çünkü tarama testi ile ortaya çıkan tiroid hormon yetersizliği vakalarının bir kısmında muayene ile hiç bir anormallik gözlenmemektedir 1981 yılından beri gelişmiş ülkelerde yeni doğan bebeklerde neonatal tarama testi yapılarak bebekte topuktan alınan kanda bulunan TSH ve T4 hormonu ölçümü yapılmaktadır Bu tarama testi gelişmiş ülkelerde doğum sonrası yapılan zorunlu testlerdendir Bu sayede bu ülkelerde tiroid kökenli gelişme geriliği ortadan kalkmıştır Erken tanı çok önemli olup tanı konulduktan sonra yapılan tedavi tanı konulmadan önce oluşmuş zeka ve gelişim geriliğini düzeltmezNasıl Tedavi Edilir? Yeni doğan bebeklerdeki tiroid yetmezliği (hipotiroidizm) tedavisinde, eksik olan tiroid hormonunu bebeğe ağız yoluyla vermek esastır Tedavinin takibi önemli olup verilen dozun yeterli olup olmadığının devamlı takibini gerektirir Yeterli verilmezse gelişim geriliği devam ederken fazla verilmesi durumunda yan tesirler ortaya çıkabilir BEBEKLERDE ZEHİRLİ GUATR VE DİĞER TİROİD HASTALIKLARI Bebeklerde zehirli guatr nadir de olsa görülür Tedavisi oldukça yüksek uzmanlık bilgisi isteyen bir ekiple yapılabilir Bebeklerde bugüne kadar tiroid karşıtı ilaçlar kullanılmaktadır Son zamanlarda düşük doz RAI tedavisi de önerilmektedir DOĞUMSAL TİROİD HASTALIKLARI Bebeklerde tiroid bezesinin yetersiz gelişmesi, hiç gelişmemesi, yanlış yerde yerleşmesi, nodül, tiroid bezesinin iltihabı gibi hastalıklarda görülebilir ancak nadirdirBEBEKLERDE TİROİD HASTALIKLARI İÇİN HANGİ TESTLER YAPILMALIDIR? Bebeklerde ve çocuklarda tiroid sintigrafisi yapılmaz Sadece ektopik tiroid şüphesi olanlarda sintigrafi yapılabilir Ultrasonografi etkili bir yöntem olarak bebek tiroid hastalıklarının tanısında kullanılır Bebeklerde tiroid hormonları ve antikorları da kanda alınarak yapılabilir BEBEKLERDE TARAMA TESTİ ŞART! (Neonatal Screening) Bebeklerde doğar doğmaz topuktan alınan kanda N-TSH ve T4 isimli hormonlar ölçülmelidir Bebeklerin damarından kan alınarak bu tarama testi yapılmaz! Topuktan alınan kanda bu testi yapmak için özel laboratuar kitleri vardırOrtalama her 3300 yeni doğan bebeğin birinde tiroid hormon yetmezliği görülmektedir Batı ülkelerinde bu nedenle yeni doğan bebeklere tiroid hormon yetmezliği taraması yapılmaktadır Ortalama her 3500 yeni doğan bebeğin birinde görülen fenilketanürü hastalığı için Batı ülkelerinde ve ülkemizde tarama testi yaklaşık son 15 yıldır zorunlu hale gelmiş durumda Fenilketanüri hastalığında bu tarama testini yerleştirmeyi başaran Türkiye, en az onun kadar yaygın tiroid hormon yetmezliğinde de yeni doğan bebeklerde, aynı Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, bu tarama testini uygulamaya koymalıdırKaynak: cocukkbb