D Vitamini Kalp Hastalığı Ve Hipertansiyon Riskini Azaltıyor

D vitamini kalp hastalığı ve hipertansiyon riskini azaltıyor


Cuma, 01 Şubat 2008


D vitamini kalp hastalığı ve hipertansiyon riskini azaltıyor

2Gün geçmiyor ki D vitaminin sihirli yeni bir etkisini duymayalım


Bültenimizdeki yazıları eskiden beri izleyenler D vitamininin kemiği güçlendirmekten başka, kansere karşı önleyici olduğunu, enfeksiyonlardan ve iltihabi-romatizmal-otoimmü hastalıklara karşı koruyucu olduğunu, depresyonu azalttığını, mültipl skleroz tedavisinde kullanıldığını ve ömrü uzattığını okumuşlardı Şimdi sıkı durun, Dünyanın en ünlü kardiyoloji dergilerinden biri olarak kabul edilen Circulationın elektronik sayısında yayınlanan bir habere göre D vitamini kalp hastalığı riskinin en az %60 oranında azaltıyor Bültenimizin bu sayısında bu önemli bilimsel çalışmanın özetini ve editörümüz Prof Dr Ahmet Aydının konu hakkındaki yorumlarını okuyacaksınız GirişAslında D vitamini ile kalp hastalığı arasındaki ilişkiyi vurgulayan çalışmalar eskiden de yayınlanmıştı Ama bu çalışmalar küçük ölçekli ve kesitsel çalışmalar olup uzunlamasına takipleri içermiyordu Circulationda yayınlanan araştırmanın diğerlerinden önemli farkı deneklerin yıllar boyunca boyunca izlenmiş olması çalışmanın özetiBahsi geçen araştırmaya %55i kadın olmak üzere ortalama yaşı 59 yıl olan, 1739 kalp rahatsızlığı olmayan kişi üzerinde yapılmış çalışmanın başında deneklerin kan D vitamini(25 OH D) düzeyleri ile sistolik (büyük) ve diastolik (küçük) tansiyonları ölçülmüş Kişiler 55 yıl boyunca kalp hastalığı olup olmaması açısından izlenmiş Normal kan D vitamini(25 OH D) düzeyleri 40 ng ile 120 ng/mL arasındadır Halbuki çalışmaya katılanların %9unda 10 ng/mLnin altında, %28inde 15 ng/mLnin altında, %90ında ise 30 ng/mLnin altında saptanmıştır Normal kan D vitamini(25 OH D) düzeylerinin 40 ng ile 120 ng/mL arasında olduğu düşünüldüğünde, normal D vitamini düzeylerine sahip deneklerin oranın %10un da altında olduğu görülmektedir 55 yıllık izlem boyunca daha önce kalbi normal olan 120 kişi kalp krizi geçirmiş Kan D vitamini(25 OH D) düzeyleri 15 ng/mLnin altında olanlarda daha yüksek olanlara göre %62 oranında daha fazla kalp krizi geçirmişler D vitamini düşüklüğüne ek olarak hipertansiyon da mevcut ise koroner kalp hastalığı riski bir o kadar daha artmış D vitamini kalp hastalığından ve hipertansiyondan nasıl koruyor?Dergiye göre D vitamininin koroner kalp hastalığından koruması en az dört mekanizmaya dayanıyorD vitamininin aktif formu olan 1,25-OH tansiyonu yükselten renin aktivitesini azaltır
Damarların düz kas hücrelerinde bulunan 1,25-OH kas hücre büyümesini, iltihabı ve pıhtı oluşmasını (tromboz) azaltır D vitamini eksikliğinde paratiroid hormonu (PTH) ikincil olarak yükselir PTH ise 1,25-OH kas hücre büyümesini, iltihabı artırır Hipertansiyon D vitamini yetersizliğinin kalp üzerindeki olumsuz etkilerini şiddetlendirir Bunun tersi de doğrudur; D vitamini yetersizliğinin kendisi de hipertansiyona yol açar Prof Dr Ahmet Aydının yorumuBildiğiniz gibi kalp hastalıkları bütün Dünyada olduğu gibi Türkiyede de bir numaralı ölüm nedeni Bu ölümleri azaltmanın en etkili yolları taş devri diyeti gibi bir diyet uygulamak, hareket etmek, sigara ve diğer toksinlerden uzak durmaktır Mevcut araştırmaya göre bu tedbirlere güneşlenme ve D vitamini takviyesi de eklemek gerekiyor D vitamini reseptörleriEskiden D vitamininin sadece kemik ve kas sisteminin gücünü arttıran bir vitamin olduğu sanılırdı
Ama son yıllarda yapılan araştırmalara göre beyin, kalp, mide, pankreas, aktive T ve B lenfositler, prostat, meme, kolon, deri ve gonadlar gibi kemik ve ince bağırsak, bağırsağın dışındaki çok sayıda organda da D vitamini reseptörleri (VDR) vardır Bunlara ilaveten D vitamini reseptörlerinin damarların düz kaslarında, damar iç gömleği (edotel) hücrelerinde ve kalp kası hücrelerinde (miyosit) de kas hücrelerinde de olduğu da gösterilmiştir Türkiyede D vitamini yetersizliğiD vitamini yetersizliği bütün Dünyada çok yaygın özellikle ılıman ve hele de kutba yakın ülkelerdeki insanların yarısından fazlasında aşikar ya da gizli D vitamini yetersizliği var ülkemiz güneşli bir ülkedir O zaman ülkemiz insanlarında D vitamini yetersizliği çok beklenmeyen bir durumdur Acaba öyle mi?Normal koşullar altında insan vücudunda bulunan D vitamininin yaklaşık % 90-95i güneş ışınlarının etkisi ile deride sentezlenir özellikle içine katılmadıkça (süt, formül mama vb) yiyecekler ile alınan D vitamini miktarının büyük bir önemi yoktur Eğer yetersiz güneş ışığına maruz kalırsak D vitamini yetersizliğinin gelişmemesi de kaçınılmaz olacaktır Maalesef bizim de dahil olduğumuz çok sayıda araştırıcının yaptığı çalışmalara göre güneşli olarak bilinen Türkiyedeki kadınların %67 ile %100ünde değişik derecede D vitamini yetersizliği mevcut Erkeklerdeki oranlar daha düşük olabilirse de bence onlarda da çok düşük olduğunu sanmıyoruz Ama şu bir gerçek ki annelerinin D vitamini düzeyi düşük ise bebeklerde de (erkek ya da kız) düşük olmaktadır Normal D vitamini düzeyi nedir?Vücuttaki D vitamini depolarının en iyi göstergesi kan 25(OH) D düzeyleridir Aktif D vitamini olan 1,25 (OH)D2 iyi bir gösterge değildir Maalesef birçok laboratuar 15 -20 ng/mL D vitamini düzeylerini alt sınır olarak kabul etmektedir Bu istatistiksel değerlendirme fonksiyonel açıdan yanlıştır çünkü 15-40 ng/mL arasındaki değerler de hastalıkların şiddetlenmesine yol açmaktadır
D vitamini yetersizliğinin dereceleri Yetersizliğin derecesiKan 25(OH)D vitamini düzeyiAğır D vitamini yetersizliği
Orta D vitamini yetersizliği
Marjinal D vitamini yetersizliği
Gizli D vitamini yetersizliği
Normal<125 nmol/L (<5 ng/dL)
<25 nmol/L (<10 ng/dL)
25-40 nmol/L (10-16ng/dL)
40-100 nmol/L (16-40) ng/dL)
100-300 nmol/L (40-120ng/dL)Günlük fizyolojik D vitamini miktarı ABDdeki Food and Nutrition Board 1997 yılında yaptığı bir yayında çocuklara 400 İü/gün, erişkinlere 200İü/gün ve yaşlılara 400 İü/gün D vitamini verilmesini önermektedir Fakat Dünyanın en önemli D vitamini uzmanları günlük fizyolojik D vitamini ihtiyacının bu rakamların en az 10 katı daha fazla yani yaklaşık 4000 İü/gün olması gerektiğini söylemektedirler Güneşlenme süresi/güneşlenme yüzeyi/ D vitamini senteziünlu araştırıcı Holick öğleleyin fazla uzun olmayan bir süre güneşlenen bir kişinin vücudunda 10,000 ile 25000 IU D vitamini sentezlendiğini göstermiştir Adam ve arkadaşları öğleyin 30 dakika süre ile güneşlenen beyaz bir kişinin vücudundaki D vitamini sentezinin 50000 IU/güne kadar artabildiğine işaret etmişlerdirBenzer 3 çalışmada da benzer sonuçlar elde edilmiş ve kısa süre güneşe maruz kalanlarda en az 8,000 ile 10,000 IU/gün D vitamini sentezlendiği saptanmıştır Mayo ile güneşlenen bir kişide 20 dakika sonra en az 10000 IU D vitamini yapılmakta, yapım maksimuma ulaştıktan sonra artık daha fazla aktif D vitamini metabolitli sentezlenmemektedir çünkü D vitamini öncüleri inaktive olmaktadır Yani fazla güneşlenmek ile D hipervitaminozu olmamaktadır özetle çocuklar Günlük 1000 ünite, erişkinler için 2000 ünite güvenlidir Kanaatimizce büyük çocuklar ve erişkinler için pratik bir yol kış mevsiminin başında ve sonunda 300000 ü depo D vitamini almak, diğer mevsimlerde bol bol güneşlenmek olabilir Kronik hastalıkları olanlarda (kanser, romatizmal hastalıklar, astım, anfizem, kistik fibroz, otoimmün hastalıklar, mültipl skleroz, koroner kalp hastalığı, osteoporoz vb) daha yüksek dozlar gerekebilir Ama daha yüksek dozlar sakıncalı olabileceğinden kan seviyelerine bakılarak hekimler tarafından ayarlanmalıdır Koroner Kalp Hastalığından Korunmak için Ne yapmalı?Tabii ki sadece D vitamini düzeyini yükselterek kalp hastalığından korunamazsınız Diğer tedbirler şunlardır;Un ve şekerden mamul gıdaların tüketiminin minimale indirilmesi (Geniş bilgi için taş devri diyet listesine bakınız)Probiyotik yiyeceklerin (kefir, ekşiyebilen yoğurt, boza, turşu, sirke, nar ekşisi vb gibi fermente besinler) tüketilmesiEt, süt ürünleri, yumurta, sebze meyve ve kabuklu kuru yemiş tüketilmesiGünde en az 3-5 dakika kültür fizik yapılması ve yarım saat kadar yürünmesi Güneşlenilmesi ve erken yatıp erken kalkılmasıMargarin ve sıvı (mısır, soya, ayçiçeği) yağların kullanılmamasıBunların yerine hayvani yağların (iç yağı, kuyruk yağı, tereyağı) ve zeytinyağının yenilmesi (dedelerinizin yaptığı gibi)Günde en az 500-600 mg balık yağı aktif maddesi (EPA+DHEA) alınması Kalp hastalığı olanlarda günlük doz 1800-3000 mgGünde çocuklar içim 1000-2000 ünite, erişkinler için günde 2000-4000 ünite ya da üç ayda bir depo şeklinde (300000 ünite) D vitamini alınması (kan değerlerine bakılması uygundur) Prof Dr Ahmet AYDIN
İü Cerrahpaşa Tıp Fak çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD
Metabolizma ve Beslenme Bilim Dalı Başkanı
http://wwwbeslenmebultenicom/

Cuma, 01 Şubat 2008 )